یادداشت‌های یک روانپزشک

گوش کن بچه جون، روزنامه برای گزارشه نه تعالی روح بشر. روزنامه‌های زرد احساسات برانگیزن چون توی زندگی مردم هیچ شور و احساسی وجود نداره. کل ماجرا همینه. مرگ یه ستاره برای فروش روزنامه بهترین اتفاق ممکنه. می‌دونی چرا؟ چون انگار تیتر زده باشیم خدایان هم می‌میرند. متوجه منظورم می‌شی؟ (جزء از کل، تولتز، خاکسار) @hafezbajoghli

-You could find a lover, like they have in France. - You know that's not a bad idea. But where do I find a no-string-attached lover? (جزء از کل، تولتز) پ.ن: اصطلاح no-strings-attached هم اصطلاح جالبیه. برای خیلی چیزها به کار می‌ره. نمی‌دونم آیا در زبان فارسی معادل خوبی داره یا نه. برای وقتی به کار می‌ره که کسی لطف یا کمک یا کاری برای کسی می‌کنه و هیچ چشم‌داشتی ازش نداره، یا هیچ مسوولیتی یا دردسری براش ایجاد نمی‌کنه. این‌جا این اصطلاح رو برای پارتنر به کار برده. چیزی شبیه sex partner است. @hafezbajoghli

I tell you, whoever talks about the carnality of human beings and excludes women should come by my place one night and see me at it. (جزء از کل، تولتز) پ.ن: واژه‌یcarnality رو من تا حالا نشنیده‌بودم. این واژه به چیزی فراتر از شهوت یا lust اشاره می‌کند. این واژه به معنای وجود همیشگی شهوت است. بهترین معادل فارسی آن "شهوانیت" است. من تا حالا با این دقت در خود زبان فارسی نمی‌دونستم بین واژه‌های "شهوت" و "شهوانیت" تفاوت وجود داره. پ.ن۲: تاکید روی تنوع‌طلبی مردان و میل به تک‌پارتنری زنان در روانشناسی، ادامه‌ی نگاه جنسیت‌زده‌ی تاریخی است. حتی اگر در سطح پدیدارشناسی چنین چیزی وجود داشته باشد، نمی‌توان تاثیر فشار و انگ‌زایی فرهنگی و تربیت جنسیت‌زده در طول تاریخ را روی روانشناسی انکار کرد. فرهنگ و تاریخ به مراتب از روانشناسی قدرتمندترند و به راحتی توانایی مخدوش‌کردن واقعیت روانشناسی را دارند. طوری که خود آدم هم فکر می‌کند این خودش است که این طوری حس می‌کند یا فکر می‌کند. در حالی‌که فشار یک تاریخ هزارساله پشت هر چیزی است که ما را دچار این توهم می‌کند که این خودمان هستیم که داریم احساس می‌کنیم یا فکر می‌کنیم. @hafezbajoghli

