سیاست و دیپل‏ماسی (کورش احمدی)

این عوامل باضافه تحریم زمینه‌ساز تولید روزانه پنج هزار میلیارد تومان نقدینگی می‌شوند که دلیل اصلی تورم است. همزمان "مقاومت سیستماتیک" در برابر سازوکارهای ضد فساد در هرم قدرت نیز شکل گرفته است. طبعا رهایی از این دور باطل مشکلات اقتصادی و فساد مستلزم تمرکز بر سیستم فاسد به جای تمرکز بر فرد فاسد است. متاسفانه کمتر نشانی از این مشکلات اساسی و راه‌حل برای آنها تاکنون در مناظره‌ها دیده شده است. از 5 کاندیدای اصولگرا انتظاری نیست، اما از کاندیدای اصلاح طلب شیوه‌ای متفاوت انتظار است. خوشبختانه هنوز دیر نشده است.

مبارزات انتخاباتی و موضوعاتی که نامزدها به آنها نپرداختند، کوروش احمدی، سایت جماران، 4 تیر 403 برغم بهبودی که در موقعیت رای‌آوری پزشکیان طی دو هفته گذشته حاصل شده، اما مطابق برخی برآوردها، ازجمله برآورد عباس عبدی، هنوز 70 درصد از مخالفان شرکت در انتخابات بر نظر خود باقی هستند. ملاحظه نگارنده از ابتدای دور انتخاباتی جاری این بود که با توجه به تجربیات دوره‌های ریاست جمهوری خاتمی و روحانی و سرانجام کار آنها، تحولات 7 ساله گذشته و سه انتخابات 98، 400 و 402، اینبار کاندیدای اصلاح طلب کار بسیار دشوارتری در مقایسه با نامزدهای اصلاح طلب یا اعتدالی در سالهای 76، 80، 88، 92 و 96 پیش‌رو خواهد داشت. تجربیات 27 سال گذشته بر تردیدها افزوده و موجب شده تا برعکس ادوار انتخاباتی قبل از 96، شرکت در انتخابات دیگر امر مفروضی تلقی نشود. بعلاوه، انتخابات ریاست جمهوری به اقتضای طبیعتش تحولی کاملا سیاسی و مرکز محور است و اقشار کمتر سیاسی در پیرامون معمولا تحت تاثیر بحث‌های محتوایی و هیجانات در تهران و شهرهای بزرگ متوجه انتخابات و راغب به شرکت در آن می‌شوند. لذا، تاکید نگارنده بر این بود که اینبار بیش از ادوار گذشته پرداختن به محتوا در مبارزات انتخاباتی و ارائه برنامه برای حل مشکلات متراکم می‌تواند راهگشا باشد و اقشار نوگرای شهری را که همیشه پایگاه اصلی رای اصلاح طلبان بوده‌اند، به میدان آورد. به دیگر سخن، اینبار از ابتدا مشخص بود که اپیزودهای شورآفرین مانند اتفاقاتی که در مناظره‌های 88 یا برخوردهای تهاجمی روحانی در 92 و 96 افتاد، تاثیر چندانی نخواهند داشت. (دیدیم که امواج دو اپیزود هیجانی نیز به سرعت فرو کش کرد.) لذا، از ابتدا اهمیت تمرکز بر محتوا، تحلیل، برنامه و نهایتا تعهد کاندیدای اصلاح طلبان روشن بود و هست. او می‌بایست ارائه تحلیل در مورد دلایل مشکلات متراکم موجود، روشن کردن رویکرد خود و ارائه برنامه را در مرکز توجه قرار