بسم الله الرحمن الرحیم
📙در محضرعلامه شهید(بوطی)
قسمت دوم
درسؤال شماره 83 کتاب ایشان (فتاوی مع الناس)اینگونه آمده
📚
ماالفرق بین العقیدة الأشعریة والعقیدة
الطحاویة؟
✏️ماالفرق بین العقیدة الأشعریة والعقیدة الطحاویة،وهل یجوزاتباع علماء المسلمین للعقیدة الأشعریة والطحاویة معاً؟وقدقیل لي أن العقیدة الأشعریة هي عقیدة أهل السنة والجماعة فقط.
الجواب
العقیدة الطحاویة هي ذاتها عقیدة الإمام الأشعريّ التي هي عقیدة السّلف الصالح وأهل السنّة والجماعة والإمام الطحاوي من أهل السنة والجماعة.
📘ترجمه سؤال
آیا تفاوت میان عقیده اشعری وعقیده طحاویی چیست؟؟
آیا پیروی کردن دانشمندان اسلامی از هردو عقیده جائز میباشد زیراکه به بنده گفته شده که عقیده اهل سنت وجماعت تنها عقیده اشاعره است (یعنی بحثی از عقیده طحاوی نکرده اند که عقیده اهل سنت وجماعت باشد )
✅ترجمه پاسخ
بله عقیده طحاوی همان عقیده اشعری است که در واقع عقیده اشاعره نیز همان عقیده سلف صالح واهل سنت وجماعت میباشد وامام طحاوی نیز یکی از پیشوایان اهل سنت وجماعت میباشد(رحمهم الله تعالی)
🎍توضیحات بنده حقیر
دونکته را دراینجا لازم میدانم
1⃣امام سفیان ثوری (رحمه الله) میفرماید:عند ذكر الصالحين تنزل الرحمة.هنگام یادکردن ازنیکان وپاکان خدا؛ رحمت خداوندنازل میشودوچون اصل بحث مادراینجادر باره امام طحاوی است هرچندمختصر هم باشد از آن بزرگواریادی کنیم تاباشد شامل رحمت ایزد منان شویم
📝ایشان ابوجعفر احمدبن محمدبن سلامة بن عبد الملک ازدی منسوب به قبیله معروف قحطانی«طحاوی»منسوب به روستایی است به نام«طحا» در سرزمین مصرمیباشد. وی در سال(239 ه) تولد یافت و در سال (321 ه) وفات نمود و درقرافه در جوار قبرشریف امام شافعی(رحمه الله تعالی) درمصردفن گردید.بدینگونه امام طحاوی هم درزمان سلف صالح وهم بیست سال ویک از عمر شریفشان درزمان خلف زیسته است(پس سلف صالح شمرده میشود)
اودرخانواده علم ودانش پرورش یافت، پدرش ازدانشمندان اسلامی بود و دائیش «اسماعیل بن یحیی مزنی:امام مزنی»
(ت264 ه) از برجسته ترین شاگردان شافعی درشهرخود بود ومادرش نیزاز اهل علم و حدیث بوده است.
طحاوی درمیان اهل سنت محدثی وارسته،فقیهی برجسته و عالمی زبردست و نویسنده ای چیره دست که نزدیک به چهل تألیف از وی بجا مانده از جمله آنها «سنن الشافعی»«شرح معانی الآثار» «شرح مشکل الآثار»لعقیدة الطحاویة
ودر بیان موقعیت وجایگاه امام طحاوی(رحمه الله تعالی) درمیان اهل سنت همین بس؛ که علمای اهل سنت؛ کتاب عقیدتی او را«بیان عقیدة اهل السنة و الجماعة» نامیدند.
علت نامگذاری این طایفه به طحاویه، تولد و زندگی رئیس و موسس این فرقه در روستایی به نام
طحا در
مصر بوده است.
2⃣ایشان معاصرامام ابو الحسن اشعری بوده (متولد260ه: متوفی324ه) ابتدادر فقه مانند امام اشعری پیرو مذهب شافعی بودسپس در سن 20سالگی به مذهب حنفی گروید:وی و امام ابومنصور ماتریدی از مذهب حنفی پیروی کردند و در عقاید نیز مدعی بودند که اصول عقاید ابوحنیفه را تبیین و تشریح میکننداز نظر اهمیت و میزان تاثیر در جهان اسلام ، امام اشعری مقام نخست را دارد، پس از آن ماتریدی سپس امام طحاوی: شاید یکی از دلایل نفوذ و تاثیر امام اشعری این بوده که مبارزه او با معتزله در مراکز اعتزال ، بلکه در مهمترین پایگاههای فکری مسلمانان ، یعنی بصره و بغداد انجام گرفته ، این در حالی بود که ماوراء النهر و مصر ، از مراکز اصلی فرهنگی فاصله زیادی داشتند .
ونیزتفاوت طحاوی و ماتریدی در این بود که ماتریدی بیش از طحاوی به اجتهاد و استدلال می پرداخت وهدف ایشان ارائه تلخیصی از آرای ابوحنیفه و بیان موافقت آن با عقل و نقل بود ، در حالی که طحاوی سعی می کرد تا بر اساس اصول و مبانی وفقهی واعتقادی ابوحنیفه به اجتهاد در عقاید بپردازد و نکات تازه ای پدید آورد اما تفاوت طحاوی با اشعری از همین نقطه آغاز می شود که امام ابوحنیفه بر خلاف امامان شافعی و احمد بن حنبل و مالک ، در فقه؛ اهل قیاس بود وبه او به عنوان یک منبع فقهی مستقل می نگریست بدین سان او در عقاید نیز از عقل بسیار بهره می گرفت . ماتریدی نیز مانند مقتدای خویش عقل را به عنوان سرچشمه ای برای عقاید دینی می پذیرفت بنابراین در حالی که امام اشعری از عقل صرف در مقام تبیین و دفاع از عقاید دینی استفاده می کرداما امام ماتریدی گذشته ازاین موارددر مقام کشف ودریافت اصول نیز به خرد توسل می جست همین تفاوت روش شناختی است که این دو مکتب را از یکدیگر متمایز کرده است بااین وصف ، در حالی که امام اشعری را میتوان درمیانه اهل حدیث و معتزله حد وسط دانست ماتریدی نیز به عنوان حد فاصل میان اشاعره و معتزله ارزیابی شود
تهیه تدوین :الراجی الی عفو ربه :عبدالسلام جلفایی