بنیاد ایرانشناسی آذربایجان شرقی

کتیبه خشایارشا در موزه تبریز این کتیبه مربوط به چهارمین شهریار دولت هخامنشی است که در موزه تبریز نگهداری میشود. 🆔 @IR_Azariha

نابودی صنایع دستی ایران به سه روش کاوه مرادی صنايع دستی از يک سو هنري است که با توجه به تقاضا و کاربرد آن جنبه صنعتي پيدا کرده و از سوي ديگر صنعتي است که ذوق سازنده يا هنرمند را در کنار خود پذيرا شده است. صنايع دستي ايران نه در طول حيات يک قوم يا يک قبيله بلکه در طول تاريخ به وجود آمده و علاوه بر نقشي که در حفظ و صدور فرهنگ مردم از زمان هاي گذشته داشته، روشي نيز براي کسب درآمد بوده است. هنر صنايع دستي و صنعت موجود در کنار اين هنرها که غالباً همچون جسم و روح به هم پيوسته و وابسته است، نوشته هايي است که احوال، تحولات فکري و تکنيکي ايجاد شده در مردم را درگذشت زمان بازگو مي کند اما صنايع دستي در کشور ما در زمان حاضر به صورت کالايي فاخر درآمده و کاربردي نيست. پيش از اين، صنايع دستي ايران به سمت موزه ها رفته و تنها سالي يک بار از هنر دست هنرمندان ايراني با برگزاري همايش ياد مي شود. صنايع دستي ايران به سه روش کلي، بومي و صنعتي در معرض نابودي قرار دارد. نابودي کلي يک هنر دستي زماني اتفاق مي افتد که فن و تکنولوژي توليد يک صنعت هنري به طور کامل نابود شود و ذهن مردم از دانسته ها و تعريف ها در مورد آن خالي شده باشد. نابودي بومي يا منطقه يي زماني رخ مي دهد که هنر صنعتي خاص يک منطقه با همان کيفيت يا با کيفيت متفاوت (چه پايين تر، چه بالاتر) در منطقه يي ديگر توليد شود. گاهي نوع عادات، فرهنگ ها و اعتقادات و حتي ماده اوليه آنچنان تاثيري در يک مجموعه ايجاد مي کند که حتي اگر يک فرهنگ يا يک يادگاري جديد ساخته شده باشد ولي اصالت اوليه ديگر به چشم نمي خورد و بايد حتي با حفظ هنر جديد و متفاوت براي احياي هنر قديمي تر تلاش کرد. بهترين نمونه از نابودي صنعتي، نابودي صنعت فرش ايران است. از آنجايي که بسياري از محصولات ما در مقياس صنعتي و براي مصارف صنعتي توليد مي شود، نابودي اين روند نه تنها بر اعتبار محصول و افتخار حاصل از آن براي خود و سرزمين مان تاثير مي گذارد بلکه ما را از فايده هاي مادي آن هم محروم مي کند. به طوري که در حال حاضر درآمد فروش صنايع دستي ايران همراه با فرش حدود 625 ميليون دلار است در حالي که صنايع دستي کشورهايي مانند چين، مالزي و سنگاپور با استفاده و الگوبرداري از توانايي هايي که در ايران وجود دارد در رتبه هاي بسيار بالاتر اقتصادي قرار دارند. شايد تلاش هايي که براي رفع خطرات تهديدکننده صنايع دستي ايران صورت مي گيرد با تدوين برنامه هايي به دوگونه بلندمدت و کوتاه مدت موثر باشد. پرداختن به يک معضل در اين زمينه مستلزم شناخت کافي از آن مقوله، دريافت و در نظر گرفتن نيروهاي اثرگذار بر آن و تفکيک نيروهاي خرابگر و سازنده است، به همين دليل تهيه گزارشي کارشناسي و نتيجه گيري با توجه به مطالعات مورد نياز و زماني که مي طلبد، بعد از دوره يي نه چندان کوتاه عملي خواهد شد. اما شعله هاي خرابي به سرعت در مسير از بين بردن اين تمدن است. شايد تامل و درنگ تا به دست آوردن يک نتيجه کلي براي يک مورد و سپس اقدام به انجام يک حرکت، صدمات جبران ناپذيري در پي داشته باشد که همان از بين رفتن يکي از هنر هاي اصيل و سنتي خاص اين مرز و بوم است. نبود يک تعريف جامع و همه فهم براي صنايع دستي، نبود دسته بندي براي تمام هنر هاي حال و گذشته اين سرزمين، ناشناس بودن هنرمندان صاحب سبک و نبود شناسنامه به صورت جمع آوري پيشينه و شيوه تهيه و فن ايجاد يک هنر صنعتي از مشکلات موجود است که با برنامه ريزي بلندمدت مي توان براي رفع اين مشکلات کوشيد. نزديک به 45 سال است که در سيستم اداري ايران، بخش صنايع دستي وجود دارد، اما اين سازمان نتوانسته در حفظ و احياي اين هنر دستي با قدمت چند هزار ساله کاري انجام دهد. بسياري از هنرمندان صنايع دستي به علت نبود هيچ گونه حمايت از طرف دولت و بازار کم رونق صنايع دستي ايران به شغل و حرفه جديدي روي مي آورند که مي توان اين نبود حمايت را يکي از دلايل نابودي هنر هاي دستي ايران دانست. به همين دليل، امروزه حدود 50 رشته از مجموع رشته هاي صنايع دستي ايران از بين رفته اند و اگر اقدامات سريع و کارشناسي در اين زمينه صورت نگيرد، سرنوشت مشابهي نيز در انتظار ساير رشته ها خواهد بود. شناخت مردم ايران از مجموع 255 رشته صنايع دستي، به حدي کم است که فقط با حدود 10 رشته صنايع دستي آن هم با جنبه تزييني آشنايي دارند، که هيچ کاربرد موثري در زندگي روزمره شان نيز ندارد. http://www.iranboom.ir/didehban/sanaye-dasti/70

