مجلّه سياست‌نامه

‍ کانال‌های استادان علوم سیاسی 🌏 🔲 فهرست زیر مشتمل بر تعدادی از کانال‌های اختصاصی است که جملگی در کار نشر و بازنشر آثار استادان دانش سیاسی ایران هستند. . . . ▪️@JavadTaba ▪️جواد طباطبایی . . ▪️ @sariolghalam ▪️محمود سریع‌القلم . . ▪️@Feirahi ▪️داود فیرحی . . ▪️@javadkashi ◾️جواد کاشی . . ▪️@e_koolaee ▪️الهه کولایی . . ▪️ @kabkekebek ▪️محسن خلیلی . . ▪️@s_sadegh_haghighat ▪️صادق حقیقت . . ▪️@ardestanialiii ▪️علی اردستانی . . ▪️ @alimirmoosavi ▪️علی میرموسوی . . ▪️ @musa_akrami ▪️موسی اکرمی . . ▪️ @Mahmood_shafiee ▪️محمود شفیعی . . ▪️@nlakzaee ▪️نجف لک‌زایی . . . 🔲از مخاطبان گرامی درخواست می‌شود جهت تکمیل فهرست کانال‌های استادان دانش سیاسی ایران ما را همراهی کنند.

🧧امروز که یک سده از نگارش اولین قانون اساسی افغانستان می‌گذرد و آخرین قانون اساسی چندی است که در تعلیق به سر می‌برد، شاید برای نخستین بار فرصتی فراهم شده تا پژوهشگران افغانستانی، در کنار همتایان ایرانی خود، به گفت‌وگو برای بررسی نقاط قوت و ضعف قوانین اساسی گذشته بپردازند. 🧧شباهت‌های میان دو کشور همسایه می‌تواند فرصت تازه‌ای برای هم‌اندیشی و تدوین سندی برآمده از دل دیدگاه‌های گوناگون یک جامعه چندفرهنگی فراهم آورد تا نقشی هویت‌بخش و هم‌بستگی‌آفرین در افغانستان فردا بازی کند. 🧧باور به سرنوشت مشترک منطقه‌ای و نیاز به صلح پایدار در منطقه، زمینه‌ساز آن شده است که نهادهای گوناگون علمی از هر دو کشور، همایشی با موضوع «سده قانون اساسی در افغانستان» را برگزار کنند. 🧧در گام دوم، به ابتکار مجله سیاست‌نامه، در بهار ۱۴۰۳ مجموعه‌ای از دیدگاه‌های اندیشمندان ایرانی و افغانستانی گردآوری و به صورت پرونده‌ای تقدیم خوانندگان شده است. 📮 سیاست‌نامه 30 را از طریق صفحه اینستاگرام هم‌میهن و یا پیام به تلگرام 09336554529 پیش خرید و با پست پیشتاز رایگان دریافت کنید. @goftemaann🦉

