الدُّنْيا سِجْنُ المُؤْمِنِ وجَنَّةُ الكافِرِ

﴿ترسی لەدەستدانی ڕۆژووی ڕۆژی عـاشوڕا﴾

حَدَّثَنَا زَيْدُ بْنُ حُبَابٍ، عَنْ نَافِعٍ، عَنِ ابْنِ طَاوُسٍ، عَنْ أَبِيهِ، «أَنَّهُ كَانَ يَصُومُهُ وَيَصُومُ قَبْلَهُ وَبَعْدَهُ يَوْمًا، مَخَافَةَ أَنْ يَفُوتَهُ. لە ابن طاوس ـەوە لەباوکیەوە کە بەڕۆژوو دەبوو ڕۆژێک لە پێش و پاشی دەگرت لە ترسی ئەوەی لە دەستی بچێت . 📖|مصنف ابن ابي شیبة| عبد اللە بن هشام دەفەرموێت:هاوەڵانی پێغەمبەر صلى الله عليه وسلم کاتێک ئەچوونە ناو مانگێکی نوێ یاخود ساڵێکی نوێ ئەوا فێری ئەم دوعایەیان ئەکردین وەک چۆن فێری قورئان ـیان ئەکردین: اللهم أدخله علينا بالأمن والإيمان والسلامة والإسلام وجوار من الشيطان ورضوان من الرحمن. 📖معجم الصحابة للبغوي|١٥٣٩| ﴿۱ـی محڕم ـی ۱٤٤٦ هجري﴾ اللهم أحیینا وأمتنا علی الإسلام والسنة

عَنْ أَبِي مُوسَى رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ :كَانَ يَوْمُ عَاشُورَاءَ تَعُدُّهُ الْيَهُودُ عِيدًا. قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ :فَصُومُوهُ أَنْتُمْ . أَبِي مُوسَى(رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ) دەڵێ: یەهوود ڕۆژی عاشورایان به جەژن دادەنا، پێغەمبەرﷺ فەرمووی:ئيوه بيکەن به ڕۆژوو. 📖صحیح البخاري |٢٠٠٥|ومسلم |١١٣١|

﴿گرنگیدان بە ڕۆژی عاشورا﴾

عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ : مَا رَأَيْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَتَحَرَّى صِيَامَ يَوْمٍ فَضَّلَهُ عَلَى غَيْرِهِ، إِلَّا هَذَا الْيَوْمَ ؛ يَوْمَ عَاشُورَاءَ، وَهَذَا الشَّهْرَ. يَعْنِي شَهْرَ رَمَضَانَ. ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا ئەیفەرموو: نه‌مدیوه‌ پێغه‌مبه‌رﷺ سۆراغی ڕۆژێک بکات فه‌زڵ و ڕێزی دابێت به‌ سه‌ر جگه‌ له‌ خۆیدا ته‌نها ئه‌م ڕۆژه‌ نه‌بێت ڕۆژی عاشورا و ئه‌م مانگه‌ش نه‌بێت مانگی ڕه‌مه‌زان . 📖صحیح البخاري |٢٠٠٦|

