Mains Preparation-Study with Juvansinh

What do you understand by the term ‘genome sequencing’? Discuss its Importance and associated challenges with respect to genome sequencing in India. (150 words, 10 marks,GS-3) 'જીનોમ સિક્વન્સિંગ' શબ્દ દ્વારા તમે શું સમજો છો? ભારતમાં જીનોમ સિક્વન્સિંગના સંદર્ભમાં તેના મહત્વ અને સંકળાયેલ પડકારોની ચર્ચા કરો. Answer Point: Genome sequencing is process of figuring out the order of DNA nucleotides, or bases, in a genome that make up an organism’s DNA. The human genome is made up of over 3 billion of these genetic letters. Significance of human genome sequencing: Determining gene-disease link: Human genome sequencing is important to establish link between certain disease and the unique genetic make-up of each individual. Genomic sequencing can provide information on genetic variants that can lead to disease or can increase the risk of disease development, even in asymptomatic people. Better understanding of cancer: While genes may render some insensitive to certain drugs, genome sequencing has shown that cancer too can be understood from the viewpoint of genetics, rather than being seen as a disease of certain organs. Mapping population diversity: Participants of genome-sample collections represent diversity of the country’s population. Better diagnostic and treatment: The primary purpose of sequencing one’s genome is to obtain information of medical value for future care. For people experiencing a health-impacting condition, DNA sequencing can provide a precise diagnosis which might affect the medical management of symptoms, or provide treatment options. Drug efficacy: Another advantage of genome sequencing is that information regarding drug efficacy or adverse effects of drug use can be obtained. The relationship between drugs and the genome is called pharmacogenomics. Challenges and issues related to genome sequencing: How accurately and reliably genome sequencing measures genome variants is a big challenge. The role of most of the genes in the human genome is still unknown or incompletely understood. Therefore, a lot of the “information” found in a human genome sequence is unusable at present. Most physicians are not trained in how to interpret genomic data. An individual’s genome may contain information that they DON’T want to know. For example, a patient has genome sequencing performed to determine the most effective treatment plan for high cholesterol. In the process, researchers discover an unrelated allele that assures a terminal disease with no effective treatment. The volume of information contained in a genome sequence is vast. Policies and security measures to maintain the privacy and safety of this information are still new. The introduction of whole genome sequencing may have ethical implications. Genetic testing has potential downsides such as genetic discrimination, loss of anonymity, and psychological impacts. Given the benefits of genome sequencing, it will help in better understanding of human body and processes and will help in treating earlier untreatable diseases. Although there are some issues and challenges but these can be handled and resolved. CSIR (Council of Scientific and Industrial Research) plans to undertake genome sequencing to determine unique genetic traits, susceptibility (and resilience) to disease which will help Indian citizens. ઉત્તર પ્રારૂપ: જીનોમ સિક્વન્સિંગ એ જીનોમમાં ડીએનએ ન્યુક્લિયોટાઇડ્સ અથવા પાયાના ક્રમને શોધવાની પ્રક્રિયા છે જે સજીવના ડીએનએ બનાવે છે. માનવ જીનોમ આ આનુવંશિક અક્ષરોમાંથી 3 અબજથી વધુનો બનેલો છે. માનવ જીનોમ સિક્વન્સિંગનું મહત્વ:

1.જનીન-રોગની લિંક નક્કી કરવી: ચોક્કસ રોગ અને દરેક વ્યક્તિના અનન્ય આનુવંશિક મેક-અપ વચ્ચે જોડાણ સ્થાપિત કરવા માટે માનવ જીનોમ સિક્વન્સિંગ મહત્વપૂર્ણ છે. જીનોમિક સિક્વન્સિંગ આનુવંશિક ભિન્નતાઓ વિશે માહિતી પ્રદાન કરી શકે છે જે રોગ તરફ દોરી શકે છે અથવા રોગના વિકાસનું જોખમ વધારી શકે છે, એસિમ્પટમેટિક લોકોમાં પણ. 2.કેન્સરની વધુ સારી સમજ: જ્યારે જનીનો અમુક દવાઓ પ્રત્યે અસંવેદનશીલ રેન્ડર કરી શકે છે, ત્યારે જીનોમ સિક્વન્સીંગ દર્શાવે છે કે કેન્સરને પણ અમુક અવયવોના રોગ તરીકે જોવાને બદલે જીનેટિક્સના દૃષ્ટિકોણથી સમજી શકાય છે. 3.વસ્તીની વિવિધતાનું મેપિંગ: જીનોમ-નમૂના સંગ્રહના સહભાગીઓ દેશની વસ્તીની વિવિધતાને રજૂ કરે છે. 4.બહેતર નિદાન અને સારવાર: વ્યક્તિના જીનોમને અનુક્રમિત કરવાનો પ્રાથમિક હેતુ ભવિષ્યની સંભાળ માટે તબીબી મૂલ્યની માહિતી મેળવવાનો છે. સ્વાસ્થ્યને અસર કરતી સ્થિતિનો અનુભવ કરતા લોકો માટે, ડીએનએ સિક્વન્સિંગ ચોક્કસ નિદાન પ્રદાન કરી શકે છે જે લક્ષણોના તબીબી વ્યવસ્થાપનને અસર કરી શકે છે અથવા સારવારના વિકલ્પો પ્રદાન કરી શકે છે. 5.દવાની અસરકારકતા: જીનોમ સિક્વન્સિંગનો બીજો ફાયદો એ છે કે દવાની અસરકારકતા અથવા દવાના ઉપયોગની પ્રતિકૂળ અસરો અંગેની માહિતી મેળવી શકાય છે. દવાઓ અને જીનોમ વચ્ચેના સંબંધને ફાર્માકોજેનોમિક્સ કહેવામાં આવે છે. જીનોમ સિક્વન્સિંગ સંબંધિત પડકારો અને મુદ્દાઓ: 1.જીનોમ સિક્વન્સિંગ જીનોમ વેરિયન્ટ્સને કેટલી સચોટ અને વિશ્વસનીય રીતે માપે છે તે એક મોટો પડકાર છે. 2.માનવ જિનોમમાં મોટાભાગના જનીનોની ભૂમિકા હજુ પણ અજ્ઞાત અથવા અપૂર્ણ રીતે સમજી શકાયું નથી. તેથી, માનવ જીનોમ સિક્વન્સમાં જોવા મળતી ઘણી બધી "માહિતી" હાલમાં બિનઉપયોગી છે. 3.મોટાભાગના ચિકિત્સકો જીનોમિક ડેટાનું અર્થઘટન કેવી રીતે કરવું તે અંગે પ્રશિક્ષિત નથી. 4.વ્યક્તિના જીનોમમાં એવી માહિતી હોઈ શકે છે જે તેઓ જાણવા માંગતા નથી. ઉદાહરણ તરીકે, ઉચ્ચ કોલેસ્ટ્રોલ માટે સૌથી અસરકારક સારવાર યોજના નક્કી કરવા માટે દર્દી પાસે જીનોમ સિક્વન્સિંગ કરવામાં આવે છે. આ પ્રક્રિયામાં, સંશોધકોએ એક અસંબંધિત એલીલ શોધી કાઢ્યું જે અસરકારક સારવાર વિના અંતિમ રોગની ખાતરી આપે છે. 5.જીનોમ ક્રમમાં સમાવિષ્ટ માહિતીનો જથ્થો વિશાળ છે. આ માહિતીની ગોપનીયતા અને સલામતી જાળવવા માટેની નીતિઓ અને સુરક્ષા પગલાં હજુ પણ નવા છે. 6.સમગ્ર જીનોમ સિક્વન્સિંગની રજૂઆતમાં નૈતિક અસરો હોઈ શકે છે. આનુવંશિક પરીક્ષણમાં સંભવિત ડાઉનસાઇડ્સ છે જેમ કે આનુવંશિક ભેદભાવ, અનામીની ખોટ અને મનોવૈજ્ઞાનિક અસરો. જિનોમ સિક્વન્સિંગના ફાયદાઓને જોતાં, તે માનવ શરીર અને પ્રક્રિયાઓને વધુ સારી રીતે સમજવામાં મદદ કરશે અને અગાઉ સારવાર ન કરી શકાય તેવા રોગોની સારવારમાં મદદ કરશે. જો કે ત્યાં કેટલીક સમસ્યાઓ અને પડકારો છે પરંતુ તે નિયંત્રિત કરી શકાય છે અને ઉકેલી શકાય છે. CSIR (વૈજ્ઞાનિક અને ઔદ્યોગિક સંશોધન પરિષદ) અનન્ય આનુવંશિક લક્ષણો, રોગ પ્રત્યે સંવેદનશીલતા (અને સ્થિતિસ્થાપકતા) નક્કી કરવા માટે જીનોમ સિક્વન્સિંગ હાથ ધરવાની યોજના ધરાવે છે જે ભારતીય નાગરિકોને મદદ કરશે.