‍ 🖊هما ناطق از مکتب آنال برای بررسی و تحلیل عصر قاجار سود جسته است 📚ناطق و تاریخ اجتماعی 📥زهرا قنبری‌مله 🖇هما ناطق یکی از زنان مورخ و صاحب‌سبکی محسوب می‏‌شود که متأثر از رهیافت‌‏های مکتب آنال و با تکیه بر اسناد، به تالیف آثار متعدد پرداخته و از همین روش نیز برای بررسی و تحلیل روایت‌‏های تاریخی در عصر قاجار سود جسته است. او تاریخ و تحلیل عقلایی و روشمند را از جمله عوامل مهم در بازشناسی یک روایت تاریخی می‏‌دانست چرا که در اندیشه او مفهوم «تاریخ» بیان وقایع تاریخی بود بدان گونه که وقوع یافته‌‏اند و در کنار آن تحلیل مجموع واقعیات و علل و عوامل آن سبب می‏‌شد تا تاریخ گذشته بهتر و بیشتر قابل فهم و درک باشد. با این مقدمه می‏‌توان از علایق مهم ناطق را در تاریخ اجتماعی و بسترهای حاکم بر آن دید. 🖇مطالعه روی پژوهش‏‌های ناطق بر این مدعا صحه می‌‏گذارد که وی تلاش بسیاری نمود تا با سود جستن از اسناد و مدارک به تحلیل حوادث سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی ایران بپردازد؛ بر همین مبنا عمده‏‌ترین تفاوت ناطق با سایر مورخانِ زنِ هم‏‌عصر خود آن بود که آ‏ن‏ها تنها به معرفی سند به جهت آشنایی پژوهش‌گران می‌پرداختند، در حالی که رسالت ناطق، در بازشناسی اسناد و تحلیل دقیق شرایط اجتماعی ایران در دورة مورد مطالعه، بوده است. او در این تحلیل چنان به توصیف چگونگی وقوع حادثه می‏‌پردازد که گویی مورخ در زمان وقوع آن حادثه حضور داشته و هر آن‌چه که رخ داده است را بیان می‏‌دارد. 🖇ناطق تلاش کرد تا با الگوبرداری از مکتب آنال، تاریخ را از دریچه اجتماع و اقتصاد بنگرد و با این رویکرد به تاریخ اجتماعی و اقتصادی درصدد بود تا به شناخت جامعه انسانی بپردازد. بر همین اساس نگرش تحقیقی وی در این خصوص به تاریخ ایران عصر قاجار بازمی‌‏گشت؛ آثار متعدد ایشان در این حوزه با همکاری فریدون آدمیت، حاکی از توجه وی به مسائل اجتماعی و اقتصادی بوده است. 🖇او با استفاده از تاریخ کمیّتی و آماری در حوزه تاریخ اجتماعی و اقتصادی به فهم بهتر تاریخ و یافتن حقیقت تاریخی کمک شایانی کرد و در تألیف «مصیبت وبا و بلای حکومت» با استناد بر آمار جمعیتی و آمار ارزاق آن دوره، دلیل عمدة کاهش تولیدات اقتصادی را همین شیوع بیماری وبا می‏‌دانست. او در تحریر آثار فوق در حوزه مسائل اجتماعی به دنبال معرفی و بازشناسی شرایط اجتماعی و تفکر غالب بر جامعه ایران عصر قاجار بود تا از این طریق بتواند تصویری درست و واقعی از ایران آن دوره ارائه دهد. 🔹متن کامل این مقاله را می‌توانید در شماره دوم و سوم سیاست‌نامه مطالعه کنید. @goftemaann🦉

📰دارای تساهل و تسامح بود. قدرت شنیدن حرف مخالف را داشت. شجاعت داشت و هیچ‌گاه ترس را زندگی نکرد. منصف و میانه‌رو بود. مستند سخن می‌گفت و از بروز هیجانات رفتاری تهی بود. ایران‌دوست بود و علاقه شدیدی به توسعه ایران داشت. نسبت به نفوذ بیگانگان در تاریخ تحولات کشور در طول دوران دویست ساله معاصر با یاس و حسرت سخن می‌گفت و از اقدام استقلال‌طلبانه امام خمینی تقدیر می‌کرد. به‌‌رغم تحصیلاتش در بریتانیا، نگاه مثبتی به این کشور نداشت و انگلیس و آمریکا را عامل سقوط دولت ملی مصدق و ساقط کردن پروسه دمکراسی‌خواهی در ایران می‌دانست. اصراری بر القای نظرات خود نداشت و تخصص قابل وصفی در ایجاد سوال و مسئله در ذهن دانشجو داشت. ارتباط خوبی با همکارانش داشت و دارای مهارت‌های ارتباطی بالایی بود. فاقد توهم خودبزرگ‌بینی بود و به راحتی می‌گفت نمی‌دانم. هیچ‌گاه بابت ندانستن، خجل نمی‌شد و وحیه علمی نقاد را به دانشجویان منتقل می‌کرد.متین و آرام بود و انتقادات باعث برآشفته شدن او نمی‌شد. خوش‌قلب و مهربان بود و نوعی عاشق‌پیشگی در رفتارش نسبت به برخی نخبگان ملی و ایران وجود داشت🗞 🔖 متن کامل: 2000 کلمه ⏰زمان مطالعه:10 دقیقه @goftemaann🦉

🧧شایگان کتاب «انقلاب دینی چیست؟» را در سال 1982 در پاریس منتشر کرد. این کتاب و مفهوم کانونی آن یعنی ایدئولوژیک شدن سنت از جهاتی متن جالب ‏توجهی است. 🧧از یک سو کتاب به زبان فرانسوی و با ارجاعاتی نوشته شده که به‏ وضوح خواننده اروپایی را مخاطب خود قرار داده. از سوی دیگر اثری است کاملاً متاثر از شرایط ایران پس از انقلاب و به یک معنا تنها برای یک ایرانی در چنان وضعیت سیاسی و اجتماعی بغرنجی معنا و مفهوم پیدا می‏‌کرد. 🧧این دوگانگی در کتاب بازنمایی آشکاری است از وضعیت خود شایگان به مثابه متفکری که هرچند عمیقاً ایرانی بود اما خود را متعلق به فرهنگ‌‏های گوناگون می‌‏دانست و از این توانایی برخوردار بود که میان «خود» شرقی-ایرانی و «خود» اروپایی-فرانسوی‌‏اش گفت‏وگویی انتقادی برقرار سازد. 🧧بدین معنا می‏‌توان کتاب شایگان و تز کلیدی آن، یعنی ایدئولوژیک شدن سنت، را تلاشی برای مفاهمه میان شرق و غرب دانست که به شیوه‌‏ای کمابیش استثنایی درون ذهن یک انسان واحد صورت پذیرفته است. 📮 سیاست‌نامه 30 را از طریق صفحه اینستاگرام هم‌میهن و یا پیام به تلگرام 09336554529 پیش خرید و با پست پیشتاز رایگان دریافت کنید. @goftemaann🦉

