FactNameh | فکت‌نامه

🔹بعضی از کاربران از ما درباره پست تازه حساب کاربری «آنتی‌فکت» پرسیده‌اند که فکت‌نامه را متهم به فریب‌کاری در درستی‌سنجی یکی از گفته‌های سعید جلیلی در مناظره‌های انتخاباتی کرده است و تصاویر متن صحبت‌های اوباما را منتشر کرده است. در فکت‌چک چهار سال پیش فکت‌نامه همین متون آمده و به آن استناد شده است. 🔹ما در سال ۹۹ در یک گزارش مفصل به اظهارات مشابه سعید جلیلی که مدعی «اعتراف اوباما به فروپاشی نظام تحریم‌ها» پیش از توافق برجام بود نشان «نادرست» دادیم و همان موقع مفصل توضیح دادیم که صحبت اوباما درباره یک شرایط فرضی است که در آن همه با ایران توافق کرده‌اند و آمریکا زیر بازی می‌زند. 🔹صحبت جلیلی اما به کلی متفاوت از این است. او درباره فروپاشی تحریم‌ها «پیش از توافق» صحبت می‌کند که اصلا موضوع صحبت اوباما نیست. اوباما بارها در اظهارات خود به این مساله اشاره کرده که تحریم‌ها باعث شد جمهوری اسلامی پای میز مذاکره بنشیند. او در این دو سخنرانی خاص، که سعید جلیلی ثانیه‌هایی از آن را برگزیده است، درباره بی‌اثر بودن تحریم‌ها بعد از نهایی شدن مذاکرات و توافق ایران با اعضای ۱+۵ صحبت می‌کند و می‌گوید اگر در آن زمان آمریکا از امضا کردن خودداری می‌کرد، دیگر بقیه اعضای ۱+۵ حاضر به همراهی با تحریم‌های آمریکا نبودند. 👈 لینک مطالب فکت‌نامه: https://factnameh.com/fa/fact-checks/2020-12-16-jalili-obama-iran-sanctions https://factnameh.com/fa/fact-checks/2024-06-24-iran-elections-jalili-obama-iran-sanctions 🌐 @Factnameh

🎙قسمت دوم «هزار داستان بودجه» 🔹آیا می‌دانستید هزینه اجرای انتخابات ریاست‌جمهوری امسال از اعتبارات بلایای طبیعی، مثل سیل و زلزله تامین شده است؟ 🔹در دومین اپیزود پادکست هزارداستان بودجه، کار مشترک فکت‌نامه و رادیو فردا، درباره هزینه‌های انتخابات ریاست‌جمهوری دوره چهاردهم صحبت کرده‌ایم. بر اساس مصوبه روز ۱۷ خرداد هیات وزیران، ۱۵۵۰ میلیارد تومان هزینه انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم از بند «م» ماده ۲۸ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) تامین می‌شود که تنخواه «پیش‌آگاهی، پیشگیری، امدادرسانی، بازسازی و نوسازی مناطق آسیب‌دیده از حوادث غیرمترقبه» از جمله «سیل، زلزله، سرمازدگی، تگرگ، طوفان، آتش‌سوزی، گرد و غبار، پیش‌روی آب دریا،‌آفت‌های فراگیر محصولات کشاورزی و بیماری‌های همه‌گیر انسانی و دامی و حیات وحش و مدیریت خشکسالی» است. 👈 در کست‌باکس بشنوید 👈 در رادیو فردا بشنوید 🌐 @Factnameh

🔹 نگاهی به درستی‌سنجی‌های چهارمین و پنجمین مناظره انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم 🔹چهارمین و پنجمین مناظره‌های تلویزیونی نامزدهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، روزهای چهارم و پنجم تیر ۱۴۰۲ برگزار شدند. 🔹فکت‌نامه مانند سه مناظره قبل، برای این دو مناظره نیز درستی‌سنجی همزمان انجام داد. 🔹در این دو مناظره در مجموع ۱۴ ادعا بررسی شد. از میان اظهارات درستی‌سنجی شده در این مناظره ۷ ادعا نشان «گمراه‌کننده» گرفتند، ۳ ادعا نشان «نادرست»، ۲ ادعا نشان «شاخ‌دار» و یک ادعای «غیرقابل اثبات» به فهرست ادعاهای بررسی شده نامزدها در مناظره‌های انتخابات ۱۴۰۳ اضافه شدند. 🔹موضوع این دو مناظره به ترتیب درباره سیاست خارجی و مسائل اقتصادی بود. 👈 در فکت‌نامه بخوانید 🌐 @Factnameh

