Bayanul lisan

#Savolga_javob (152) «Mabdaul qiroat»dagi bir kalima e’robi Savol: «Assalomu alaykum va rohmatullohi va barokatuh. Nega mabdal qiroatda 28-darsda kelgan jumlada تَوَجَّهنا fe'lidan keyin kelgan so'z nasb holatda turibdi? Maf'ulun fiyh bo'lgani uchun desam u sabab emas dedilar ustozimiz». ❗️Javob: «Mabdaul qiroat»da bunday jumla kelgan ekan: وتوجهنا مدينةَ سمرقند - «va Samarqand shahriga qarab otlandik». «Sihoh», «Lisonul arob» kabi qadimgi mu’jamlarda ham, «Vasiyt», «G‘oniy» kabi zamonaviy qomuslarda ham «ketdi» ma’nosidagi توجّه lozim (maf’ul bihisi yo‘q) fe’l ekaniga ishora qilingan. Bu fe’l yo إلى bilan keladi: توجهتُ إليك, yo zarfi makon bilan keladi: توجهتُ نحوَك. Ustozingiz aytganidek, مدينةَ zarf (maf’ul fiyh) bo‘la olmaydi. Chunki zarfi makon muayyan hududga ega bo‘lmagan mubham joy nomi bo‘lishi shart. المدينة mubham makon emas. Agar hujjat olish davrida yashagan arablar توجهنا المدينةَ kabi uslubda gapirgan bo‘lsa, u holda kitobda kelgan مدينةَ kalimasini jar harfi tushirilgani uchun mansub bo‘lgan ism (منصوب على نزع الخافض) yoki zarflardagi keng imkoniyatga ko‘ra maf’ul bihi bo‘lgan ism (مفعول به على السعة) deyish ham mumkin. والله أعلم @nahviy_savollarga_javobbot

#Savolga_javob (151) Sababiy sifat Savol: «Assalomu alaykum va rahmatullohi va barokatuhu. Ustoz, salomatmisiz. Savolim bor edi: Nega ushbu o'rinda "ٱلظَّالِمِ" so'zi muzakkarda kelgan: ٱلَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَآ أَخۡرِجۡنَا مِنۡ هَٰذِهِ ٱلۡقَرۡيَةِ ٱلظَّالِمِ أَهۡلُهَا». ❗️Javob: Sababiy sifat bo‘lgani uchun. Mavsufga qaytuvchi zamirni rof’ qilgan sifat «sababiy sifat» (النعت السببي) deb nomlanadi. U doim birlikda bo‘ladi. E’robda va nakira-ma’rifalikda oldidagi (mavsuf)ga, jinsda o‘zidan keyingi so‘zga (foili yoki noibi foili)ga moslashadi. Siz so‘ragan jumlada ham shunday: القريةِ الظالمِ أهلُها (Aholisi zolim qishloq). القرية - mavsuf, الظالم - sababiy sifat, أهلُ - sifatning foili (chunki sifat يظلمُ fe’li ma’nosida). Sababiy sifatga oid to‘liqroq ma’lumotni bu videodan olishingiz mumkin: https://t.me/Bayanul_lisan/1449 والله أعلم @nahviy_savollarga_javobbot

#Savolga_javob (150) Zammaga mabniy zarf - قبلُ / بعدُ Savol: «Assalomu alaykum. Ba'zi joylarda بعد dan oldin jar harifi kelsa oxiri kasra bo'ladi. Ba'zi o'rinlarda jar harifi kelsa ham oxiri zammaligicha qolaveradi. Nima uchun bunday bo'ladi?». ❗️Javob: Zarfning muzof ilayhisi hazf qilinib, uning ma’nosi taqdir qilinsa, zarf zammaga mabniy bo‘lib qoladi. Masalan, tong haqida so‘z ketgan paytda: جئت من قبلُ deyilsa, bu gap: جئت من قبلِ الفجر yoki من قبلِ الصبح yoki من قبلِ الصباح kabi «tong» ma’nosini ifoda etuvchi istalgan lafz bilan tushunilishi mumkin. Shuning uchun muzof ilayhisi tushirilganda من قبلُ deyiladi. Agar so‘zlovchi muzof ilayhining ma’nosini emas, muayyan lafzini taqdir qilishni ko‘zlagan bo‘lsa, o‘sha zarf oxirini jar yoki nasbning tanvinsiz harakati bilan talaffuz qilishi kerak. Masalan: جِئت من قبلِ yoki جئت قبلَ. O‘xshash savol-javob: https://t.me/Bayanul_lisan/1264. والله أعلم @nahviy_savollarga_javobbot

#Javob Toʻgʻri topdingiz. Bu فَـرَاشَةٌ — “kapalak” edi.

Qaysi hasharot haqida gap ketyapti? Javoblaringizni izohlarda arab tilida yozib qoldiring. اكتبوا الجوابَ بالعربية.

#Javob Toʻgʻri topdingiz. Bu نحلة — “asalari” edi.

#Bildirgilar 1. Ertaga 16:30 da balog‘atdan offline kurs boshlanadi! To‘liq ma’lumot uchun adminga yozing: @Bayanullisan_admin. 2. Va’da qilingan haftalik dars juma kuni - 12-iyul 20:40 da (Toshkent vaqti bilan) boshlanadi!

Hanafiy fiqhi fakulteti dekani Doktor Saloh Abul Hajj hazatlarining Telegramdagi sahifalarini kuzatib boring. Manzil: https://t.me/dr_salahhaj

اكتبوا الجوابَ بالعربية!

Qaysi hasharot haqida gap ketyapti? Javoblaringizni izohlarda yozib qoldiring.