ZANiST ZAGRUS Institute

. ‍ «هاناێ پەهڵە» هاتە دەر مجموعە شعر کوردی "هاناێ پەهڵە" مشتمل بر غزل و دوبیتی با درونمایە عاشقانە و اجتماعی بە زیور طبع، آراسته شد. این مجموعه، محصول طبع وقاد فرزانه صحرایی، عضو انستیتو زانست زاگروس است که در ۷۱  صفحه و قطع رقعی از سوی انتشارات سارات تهران در سال ۱۴۰۲ منتشر شده‌ است. فرزانه صحرایی متخلص به فرمێسک از اهالی دهلران، شاعر پیشکسوت و کوردی‌سرای جدی در حوزه جنوب استان ایلام است که اشعار کوردی‌اش مشحون از تصاویر حسی با پیرنگ زنانگی و زبانی صمیمی است. گویشوران کورده‌لی از ساکنان اصیل صفحه کورد یا بلاد پهله‌ای/ فیلی، جمعیت اول استان ایلام هستند و گویش میکسی ایشان پل ارتباطی کرمانجی و گورانی است. تلفن مرکز فروش: ۰۹۱۰۵۸۸۷۹۶۶ تهران، انتشارات سارات #کردلی_کوردەلی #فیلی_پەهڵەئی #ایلام_ئیلام #دهلران_دلێران #لکی_لەکی #هەورامی_اورامی #لوڕی_لری #کەڵڕی_کلهری #آبدانان_ئاودانان_ئاونو #نووسه‌ر_ئەنستیتو_زانست #ئەنستیتو_زانست_زاگروس @zanist2021

‍ کانون وکلای دادگستری استان ایلام برگزار کرد اولین تحلیل حقوقی فیلم سینمایی "چند مرد خوب" به زبان کوردی کانون وکلای دادگستری استان ایلام در شانزدهم اردیبهشت‌ماه سال جاری با همت کمیسیون‌های آموزش، کارآموزی و روابط عمومی کانون، نشست نقد و تحلیل فیلم سینمایی "چند مرد خوب"  را با رویکرد حقوق کیفری در سالن اجتماعات مرکز آموزشی فرهنگیان ایلام برگزار کرد. در این نشست که با حضور کیوان داودیان، کارگردان، وکیل پایه یک دادگستری و عضو اصلی انستیتو زانست زاگرس برگزار شد، داودیان برای نخستین‌بار به زبان کوردی به نقد و بررسی فیلم پرداخت. فیلم سینمایی "چند مرد خوب" به کارگردانی راب رینر و با بازی تام کروز، جک نیکلسون و دمی مور، محصول سال ۱۹۹۲ ایالات متحده آمریکا است که داستان دفاع یک وکیل نظامی از دو تفنگدار دریایی متهم به قتل را به تصویر می‌کشد. در این نشست که با حضور جمعی از وکلا و کارآموزان وکالت کانون وکلای دادگستری برگزار شد، کیوان داودیان علاوه بر نقد و تحلیل فیلم با رویکرد حقوق کیفری به چگونگی دفاع وکیل از متهمان و نحوۀ استفاده از ادلۀ اثبات بی‌گناهی آنان پرداخت و به نکات آموزشی متعددی در خصوص فن دفاع وکیل در دادگاه اشاره کرد. #انستیتو_زانست_زاگرس #ئەنستیتو_زانست_زاگروس @zanist2021

‍ ‍ ‍             پرسەنامە نەبی ئەحمەدی، شاعر پایەبەرز کوردەواری ئەنستیتو زانست زاگروس، ئەمر خودا کردن باوکت وە ئیوە و بنەماڵەێ ریشگدارتان و گشت گەپەیل، تژماڵەیل ئێل باستانی کوردەلی دە وڵات پەهڵە، دلێران، ئاودانان تەسلیەت ئۆشێ. ڕەوانێ شاد، خەم ئاخرتان بوو. #نووسه‌ر_ئەنستیتو_زانست #آبدانان_ئاودانان_ئاونو #هەورامی_اورامی #ایلام_ئیلام #فیلی_پەهڵەئی #کردلی_کوردەلی #لکی_لەکی #کەڵڕی_کلهری #لوڕی_لری وێنە: مێهرزاد میرزائی @zanist2021