“The 16th Financial commission(FC) has an obligation to correct historical wrongs in vertical devolution through compensations to the States”. In the light of the above statement, Analyze the challenges before 16th FC. (250 words, 15 marks,GS-2) "16મું નાણાકીય આયોગ (FC) રાજ્યોને વળતર દ્વારા વર્ટિકલ ડિવોલ્યુશનમાં ઐતિહાસિક ભૂલોને સુધારવાની જવાબદારી ધરાવે છે." ઉપરોક્ત નિવેદનના પ્રકાશમાં, 16મી એફસી સામેના પડકારોનું વિશ્લેષણ કરો.

What do you understand by the term ‘genome sequencing’? Discuss its Importance and associated challenges with respect to genome sequencing in India. (150 words, 10 marks,GS-3) 'જીનોમ સિક્વન્સિંગ' શબ્દ દ્વારા તમે શું સમજો છો? ભારતમાં જીનોમ સિક્વન્સિંગના સંદર્ભમાં તેના મહત્વ અને સંકળાયેલ પડકારોની ચર્ચા કરો.

What are the research and developmental achievements in applied biotechnology? How will these achievements help to improve the living standards of farmers?(250 words, 15 marks,GS-3) એપ્લાઇડ બાયોટેકનોલોજીમાં સંશોધન અને વિકાસલક્ષી સિદ્ધિઓ શું છે? આ સિદ્ધિઓ કેવી રીતે ખેડૂતોના જીવનધોરણને સુધારવામાં મદદ કરે છે? Answer Point: • Biotechnology and Agriculture-Integration of biology with technology • transformation from traditional farming to enhanced productivity via Green Revolution;introduction of high-yielding variety (HYV) seeds, chemical fertilizers, and irrigation. Achievements in Applied Biotechnology • GM Crops:  Development of pest-resistant, nutritionally enhanced crops (e.g., Bt Cotton, GM Soybean); increased productivity and reduced chemical pesticide use • Medical Biotechnology:  Creation of novel drugs, vaccines (e.g.,COVID-19 mRNA vaccines), and diagnostic tools; recombinant DNA medicines like insulin • Biopharmaceuticals:  Advanced treatments for diseases through recombinant DNA technology; production of proteins and antibodies for cancer,autoimmune diseases • Environmental Biotechnology:  Bioremediation using microorganisms to detoxify environments; development of biofuels from waste materials for sustainability • Industrial Biotechnology:  Biological enzymes in manufacturing (detergents, textiles, paper); production of biodegradable plastics and biofuels Improving Farmers' Livelihoods • Disease and Pest Resistance:  Biotechnological development of resistant crop varieties (e.g., Bt cotton) secures yields and improves returns. • Biofortification:  Enhancing nutritional value of crops (e.g., Golden Rice with Vitamin A); addressing malnutrition in rural areas. • Soil and Water Improvement:  Microbial formulations for better soil fertility and water retention; reducing synthetic fertilizer need and improving yields. • Biopesticides: Environmentally friendly alternatives to chemical pesticides.  Reducing health hazards and preserving ecosystem balance. • Livestock Health and Productivity:  Vaccines against animal diseases (e.g., Lumpi-Provac for Lumpy skin disease); genetic improvements for better yield and disease resistance in livestock. Conclusion • Transformative Potential of Biotechnology: • Promises a significant improvement in agricultural productivity, sustainability, and resilience, enhancing the living standards of farmers in India ઉત્તર પ્રારૂપ: • બાયોટેકનોલોજી અને એગ્રીકલ્ચર-ટેક્નોલોજી સાથે જીવવિજ્ઞાનનું એકીકરણ • હરિયાળી ક્રાંતિ દ્વારા ઉચ્ચ ઉપજ આપતી વિવિધતા (HYV) બિયારણો, રાસાયણિક ખાતરો અને સિંચાઈ દ્વારા પરંપરાગત ખેતીમાં પરિવર્તન; એપ્લાઇડ બાયોટેકનોલોજીમાં સિદ્ધિઓ જીએમ પાક:  જંતુ-પ્રતિરોધક, પોષક રીતે ઉન્નત પાકોનો વિકાસ (દા.ત., બીટી કોટન, જીએમ સોયાબીન); ઉત્પાદકતામાં વધારો અને રાસાયણિક જંતુનાશકોનો ઉપયોગ ઘટાડો • મેડિકલ બાયોટેકનોલોજી:  નવીન દવાઓ, રસીઓ (દા.ત., COVID-19 mRNA રસીઓ), અને ડાયગ્નોસ્ટિક સાધનોનું નિર્માણ; રિકોમ્બિનન્ટ ડીએનએ દવાઓ જેમ કે ઇન્સ્યુલિન • બાયોફાર્માસ્યુટિકલ્સ:  રીકોમ્બિનન્ટ ડીએનએ ટેકનોલોજી દ્વારા રોગો માટે અદ્યતન સારવાર; કેન્સર, સ્વયંપ્રતિરક્ષા રોગો માટે પ્રોટીન અને એન્ટિબોડીઝનું ઉત્પાદન • પર્યાવરણીય બાયોટેકનોલોજી:  પર્યાવરણને બિનઝેરીકરણ કરવા માટે સુક્ષ્મસજીવોનો ઉપયોગ કરીને બાયોરિમેડિયેશન; ટકાઉપણું માટે કચરો સામગ્રીમાંથી બાયોફ્યુઅલનો વિકાસ • ઔદ્યોગિક બાયોટેકનોલોજી:  ઉત્પાદનમાં જૈવિક ઉત્સેચકો (ડિટરજન્ટ, કાપડ, કાગળ); બાયોડિગ્રેડેબલ પ્લાસ્ટિક અને બાયોફ્યુઅલનું ઉત્પાદન

