شفیعی کدکنی

فارسی‌زدایی انگلستان در شبه‌‌قارهٔ هند و آنچه روسیه با زبان اقوام آسیای میانه کرد. ▪️وقتی [انگلیسی‌ها] به زبان فارسی مسلّط شدند، گفتند: گور بابای زبان فارسی! شما زبان فارسی برایتان خوب نیست. می‌دانستند که زبان فارسی شاهنامه دارد، مثنوی دارد، سعدی دارد، حافظ دارد، نظامی دارد. ▪️این نظر من نیست که بگویید من یک شوونیست فارس هستم. زبان فارسی در همه کرۀ زمین با رباعیات خیام و مثنوی جلال‌الدین و شاهنامه و سعدی و حافظ و... شناخته می‌شود، در همۀ دنیا. شکسپیر با آن نمی‌تواند کشتی بگیرد. پوشکین با آن نمی‌تواند کشتی بگیرد. ▪️همین کار الان در آسیای میانه دارد می‌شود [توسط روسیه]. سه نسل، چهار نسلِ دیگر بگذرد، بچه‌های قزاق و اُزبک و تاجیک، روس هستند. ▪️ما نمی‌خواهیم هیچ زبان محلّی‌ای را خدای‌نکرده [بی‌اعتنایی کنیم] چون این زبان‌های محلّی پشتوانۀ فرهنگی ما هستند. ما اگر این زبان‌های محلّی را حفظ نکنیم، بخش اعظمی از فرهنگ مشترکمان را عملاً نمی‌فهمیم. ولی این زبان بین‌الاقوامی که قرن‌ها و قرن‌ها و قرن‌ها همۀ این اقوام درش مساهمت (همکاری و همیاری) دارند… هیچ قومی بر هیچ قوم دیگری تقدم ندارد در ساختن امواج این دریای بزرگ. 

وطن‌پرستی به گمان من وطن‌پرستی راستین بیش از همه این است که هر کس در هر کاری که هست به مقتضای آن وفا کند و داد آن را بدهد. اگر معلم است همه در بندِ تربیت شاگردان خود باشد و از پژوهش و افزودن دانش خود غافل نماند. اگر بقال است کم‌فروشی و گرانفروشی نکند. اگر کارمند اداره است خود را خادم مردم بداند، رشوه نگیرد و از کار ندزدد. اگر پاسبان است با دزد نسازد و هدیه نخواهد و در اندیشهٔ جان و مال مردم باشد. اگر در کار سیاست است بهبود حال مردم و مصالح راستین کشور را راهنمای گفتار و کردار خود قرار دهد و اگر سرباز یا فرمانده است خود را برای دفاع آماده بدارد و از دشمن نگریزد. این است اصلی که اگر رعایت شود و به تربیت در ضمیرها خانه‌ بگیرد مردم را از جنگ و ویرانی‌ها و مصائب آن در امان نگاه خواهد داشت. وطن‌پرستی راستین و خدمت به جامعه‌ای که ما را پرورده است این است. فراتر از این، کسی که وطن خود را به‌راستی دوست دارد در آبادانی آن می‌کوشد، اگر بتواند به علم و فرهنگ و ادب آن خدمت می‌کند و هم غافل نمی‌ماند که آسایش او به آسایش دیگران وابسته است. زنده‌یاد استاد احسان یارشاطر #ایران

قسم به قَلَم

@shafiei_kadkani زین بی‌خردانِ سِفله بستان دادِ دل مردمِ خردمند جشن تیرگان و روز ملّی دماوند فرخنده باد! موسیقی: تکنوازی شادروان استاد محمدرضا لطفی [سفله: کودن، احمق] #دماوند #تیرگان #ملک_الشعرای_بهار #شفیعی_کدکنی

@shafiei_kadkani ـــــــــــــــــــــــ چرا عرصهٔ حافظ‌شناسی لغزشگاه است؟ استاد بدیع‌الزمان فروزانفر در پاسخ به منوچهر مرتضوی: عرصهٔ ظاهر و باطن شعر حافظ مزله (لغزشگاه) است. در این نوشتار، استاد منوچهر مرتضوی در پی سخن استادشان فروزانفر تشریح می‌کنند که چرا عرصهٔ ظاهر و باطن شعر حافظ لغزشگاه است. برشی از کتاب مکتب حافظ نوشتهٔ زنده‌یاد دکتر منوچهر مرتضوی

