СТЕПАН САРГЫДАЕВ

Чурапчыбыт улууһун ыччата Никифор Яковлев Казахстан Астана куоратыгар VII-с төгүлүн “Самал-24” диэн эдэр композитордар норуоттар икки ардыларынааҕы онлайн-куонкурустарыгар аан дойдуттан кэлбит талааннаахтар ортолоругар I-кы кыайыылааҕынан буолбутунан улуус салалтатын уонна тус бэйэм ааппыттан итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибин! Улахан таһымҥа муусука эйгэтигэр Никифор бу үрдүк кыайыытынан уонна кини Чайковскай аатынан Москватааҕы Судаарыстыбаннай муусука консерваториятын научнай композиторскай факультетын төрдүс кууруһугар ситиһиилээхтик үөрэнэ сылдьарынан киэн туттабыт, эдэр композиторбытыгар тус бэйэтигэр, кини төрөппүттэригэр Оксана уонна Петр Яковлевтарга, Никифор муусукаҕа бастакы учууталыгар Светлана Павловна Макароваҕа барҕа махталбытын тиэрдэбит! Бу улахан куонкуруска Гран-при хаһаайынынан Казахскай национальнай ускуустуба университетын устудьуона Малика Багытжанова ааттаныытын сэргэ талба талааннаахтар ортолоругар I-кы бириэмийэни ылбыт биир дойдулаах ыччаппыт Никифор Яковлев Фархад Бахтиярины уонна Жиганов аатынан Казанскай судаарыстыбаннай консерватория выпускницата Лилия Искахованы кытта тэҥҥэ үллэстиитэ, II-с бириэмийэнэн Кытайтан Гао Ицин, Аглая Севастьянова уонна Еревантан Леон Погосян наҕараадаланыылара биһиэхэ, чурапчыларга - үрдүк үөрүүлээх сонун. Үүнэн-сайдан иһэр эдэр композиторга Никифорга биир дойдулаахтарын ааттарыттан айар үлэҕэр, талааҥҥын чочуйуугар үрдүк ситиһиилэри, саҥаттан саҥа кыайыылары, тус олоххор дьолу, чугас дьоҥҥор этэҥҥэ буолууну баҕарабын!

Улуус баһылыга Степан Саргыдаев нэдиэлэтээҕи планерканы ыытта. Саха Өрөспүүбүлүкэтэ төрүттэммит күнүн Чурапчы улууһа миитининэн, добун оһуохайынан көрүстэ. Бу күн чэрчитинэн улуус делегацията Тааттаҕа Платон Ойуунускай төрөөбүт-үөскээбит алааһыгар тиийэн, сибэкки дьөрбөтүн уурдулар, дьаһалларга кыттыыны ыллылар. Улуус баһылыга Дьокуускайга киирэн, уопсастыбаннас мунньаҕар баһылыктар ассоциацияларын ааттарыттан дакылааты оҥордо. Өрөспүүбүлүкэ күнүгэр “Үлэ киһитэ” ааты Чурапчыттан Мария Хоютанова, Петр Попов, Николай Кычкин-2, “Бочуот уордьана” судаарыстыбаннай наҕарааданы Михаил Гуляев уонна “Ытык аҕа” өрөспүүбүлүкэ олохтообут улахан аатын Одьулуунтан Яков Лавров ыллылар. Степан Саргыдаев наҕараадаламмыттары эҕэрдэлээтэ. Үлэ, Эйэ, Маай бырааһынньыгын чурапчылар улахан субуотунньугунан көрүстүлэр. Ыам ыйын 3 күнүгэр Чурапчы делегацията Тааттаҕа ыалдьыттаата. Таатта улууһун кытта бииргэ үлэлэһии сөбүлэҥин түһэристилэр. Сөбүлэҥ биир хайысхатынан 2025 сылга буолуохтаах “Манчаары оонньууларыгар” субуотунньуктарга, эбийиэктэр тутуллууларыгар көмөлөһүү киирдэ. Саха өрөспүүбүлүкэтин уопсастыбаннай палататын саҥа састааба тэрилиннэ. Манна Чурапчы улууһуттан Болтоҥо оскуолатын дириэктэрэ Владислав Скрябин киирдэ. Полиция сводкатынан 32 иһитиннэрии киирбит. Дьон микрозаймтан харчы ылан баран төлөөбөттөрүн, дьиэҕэ-уокка айдаарсыы, дьон эчэйиитэ о.д.а туһунан иһитиннэрдилэр. 2 киһи өлүгэ көстүбүтүн, экспертиза түмүгүнэн криминал суоҕа быһаарылынна. Таатта Баайаҕатыгар кусчуттар бэйэ-бэйэлэрин саанан ытыспыттарын, олортон биирдэрэ аттаах, саалаах куота сылдьарын эттилэр. Арыылаах, Кытаанах баһылыктарыгар ориентировка бэрилиннэ, сэрэхтээх буолалларыгар этилиннэ. ГАИ 302 массыынаны бэрэбиэркэлээбититтэн 4 арыгы испит туруктаах, 3 бырааба суох суоппардар боротокуолланнылар. ГАИ сотрудниктара түүн биир пакет наркотик тутуурдаах хаама сылдьар Таатта киһитин туттулар. Саас кэлэн, оҕолор матасыыкыллаах тахсаллара үксээтэ. Полиция начаалынньыга Иннокентий Свинобоев уонна үөрэх салалтатын начаалынньыга Юрий Посельскай төрөппүттэр эппиэтинэһи сүгэллэрин санаталлар. Улуус баһылыгын социальнай боппуруостарга солбуйааччыта Мария Кронникова Улуу Кыайыы күнүн бырагырааматын билиһиннэрдэ. Түмүккэ Степан Саргыдаев Улуу Кыайыыны бэлиэтиир улахан тэрээһиҥҥэ улуус олохтоохторун бука бары көхтөөх кыттыыны ылалларыгар ыҥырда.