افسردگی آتیپیک چیست؟ حافظ باجغلی، روانپزشک این یادداشت در هفته‌نامه سلامت، در تاریخ ۲۳ تیرماه ۱۴۰۳ منتشر شده‌است. این نوع از افسردگی یک تشخیص متفاوت و جداگانه از اختلال افسردگی ماژور نیست. در واقع یکی از "شاخص"های تشخیص اختلال افسردگی ماژور است و در زنان شایع‌تر است. تفاوت آن با افسردگی ماژور معمولی این است که به جای کم‌خوابی و کم‌اشتهایی که نشانه‌های معمول افسردگی هستند، در این افسردگی پرخوابی و پراشتهایی داریم. البته نشانه‌های مهم دیگر افسردگی آتیپیکال، واکنش‌پذیری خلقی و حساسیت به طرد شدن است. منظور از واکنش پذیری خلقی این است که فرد افسرده متناسب با شرایط مختلف بیرونی تغییر خلق نشان می‌دهد. یعنی با وجود افسرده‌بودن ممکن است در شرایطی کاملا شاد و خندان به نظر برسد. بعضی از بازیگران و کمدین‌ها این نوع از افسردگی را دارند. به عنوان مثال جیم کری  از حملات افسردگی خودش صحبت کرده و دقیقا توضیح داده که علامت واکنش‌پذیری خلقی یا mood reactivity را تجربه کرده. علامت مهم دیگر rejection sensitivity یا حساسیت به طردشدن است. در زمانی که شخص وارد اپیزود افسردگی آتیپیکال می‌شود، طردشدن از روابط عاطفی یا بین فردی برایش معنای دردناک‌تری پیدا می‌کند. بنابراین اگر کسی در دوره‌هایی از زندگی‌اش به طرد شدن واکنش بیش از اندازه‌ای نشان دهد ممکن است افسردگی آتیپیکال داشته باشد. علامت مهم دیگر "کندی روانی-حرکتی" است. انگار دست و پای فرد از جنس سرب هستند و احساس سنگینی می‌کند. افسردگی آتیپیک شاخص مهمی از افسردگی است، با این حال معمولا مورد توجه رسانه‌ها نبوده و بیشتر به علایم معمول افسردگی پرداخته‌شده است. از طرف دیگر نگاه تاریخی به افسردگی، با نشانه‌های فرورفتن درخود و بی‌خوابی و بی‌اشتهایی همراه بوده است. به این دلایل آگاهی اجتماعی نسبت به این شاخص از افسردگی بسیار کم است. رویکرد درمانی افسردگی آتیپیک با افسردگی معمول تفاوت‌هایی دارد و حتما نیاز به درمان تخصصی است. قدم اول درمان دارویی مانند اختلال افسردگی ماژور همان داروهای SSRI یا مهارکننده‌های اختصاصی بازجذب سروتونین هستند، مانند سیتالوپرام، اسیتالوپرام، سرترالین،...البته با وجود این‌که این داروها، انتخاب اول هستند، اما موثرترین درمان نیستند. موثرترین دارو برای اختلال افسردگی آتیپیک داروهایی هستند که متعلق به خانواده MAOI یا مهارکننده مونو آمینو اکسیداز هستند. این داروها سطح هر سه انتقال دهنده عصبی-شیمیایی مهم یعنی سروتونین، نوراپی‌نفرین و دوپامین را بالا می‌برند و به همین دلیل در مقایسه با داروهای ضد افسردگی دیگر که روی یک یا نهایتا دو انتقال دهنده اثر می‌گذارند، قدرت بالاتری دارند. کشف این خانواده دارویی به صورت اتفاقی در دهه پنجاه میلادی اتفاق افتاد. در آن زمان دارویی به نام "ایپرونیازید" برای درمان سل به کار می‌رفت. پزشکان متوجه یک عارضه جانبی عجیب در این دارو شدند. بر خلاف عوارض جانبی معمول که برای بیمار آزارنده است، عارضه جانبی این دارو، خوشحالی و بالا رفتن خلق بود. پزشکان به این نتیجه رسیدند که می‌توانند از این عارضه جانبی برای درمان افسردگی استفاده کنند. البته داروی ایپرونیازید امروزه دیگر تقریبا استفاده نمی‌شود ولی موجب پیدایش خانواده مهمی از داروهای ضد افسردگی به نام MAOI شد. داروهای این خانواده عبارتند از ترانیل سیپرومین، فنلزین، ایزوکربوکسازید و سلژیلین. شاید این سوال پیش بیاید که با وجود موثرتر بودن این داروها در درمان اختلال افسردگی آتیپیک، چرا خط اول درمان نیستند؟ پاسخ آن در عوارض جانبی و تداخلات دارویی آن‌هاست. در درمان بیماری‌ها همیشه پزشک باید بین اثرات مفید درمانی و عوارض جانبی احتمالی موازنه برقرار کند. عارضه مهم داروهای MAOI افزایش ناگهانی و بحرانی فشار خون است. علتش این است که یکی از مونوآمین‌هایی که توسط این داروها زیاد می‌شود ماده‌ای به نام "تیرامین" است. کسی که در حال مصرف داروهای این خانواده است، در صورت استفاده از مواد غذایی حاوی تیرامین ممکن است دچار افزایش ناگهانی و خطرناک فشار خون شود. این در حالی است که او ممکن است اصلا سابقه بیماری فشار خون نداشته باشد. غذاهای حاوی تیرامین عبارتند از شکلات، پنیر مانده شده، گوشت فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس، مشروبات الکلی مخصوصا انواع تخمیری مانند شراب و آب‌جو، میوه‌هایی مانند موز و آووکادو. از طرفی داروهای این خانواده با طیف وسیعی از داروهای ضدافسردگی، ضد سایکوز، اوپیوییدها، مسکن‌ها مانند ایبوپروفن، داروهای ضد حساسیت مانند سودوافدرین و ضد سرفه مانند دکسترومتورفان تداخل دارد. همان طور که می‌بینید اثرات مفید درمانی این خانواده دارویی در سایه عوارض جانبی آن قرار می‌گیرد و فقط در موارد افسردگی مقاوم به درمان توسط روانپزشک با رعایت احتیاط‌های لازم و رژیم مشخص غذایی و پرهیز از غذاهای حاوی تیرامین تجویز می‌شود.

بعضی از افراد اوتیستیک خلاق‌تر هستند.

‌ بعضی از افراد اوتیستیک خلاق‌تر هستند.

‌ بعضی از افراد اوتیستیک خلاق‌تر هستند.

She was the kind that men like to sleep with but not have a relationship with. (جزء از کل، تولتز) پ.ن: سختی زن جذاب‌بودن اینه که بین سکسی‌بودن و ملیح‌بودن موازنه برقرار بشه. یک دسته از زنان هم هستن که کلا از این موازنه خارج شدن. اون‌ها مورد سلیقه‌ی مادر پسرها قرار می‌گیرن. در واقع مادرشوهر پسندن. @hafezbajoghli