‍ 🖊بخش بیستم رسالۀ الهیاتی-سیاسی 📚در باب دولت آزاد 📥باروخ اسپینوزا/ موسی اکرمی 🖇بدین سان نشان داده‌ایم که محروم کردن انسان‌ها از آزادی بیان آنچه می‌اندیشند ناممکن است. 🖇این آزادی را می‌توان بدون خطر برای حق و مرجعیت قدرت‌های فرمانفرما در مورد هر کس پذیرفت، و هر شخص می‌تواند این آزادی را بدون خطر برای مرجعیت آن‌ها حفظ کند مادامی که هیچ کس در دولت حق اعلام تغییر قانون یا عمل به طریقی مخالف با قوانین موجود را برای خود قائل نباشد. 🖇هر شخص می‌تواند از چنین آزادی‌ئی بدون خطر برای ثبات دولت برخوردار باشد، و این که هیچ زیانی را پدید نمی‌آورد که به آسانی نتوان با آن مقابله کرد. 🖇هر شخصی می‌تواند بدون خدشه‌ئی به پارسایی از این آزادی برخوردار باشد. 🖇صدور احکام در بارۀ موضوعات اعتقادی کاملاً ناسودمند است. 🖇سرانجام، اثبات کرده‌ایم که نه تنها می‌توان این آزادی را بدون خطر برای صلح کشور و پارسایی و همچنین مرجعیت فرمانفرما پذیرفت، بلکه برای حفظ این همه باید چنین آزادی‌ئی را مسلم انگاشت. زیرا هنگامی که، بر خلاف این، کوشش می‌شود تا انسان‌ها از این آزادی محروم شوند، و افراد برخوردار از نگرش‌های مخالف (= دگراندیشان) به دادگاه احضار می‌شوند (هر چند نه برای اندیشه‌های درونی که خاص هر فرد به تنهایی است)، آنگاه نمونه‌ئی از رفتار با انسان‌های درستکار عرضه می‌گردد که شهادت تلقی می‌شود [نه مجازات موجّه]. این نه مبارزه با مردمان بلکه دشمنی ورزی با آنان است، و در آنان دلسوزی یا حتی کین خواهی را بر می‌انگیزد. سرانجام، درستکاری و اعتماد از میان می‌روند، چاپلوسان و خیانتکاران تشویق می‌شوند، و دشمنان [-ِ دگراندیشان] پیروز می‌گردند، زیرا که تسلیم به خشم آنان صورت گرفته است: آنان فرمانفرمایان را به طرفداران جزمیات خویش تبدیل کرده اند، جزمیاتی که آنان چونان تفسیر کنندۀ آن‌ها شناخته می‌شوند. در نتیجه، آنان جرأت می‌کنند مرجعیت و حق مقامات عالی دولت را عضب کنند و از این گزافه گویی شرمنده نمی‌شوند که مستقیماً از سوی خدا تعیین شده اند و حکم‌های خود آنان الهی اند در حالی که حکم‌های مراجع فرمانفرما صرفاً حکم‌های انسانی اند و، از این رو، لازم می‌دانند که فرمانفرمایان تسلیم این حکم‌های الهی – یعنی حکم‌های خود آنان – شوند. همگان می‌توانند در می‌یابند که این همه نقش کاملاً ویرانگر برای خیر عمومی کشور دارد. 🔹متن کامل این مقاله را می‌توانید در شماره دوم و سوم سیاست‌نامه مطالعه کنید. @goftemaann🦉