﴿بەڕۆژو بونی ڕۆژی نۆیەم وپێچەوانە کردنی یەهوود﴾

حَدَّثَنِي إِسْمَاعِيلُ بْنُ أُمَيَّةَ ، أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا غَطَفَانَ بْنَ طَرِيفٍ الْمُرِّيَّ ، يَقُولُ : سَمِعْتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، يَقُولُ : حِينَ صَامَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَوْمَ عَاشُورَاءَ، وَأَمَرَ بِصِيَامِهِ، قَالُوا : يَا رَسُولَ اللَّهِ، إِنَّهُ يَوْمٌ تُعَظِّمُهُ الْيَهُودُ، وَالنَّصَارَى، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : " فَإِذَا كَانَ الْعَامُ الْمُقْبِلُ - إِنْ شَاءَ اللَّهُ - صُمْنَا الْيَوْمَ التَّاسِعَ  قَالَ : فَلَمْ يَأْتِ الْعَامُ الْمُقْبِلُ حَتَّى تُوُفِّيَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ. إِسْمَاعِيلُ بْنُ أُمَيَّةَ دەگێڕنەوە کە بیستویەتی أَبَا غَطَفَانَ بْنَ طَرِيفٍ الْمُرِّيَّ دەیوت: بیستم عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا ئەیوت: کاتێ پێغەمبەری️ اللّٰه(️ﷺ) ڕۆژووی عاشورای گرت و فەرمانی کرد به گرتنی، وتیان: ئەی پێغەمبەری️ اللّٰه ﷺ ئەوه ڕۆژێکه یەهوود و نەصارا به مەزن تەماشای دەکەن، پێغەمبەری️ اللّٰهﷺ فەرمووی:که ساڵی داهاتوو هات إن شاء️ اللّٰه ، ڕۆژی نۆیەمیش دەگرین ، ووتی: ساڵی داهاتوو نەهات تا پێغەمبەری️ اللّٰه ﷺ کۆچی دوایی کرد . 📖صحیح مسلم|١١٣٤| عَنِ الْحَكَمِ بْنِ الْأَعْرَجِ ، قَالَ :انْتَهَيْتُ إِلَى ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا - وَهُوَ مُتَوَسِّدٌ رِدَاءَهُ فِي زَمْزَمَ - فَقُلْتُ لَهُ :أَخْبِرْنِي عَنْ صَوْمِ عَاشُورَاءَ، فَقَالَ : إِذَا رَأَيْتَ هِلَالَ الْمُحَرَّمِ، فَاعْدُدْ، وَأَصْبِحْ يَوْمَ التَّاسِعِ صَائِمًا، قُلْتُ : هَكَذَا كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَصُومُهُ ؟ قَالَ : نَعَمْ. له‌ الحکم ـی کوری الأعرج ـه‌وه‌ فه‌رموویه‌تی: چوم بۆلای ابن عباس رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا که‌ جله‌کانی خستبووه‌ ژێر سه‌ری لای بیری زەمزەم جا پێم ووت هه‌واڵم بده‌رێ ده‌رباره‌ی ڕۆژووی عاشورا ، ابن عباس رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا فه‌رمووی: کاتێک هیلال ـی مانگی المحرم ـت بینی خۆت ئاماده‌ بکه‌و وه‌ ڕۆژی نۆیه‌م به‌ڕۆژوو ببه‌ الحكم ی كوری الأعرج ده‌لێت ، ووتم: به‌و شێوه‌یه‌ پێغه‌مبه‌رﷺ به‌رۆژوو بووه‌ ؟ابن عباس فه‌رمووی: به‌ڵێ . 📖صحیح مسلم|١١٣٣| عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْأَكْوَعِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّهُ قَالَ : بَعَثَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ رَجُلًا مِنْ أَسْلَمَ يَوْمَ عَاشُورَاءَ، فَأَمَرَهُ أَنْ يُؤَذِّنَ فِي النَّاسِ : مَنْ كَانَ لَمْ يَصُمْ ؛ فَلْيَصُمْ، وَمَنْ كَانَ أَكَلَ ؛ فَلْيُتِمَّ صِيَامَهُ إِلَى اللَّيْلِ . لە سَلَمَةَ بْنِ الْأَكْوَعِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ کە فەرمویەتی:️ رسول اللّٰهﷺ پیاوێکی لە هۆزی ئەسلەم ڕۆژی عاشورا نارد ، فەرمانی پێ کرد کە بانگی خەڵکی بکات و پێیان بڵێ: هەر کەسێک بە ڕۆژوو نییە با بە ڕۆژوو بێت ، وە ئەوەی خواردنی خواردووە با چیتر نەخوات و ئەوەی ماوە لە ڕۆژەکە بە ڕۆژوو بێت تا شەو . 📖صحیح مسلم|١١٣٥|والبخاري |٢٠٠٧|

﴿ڕۆژووی عاشورا کەفارەتی تاوانی ساڵێکی پێش خۆیەتی﴾

عَنْ أَبِي قَتَادَةَ ، أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ :صِيَامُ يَوْمِ عَاشُورَاءَ إِنِّي أَحْتَسِبُ عَلَى اللَّهِ أَنْ يُكَفِّرَ السَّنَةَ الَّتِي قَبْلَهُ . له ئەبی قەتادەوه رَضِيَ اللّٰهُ عَنْەُ کە پێغەمبەری اللە ﷺ فەرمووی: ڕۆژووی ڕۆژی عاشورا ئومێدم وایە لای️ اللّٰه کە ببێتە کەفارەتی تاوانی ساڵێکی پێش خۆی . سنن مسلم |١١٦٢| وأبو داود|٢٤٢٥|  ومسند أحمد |٢٢٦٥٠|

