نیچه و شوپنهاور

⭐️ هر چه بالاتر روی چشمِ رشک تو را کوچک تر می‌بیند. و آن‌که پرواز می‌کند از همه بیش نفرت می‌انگیزد. #نیچه، #چنین_گفت_زرتشت، بخش یکم، درباره‌ی راهِ آفریننده، ترجمه داریوش آشوری 👇 💎

ژیژک، شوپنهاور و مسئله‌ی شر توماس آکویناس قدیس یکی از لذّات بهشتیان را تماشای رنج و عذاب جهنمیان معرفی می‌کند! چیست این لذّت پنهان شرورانه‌ی بشر در تماشای رنج؟ یا خشم پنهان از دیدن جایگاه بالاتر دیگری؟ پ‌ن؛ ▪️منظره‌ی رنج دیگران نه فقط در افراد متفاوت بلکه در یک انسان واحد نیز زمانی موجب دلسوزیِ زیاد می‌شود و زمانی دیگر موجب نوعی خرسندی؛ و این خرسندی می‌تواند افزایش پیدا کند تا تبدیل به بی‌رحمانه ترین لذت از درد دیگران شود. من خودم را می بینم که زمانی همه‌ی بشر را با ترحم عمیق می‌نگرم و وقتی دیگر با حداکثر بی‌اعتنایی، و گاه با نفرت و حتی لذتی حقیقی از دردشان... زندگی شر است برای آنکه زندگی مبارزه و جنگ است. هر جای طبیعت که بنگریم مبارزه و رقابت و پیکار می‌بینیم و همه جا تناوب مرگبار پیروزی و شکست به چشم می‌خورد. هر یک از انواع برای بدست آوردن مایه و زمان و مکانِ انواع دیگر می‌جنگد. ✍ #آرتور_شوپنهاور 📚 #در_باب_حکمت_زندگی

▪️چرا ما اینقدر به #هنر اهمیت میدهیم؟ نه تنها معدود نوابغی که آن را تولید می‌کنند بلکه شماری بسیار بزرگ‌تر و شماری چند برابرِ شمار خودِ هنرمندان، مصرف هُنر را عمیق‌ترین_فعالیت مُغذّی در زندگی یا دست کم چیزی بسیار نزدیک به آن می‌بینند. ● چرا؟! پاسخ #شوپنهاور این است: زیرا هنر یک جور رهایی، گرچه صرفاً لحظه‌ای، از زندانی که معمولاً در آن هستیم به ما می‌دهد. دیده‌ایم که او چطور وضعیت عادیِ بشری را به مثابه بردگیِ فرد در زیرِ یوغِ اراده ورزیِ خودش، امیالش، شهواتش، نیازهایش، ترس‌هایش و اوهام و غیره لحاظ می‌کند و چگونه این حالت را حالتی عاجز از تولید هرگونه رضایت یا آرامش حقیقی و واقعاً غیر توهمیِ ذهن می‌بیند. 👤 #برایان_مگی 📚 #فلسفه‌_شوپنهاور ■ فصل هشتم

▪️ این بینش #کانتی؛ که آنچه برای ما ممکن است از روی نحوه ی ساخته شدن ما مشخص می‌شود، باید در مورد همه‌ی چیزها از یک ریگ گرفته تا یک فیل صادق باشد. ریگ نمی‌تواند بیاموزد که از دست من کلوچه بگیرد، و یک کودک نمی‌تواند با فیل بیخ دیواری بازی کند. امکانات فعالیت یا استفاده‌ای که پیش روی هر چیزی هستند بی‌نهایت محدوداند، و در مورد همه چیز از یک اتم گرفته تا یک کهکشان، این که این امکانات چه هستند بر حسب این مشخص می‌شود که آن چیز چیست. در اصطلاح شناسی لاتین محبوب شوپنهاور، Posse (امکان) ما از esse (هستی) ما مشخص می‌شود. حال برای هیچ چیز ممکن نیست که بدون این که چیزی باشد وجود داشته باشد؛ اما این که آن چیز چه چیزی است بی درنگ و پیشاپیش دامنه ی کامل امکانات پیش روی آن را مشخص می‌کند. به این دلیل است که #شوپنهاور به این عقیده ی یهودی - مسیحی که خدا ما را آفریده و به ما اراده ای آزاد بخشید به دیده ی تحقیر می‌نگرد و می گوید این تناقض آلود است. اگر انسان ها کاملا و مطلقا مخلوق یک ارادهی شخصی ِ دیگر باشند، آنگاه افق دید و حدود و همه‌ی تمایلات خوب و بد آنها، و در واقع همه‌ی امکاناتشان، توسط آن دیگری و به طرقی شکل گرفته است که کل ماهیت و دنیای آنها را مشخص می کند. دامنه ی حرکت ما چنان باریک و تنگ تنظیم شده که هیچ انسان منفردی حتی آزاد نیست انتخاب کند که چه نوع انسانی باشد. من نمی توانم انتخاب کنم که یک آهنگساز بزرگ باشم یا یک راننده ی ماهر و یا حتی یک قهرمان معمولی دوِ سرعت؛ نمی‌توانم انتخاب کنم که یک سیاه آفریقایی باشم با یک انگلیسی ویکتوریایی؛ حتی نمی‌توانم انتخاب کنم که دو اینچ بلندتر از آنچه هستم، یا کک مکی باشم. من آن چیزی هستم که هستم، آن هم به طریقی که از آغاز بر تقریبا همه‌ی امکانات بشری حاکم است و تنها اندک چیزی برایم باقی می‌گذارد و در حقیقت، به نظر شوپنهاور، اصلا چیزی باقی نمی‌گذارد. 👤 #برایان_مگی 📚 #فلسفه‌_شوپنهاور ■ متافیزیک شخص