‍ شێعر کوردی په‌هڵه‌‌ئی/ فەیلی 🔹زه‌ێنه‌ب باله‌وی - دێلوڕان زەڕین ئاسارە‌کەێ فه‌رخوندە فاڵم خێاڵ سه‌رخوەش باێ شەماڵم پەل زێتوونِ دە قاپ بهارم شکووفەت بێهته‌رین ته‌سویر دارم بێا تا دێهکه‌دەێ شادی بێه‌و دەر دە سیک قه‌ڵبم ئابادی بێه‌و دەر ده‌س خه‌ێر تو سا بخسێ ده گیونم وه حه‌ددی بوو ک جبرانێ نتونم بێا تا ئاسمو تونێ بووارێ ترنگه‌ێ نه‌رمه وارونێ بووارێ بهار گوڵ بپشکێ ده چنارم چڵم بەر بگرێ و میوه درارم بێا تا به‌ێ دە باخم بار بگرێ ئێ که‌ێکم ڕشت سه‌وزە دار بگرێ بێا ئه‌ژ خار خه‌ێمم گوڵ درارێ بێا تا مانگم ئه‌ژ ئاخڵ درارێ دە وەرشەێ ئەفته‌وِ مێهرت بنیشم کِ هه‌ر چێ دڵخوەشییە بایە تیشم کِ سووسه‌ن دە دڵ وەشتم بتووقێ بهارە دامه‌ن ده‌شتم بتووقێ چه‌نێکە بێ جەماڵت بردمەو سەر دِِ پەردەێ ئاسمو لابه‌ێو دره‌و دەر دره‌و دەر مانگه‌که‌م تا وەت بنازم قەبیلە جەم بوو و چووپی بووازم په‌پی نه‌خشینەکەێ ئەژ تار و پوودم دره‌و دەر ئمشو ئەژ پیلەێ وجوودم دره‌و دەر خونچە باخەێ ئنتزارم دە پیلەێ پەنجرە تا سەر درارم بوینم یایە باڵووش حه‌نینم که‌مووتر سه‌وزەکەم سووسەێ ڕەنگینم زیر نظر #دپارتمان_شێعر_ئه‌ده‌ب_ڕه‌سانه #ئەنستیتو_زانست_زاگروس @zanist2021

‍ موناجات‌نامه غوڵامڕەزا ئەرکەوازی خوەنین: فەرامەرز بابائی تەمۆرە: پویا فەرەجی #ئەنستیتو_زانست_زاگروس ئەنستیتو زانست زاگروس، ها خزمەت زوان و ئەدەب وڵات ئوو تەقەلا ئەڕا تەدریس و معیارسازی کوردی پاڵەوانی(خوارگ) @Alahyarkhani @zanist2021

‍ چاپ دوم «شنه‌ێ واێ شه‌ماڵ» بررسی جامع دیوان شاکه و خان‌منصور ایوانی به همراه ترجمه‌ فارسی آن قیمت: ٢٨٠ ت ۳۴۰ صفحه، قطع وزیری هزینه‌ پست: ٤٠ ت برای تهیە کتاب بە آی دی تلگرامی زیر پیام ارسال کنید: @nesari1990 @bashurpub #ئەنستیتو_زانست_زاگروس @zanist2021