📰سلوک و گفتار و صراحت و پوشش دکتر افتخاری بسی خاص بود. چون تشکیلاتی و دم‌ودستگاهی هم نداشت و بی‌خطر می‌نمود، کسی کاری به کارش نداشت و او تقریباً همه چیز غیر از پوزیتیویسم را عبث می‌دانست؛ آن هم به زبانی صریح و بدون عنایت به خط قرمزها. یادم هست راست و بی‌مهابا از همان ابتدا می‌گفت دموکراسی دینی تناقضی است تابلو! برای همین صراحت و جرأت، همه او را دوست داشتند و دارند. یک دلیل مهمش این بود که او سخنانی می‌گفت که حرف دل خیلی‌ها بود اما کسی جرأت گفتنش را نداشت. از دکتر کاظم سجادپور که در ایام برجام مشاور عالی دکتر ظریف بود، شنیدم که ظریف معتقد است به سخنان بسیاری از علمای روابط بین‌الملل گوش کرده اما یک جمله مفید و صریح از یک استاد دانشگاه تهران شنیده و او دکتر قاسم افتخاری بود. موقعی که افتخاری به ظریف گفته، اگر ایران دنبال بمب هسته‌ای نیست، همین برجام خیلی خوب است ولی اگر دنبال چیز دیگری هست، برجام ناقص و بد است! 🗞 🔖 4200 کلمه ⏰زمان مطالعه:21 دقیقه 📮 سیاست‌نامه 21 را از طریق این لینک تهیه کنید: گروه مطبوعاتی هم‌میهن @goftemaann🦉

🧧حسین فراستخواه: مفهوم سیاسی قانون کتابی است متشکل از مقالات مارتین لاگلین که در امتداد و تفصیل آثار پیشین او راجع به مبانی و بنیادهای حقوق عمومی قرار می‌گیرد. پرسش از رابطۀ میان حقوق عمومی و سیاست مسئله‌ای است که مقالات این کتاب را به یکدیگر پیوند می‌دهد. 🧧رضا یعقوبی: امتیاز کتاب «پیامدهای مشروطیت» تمرکز بر وجوه حقوقی نخبگان سیاسیِ موثر در این دورۀ 20ساله و تاکید بر ضرورت پژوهش حقوقی در خصوص اقدامات این نخبگان است. تاکیدهای مکرر نویسنده بر اقدامات و وجوه حقوقی آرا و اَعمال مشیرالدوله، مفروغی و مدرس در این حوزه قابل تحسین است. 🧧داود غرایاق زندی: هدف محوری چاپ کتاب «نگاهی دوباره به اسناد شورای عالی امنیت ملی کشور در سال 1357» قاعدتاً باید ترسیم عقلانی فضا و شرایط در جهت شناخت شیوه مناسب و بومی مدیریت مسائل امنیتی باشد. این کتابی است که خواندنش به همه به ‏ویژه مجموعه‏‌های امنیتی توصیه می‏‌شود. 📮 سیاست‌نامه 30 را از طریق صفحه اینستاگرام هم‌میهن و یا پیام به تلگرام 09336554529 پیش خرید و با پست پیشتاز رایگان دریافت کنید. @goftemaann🦉