ખેડૂતોની આજીવિકામાં સુધારો • રોગ અને જીવાત પ્રતિકાર:  પ્રતિરોધક પાકની જાતો (દા.ત., બીટી કપાસ)નો બાયોટેકનોલોજીકલ વિકાસ ઉપજ સુરક્ષિત કરે છે અને વળતરમાં સુધારો કરે છે. • બાયોફોર્ટિફિકેશન:  પાકનું પોષણ મૂલ્ય વધારવું (દા.ત., વિટામિન A સાથે ગોલ્ડન રાઈસ); ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં કુપોષણને સંબોધિત કરવું. • માટી અને પાણી સુધારણા:  સારી જમીનની ફળદ્રુપતા અને પાણીની જાળવણી માટે માઇક્રોબાયલ ફોર્મ્યુલેશન; કૃત્રિમ ખાતરની જરૂરિયાત ઘટાડવી અને ઉપજમાં સુધારો કરવો. • બાયોપેસ્ટીસાઇડ્સ: રાસાયણિક જંતુનાશકો માટે પર્યાવરણને અનુકૂળ વિકલ્પો.  આરોગ્યના જોખમોને ઘટાડવું અને ઇકોસિસ્ટમ સંતુલન જાળવવું. • પશુધન આરોગ્ય અને ઉત્પાદકતા:  પ્રાણીઓના રોગો સામે રસીઓ (દા.ત., લમ્પી ત્વચા રોગ માટે લમ્પી-પ્રોવાક); પશુધનમાં સારી ઉપજ અને રોગ પ્રતિકાર માટે આનુવંશિક સુધારણા. નિષ્કર્ષ • બાયોટેકનોલોજીની પરિવર્તનશીલ સંભાવના: • કૃષિ ઉત્પાદકતા, ટકાઉપણું અને સ્થિતિસ્થાપકતામાં નોંધપાત્ર સુધારાનું વચન આપે છે, જે ભારતમાં ખેડૂતોના જીવનધોરણમાં વધારો કરે છે.

What are the research and developmental achievements in applied biotechnology? How will these achievements help to improve the living standards of farmers?(250 words, 15 marks,GS-3) એપ્લાઇડ બાયોટેકનોલોજીમાં સંશોધન અને વિકાસલક્ષી સિદ્ધિઓ શું છે? આ સિદ્ધિઓ કેવી રીતે ખેડૂતોના જીવનધોરણને સુધારવામાં મદદ કરે છે?