‍ توبه سعدی از شاهد بازی دکتر نجم‌الدین جباری استاد دانشگاه کردستان عضو افتخاری انستیتو زانست زاگروس «خلاصه گفتار نجم‌الدّین جبّاری در اوّل اردیبهشت 1403 به مناسبت روز سعدی در سالن اجتماعات کتابخانۀ عمومی سنندج» اوّل اردیبهشت هر سال در تقویم رسمی به نام سعدی نامگذاری شده است؛ چرا که در اوّل اردیبهشت سال 656 هجری بود که سعدی نوشتن گلستان را آغاز کرد. این مناسبت در تقویم رسمی کشور، بهانه‌ای به دست داد که با حضور جمعی از اهالی اندیشه و قلم، مجلسی برای تکریم این شاعر بزرگ ایرانی برگزار شود که نجم‌الدّین جبّاری، استاد دانشگاه کردستان، یکی از ارائه‌دهندگان بود. مطلب جبّاری که در فضای مجازی هم با عنوان «توبۀ سعدی از شاهدبازی» بازنشر شد، بر خوانش دیباچۀ گلستان استوار بود که در آن این شاعر بزرگ از توبۀ نصوح خود در پنجاه سالگی دم می‌زند. می‌توان پنجاه سالگی را نقطۀ عطفی گرفت که زندگی و آثار این شاعر را به دو بخش جدا می‌کند: قبل از توبۀ پنجاه سالگی و بعد از آن. بر اساس این دیباچه و به اعتراف خود شاعر، سعدی تا قبل از پنجاه سالگی، زندگی آغشته با غفلت داشته که نمودهای این غفلت را در دو حالت نشان داده است: نخست «گفته‌های پریشان» که از روی بخش سانسورشدۀ کلیات او به نام «خبیثات» و نیز چاشنی طنزی که در گلستان (به ویژه در باب‌های «عشق و جوانی» و «ضعف و پیری») پراکنده شده، می‌توان سخنان خلاف عرف آن روزگار را برداشت کرد؛ دوم عشق انحرافی شگفت و مرسومی که سعدی هم در باب «عشق و جوانی» گلستان و هم در غزلیاتش بدان اعتراف کرده و در متون پیشینیان تحت عنوان «شاهدبازی» از آن نام برده‌اند. سعدی در سن پنجاه سالگی از این اقوال و اعمال توبه می‌کند و راه عرفان را برمی‌گزیند و خود را وقف خانقاهی می‌کند و تا آخر حیاتش در آنجا عزلت می‌گزیند. نجم‌الدّین جبّاری در ادامۀ سخنان خود دربارۀ سانسور این موضوع در زندگینامه‌های مربوط به سعدی گفت که مردمان مشرق زمین معمولاً دوست دارند انسان‌ها را آنگونه که خودشان دوست دارند، توصیف کنند نه آنگونه که هستند. از این رو بر خلاف اعتراف سعدی به این گناهان که نشانۀ صداقت و شهامت او است، این موضوع در زندگینامه‌ها هیچ انعکاسی نداشته است؛ چون میل عمومی مردم بر حذف آلودگی‌ها از شخصیت‌های مطلوبشان است و نه بازگویی حقایقی که در زندگی آنها بوده، ولو اینکه خود هم بدان اعتراف کرده باشند. #نووسه‌ر_ئەنستیتو_زانست #ئەنستیتو_زانست_زاگروس @zanist2021

