پادکست و آموزش تاریخ

⭕️ حكومت ۱۲۰ ساله مغول ها در ایران چگونه به پایان رسید؟ ✍️ کورش نیکنام به روزگاری که ایرانیان در اوج ناامیدی‌، گروه گروه خودکشی می کردند و می پنداشتند که برای همیشه ایران از دست رفته است. خیزش برای رهایی از بیداد مغول ها نخست در یک روستا آغاز شده است. مغول ها، هرگونه ستم و بیدادی را در گذر یکسد و بیست سال بر سر ایرانیان آوردند. جنایتی نبود که از آن چشم پوشیده بماند. از کشتن هزاران نفر در یک روز گرفته تا تجاوز به ایرانیان و غارت هر شهر و روستایی که بر آن یورش می آوردند. برخی از تیره های مغول‌ پس از یورش به ایران در خراسان ساکن شدند، ولی چون بیابانگرد بودند، کمتر در شهرها زندگی می‌کردند. مغول‌ها همه گونه دستبردی را برای خود باور داشتند، هر که را مایل بودند از بین می بردند یا به آنها تجاوز می کردند، هر چه را نیاز داشتند غارت می کردند و با ایرانیان همانند چارپایان رفتار می کردند. در این دوران بیداد، آنچنان ناامیدی بر ایرانیان وارد شده بود که نیاکان ما گاهی در برابر کشته شدن خودشان نیز پایداری نمی‌کردند. آغاز پیروزی ایرانیان؛ از روستای "باشتین" و پایداری دو برادر که همسایه بودند، روی داده است. چند مغول بیابانگرد، به خانهٔ این‌ دو خانواده هجوم آورده تا زن و دخترانشان را به یغما ببرند. دو برادر برخلاف ۱۲۰ سال سازش که بر روزگار ایرانیان گذشته بود، خشمگین شده و به کشتار این مغول ها می پردازند. مردم باشتین، ازین رویداد نخست می ترسند. ولی مرد دلاوری(:شجاعی) به نام "عبدالرزاق" آنان را به پایداری و مبارزه فرا می خواند. خبر این پيشنهاد به روستا و شهرها می‌رسد. آنگاه فرمانروای سبزوار مامورانی را می‌فرستد تا دو برادر را دستگیر کنند. عبدالرزاق به یاری مردم روستا ماموران را نیز می‌کشند. سپس فرمانروای سبزوار، سپاهی چند صد نفره را به باشتین می‌فرستد ولی چون بسیاری در این خیزش، توان پایداری را در خود آزمایش کرده بودند. به مبارزه می پردازند. عبدالرزاق فرمانده این خیزش می‌شود. در چند روستا، مردم مغول ها را می‌کشند و رویداد مغول‌کشی، اندک اندک فراگیر می‌شود عبدالرزاق نام "سَربداران" را بر سپاهیان از جان گذشته‌اش می‌گذارد. گروه گروه از ایرانیان رنج کشیده از بیداد وستم مغول‌ها، به باشتین می‌ آیند تا با عبدالرزاق همراهی کرده و در برابر سپاه ارغونشاه(فرمانده سبزوار) بایستند. عبدالرزاق با سپاه خویش بر ارغونشاه پیروز می‌شود و سبزوار را از دست بیگانگان ستمگر پس می گیرند و پس از سد و بیست سال، ایرانیان بر مغول‌ها پیروز می‌شوند. تیمور ایلخان مغول، یک ایلچی مغول را می‌فرستد تا سفارش کند سربداران از او فرمانبری(: اطاعت) کنند، سربداران او را نیز از پای درآورده و از طغای‌تیمور  درخواست فرمانبرداری می کنند. سربداران به جنگ با طغای تیمور رفته و او را نیز شکست می دهند. این رویداد، آغازی بر پایان روزگار وحشی گری و ستم ایلخانان مغول بر کشورمان بوده است. "سیف فَرَغانی"، چکامه سرای آن دوران، هشدار زیبایی را از زبان مردم ایران اینگونه به حکومت مغول داده است: هم مرگ بر جهان شما نیز بگذرد هم رونق زمان شما نیز بگذرد آن کس که اسب داشت،غبارش فرونشست باد سُم خران شما نیز بگذرد در مملکت که غرش شیران گذشت و رفت این عوعو ی سگان شما نیز بگذرد.

🌍 کتاب نظام ایالات در دوره صفوی 🌍 تالیف : رهربرن ترجمه: کیکاووس جهانداری 🌴 کانال کشوری تاریخ و جغرافیا اهواز @darsi_118

ما جز با رعیت خود با احدی جنگ نداریم! ‍ ‍ وقتی آقاعلی دید اختراع تفنگ ته‌پر مورد توجه ناصرالدین شاه قرار گرفت گفت: آماده است برای قشون ایران -اگر شاه قصد بازپس‌گیری شهرهای ایرانی را داشته باشد- کالسکه‌ای بسازد که هم حرکت کند و هم توپ داشته باشد شاه گفت: "ما جز با رعیت خود،  با کسی جنگ نداریم!"

درود و مهر مدتی بود که تلگرام، از گوشی ام حذف شد. به دلایل گوناگون از نصب خودداری کردم. امیدوارم در ادامه بتوانم مطالب خوبی در حوزه تاریخ و آموزش آن در این کانال بارگذاری نمایم.