‍ 🖊نگاه فریدون آدمیت به تاریخ و منابع تاریخی نخبه‎گرایانه بود 📚تاریخ‌نگاری به مثابه معمار فکر 📥رضا مختاری اصفهانی 🖇قضاوت‎های تاریخی آدمیت از تعریف او از مورخ برمی‌خاست. به اعتقاد او، مورخ نمی‎توانست «شخصیت خود را از سیر افکار به‌کلی منتزع گرداند. مورخ وقتی می‎تواند هنرمندانه به کارش بپردازد که خود صاحب اندیشه باشد تا قدر اندیشه شناسد. به یک معنا، تاریخ‌نگار واقعی معمار فکر است نه‌تنها مدرس افکار. تأثیر شخصیت عقلی مورخ در تصنیف خود تا درجه‎ای بی‎شباهت به تأثیر نویسنده در اثر هنری او نیست. و این همسانی از لحاظ معنی و جانی است که تاریخ‎نویس به تألیف خود می‎دهد.» 🖇شاید بر مبنای همین تعریف از مورخ بود که «معلمین تاریخ» را دچار «ابتذال و کم‎مایگی» می‎دید که بیشتر «مدرس افکار» هستند تا «معمار فکر». البته نگاه انتقادی و گاه گزندة آدمیت به تاریخ‌نگار ایرانی در جهت ستایش از تاریخ‌نگاران غربی نبود. او آثار مورخان شرقی را در شرح و تحلیل «برخورد جامعه‎های کهن شرقی با مدنیت نو مغرب‎زمین» از آثار هم‌گنان غربی‎شان «معتبرتر و عمیق‎تر» می‎دید که به اعتقاد او، فرنگیان «بیشتر اهل تفنن به نظر می‎آیند و تألیفاتشان کمتر اصالت دارند.» 🖇بر این اساس آثار ایرانشناسان زمانة خود را در «ابتذال و کم‎مایگی» می‎دید و آنان را «فاقد اصالت فکر» می‎دانست. او به تعریف گیب از «خاورشناس» دربارة «ایرانشناسان» هم باور داشت که «خاورشناس معمولاً کسی است که در هیچ رشته‎ای تعلیمات اساسی تخصصی و خبرگی علمی لازم را ندارد جز این‎که به زحمت یک یا چند زبان مشرقی آموخته – یعنی برخلاف مورخ و جامعه‎شناس که اسلوب علمی فن خود را فرا گرفته، خاورشناس همین که پایش را از قلمرو زبان و ادبیات بیرون می‎نهد، جای پای دیگران قدم برمی‎دارد.» 🖇او بر مبنای همین نگاه، در پژوهش‎هایش بیشتر از اسناد شخصی و مکاتبات دولتی، خاطرات و منابع تاریخی زمان وقوع حادثه بهره می‏جست. بر این اساس نوشته‏ها و حکم‏هایش مختص به خودش بود و تصویری که از گذشته ارائه می‎داد، بر مبنای همان «معمار فکر» بود. آدمیت دیپلماتی اندیشمند بود. تحصیلات خود را در انگلستان به پایان رسانده و در میان محققان ایرانی اولین پژوهشگری بود که از گزارش‌های دیپلمات‎های بریتانیایی در ایران در تحقیقاتش استفاده می‎کرد. او همچنین از فرصت حضور در وزارت امور خارجه برای دسترسی به قدیمی‎ترین آرشیو ایران بهره برد. بسیاری از کتاب‎های خاطرات و تاریخی در آن زمانی که آدمیت می‎نوشت، هنوز تصحیح و به زیور طبع آراسته نشده بودند. 🖇از همین رو او با دقت نظر از نسخ خطی برای تکمیل تحقیقاتش استفاده می‎کرد. کاری که امروزه با چاپ این نسخ تسهیل شده، اما فهم و خوانش این متون برای بسیاری سخت است. اتفاقی که به جهت انقطاع بسیاری از فارغ‏التحصیلان امروزی تاریخ و علوم سیاسی از متون کلاسیک رخ داده است. از آنجا که آدمیت، تاریخ‌نگار را «معمار فکر» می‏دانست، در بازسازی گذشته به عنوان یک محقق تأثیر بسزایی داشت. هرچند وظیفة یک محقق تاریخ آن است که روایات گوناگون از راویان متفاوت را با نگاهی نقادانه گزینش کرده و پس از آن با چینش روایات صحیح‎تر به بازسازی گذشته بپردازد، اما آدمیت به عنوان «معمار فکر» در گزینش و چینش روایات بیش از یک محقق رفتار می‎کرد. 🔹متن کامل این مقاله را می‌توانید در شماره دوم و سوم سیاست‌نامه مطالعه کنید. @goftemaann🦉

📰 آنچه دکتر قاضی را به چهره ‏ای کم‌بدیلی تبدیل می ‏کند فقط تبحر در تدریس و اشراف بر قوانین اساسی کشورهای مختلف نیست بلکه شخصیت برجسته اوست که توامان در سیرت و صورت تبلور می ‏یابد. قامتی بلند، چشمانی درشت و پرهیبت و بینی عقابی همراه با نگاهی نافذ اجازه نمی‏ داد کسی از برابر او بی ‏تفاوت بگذرد. او از آن دسته شخصیت‏ هایی بود که مناصب و مشاغل به حضور او ابهت می‏ یافتند و نه آنکه وی به سبب مناصب تشخص یابد. برای مدتی معاونت آموزشی دانشکده را برعهده گرفت و آن زمانی بود که ریاست این دانشکده در ردیف وزارت اگر بیشتر نبود کمتر هم نبود. درعین حال ریاست و معاونت هم نوعی تقسیم کار بین اساتید برجسته آن زمان تلقی می‏ شد و نه محملی برای منصب ‏خواهی. دکتر قاضی مدت کوتاهی هم به معاونت وزارت کشور منصوب شد تا نشان دهد که هم مرد علم است و هم مرد عمل. سابقه طرفداری از نهضت ملی نفت در پرونده او اجازه فراتر رفتن از حد معاونت وزیر را به او نمی ‏داد🗞 🔖 2000 کلمه ⏰زمان مطالعه:10 دقیقه 📮 سیاست‌نامه 21 را از طریق این لینک تهیه کنید: گروه مطبوعاتی هم‌میهن @goftemaann🦉