@shafiei_kadkani ـــــــــــــــــــــــ مکتبِ حافظ [با یاد فرزانهٔ بی‌ادعای تبریزی و حافظ‌‌شناس برجستهٔ ایران زنده‌یاد استاد دکتر منوچهر مرتضوی در سالگرد درگذشت ایشان] ▪️قریب چهل سال پیش از استاد بدیع‌الزمان فروزانفر پرسیدم چرا با بصیرت و تبحری کم‌نظیر که دربارهٔ مشرب و طرز سخن و نکات باریک شعرِ حافظ دارند عنانِ تحقیق و تألیف به سوى لسان‌ الغيب معطوف نمی‌دارند تا پیادگانی امثال بنده که تهوّر و جسارتی از سر ناپختگی دارند و چیزی درباره حافظ می‌نویسند ناگزیر نباشند بدایع نظر بدیع الزمان را از خلال سخنان ایشان استنباط یا در مواردی مشخص به نقل افاضات شفاهی اکتفا نمایند. تأملی نمودند و فرمودند: «عرصهٔ ظاهر و باطن شعر حافظ مزلّه است». به همین پاسخ کوتاه و قليل و دلیل بسنده کردند و بنده نیز که مقصودشان را در حد فهم و اندیشه خود دریافته بودم تصديع بیشتر روا ندیدم. اگرچه عرصهٔ غزلسرایی او مزلّه و لغزشگاه است ولی در عظمتش هرگز تردید نکنیم، که هرچه گفته و آنچه سروده طوطی‌صفت تلقین و درس استاد ازل بوده و بازتاب فغان و غوغای آن ناشناس لاهوتی از اندرون سویدای دلش. به عبارت دیگر می‌توان گفت جولان هنر ساحرانهٔ شاعری در عوالم خودآگاهی و ناخودآگاهی و زبّر آگاهی حافظ سرچشمهٔ این همهٔ تنوع و تفنن ذوقی و حکمی و عرفانی و اخلاقی و اجتماعی به شمار می‌رود. آن روزگار که تذکره‌نویسان و ادیبان او را صرفاً غزلسرایی بزرگ یا شاعری عارف می‌دانستند سپری شده است. تنها در شاعری اجماع و اتّفاق نظر وجود دارد، ولی مسأله که ماهیّت و روح و مشرب و جهان‌بینی او در کدام عرصه از مشرب‌های هنر شاعریِ مطلق و نبوغ ذوق و بیان، عرفان و تصوّف، مشرب ملامتی یا قلندری، حکمت و دیدگاه فلسفی، مشرب ادریه یا لاادریه و بالاخره دیدگاه اجتماعی و‌ اخلاقی به صورت جامع و مانع قابل تعریف است، بنده به نظرم امکان‌پذیر نمی‌نماید. به همین علت ناگزیر عنوان «مشرب رندی» را که لااقل خود حافظ بارها تصریح نموده رساترین و فعلاً دقیق‌ترین عنوان برای تعریف مشرب او می‌دانیم. می‌توان گفت عصارهٔ همه مباحثی که در متن کتاب و ضمائم و مقدمه‌‌های آن مشروح است تعریف تفصیلی این عنوان را به دست می‌دهد.‌ دکتر منوچهر مرتضوی مکتب حافظ، مقدمه، صص نوزده و بیست‌وپنج مَزَلَّه: لغزشگاه. در مقدمهٔ این کتاب ارجمند استاد مرتضوی پیرو آن سخن کوتاه استادشان بدیع الزمان فروزانفر تشریح می‌کنند که چرا عرصهٔ حافظ‌شناسی لغزشگاه است. رحمة الله علیهم اجمعین! چراغِ صاعقهٔ آن سحاب روشن‌ باد که زد به خرمنِ ما آتشِ محبتِ او #حافظ #منوچهر_مرتضوی #بدیع_الزمان_فروزانفر

@shafiei_kadkani ـــــــــــــــــــــــ چراغِ صاعقهٔ آن سحاب روشن باد که زد به خرمنِ ما آتشِ محبتِ او [با یاد فرزانهٔ بی‌ادعای تبریزی و حافظ‌شناس برجستهٔ ایران زنده‌یاد استاد دکتر منوچهر مرتضوی در سالگرد درگذشت ایشان] #منوچهر_مرتضوی تیرماه ۱۳۰۸ تبریز ۹ تیر‌ماه ۱۳۸۹ تبریز

@shafiei_kadkani در سیاست اجماع وجود ندارد. سه‌شنبه، ۲۹ بهمن ۱۳۹۸ دانشگاه تهران #شفیعی_کدکنی