چند اصطلاح دینی شبیه به هم در پهلوی و عربی (۲): معاد به کلماتی مانند فرشگرد و تن پسین و مُردآخیز و رستاخیز هر کسی که کتابهای پهلوی را دیده باشد مکرر برخورده است. این الفاظ کمابیش معنی معاد و معاد جسمانی و قیامت دارند. اما این يادداشت دربارهٔ کلمه‌ای کم‌کاربرد در متون پهلوی است. در عبارتی از دینکرد نهم (چاپ مرحوم تفضلی، ص ۶۳) آمده است که موضوع فلان موضع از اوستا چنین است: "دربارهٔ عقیدهٔ اهل کفر که جهانِ دیگر (بهشت) وجود ندارد و فرشگرد محقق نخواهد شد و مردگان برنخواهند خواست و آن وردشن نیز نخواهد بود، و نیز دربارهٔ اینکه این اهل کفر دروغ می‌گويند، چون بهشت هست و فرشگرد محقق خواهد شد و مردگان را برخواهند انگیخت و آن وردشن فراخواهد رسید." (ترجمه قدری آزاد است.) وردشن یعنی گردش، به معنی دور زدن. این کلمه در این معنی ترجمهٔ urvaēsa اوستایی است. این لفظ اخیر از مسابقات اسب‌سواری اقتباس شده. در مسابقات اسب‌سواریِ مردمان اوستایی مسیر اسپریس را نه دور طی می‌کرده‌اند، به این نحو که مستقیم می‌تاخته‌اند تا به urvaēsa برسند، به تعبیر امروز به دوربرگردان، و نه بار این را تکرار می‌کرده‌اند (عدد نه در بین هندی‌واروپاییان اهمیتی داشته، و از اینجاست سبب کاربرد مکرر ارقامی مانند ۹۹ و ۹۹۹۹۹ در اوستا و متون زردشتی. مقایسه شود با مثلاً neunmalklug در آلمانی به معنی "عقل کل". به مدخل استادانهٔ اعداد در دائرة المعارف هیستینگز رجوع فرمایند). باری این اصطلاح مسابقات اسب‌دوانی را برگرفته‌اند و آن را بر "آخرین بازگشتگاه جهان" (یسن ۵۱، ۶) اطلاق کرده‌اند، به این معنی که آن نقطه نقطهٔ "بازگشت" به اصل است، "معاد" است. همین کلمهٔ اوستایی را مترجمان و مفسران ساسانی به وردشن ترجمه کرده‌اند (یعنی دور زدن و برگشتن) و از آن، چنانکه از عبارت آغاز یادداشت پیداست، معاد، یعنی بازگشت به اصل را، پس از رستاخیز اراده کرده‌اند (به زند یسن ۵۱، ۶ نیز رجوع فرمایند). پس وردشن پهلوی و معاد عربی ( به معنی بازگشت و بازگشت‌جای) در معنی اشتراک دارند. آقای دن شاپیرا (ایرانیّات و یهودیّات، ۴، ص ۱۳۱) گفته است که مانویان جمع آمدن نورهای پراکنده در زندان جهان و بازگشت آنها به اصل را hamwardišn گفته‌اند و احتمال داده که این لفظ تعبیر یا تفسیری باشد از تیابوتا و تیُبتا در زبان ارمانی، برابر با توبهٔ عربی (خود دخیل از ارمانی). اما چنین می‌نماید که برای یافتن اصل این هموردشن باید به وردشن سابق‌الذکر نظر داشت. راست است که معنی اصلی توبه و انابت نیز بازگشت است، ولی اگر در زبانهای سامی این کلمات و تشوباه عبری (همان مقاله، حاشیهٔ ۷۸) در معنای معاد و بازگشت به اصل به کار نرفته باشد (تحقیق این معنی برای بنده میسر نیست)، سخن آقای شاپیرا بی‌اعتبار می‌شود. هموردن یعنی جمع شدن و گرد آمدن و انجمن کردن و هموردشن دوباره جمع آمدن نورهای پراکنده و به تعبیر دیگر معاد جمعی است که در مانویت البته روحانی است، چنانکه معروف است. ممکن است این هموردشن با وردشنِ متون زردشتی نیز بی‌ارتباط باشد و صرفاً معنی گرد کردن و گرد شدن بدهد که در لفظ هست، ولی ارتباطش با توبه و انابه ظاهراً بسیار دورتر یا هیچ است. دربارهٔ رأی آقای شاپیرا مقالهٔ‌ او را ملاحظه فرمایند در: Irano-Judaica, iv. در آنجا، به استناد سخن فن تنگرلو، گفته شده که این کلمه در متون ترکی مانوی نیز به کار رفته است. پانزده سالی قبل که مطلبی را در یکی از نوشته‌های خود دربارهٔ وردشن می‌آوردم، از نظر آقای شاپیرا بی‌اطلاع بودم. بعدها که مطلع شدم، تا امروز از نظر خود بازنگشته‌ام، مگر آنکه دیگران به ضد آن دلایلی اقامه کنند.

🔺👈📽 ویدئو نشست مجازی در میانه نقد و تقدیس؛ بررسی نظرات مورخان نسبت به کارنامه و شخصیت میرزا تقی‌خان امیرکبیر با سخنرانی: سیّدعلی آل‌داوود، غلامرضا امیرخانی و داریوش رحمانیان. 📜@mardomnameh

🌎 کتاب تصویری (اروپا در قرون وسطی) کتابی کوتاه و جذاب و مصور، حاوی اطلاعات ارزشمندی از زندگی مردم اروپا، سیاست حاکمرانان و کلیسا در قرون وسطی 🔹به زبان انگلیسی دانلود بهترین کتابهای علوم سیاسی👇 @bestpoliticalbooks

چرا فردوسی ماندگار شد؟ سخنرانی ژاله آموزگار در مورد تداوم فرهنگی در تاریخ ايران سال ۱۳۹۳ @moliyanbook