دهد و بر این اساس متعهد به انجام اقداماتی شود تا بتوانند اقشار مردد را از نشستن در خانه در 8 تیر بازدارد. اگر چه شواهد حاکی از آن است که شمار فزاینده‌ای از افرادی که در سه انتخابات قبلی شرکت نکرده بودند، راغب به شرکت در انتخابات پیش‌رو شده‌اند، اما به نظر می‌رسد که این شمار تاکنون (دوشنبه) هنوز به حدی نرسیده که بتواند به راحتی کار را مانند 76 و 92 و 96 تمام کند. در این رابطه، اگر چه فرصت مناظره‌ها و میزگردهای اقتصادی از دست رفته، اما هنوز فرصت‌های دیگری باقی است. متاسفانه بحث در آن مناظره‌ها و میزگردها در حد کلیات و انتقادات سطحی از سوءجریانات و قول‌های غیرمسئولانه و غیرجدی از سوی اصولگراها محدود ماند. اگر چه همه کاندیداها از فساد انتقاد کردند، اما تقریبا هیچگاه بحث از سطح ناصحانه و مصلحانه فراتر نرفت. سخن چندانی از کاندیداها که روشنگر درک و تحلیل آنها از دلایل وضعیت اقتصادی موجود، از جمله فساد گسترده یا سیستماتیک، باشد، هنوز نشنیده‌ایم. قطعا تحریم یکی از مهمترین دلایل بحران اقتصادی است که باید دید در مناظره دوشنبه شب در مورد آن چه گفته خواهد شد. اما حتی در صورت لغو کامل تحریم‌ها نیز اگر در بر همین پاشنه بگردد، امیدی به قرار گرفتن کشور در مسیر توسعه نمی‌توان داشت. مشکلات اقتصادی و فساد سیستماتیک موجود ریشه در سیاست از یک سو و ساختار و قوانین و مقررات و رویه‌های موجود از سوی دیگر دارد؛ به نحوی که حتی متاسفانه می‌تواند بخشی از مردم عادی را نیز در مسیر فساد و عادی‌سازی شر فساد قرار دهد. ورای مشکل اصلی که هزینه کردن از اقتصاد برای سیاست و سیاست خارجی است، عواملی مانند چند نرخی بودن قیمت ارز، فقدان نظام بازار و اعمال قیمت‌گذاری دستوری، توسعه قاچاق آشکار، مثل قاچاق سالانه 2.81 میلیارد لیتر سوخت به پاکستان، عدم تناسب بین نرخ بهره واقعی و نرخ وام بانکی، فعالیت شرکت‌ها و بانک‌های خصولتی که نه تابع مقررات دولتی‌اند نه ضوابط بخش خصوصی، مصونیت از حسابرسی و بازرسی موثر، معافیت شماری از نهادهای بزرگ از مالیات، نظارت و حسابرسی و سرایت بیماری از آنها به کل اندام، حامی‌پروری از طریق دور زدن شایسته سالاری و برکشیده شدن کسانی بر مبنای قرابت نظری، رابطه و ظواهر، وجود شبکه گسترده‌ای برای فروش مدارک تحصیلی در همه سطوح با امکان استعلام رسمی، دادن مجوز فروش نفت به اشخاص و نهادها و رقابت آنها با هم در دادن تخفیف به خارجیان، تامین بودجه برخی فعالیت‌ها خارج از ردیف‌های بودجه رسمی، عدم اجرای قاعده تمرکز همه درآمدها در خزانه و ... نیز مورد غفلت کاندیداها است.