آقا لازم نیست ما تو هر بحثی، هرچیز و هرکسی رو با رسم شکل بیان کنیم. دیگه حق بدید که این انتظار حداقلی رو داشته باشم که متوجه کنایه‌ها می‌شید که شک ندارم می‌شید وگرنه سال‌ها تو کانال‌های فلسفی نمی‌موندید. 😊🙏🏻❤️☘ 💎 کانال‌ تاریخ فلسفه از صفر

■ زمان و مکان #آرتور_شوپنهاور فکر واقع باوران را به بدفهمی کودکان در مورد فضا تشبیه می کند. هنگامی که کودکِ اروپایی برای اولین بار یاد می گیرد که جهان یک گوی عظیم الجثه است، و استرالیا در سوی دیگر آن واقع شده، معمولا استرالیایی ها را در حالتی تصور می کند که سر و ته راه می روند، و مثل مگس هایی که به سقف می نشینند با پاهایشان از جهان آویزانند، و از این که در فضا سقوط نمی کنند متحیر می شود. اگر بیشتر خیال پرداز باشد حتی ممکن است هاج و واج بماند که چرا خود او، اگر بالای این گوی بزرگ قرار گرفته، از روی آن سُر نمی خورد. حیرت او تا حدی با توضیح گرانش برای او برطرف می شود، منتها صرفا تا حدی. کودک کم سن و سال تقریبا به قطع از درک این نکته عاجز خواهد بود که صحبت کردن از بالا و پایینی که برای ذهن نسبی نباشد، بی معناست، چون در جهانی که بدونِ #نظاره_گر تصور شود اصلا بالا و پایینی نمی تواند وجود داشته باشد. حیرت او در موردِ مکان مثل حیرت یک بزرگسال در مورد #زمان، از این ناشی می شود که یک حالت خاص چیزها، حالتی عینا موجود لحاظ می شود، در حالی که این حالت تنها برای یک ذهن می تواند وجود و معنا داشته باشد. به نظر می رسد اذهان ما به طریقی ساخته شده اند که در هر دو مورد، نه تنها این که حالاتِ امور مورد بحث نباید بتوانند مستقل از ما وجود داشته باشند بلکه واقعا هم مستقل از ما وجود ندارند تقریبا غیر قابل تصور است. اما واقعیت این است: بالای گوی بزرگ صرفا جایی است که کسی حاضر باشد، و جدای از آن [کس] نمی تواند بالایی وجود داشته باشد. به همین ترتیب حالا هر زمانی است که که کسی حاضر باشد، و جدای از آن کس نمی تواند حالایی وجود داشته باشد. 👤 #فلسفه_شوپنهاور 📚 #برایان_مگی

‍ ■ اراده آزاد ؟   هرچند ممکن است که انگیزه ها، در هر موقعیت مشخص، پیچیده و پرشمار و ناهمخوان باشند، آن انگیزه ای که قویتر از همه ظاهر می‌شود سلطه پیدا می‌کند. و نکته ی مورد نظر #شوپنهاور این است که ما نمی‌توانیم آزادانه برای خودمان تصمیم بگیریم که آن کدام یک باشد. برتری یا اگر این تصدیق نشود، اندازه ی کاملاً بزرگِ انگیزشِ ناخودآگاه فی نفسه برای اثبات این کافی است. اما این حقیقتی است که در سطحِ  انتخاب آگاهانه نیز صادق است و این را می‌توان با یک مثال ساده ثابت کرد: وقتی که من در رستوران غذا سفارش می‌دهم آزادم که هرچه می خواهم از میان گزینه های روی منو انتخاب کنم اما آزاد نیستم که انتخاب کنم آنچه دوست دارم، چه باشد. نمی توانم به خودم بگویم "تا اینجای زندگی ام همواره از اسفناج نفرت داشته ام اما فقط امروز می خواهم آن را دوست داشته باشم." و در موقعیتی هم نیستم که از خودم بپرسم " آیا تصمیم بگیرم که هوس ماهی کنم، یا تصمیم بگیرم که هوس جوجه کنم؟" چیزی که من هوس کرده ام و آنچه دوست دارم یا از آن بیزارم،  در اختیار من نیستند. آن ها برای من مسئله ی انتخاب نیستند؛ آن ها مثلِ عمل انجام شده در برابر من قرار می‌گیرند و من بر اساس آنها دست به انتخاب می زنم. من می توانم آن چه را می خواهم انتخاب کنم، اما نمی‌توانم اراده کنم که آنچه می خواهم انتخاب کنم، چه باشد. همان طور که اغلب مطرح شده است، من می‌توانم انتخاب کنم که چه اراده کنم، اما نمی‌توانم اراده کنم که چه اراده کنم... کوتاه سخن، ما چیزی را اراده می‌کنیم که بیش از همه به وسیله عواملی که ما معین شان نمی کنیم، به اراده کردن آن برانگیخته می شویم و بعد بر این اساس دست به انتخاب می زنیم. 📚 #فلسفه_شوپنهاور 👤 #برایان_مگی