✹ڕۆژی عاشوڕا ️اللّٰه تعالی دەفەرموێت:﴿إِنَّ عِدَّةَ ٱلشُّهُورِ عِندَ ٱللَّهِ ٱثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِى كِتَٰبِ ٱللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضَ مِنْهَآ أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَٰلِكَ ٱلدِّينُ ٱلْقَيِّمُ فَلَا تَظْلِمُوا۟ فِيهِنَّ أَنفُسَكُمْ وَقَٰتِلُوا۟ ٱلْمُشْرِكِينَ كَآفَّةً كَمَا يُقَٰتِلُونَكُمْ كَآفَّةً وَٱعْلَمُوٓا۟ أَنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلْمُتَّقِينَ﴾التوبة:٣٦ واتە: به‌ڕاستی ژماره‌ی مانگه‌کانی(ساڵ) لای️ اللّٰه دوانزه‌ مانگه‌ له‌ (لوح المحفوظ) دا دانراوه‌ له‌ ڕۆژێکه‌وه‌(️اللّٰه) ئاسمانه‌کان و زه‌وی دروست کردووه‌ چوار له‌و مانگانه‌ گه‌وره‌و به‌ڕێزن (شه‌ڕیان تێدا قه‌ده‌غه‌ کراوه‌) ئه‌وه‌ ئایینی ڕێک و ڕاسته‌ که‌واته‌ له‌و چوار مانگه‌دا سته‌م مه‌که‌ن له‌ خۆتان وه‌ بجه‌نگن له‌ دژی بت په‌رستان به‌ تێکڕا هه‌روه‌ک ئه‌وان دژی ئێوه‌ ده‌جه‌نگن تێکڕا بشزانن که‌ به‌ڕاستی️ اللّٰه له‌گه‌ڵ پارێزکاران دایه‌ به‌ چاودێری و پاراستن . ﴿فَلَا تَظْلِمُواْ فِيهِنَّ أَنفُسَكُمْ﴾التوبة:٣٦ تابعي قتادة بن دعامة لەتەفسیری ئەم ئایەتە﴿فَلَا تَظْلِمُواْ فِيهِنَّ أَنفُسَكُمْ﴾التوبة:٣٦ئەفەرموێ:  ئاگادار بن وبزانن كه‌ زوڵم و ستەم له‌ مانگه‌ حه‌ڕامکراوەکان گه‌وره‌تره‌ له‌ تاوان و سه‌رپێچییه‌ک كه‌ له‌ مانگه‌كانی تردا ئه‌كرێت، هەرچەند زوڵم لە هەموو کات و ساتێکا هەر گەورەیه ، به‌ڵام️ اللّٰه تعالی ئه‌و مانگەی بیەوێ زیاتر پیرۆزو ڕێزداری ئەکا. بەڕاستی اللّٰه تعالی کۆمەڵە شتانێکی هەڵبژاردەی هەڵبژاردووە لە دروستکراوەکانی لە فریشتەکان نێردراوی هەڵبژاردووە و لە خەڵکیش نێردراوی هەڵبژاردووە وە لە قسەکانی زیکر و یادی خۆی هەڵبژاردووە وە لەزەوی مزگەوتەکانی هەڵبژاردووە وە لە مانگەکان مانگی رمضان و مانگە حەرامکراوەکانی هەڵبژاردوە وە لە ڕۆژەکان ڕۆژی جومعەی هەڵبژاردووە وە لە شەوەکان شەوی قەدری هەڵبژاردووە ئەوە بە گەورە بزانن کە️ اللّٰه تعالی بە گەورەی زانیوە ، کارەکان بە گەورە دادەنرێت بەوەی اللّٰه تعالی بە گەورەی داناوە لەلای کەسانی خاوەن تێگەیشتن و خاوەن عەقڵەکان. 📖موسوعة التفسیرالمأثور:مـ١٠:صـ|٣٨٠|