کوروش احمدی، دیپلمات بازنشسته و کارشناس روابط بین‌الملل، درباره خصوصیات ظریف نظری مشابه مجلسی دارد. او در اینباره به «رویداد۲۴» می‌گوید: «دکتر ظریف به خاطر ویژگی‌های شخصیتی که دارد حتما می‌تواند کمک مهمی باشد؛ هم از نظر حمایت از دکتر پزشکیان هم از نظر کمک‌های فکری و عملی به فعالیت‌های ایشان. به خاطر روند مذاکرات منتهی به توافق برجام، خاطره خوبی از دکتر ظریف در ذهن ایرانیان نقش بسته است. ایشان توانایی خود را در ایفای نقشی محوری در روند منتهی به توافق برجام نشان داد. شکل‌گیری و پیشرفت توأم با موفقیت آن روند قطعاً نیاز مبرم به دانش و تجربه‌ای گسترده در روابط بین‌الملل، در حقوق بین‌الملل، آشنایی با سازوکار سازمان ملل و متون حقوقی مربوطه و شاید مهمتر از اینها داشتن شناخت دقیق از سیاست و حکومت در آمریکا به عنوان طرف اصلی مذاکره داشت. قابلیت‌های فردی و شخصیتی از جمله در حوزه توانایی برقراری رابطه کاری موثر با طرف‌های مذاکره و اهمیت روابط عمومی در سطوح ملی و بین‌المللی که از جمله پیوست‌های چنان مذاکرات مهمی بود، لازمه دیگر برای توفیق در چنان روندی بود. توانایی دکتر ظریف در کار تیمی و جمعی نیز عامل مهم دیگر بود. ایشان بهترین کارشناسان را در چارچوب تیم مذاکراتی گردهم آورد و از بهترین‌های موجود در کشور استفاده کرد و تیم را به خوبی مدیریت کرد. این ویژگی‌های فردی که گفتم همگی از جمله ویژگی‌هایی است که حتما و قطعا می‌تواند کمک بزرگی برای پیشبرد اهداف انتخاباتی دکتر پزشکیان باشد.» احمدی در ادامه به ابعاد مختلف کارزارهای انتخاباتی و ضعف محتوایی آن‌ها می‌پردازد: «اما این تنها می‌تواند به طی بخشی از مسیر کمک کند. بخش مهمتر مسیر در شرایطی که در آن به سر می‌بریم و آنطور که مشهور شده، مربوط به متقاعد‌کردن اقشار خاکستری یا به تعبیر من اقشار نوگرای متوسط شهری به شرکت در انتخابات است. اگر بگوئیم در ادوار انتخاباتی از ۷۶ تا ۹۶، اقشار مذکور موتور محرک و مرکز ثقل ادوار انتخاباتی بودند و دیگر اقشار را به دنبال خود کشیدند، حتما اغراق نکرده‌ایم. مشکل این بود و هست که برای به میدان‌آوردن این اقشار البته شخصیت کاندیدا و همراهان و مشاوران وی مهم است، اما به‌طور کلی شخصیت به تنهایی کافی نیست. بلکه محتوا به‌ویژه در این دوره مهمتر از شخصیت است. با توجه به جمیع جهات و با توجه به محدودیت‌های موجود در امور محتوایی در حوزه‌های مختلف و موضوعات و مسائل مبتلابه، روشن نیست که صِرف شخصیت کاندیداها و حامیان آنها بتواند تحرک و قدرت مانور چندانی ایجاد کند؛ کما اینکه تا کنون نکرده است. به عنوان مثال همانطور که امروز در گفتگوی تلویزیونی درباره سیاست خارجی گفته شد، سیاست‌های کلی در حوزه سیاست خارجی از پیش مشخص و ابلاغ شده است و دولت تنها مجری است. البته نقش مجری نیز مهم است اما اجرا که در این حوزه «دیپلماسی» نامیده می‌شود، بسته به موارد مختلف دارد و بطور کلی امری غیر‌علنی و محرمانه است و چندان در جریان مناظره‌ها و مبارزات انتخاباتی قابل طرح و بحث نیست. این در حالی است که «سیاست خارجی» امری است که به عموم مردم و عموم طیف‌ها و جریانات سیاسی در یک جامعه مربوط است و همیشه و در همه کشورها در مورد آن بحث‌های گسترده و عمیقی در سطح افکار عمومی جریان دارد و یکی از عواملی است که مردم بر اساس آن به کاندیداها چه در انتخابات پارلمانی چه ریاست جمهوری رای می دهند. البته مشکل محتوا طبعا اختصاص به حوزه سیاست خارجی ندارد و تقریبا در همه حوزه‌ها مطرح است.»