‍ ده تاریخێ کە نۆسم و ئۆشم دروو نییە ابوالفضل بیهقی ئەڵگەردان: دوکتور حوجەت ڕەشیدی ئەندام بنەکی ئەنستیتو زانست زاگروس 📌«داستان وه دار کیشان حەسەنەک وەزیر» ئمڕوو کە بناڕاێ ئێ قسە نەم، ساڵ چوارسەد و پەنجاێ قەمەری و مانگ زێلحەجەسه، له دەورەێ خاس و بمارگ پاتشاێ فرە گەورا، ئەبوو شوجاعێ فەڕوخزادبن ناسردینلا. ــ خودا عومر دریژێ بکەێ! ــ دەێ قەومە کە مِ خوازم له بارەێان بۆشم یەکِ دو کەس مانه کە کز و بێدەنگ هانه سۆکێگ ئوو کار وه کەسێ نەێرن. بووسەهڵ زووزەنی کەڵێن، چەن ساڵه کە دەسێ دە ئی دونیا بڕیاگەو گیرودەێ کردار خوەێە،  ئوو ئیمه کارێ پێ نەێریم ــ ئەمان دڵم دەێ نەقرچیا ــ عومرم وه شەس و پەنج ڕەسیەو منیش هەم پێشت سەرِ ئەۆ مرم و چم. ده تاریخێ کِ نۆسم و ئۆشم دروو نییه، چۆن ئەگەر گەن بۆشم و بنۆسم، هەرکەس ده بانان بخوەنێگەێ، ئۆشێ کە: ڕۆ سیە وە خوەێ ئەێ کۆخاێ کەفتگه کە له خوەێ دراورد و نۆسان، مِ جوورێ نۆسم تا وەختێ خوەنریا، باوەڕێ بکەن و تانه وەم نەن. ئەو بووسەهڵه کە نامێ بردم، کەڵێن پیاگ بنچینەدار فرەزانێ بۆ، ئەمان تنەمەزەو بۆ و شەڕ لە شوون. وەو شەڕیەو کە داشت دڵسووز کەس نەۆ و هەر ڕووژ خودا چەمەڕێ بۆ تا پاتشاێ بتنێگ ئەڵ ژار بێکەسێ، یان دەسێ بووەشنێ یان زندانییێ بکەێ، ئمجا ئەۆ ئەڵپەڕیەێ نامە و شروو کرده فت فات و خوسەێ سەنگینێ دکردە بار دڵ فەقیرە ئوو دِوِت: م فڵانی گرتم و  مختێ کردم. ــ ئەگەر گەنی کرد، جواوێ دی و تامێ چەشی ــ ئوو عاقڵەێل و زاناێل زانِسِتن کە کار ئەۆ نەۆەو سەرێ شەکانن و وە ژێر لچەو خەنین و ئمجا وِتِن کە: فره درووزنه. حەسەنەک هاوردن وه پاێ دار ئێعدام. ــ پەنا وه خودا له کار خراو! ــ دو نامەڕەسن وه دروو ناۆن، یانێ یانه له بەغدا هاتنەو خەوەر هاوردنه. قورئان خوەنەێل قورئان دخوەنین. وتنه حەسەنەک پرتاڵەێڵەت درار. ئەۆش دەس کرده ژێر کرواسەێەو بەن شواڵنەێ تنەو کرد. پامان و دەرپاێ شواڵەێ بەسی، شەۆەێ دراورد و خستەێ دۆره. وه لەش لۆەت وسا وه پا، شواڵێ له پاێ بۆ، دەس ناۆگه بان دەس. لەشێ منیا نوقرەێ تازه‌ژەن و وەرشەێ هات و ڕۆ و ڕەنگ ڕەژگارێ منیا وەه گوڵ تازە وشکیاگێ، گشت کەسانێ کە دەوره بۆن دەس نانه گری. کڵاو جەنگی هاوردن تا ڕۆێ بپووشنێ. ئەمان کڵاوه فره تەسک و تەنگ بۆ و ڕۆێ حەسەنەک تەمام نەپووشان. چڕین کە سەر و ڕۆێ بپوشنن تا کوچگ، کەپووڵێ نەشڵپنێ. چۆن خوازیم سەرێ ئەڕا خەلیفه له بەغدا کل بکەیم. حەسەنەک وەرد خوەێ چشتێ دخوەنی، تا کڵاو گەپترێ هاوردن. دەێ هنزا، ئامەد کرواسدار وه کووڵ ئەسپێگەو هات. نووڕیە