﴿فەزڵ وگەورەی مانگی محرم و بەڕۆژووبون تیایدا بەتایبەت بەڕۆژوبونی ڕۆژی عاشوڕا﴾

عَنْ أَبِي بَكْرَةَ ، أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ خَطَبَ فِي حَجَّتِهِ فَقَالَ :إِنَّ الزَّمَانَ قَدِ اسْتَدَارَ كَهَيْئَتِهِ يَوْمَ خَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ، السَّنَةُ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا، مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ، ثَلَاثٌ مُتَوَالِيَاتٌ : ذُو الْقِعْدَةِ، وَذُو الْحِجَّةِ، وَالْمُحَرَّمُ، وَرَجَبُ مُضَرَ الَّذِي بَيْنَ جُمَادَى وَشَعْبَانَ ". له أبي بکرة وه دەگێڕنەوه، که پێغەمبەری اللەﷺ لەو حەجەدا کردی که به ناوبانگه به حەجی ماڵئاوای وتاری دەدا، فەرمووی: زەمان سوڕاوەتەوه سەر ئەو شێوەيەی خۆی که️ اللّٰه تعالی ئاسمانەکان و زەوی دروستکرد، ساڵ دوانزه مانگه، چواریان حەرامن و خاوەن قەدر و ڕێزن جەنگ تیایاندا حەرامه، سیانیان به دوای یەکدا دێن که بریتین له: (ذو القعدة، ذو الحجة، محرم)، ئەوی تریشیان تەنیایه که پێی دەوترێت: (رجب)ی هۆزی (مضر) چونکه هۆزی (مضر) زۆر قەدری ئەم مانگه دەگرن که دەکەوێته نێوان مانگی(جمادى الثاني) و مانگی (شعبان)ـەوه . 📖سنن أبي داود |١٩٤٧| عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ : قَدِمَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الْمَدِينَةَ فَرَأَى الْيَهُودَ تَصُومُ يَوْمَ عَاشُورَاءَ، فَقَالَ : " مَا هَذَا ؟ " قَالُوا : هَذَا يَوْمٌ صَالِحٌ ؛ هَذَا يَوْمٌ نَجَّى اللَّهُ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ عَدُوِّهِمْ فَصَامَهُ مُوسَى. قَالَ : فَأَنَا أَحَقُّ بِمُوسَى مِنْكُمْ ". فَصَامَهُ وَأَمَرَ بِصِيَامِهِ. ابْنِ عَبَّاسٍ(رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا) دەڵێ: کاتێک پێغەمبەر ﷺ هاتە مەدینە بینی یەهوود بە ڕۆژوو دەبن لە ڕۆژی عاشورا ، پێی فەرموون: ئەمە چییە ؟ وتیان: ئەمە ڕۆژێکی چاکە ، ئەمە ئەو ڕۆژەیە️ اللّٰه بەنی ئیسرائیلی ڕزگار کرد لە دەستی دوژمنەکەیان وە موسا علیە السلام تێیدا بە ڕۆژوو بووە ، پێغەمبەر️(ﷺ) فەرمووی: من لە پێشترم بۆ موسا وەک لە ئێوە ، بە ڕۆژوو بوو فەرمانی کرد به ڕۆژوو بن . 📖صحیح البخاري |٢٠٠٤|

﴿باشترین ڕۆژوو دوای مانگی ڕەمەزان ڕۆژووی مانگی موحەڕەمە﴾

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ :أَفْضَلُ الصِّيَامِ بَعْدَ رَمَضَانَ ؛ شَهْرُ اللَّهِ الْمُحَرَّمُ، وَأَفْضَلُ الصَّلَاةِ بَعْدَ الْفَرِيضَةِ ؛ صَلَاةُ اللَّيْلِ . أَبِي هُرَيْرَةَرَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ دەڵێ: پێغەمبەری️ اللّٰه(ﷺ) فەرمووی: باشترین ڕۆژوو له دوای ڕەمەزان مانگی موحەرەمی️ اللّٰه یه، باشترین نوێژ له دوای فەرزەکان شەونوێژه . 📖صحیح مسلم |١١٦٣|