با یاد و نام خدای متعال متن سخنان کوتاه فرزند استاد منوچهر مرتضوی در آیین تشییع پیکر استاد پس از درگذشت اندوهبار دانشمند فرزانه، مرحوم استاد منوچهر مرتضوی در تیر ماه ۱۳۸۹، آقای دکتر ایرج مرتضوی؛ یگانه یادگار و فرزند استاد که مقیم پاریس و استاد یکی از دانشگاه های فرانسه هستند، به تبریز آمدند. شب حضور ایرج در تبریز، جلسه ای در منزل یکی از دوستان و شاگردان استاد مرتضوی برگزار و در خصوص جزئیات تشییع و محل دفن و...صحبت شد که این بنده خدا نیز در آن جمع باصفا حضور داشت. با وجود اعلام آمادگی و درخواست نهادهای فرهنگی مبنی بر دفن پیکر استاد در مقبره الشعرا، چون این کار مغایر با وصیت صریح استاد بود، با مخالفت یاران مواجه و مقرر گردید مطابق وصیتنامه، استاد مرتضوی در وادی رحمت تبریز و کنار همسرشان فاطمه خانم دفن شوند. در بلوک هفده. بگذریم. روز تشییع پیکر که مراسم کوتاهی در مقابل دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز برگزار شد، ایرج مرتضوی، چند کلمه کوتاه صحبت کرد و از حاضران تشکر نمود. یکی دو روز بعد که ایرج به پاریس بازگشت، از او خواستم که یادداشت کوتاهی که متضمن قدردانی او از حاضران در مراسم تشییع بود، بنویسد. او لطف کرد و متن کوتاهی به ایمیل من فرستاد ولی من گرفتار و حواس پرت شدم و پیغام او را ندیدم. امشب به مناسبتی که آرشیو ایمیل خود را می دیدم، ناگاه پیغام خوانده نشده ایرج عزیز را دیدم و غرق خجالت و شرمندگی شدم. از شما چه پنهان، یاد مظلومیت استاد منوچهر مرتضوی افتادم و کمی آسمانی شدم. رحمه‌الله علیه. شرح این هجران و این خون جگر این زمان بگذار تا وقت دگر فتنه و آشوب و خونریزی مجوی بیش از این از شمس تبریزی مگوی باری با نگارش این خاطره در این دل شب، متن پیغام ایرج عزیز را جهت ثبت در تاریخ شناخت احوال و آثار استاد مرتضوی، در فرسته بعدی، عیناً نقل می کنم و برای استاد عزیز آرزوی علو درجات و برای ایرج ، آرزوی سلامت و شادکامی در غربت غربیه دارم. با احترام و ادب محمد طاهری خسروشاهی سفینه تبریز https://t.me/Safinehyetabriz