حەسەنەک و وت: پاتشا ئۆشێ: " یە خوەت خواستی و ئارزووت یه بۆ کە وتی: وەختێ ت بۆته پاتشاو تاج پاتشای نای، م بکیشه دارەو." ئیمه ڕەحممان پێت هات و نەخواستیم ئێعدامت بکەیم، ئەمان ئەمیرەلموومنین نۆساگه کە تو بێ‌دینیت(قرمەتی) و باێەد ئێعدام بوویت. هەڵبەت حەسەنەک هۆچ نەوت. ئمجا کڵاو گەپترێ هاوردن، سەر و کەپووڵێ پووشانن. بەعدێ چڕین و وتن: بدەو. هۆچ نەوت و ئەسڵەن ئعتنا نەنا. گشتێ وتن: "شەرمتان نێاێ کە خوازن بکوشنەێ، ئمجا وه دەو بەنەێ ئەڕا پاێ دار ئێعدام؟!" وەخت بۆ شەڕ گەپێ بنریەێگەو، سوارکارەێل هەڵامات مەردم هاوردن و مەردم تەرفتۆنەو بۆن و شەڕ خەفیا. حەسەنەک بردنه پاێ دار ئێعدام. بردنەێ وه جاێ کە تا ئێمه نەچۆگ و نەنیشتۆگ و فکریش وەێ نەکردۆ. جەلادێ سفت بەسییە و ڕەسنەیل هاوردەو خوار. جاڕ کیشان کە وه کوچگەفڕی بەن‌ دەێ. هۆچگه دەس وە کوچگ نەورد و ئەو پێ نەخست. گشت مەردم وه دەنگ بڵێن گری دکردن، دفێشتر نەێشابووڕیەیل. پۆل دانه بڕێ لمتی و ولوەش کە وه کوچگ بەن ده وەغمێ(جنازەێ)، ئەۆ خوەێ مردۆگ چۊن جەلاد ڕەسن ناۆگه ملێ و تاسیای. یەسه داستان حەسەنەک و ڕووژگارێ. وەختێ کار ئێعدام حەسەنەک تەمام بۆ، بووسەهڵ و گشت مەردم ده پاێ داره چگنه ڕێ و حەسەنەک وە تەنیا ما وە جی، هەر ئەوجووره کە تەنیا ده داڵگ هاته دی. ئەو جووره وتن کە: دو سێ مانگ ئەێ کارساتە ده داڵگ حەسەنەک شاردنەو. وەختێ ئژنەفت، جوور ژنەێل تر، نە قیژان و نه هاوار کرد، ئەمان دروو گەنه فره گری کرد، ئەو جووره کِ خۊن هاوردە چاو هەرکەس دەورە بۆ. داڵگ هات و جنازەێ کوڕێ وە بانِ دارەو دی، چەمتان ڕووژ بەد نەۆنێ! نووڕسەێ، هناس سەردێ کیشاو وت: کوڕم چ سەرەپێاگێ بۊ ک پاتشاێ چۆ مەحموود ئێ دونیا وەێ بەخشی و  پاتشاێ چۆ مەسعوود ئەو دونیا. فره خاس و ڕەنگین و گشت پەسن، پرسەێ کوڕ گرت و هەر ئاێم عاقڵێ ئژنەفت، ئەو جووره پەسان و حەق هەیه بۆ کِ داڵگ حەسەنەک کرد.   خودا له سەر تەقسیراتێ بوگزەرێگ و بێامرزێگەێ! #ئەنستیتو_زانست_زاگروس بازنشر مطالب کانال انستیتو زانست زاگروس، فقط با ذکر لینک مجاز است. @zanist2021

‍ #واتە_لەکی میرووژ گ باڵ ئێربارێ، دوما گیونەسێ! ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ بال درآوردن مورچە، نشان از پایان عمرش دارد. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ غرور کاذب، نشانه‌ افول است. #ئەنستیتو_زانست_زاگروس  #انستیتو_زانست_زاگرس @zanist2021

شێعر: دوکتور ئیره‌ج خاڵسی بئۆش: عه‌باس هووشمه‌ند (دیاکو ئیلامی) #انستیتو_زانست_زاگرس @zanist2021 .