بەشێک لە سیفەتەکانی اللە عزوجل :- ١- سیفەتی روو (الوجە) ٢- سیفەتی هەردوو دەست ( الیدین) ٣- سیفەتی النفس بۆ اللە عزوجل ٤- سفەتی رازی بوون (الرضی) ٥- سیفەتی خۆشەویستی ( المحبة) ٦- سیفەتی تورەبوون ( الغضب ) ٧- سیفەتی رق لێبوونەوە ( الکرە) ٨- سیفەتی دابەزینی اللە بۆ ئاسمانی دونیا (النزول) ٩- سیفەتی سورمان (العجب) ١٠- سیفەتی پێکەنین (الضحك) ١١- سیفەتی بەرزبوونەوەی اللە بۆ سەر عەرش (الإستواء) ١٢- سیفەتی بەرزبوونەوە (العلوا) ١٣- سیفەتی قسەکردن (الکلام) ١٤- سیفەتی بینینی اللە لەلایەن ئیماندارانەوە ( الرؤیة) ١٥- سیفەتی ویست (الإرادة) ١٦- سیفەتی زانست (العلم) ١٧- سیفەتی میهرەبانی (الرحمة) ١٨- سیفەتی قورسای ١٩- سیفەتی پێ ٢٠ - سیفەتی پەنجەکان ٢١- سیفەتی پێشووترین (الأولیة) ٢٢- سیفەتی سەرەپەنجە (الأنامل) ٢٣- سیفەتی الدلیل (رێنمووی) ٢٤- سیفەتی بەخۆش دانانی بۆن (استطابة الروائح) ٢٥- سیفەتی دەرکەوتن لەبەرزایی(الاطلاع) ٢٦- سیفەتی دەست پێداهێنان (المسح بالید) ٢٧- سیفەتی صبر ٢٨- سیفەتی داپۆشین (الکنف) ٢٩- سیفەتی چاکەکار  (الحفي) ٣٠- سیفەتی گلدانەوە (الوعي) ٣١- سیفەتی شانازی کردن (المباهاة) ٣٢-سیفەتی شەرم کردن بۆ اللە تعالی ( الحیاء والاستحیاء) ٣٣-سیفەتی رەحمەت (الروح) ٣٤-سیفەتی لۆمەکردن (العتاب) ٣٥-سیفەتی ناوەوەی دەست یان لەپی دەست (الکف) ٣٦-سیفەتی راگرتن (الامساك) ٣٧-سیفەتی دوو چاو (العینین) ٣٨-سیفەتی لاق (الساق) ٣٩-سیفەتی سنگ ٤٠-سیفەتی نوسین ٤١- سیفەتی هاتن (المجئ ، الاتیان) ٤٢-سیفەتی السرعة ٤٣-سیفەتی دادوەری کردن( الفتح) ئەمانە بەشێک لەسیفەتەکانی اللە عزوجل ــن ئەهلی سوننە و جماعة ئەم سیفەتانە بۆ اللە جيگیر دەکەن بە بێ (تکییف ، تشبه ، تئویل )

اللهم إني أعوذ بك أن أشرك بك وأنا أعلم وأستغفرك لما لا اعلم . اللهم اجعل عملي كله صالحا واجعله لوجهك خالصا ولا تجعل لأحد فیه شيئا . اللَّهُمَّ أعز الإسلام والمسلمین فی کل مکان قُل لَّن يُصِيبَنَآ إِلَّا مَا كَتَبَ ٱللَّهُ لَنَا هُوَ مَوْلَـٰنَا حَسْبِيَ اللّٰهُ وَنِعْمَ الْوَكِيل حَسْبِيَ اللّٰهُ وَنِعْمَ الْوَكِيل حَسْبِيَ اللّٰهُ وَنِعْمَ الْوَكِيل

سەرلەبەیانی ئەمڕۆ کۆمەڵکوژی خەڵکی سڤیل بەناوی تیرۆر کردنی "محمد ضیف"ەوە. ئێستاش لە باکور جارێکیکە کۆمەڵکوژی خەڵکی مسوڵمان لەکاتی نوێژو لەناو مزگەوتدا.

✹عبد الله کوڕی عمرو رضي الله عنهما دەڵێت : ✹️رسول اللّٰه ﷺ فەرمووی : خۆشەویسترین شتێك لەلای الله عز وجل نامۆکانن . ووترا : ئەی️ رسول اللّٰه نامۆکان کێن ؟ فەرمووی : ئەوانەن کە بە دینەکەیانەوە هەڵدێن، الله زیندوویان دەکاتەوە لەڕۆژی قیامەت ـدا لەگەڵ عیسی کوڕی مریم . ✹عبد الله کوڕی ئیمام أحمد دەڵێت : بیستم سفیان کوڕی وکیع دەیفەرموو : من ئومێد دەکەم کە أحمد کوڕی حنبل رحمە الله لەوان بێت .

الإبانة_الکبری_٨١٨