@shafiei_kadkani ـــــــــــــــــــــــ و اگر مرتضیٰ سخن نگفتی اصحاب طریقت چه کردندی! ▪️و [جُنَیْد] گفت: اگر مرتضی این یک سخن به کرامت نگفتی، اصحاب طریقت چه کردندی و آن سخن آن است که سؤال کردند از مرتضی، رضی اللّه عنه، که «به چه خدای را شناختی؟» گفت: «بدان که شناسا گردانید مرا به خود که او خداوندی است که شِبه او نتوانَد بود به هیچ صورتی و او را در نتوان یافت به هیچ حِسّی او را قیاس نتوان کرد به هیچ خلقی که او نزدیکی است در دوریِ خویش و دوری است از نزدیکیِ خویش. بالای جمله چیزها است و نتوان گفت که تحتِ او چیزی است و تحتِ جملهٔ چیز‌ها است [و نتوان گفت که بالای او چیست] و او نیست چون چیزی و نیست از چیزی و نیست به چیزی. سبحان آن خدایی که او چنین است و چنین نیست هیچ چیز غیرِ او»  و اگر کسی شرحِ این سخن دهد مجلّدی برآید. فَهِمَ مَنْ فَهِمَ. __ تعلیقات: ▪️ این بخش را نیز عطار از کتاب الُّلمع نقل کرده است و اصل عربیِ گفتار امام ع بدین گونه است: فَمنها ما سُئلَ امیر المؤمنین رَضِی الله عنه و قیل له: بِمَا عَرَفْتَ رَبَّكَ قَالَ بِمَا عَرَّفَنِی نَفْسَهُ وَ لاَ يُشْبِهُهُ صُورَةٌ وَ لاَ يُقَاسُ بِهِ اَلنَّاسُ قَرِيبٌ فِی بُعْدِهِ وَ بَعِيدٌ فِی قُرْبِهِ قَوِیُّ فَوْقَ كُلِّ شَیءٍ وَ لاَ يُقَالُ تَحْتَهُ وَ تَحْتَ كُلِّ شَیْءٍ وَ لاَ يُقَالُ شَیْءٌ فَوْقَهُ أَمَامَ كُلِّ شَیْءٍ وَ لاَ يُقَالُ شَیْءٌ خَلْفَهُ وَ خَلْفَ كُلِّ شَیْءٍ وَ لاَ يُقَالُ شَیْءٌ أَمَامَهُ دَاخِلٌ فِی اَلْأَشْيَاءِ لاَ كَشَیْءٍ فِي شَیْءٍ سُبْحَانَ مَنْ هُوَ هَكَذَیٰ لاَ هَكَذَیٰ غَيْرُهُ (اللمع، چاپ نیکلسون ۱۳۰) ▪️فَهِمَ مَنْ فَهِمَ: معنای عبارت این است که «هرکه فهمید، فهمید» و مفهوم مخالف آن این است که هرکه نفهمد، با او سخنی نمی‌توان گفت. عبارتی است که در تذکرةالاولیاء نیز تکرار شده است و از جمله در روضة الفریقین ۱۴۴ كه می‌گوید: «فَهِمَ مَنْ فَهِمِ. بیش ازین تقریر کنم زیان دارد.»  و در مصباح الهدایة ۲۷ به صورت «عقَلَ مَنْ عَقَل و جَهِلَ مَنْ جهِل» آمده است. ذکرِ جُنَیْد بغدادی تذکرة‌الاولیاء، جلد اول به مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی https://www.instagram.com/shafiei_kadkani

#اطلاعیه راه در جهان یکی است و آن راهِ راستی است. محتوایی مبنی بر حمایتِ استاد محمدرضا شفیعی کدکنی از کاندیدایی خاص در فضای مجازی منتشر شده است. در این پیام بخشی از نوشتهٔ دکتر شفیعی کدکنی در کتاب «با چراغ و آیینه» صفحهٔ ۵۶۸-۵۶۷ آورده شده و سپس چند پاراگراف من‌درآوردی از جانب محمدرضا شفیعی کدکنی در مضمون حمایت از نامزد انتخاباتی درج گردیده است. آنچه در کتاب «با چراغ و آینه» نوشتهٔ دکتر شفیعی کدکنی آمده، بدین شرح است که ارتباطی با حمایت از نامزد انتخاباتی ندارد: [الف. روشنفکرِ «نمی‌خواهم» ب. روشنفکر ِ «چه می‌خواهم» متأسفانه جامعهٔ عقل‌گریزِ ما همیشه به «روشنفکران نمی‌خواهم» (امثال صادق هدایت) بها داده است و از «روشنفکر چه می‌خواهم» (امثال سید حسن تقی زاده و دکتر ارانی) با بی‌اعتنایی و گاه نفرت یاد کرده است.»] محمدرضا شفیعی کدکنی با چراغ و آینه، صص ۵۷۳–۵۷۲ صریح و شفاف اعلام می‌شود که استاد محمدرضا شفیعی کدکنی از هیچ کاندیدایی حمایت نکرده، نمی‌کند و نخواهد کرد.