یادداشت کوتاه ریاست محترم بنیاد ایرانشناسی آذربایجان شرقی در صفحه مجله سفینه تبریز👇👇

‍ آفتابی در میان سایه‌ای* ۲۹ خرداد‌ماه مقارن است با یازدهمین سالروز درگذشت استاد زنده‌یاد، دکتر بهمن سرکاراتی، عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و‌ ادب فارسی و استاد دانشگاه تبریز (۱۳۱۶- ۱۳۹۲). دکتر سرکاراتی استادی سرشناس و پژوهنده‌ای توانا بود که در تبریز دیده به جهان گشود و در این شهر تحصیلات ابتدایی و‌ متوسطهٔ خود را به پایان برد. او در سال ۱۳۳۹ در رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تبریز دانش‌آموخته شد و‌‌ پس از مدتی برای ادامهٔ تحصیل به مدرسهٔ زبانهای شرقی لندن رفت و در سال ۱۳۴۵ در رشتهٔ فرهنگ و زبانهای باستان ایران موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد شد. او‌ دورهٔ دکتری خود را در دانشگاه تهران گذراند و‌ در سال ۱۳۴۹ از رسالهٔ خود با عنوان «بررسی سه سرود گاهانی (یسنای ۲۸، ۲۹ و ۳۰)» دفاع کرد. اگرچه کارنامهٔ آثار او در مقایسه با ژرفای دانش و گسترهٔ معلوماتش، کم‌ برگ‌و‌بار است، امّا هرآنچه از او برجا مانده، آنچنان سخته و پخته و استوار است که اغلب نمی‌توان برای آنها، نمونه‌ای همسنگ و هم‌تراز سراغ گرفت. مقاله‌های او که گزیده‌ای از آنها در کتابی با نام «سایه‌های شکار شده» گرد آمده است، همگی نمونه‌هایی گرانسنگ از مقاله‌نویسی در زبان فارسی به‌شمار می‌روند، چرا که اغلب، چند ویژگی ممتاز و برجسته را یکجا در خود جای داده‌اند: ۱. مقدّمه‌ای که خواننده را با موضوع بحث و انگیزهٔ نویسنده آشنا می‌کند. ۲.پیشینهٔ پژوهشی که با حوصله و‌‌ تفصیل تنظیم شده و‌ نقاط قوّت و ضعف هریک از پژوهشها با دقت و انصاف ارائه گردیده است. ۳. بهره‌گیری از منابع گوناگون به زبانهای مختلف، از جمله منابع زبان‌های انگلیسی، فرانسوی و آلمانی. ۴. تازگی سخن و دریافتهای تازه و خودداری از تکرار و بازگویی آنچه قبلاً گفته‌اند یا گفته است. ۵. نثری محکم، گیرا و جذاب که بیش از هر چیز نشان‌دهندهٔ تسلط او بر متن‌های کهن زبان و ادب فارسی است.** یادش گرامی و نامش جاودان باد. سلمان ساکت ۲۹ خردادماه ۱۴۰۳ *برگرفته از نام جشن‌نامهٔ ایشان که به کوشش استادان محترم، جناب دکتر علیرضا مظفری و‌ دکتر سجاد آیدنلو در سال ۱۳۸۷ منتشر شده است. **برگرفته از مقالهٔ ارزشمند استاد محمّدتقی راشدمحصّل با عنوان «دکتر سرکاراتی: استادِ نکته‌یاب و سخن‌سنج» که در آغاز کتاب «آفتابی در میان سایه‌ای» منتشر شده است. #معرفی_چهره #معرفی_کتاب @avaze_sorkh http://Instagram.com/salmansaket.official

مجله ای ارزشمند و خواندنی