■ ذهن و تکامل دیگر تغییر به لحاظ تاریخی مهم در چشم انداز، که فلسفه ی #شوپنهاور را هرچه مقبول تر ساخت، و بعد خود از آن فربه شد، #تکامل گرایی بود، به خصوص در مورد پیدایش و طبیعت بشر. از برخی جهات #داروین موقعیتی را در اندیشه ی قرن نوزدهم اشغال کرد که شبیه موقعیت #نیوتن در قرن هفدهم بود. او جهان را دگرگون کرد، و کسی بود که یک نحوه ی نوین نگریستن به امور را به وجود آورد که به لحاظِ نتایجِ ضمنی اش چنان تاریخ ساز بود که در زمینه ی کاربردش هرگز هیچ نظیری نداشت. زمانی که مفهومِ  تکامل اذهان مردم را تسخیر کرد، بر نحوه ی فکر کردنِ آن ها درباره ی تقریبا همه چیز اثر گذاشت. اما همین مردم بعد توانستند در #شوپنهاور فیلسوفی را ببینند که، اگر بشود گفت، زودتر از #داروین به آن جا رسیده بود، همان طور که اولین نفری بود که آن چیزی را بیان کرد که در نظر ما مفهومی مشخصا #فرویدی است. از امور اساسی برای کل نحوه ی نگرستین او به امور یکی این است که زندگی در این سیاره ی خاکی از طبیعت غیر آلی پدید آمد و بعد به نحوی تکامل پیدا کرد که اشیای مادیِ خودرو  و تولیدمثل کننده تولید کرد؛ و دیگری این است که نیروی محرک پشتِ این فرایند نوعی از اراده ی تفکیک نشده و به بیشترین میزان ناخودآگاه در جهتِ هستی است؛ و این که ذهن به خاطر ارزش بقایش و مخصوصا به سبب حرکت برای تغذیه و تولیدمثل به وجود آمد و تکامل پیدا کرد؛ یعنی که ذهن برای خدمت به اراده وجود دارد، نه برای کار دیگری؛ و نیز اینکه اذهان برای پاسخ گفتن به نیازهای کالبدهای فیزیکی که به آن ها متصل اند وجود دارند، نه برای کار دیگری. حس ها و دستگاه عصبی مرکزی ما به عنوان بخش هایی از تجهیزات بقای ما تکامل یافته اند، و جنسیت ما به عنوان عمده ساز و کار بقای نوع به طور کلی، و به مثابه نقطه ی مقابل بقای فرد به وجود آمده است. شوپنهاور فکر می کرد فقط وقتیکه از این روزن نگاه کنیم می توانیم امور را به درستی بفهمیم؛ و او نخستین کسی بود که آن ها را به این نحو بیان کرد. نحوه ی نگاه او به ذهن ها و حس های ما، علاوه بر چیز های دیگر، ماهیت محدودیت های آن ها را هم آشکار می کرد، و این ها ذهن ها و حس هایی هستند که برای کاری که برایش تکامل یافته اند مناسب اند و به درد کاری که برایش تکامل نیافته اند نمی خورند. وقتی که ما سعی کنیم آن ها را مجبور به کاری کنیم که برای آن ساخته نشده اند شبیه ماهی بیرون از آب می شویم که در بستر تکامل، یک استعاره ی دقیق است. و این همان اتفاقی است که زمانی می افتد که سعی کنیم فهمِ #متافیزیکی حاصل کنیم: در محیطی حرکت می کنیم که مال ما نیست، و از اذهان مان می خواهیم چیزی را بفهمند که برای فهمیدنِ آن ساخته نشده اند. 📚 #فلسفه_شوپنهاور 👤 #برایان_مگی

تنها ماندن، سرنوشت تمام راه‌های بزرگ است، این سرنوشتی است که اغلب بر آن تأسف می‌خورند، من باید بگویم که از سرنوشت‌های دیگر تأسف انگیزتر نیست. ✍ #آرتور_شوپنهاور 📚 #در_باب_حکمت_زندگی

آخر مخلوقی که اصلاً و ابداً با میلیونها همنوع خود تفاوتی ندارد چه ارزشی می‌تواند داشته باشد. ✍ #آرتور_شوپنهاور 📚 #درباب_حکمت_زندگی 📝 مترجم: محمد مبشّری