Discuss various issues in the Indian higher education system. Suggest some measures to improve it. (250 words, 15 marks,GS-2) ભારતીય ઉચ્ચ શિક્ષણ પ્રણાલીમાં વિવિધ મુદ્દાઓની ચર્ચા કરો. તેને સુધારવા માટે કેટલાક ઉપાયો સૂચવો. Answer Point: Issues in HEIs: • Cost of higher education and the policy of legacy admissions - keeps out the low-income students.  Estimated GER as per AISHE report for the age group 18-23 years in India is 28.4. • Demand is higher - but the existing institutions are already insufficient to cater to the growing demand.  Strain current infrastructure and resources leading to secondary problems. • Shortage of qualified faculty. • Outdated curriculum. • Political influence. Measures to solve: • Increasing quality of education through bottom-up approach.  Pradhan Mantri Uchchatar Shiksha Abhiyan (PM-USHA) - work with over 300 Higher Education Institutions. • Focusing on innovation and upgradation of infrastructure in higher education institutions.  Scheme “Fund for Improvement of S&T Infrastructure (FIST)”. • Colleges with low GER can be concentrated first at the district level and then the number of central universities can be increased. • State run workshops - Global Initiative of Academic Networks (GIAN), SWAYAM can be implemented effectively. Conclusion: • Higher education has expanded very rapidly – yet it's accessibility and quality both remain a concern. • Economic gains and development can percolate at the grassroots level only by investing in education. • Invest on enhancing infrastructure, faculty expertise, curriculum relevance, and inclusivity. ઉત્તર પ્રારૂપ: ઉચ્ચ શિક્ષણ સંસ્થાઓમાં સમસ્યાઓ: • ઉચ્ચ શિક્ષણની કિંમત અને વારસામાં પ્રવેશની નીતિ - ઓછી આવક ધરાવતા વિદ્યાર્થીઓને દૂર રાખે છે.  ભારતમાં 18-23 વર્ષની વય જૂથ માટે AISHE રિપોર્ટ મુજબ અંદાજિત GER 28.4 છે. • માંગ વધારે છે - પરંતુ હાલની સંસ્થાઓ વધતી જતી જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા માટે પહેલેથી જ અપૂરતી છે માંગ  વર્તમાન ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને સંસાધનો પર તાણ જે ગૌણ સમસ્યાઓ તરફ દોરી જાય છે. • લાયકાત ધરાવતા ફેકલ્ટીની અછત. • જૂનું રેઝ્યૂમે. • રાજકીય પ્રભાવ. ઉકેલવાનાં પગલાં: • બોટમ-અપ અભિગમ દ્વારા શિક્ષણની ગુણવત્તામાં વધારો.  પ્રધાન મંત્રી ઉચ્ચતર શિક્ષા અભિયાન (PM-USHA) - 300 થી વધુ ઉચ્ચ શિક્ષણ સંસ્થાઓ સાથે કામ કરો. • ઉચ્ચ શિક્ષણ સંસ્થાઓમાં નવીનતા અને ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરના અપગ્રેડેશન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું.  યોજના "S&T ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર (FIST) ના સુધારણા માટે ભંડોળ". • ઓછા GER ધરાવતી કોલેજોને પ્રથમ જિલ્લા સ્તરે કેન્દ્રિત કરી શકાય છે અને પછી કેન્દ્રીય યુનિવર્સિટીઓની સંખ્યા વધારી શકાય છે. • રાજ્ય સંચાલિત વર્કશોપ - એકેડેમિક નેટવર્ક્સની વૈશ્વિક પહેલ (GIAN), સ્વયમનો અમલ કરી શકાય છે. અસરકારક રીતે નિષ્કર્ષ: • ઉચ્ચ શિક્ષણ ખૂબ જ ઝડપથી વિસ્તર્યું છે – છતાં તેની સુલભતા અને ગુણવત્તા બંને ચિંતાનો વિષય છે. • આર્થિક લાભો અને વિકાસ માત્ર શિક્ષણમાં રોકાણ કરીને જ પાયાના સ્તરે પહોંચી શકે છે. • ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર, ફેકલ્ટી કુશળતા, અભ્યાસક્રમની સુસંગતતા અને સમાવેશીતા વધારવા પર રોકાણ કરવું.

Gujarati Grammer: શબ્દ સમૂહ માટે એક શબ્દ: ૧. ગાડા ભાડે હાંકનાર - અધવાયો ૨. બળદની પીઠ પર માલ ફેરવનાર - વણજારો ૩. ગાગર પર હાથ ઠોકી કથા કરનાર - માણભટ્ટ ૪. ધીરધારનો ધંધો કરનાર - શારાફ ૫. જાદુ - ટોણાં કરનાર - ઐન્દ્રજાલિક ૬. દૂધ દહીં વેપાર કરનાર - સાવરિયો ૭. માટીના વાસણ વેચનાર - કુજડો ૮. ઘી વેચનાર - ઘિયો ૯. મીઠું પકવનાર - અગરિયો ૧૦. પુરણકથા કરનાર - પુરાણી