Күрэхтэһии түмүгүнэн Чурапчы-Таатта доҕордоһуута кыайда! Таатта улууһугар истиҥник көрсүбүттэригэр махталбытын тиэрдэбит!

Бүгүн Чурапчы улууһун делегацията ыаллыы сытар Таатта улууһугар доҕордоһуу көрсүһүүгэ ыҥырыллан, ыалдьыттыы сылдьабыт. Икки улуус үлэһиттэрэ границаҕа көрсөн, бастатан, границабытыгар субуотунньуктаатыбыт. Салгыы Ытык Күөлгэ тустаах хайысхаларбытынан уопуту атастаһыыга үлэлээтибит уонна бииргэ үлэлэһиигэ сөбүлэҥи түһэристибит. Эбиэт кэнниттэн күрэхтэһиигэ табаарыстыы көрсүһүү буолуоҕа. Пневматическай бинтиэпкэнэн ытыыга, дартска, корзинаҕа мээчиги быраҕыыга уонна көрдөөх стартка күрэхтэһиэхпит.    

“Бастакы көҕөн” куонкурус кыайыылааҕар Иннокентий Корякиҥҥа сүрүн бирииһи - ботуруону ыларыгар сертификаты туттардым. Иннокентий Гаврильевичка Байанайын өссө да тосхойо турарыгар баҕарабын.

“Үлэнэн дьолломмут Чурапчы” диэн мээнэҕэ этиллибэт. Онон Үлэ, Эйэ, Маай бырааһынньыгын Чурапчы олохтоохторо үлэнэн көрүстүбүт. Бүгүн бүтүн улууспут үрдүнэн маассабай субуотунньуктар, ырааһырдыы үлэлэрэ ыытыллаллар. Чурапчы нэһилиэгин бары тэрилтэлэрэ, түөлбэ олохтоохторо улаханыттан кыратыгар тиийэ бука бары күргүөмнээх үлэҕэ таҕыстыбыт. Түгэнинэн туһанан, СӨ Ил Дарханыттан "Үлэ киһитэ" үрдүк ааты ылбыт биир дойдулаахтарбытын Мария Хоютанованы, Петр Попову уонна Николай Кычкины эҕэрдэлиибин!

Ытыктабыллаах Чурапчы улууһун олохтоохторун 1 Маайынан - сандал Саас, Үлэ уонна Эйэ бырааһынньыгынан - улуус салалтатын уонна тус бэйэм ааппыттан итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибин! Бу сааскы чаҕылхай бырааһынньык айылҕа уһуктуутун дьон-сэргэ айар-тутар көҕүн кытта дьүөрэлэһиннэрэр үтүө үгэһэ олоххо, саҥаҕа, үрдүккэ тардыһыыбытын өссө күүһүрдэллэр. Муус хайыҥ ууллан устуутун, көтөр кынаттаах төрүү-ууһуу кэлиитин, бастакы ньургуһун тыллыытын сэргэ сааскы үлэлэр, саһаан охсуута, дьиэ-уот, күрүө-хаһаа туттуута, ыраастаныы, сэргэхсийии күөстүү оргуйар. Быйылгы Күөх Маайы, Үлэ, Эйэ бырааһынньыгын “Үлэ - үүнэр-сайдар суол!» диэн күүрээннээх субуотуонньуктарга түмсүүлээхтик тахсаммыт үөрэ-көтө бэлиэтээһиммит санаабытын сандаарта, сүргэбитин көтөхтө, кэскилбитин кэҥэтэн, барыбытын айар-тутар үлэҕэ сомоҕолоото. Чахчы да “Норуот күүһэ – көмүөл күүһэ!» буоларын, “Чурапчы күүһэ – түмсүүгэ!” эбитин өссө төгүл итэҕэйдибит. Бу үгэспитин салгыы тутан, сомоҕолоһон, баар үлэни барытын кыайа тутуохпут диэн тулхадыйбат эрэллээхпит үөрдэр, үрдүккэ кынаттыыр. Улуустан саҕалаан бары нэһилиэктэргэ, хас биирдии ыалга тиийэ кэскиллээх былааннары олохпутугар киллэринэр саргылаах санааларбыт саҥа саҕахтары арыйа турдуннар! Олох ахсаабат үөрүүтүнэн өрөгөйдүү чаҕылыйар кэрэттэн кэрэ күүтүүлээх түгэнинэн сибээстээн, чэрдээх илиини үлэттэн араарбакка, «дьиэ кэргэним, төрөөбүт дойдум туһа” диэн күннэтэ түбүгүрэр Чурапчыбыт бары үлэһит дьонугар истиҥ махталбын тиэрдэбин. Эһиэхэ айымньылаах үлэҕитигэр ситиһиилэри, тус бэйэҕитигэр уонна чугас дьоҥҥутугар дьолу-соргуну, чөл, бигэ туругу, этэҥҥэ буолууну баҕарабын. Дьиэ кэргэҥҥит түмсүүлээх, олоҕо-дьаһаҕа чиргэл, ситиһилээх буоллун! Ыам ыйыныы ылааҥы майгыны өрө тутуҥ, үрүлүйэр үлэлэниҥ, уйгулаах олохтонуҥ! Бырааһынньыгынан!