نظر فریدون مجلسی و کوروش احمدی در مورد نقش ظریف در انتخابات ریاست جمهوری https://www.rouydad24.ir/fa/news/373328/آیا-ظریف-رئیس%E2%80%8Cجمهورساز-این-دوره-است-%7C-دو-کارشناس-سیاست-خارجی-ظریف-کمک-مهمی-برای-پزشکیان-است-اما-اقناع-قشر-خاکستری-آسان-نخواهد-بود

انتخابات و مهاجرین افغانستانی یکی از بزرگترین مزایای ادوار انتخاباتی فراهم شدن زمینه برای انجام بحث‌های همه جانبه و عمیق در مورد مسائل مبتلا به جامعه است. این مهم در صورتی قابل تحقق است که کاندیداها از کلی‌گویی و سخنان چند پهلو خودداری کنند و از حواله کردن امور به نظرات کارشناسان در آینده نیز بپرهیزند؛ چرا که طیفی از کارشناسان از چپ چپ تا راست راست داریم و رئیس جمهور است که باید کارشناسان را مطابق دیدگاه خود انتخاب کنند و قادر به درک مطالب آنها و مدیریت بحث‌ها و جمع‌بندی باشد. در غیر این صورت نحوه مدیریت همان می‌شود که تاکنون بوده‌است. یکی از مسائلی که باید در بحث‌های انتخاباتی مطرح باشد، مسئله مهاجرین خارجی است که طی دو سه سال اخیر حاد شده و به یکی از مشغله‌های افکار عمومی تبدیل شده است. مشکل مهاجرت استعداد آن را دارد که در آینده تشدید و در برخی مناطق کشور بحرانی شود. مسئله مهاجرت خاص کشور ما نیست. اما در دیگر کشورها اجماع وجود دارد که مهاجرت باید تابع یک سیاست مصوب و مشخص باشد. هدف این نوشته تنها جلب توجه به بلاتکلیفی یا بی‌سیاستی موجود در این رابطه و بی‌اطلاعی مردم از آنچه که در ذهن مقامات در این مورد می‌گذرد و جلب توجه کاندیداها به مسئله است. البته بلاتکلیفی در ارتباط با سیاست مهاجرتی امر تازه‌ای نیست و سابقه آن به اوائل دهه 1360 برمی‌گردد. در حالی که در آن دهه پاکستان نیز که با امواج مهاجرتی مشابهی از افغانستان مواجه بود، سیاست روشنی مبنی بر استقرار پناهندگان در اردوگاه‌ها و اداره آنها با کمک مالی و مدیریتی نهادهای بین‌المللی داشت. اما سیاست ایران بی‌سیاستی بود و در چارچوب این بی‌سیاستی پناهندگان آزاد بودند که هر طور مایلند وارد شوند و هرجا که مایلند مستقر شوند و هر کار که مایلند، بکنند. اکنون روشن نیست که آیا سیاست همان بی‌سیاستی است یا با توجه به افزایش چشمگیر شمار مهاجرین، مقامات نظام تصمیماتی گرفته و ابلاغ کرده اند و مردم بی خبراند. اگر سیاستی اتخاذ شده است، باید نتیجه گرفت که اشکال در این سیاست‌ اتخاذ شده است؛ چرا که صغری کبری این سیاست‌ و جنبه‌های مختلف آن با هم سازگار نیست. اگر درست باشد که تصمیم دایر بر آسان کردن ورود مهاجرین از طریق صدور روادید بیشتر در مبداء و سخت‌گیری کمتر در مرزها است، پس چرا پیوست اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی این سیاست که باید تسهیل کننده جذب و ادغام مهاجران افغانستانی در جامعه ایرانی و توجیه مردم باشد، همچنان مغفول است؟ چرا تکلیف امکانات حداقلی برای مهاجرین از نظر اسکان، حق کار، الحاق خانواده، بهداشت، آموزش فرزندان و سایر تسهیلاتی که لازمه برخورداری از یک زندگی عادی است، روشن نیست؟ چرا مهاجرین از امکاناتی مثل داشتن شماره ملی یا معادل آن، گواهینامه رانندگی، حساب بانکی همراه با کارت بانکی، حق تملک اموال غیرمنقول، شرایط کسب تابعیت، حقوق بشر مهاجرین، امکان ازدواج و ... محروم‌اند؟ چطور ممکن است که یک جمعیت چندین میلیونی در داخل یک کشور پذیرفته شوند، اما از حداقل‌های لازم برای ادغام در جامعه که امکان یک زندگی شایسته و قانونمند را به آنها بدهد، برخوردار نباشند؟ یا اگر تصمیماتی جدیدا در این موارد گرفته شده، چگونه و از چه کانالی گرفته شده و چرا رسما اعلام نشده و چرا مردم مطلع نمی‌شوند؟ این بی‌سیاستی علاوه بر اینکه مانع اصلی تعامل مثبت اهالی کشور با مهاجرین بوده، مانع ادغام و رشد مهاجرین در جامعه میزبان نیز بوده است. یکی از نتایج آن نظر منفی افغانستانی‌های ساکن ایران در مورد ایران است. این در حالی است که مهاجرین در بسیاری از دیگر کشورها امکان نیل به عالی ترین مقامات را نیز یافته اند. در یک سیاست مهاجرتی اصولی، رضایت اهالی کشور پذیرنده و همراه شدن آنها در پذیرش مهاجرین و استقرار و ادغام آنها در جامعه مهمترین عامل است و شفافیت کامل پیش‌شرط آن است. سیاستمداران باید به نحوی باورپذیر برای مردم خود روشن کنند که پذیرش مهاجر قرار است پاسخگوی کدام اهداف ملی باشد. تکلیف برخی اصول بنیادی‌ مانند حق تابعیت بر مبنای خاک و تولد یا خون و نسب و نیز تعیین ترکیب مهاجرین با توجه به شرایط بازار کار باید مشخص شود. همزمان باید امکان بحثی گسترده در سطح ملی در این مورد در داخل کشور وجود داشته باشد؛ با علم به اینکه نهایت چنین بحثی باید یک مصوبه پارلمان باشد که حکم قانون را خواهد داشت و در این صورت پذیرش آن برای همه صرفنظر از هر نظری که دارند، الزامی خواهد بود. در سیاست مهاجرتی همچنین باید تکلیف نحوه کنترل مرزها و برخورد با مهاجران غیرقانونی و اشتغال غیرقانونی آنها و ... نیز روشن باشد تا مردم و مجریان قانون تکلیف خود را بدانند. می‌دانیم که در کشورهای مهاجرپذیر بویژه کشورهای غربی، سیاست‌های مهاجرتی در بسیاری از دوره‌های انتخاباتی در راس موضوعاتی است که مورد بحث عمومی است.

یک سیاست مهاجرتی همچنین باید دارای یک پیوست منطقه‌ای بویژه در مورد شرایط در مبداء یعنی در افغانستان باشد. طی دو سه سال گذشته، گزارش‌ها حاکی از خالی شدن برخی مناطق هزاره‌ نشین و تاجیک نشین و جایگزین شدن آنها با پشتون‌ها است که باید موجب نگرانی باشد.

انتخابات و مهاجران افغانستانی، کوروش احمدی، روزنامه شرق، 28 خرداد 1403 یکی از بزرگ‌ترین مزایای ادوار انتخاباتی فراهم‌شدن زمینه برای انجام بحث‌های همه‌جانبه و عمیق درباره مسائل مبتلابه جامعه است. این مهم در صورتی تحقق‌پذیر است که کاندیداها از کلی‌گویی و سخنان چند‌پهلو خودداری کنند و از حواله‌کردن امور به نظرات کارشناسان در آینده نیز بپرهیزند؛ چرا‌که طیفی از کارشناسان از چپِ چپ تا راستِ راست داریم و رئیس‌جمهور است که باید کارشناسان را مطابق دیدگاه خود انتخاب کند و قادر به درک مطالب آنها و مدیریت بحث‌ها و جمع‌بندی باشد. در غیر‌این‌صورت نحوه مدیریت همان می‌شود که تاکنون بوده‌ است. یکی از مسائلی که باید در بحث‌های انتخاباتی مطرح باشد، مسئله مهاجران خارجی است که در دو، سه سال اخیر حاد شده و به یکی از مشغله‌های افکار عمومی تبدیل شده است. مشکل مهاجرت استعداد آن را دارد که در آینده تشدید و در برخی مناطق کشور بحرانی شود. مسئله مهاجرت خاص کشور ما نیست. اما در دیگر کشورها اجماع وجود دارد که مهاجرت باید تابع یک سیاست مصوب و مشخص باشد. ادامه در 👇🏽 https://www.sharghdaily.com/fa/tiny/news-934503 https://t.me/covid_policy_dip