❌ اینفوگرافیک شاخ‌دار درباره سهم هر دولت در فیلترینگ 🔹سه روز قبل اصلاحات‌نیوز یک اینفوگرافیک منتشر کرد که نشان می‌داد در دولت روحانی فقط تلگرام فیلتر شده اما در دولت قبل و بویژه در دولت بعد از آن، موارد زیادتری فیلتر شده است. 🔹اما اینفوگرافیک اصلاحات‌نیوز درباره «سهم هر دولت در فیلترینگ» شاخ‌دار است. 🔹در این اینفوگرافیک هم اطلاعاتی قرار دارد که «نادرست» است و هم نتیجه‌گیری کلی آن یعنی «نقش رئیس جمهوری در فیلترینگ» با شواهد و وضعیت موجود همخوانی ندارد.👇 https://factnameh.com/fa/fact-checks/2024-06-25-iran-ict-admin-internet-censorship ⬅️ اطلاعات نادرست: 🔹در دوره احمدی‌نژاد، براساس گزارش احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور ایران، میلیون‌ها وب‌سایت فیلتر شده‌بودند. 🔹در دوره روحانی، علاوه بر اینکه ده‌ها سرویس مانند وایبر، لاین، وی چت، سیگنال و … فیلتر شدند، زیرساخت‌های فیلترینگ هوشمند و تفکیک ترافیک داخل از خارج توسعه پیدا کرد و «قطع اینترنت در آبان ۹۸» نشان داد «اینترنت ملی» (توسعه شبکه ملی اطلاعات برای استقلال از شبکه جهانی) یک طرح واقعی بوده است که در دولت روحانی بسیار پیش رفت. 🔹در دوره رئیسی علاوه بر فیلتر شدن صدها سرویس و اختلال روزمره فیلترشکن‌ها، چندین بازی و سرویس و پلتفرم از جمله اینستاگرام، واتس‌اپ، تیک‌تاک، گوگل پلی، اکس‌باکس، اسکایپ، کلش‌آوکلنز و لینکدین فیلتر شدند که البته اسکایپ و لینکدین از فیلتر درآمدند.👇 https://x.com/factnameh/status/1367353120116903939 ⬅️ چقدر فرق می‌کند چه کسی رئیس جمهوری باشد؟ ۱. رئیس جمهوری هرچند رئیس شورای عالی فضای مجازی است، اما این شورا دستورالعمل خود را از مرکز ملی فضای مجازی تحت کنترل رهبر جمهوری اسلامی می‌گیرد و بیشتر اعضای شورا، منصوب رهبر هستند. ۲. دولت با شش رای، نصف آرای کمیته فیلترینگ را دارد، اما قضات مستقلانه هم دستور فیلترینگ می‌دهند. ۳. توزیع اینترنت در ایران در انحصار شرکت ارتباطات زیرساخت، زیرمجموعه وزارت ارتباطات است و «دکمه قطع اینترنت» (کنایه از سخت‌افزار و نرم‌افزار لازم برای ایجاد شرایطی شبیه آبان ۱۳۹۸) دست دولت است. ۴. مهم‌ترین توزیع‌کنندگان اینترنت در ایران که آن را به دست کاربر نهایی می‌رسانند (شرکت مخابرات ایران و ایرانسل) هر دو از طریق ستاد اجرایی فرمان امام و بنیاد مستضعفان، در کنترل رهبری جمهوری اسلامی هستند. ۵. مهم‌ترین پیمانکاران فیلترینگ در ایران در مجموعه هلدینگ‌های اقتصادی وابسته به افرادیست که به عنوان اعضای حقیقی منصوب شخص خامنه‌ای در شورای عالی فضای مجازی هستند. 👇 https://x.com/factnameh/status/1667427497531547657 👈 در فکت‌نامه بخوانید 👈 در تلگرام بخوانید 🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_پنجم انتخابات ریاست جمهوری/ علیرضا #زاکانی: در بروکسل نایب رییس شهرداران جهان شدیم. «گمراه‌کننده» علیرضا زاکانی، شهردار تهران، در مناظرات انتخاباتی چندین بار به سفرش به بروکسل و دستاوردهایش برای جمهوری اسلامی اشاره کرد. حضور او در بروکسل، در کنگره شهرداران کلان‌شهرهای جهان (Metropolis) در خرداد ۱۴۰۲، بسیار جنجالی شد و باعث استعفای مقامات شهری بروکسل، به عنوان میزبان این دوره از اجلاس کلان‌شهرها شد. زاکانی بارها تلاش کرده حضور در این برنامه را به عنوان دستاوردهای «دیپلماسی شهری و عمومی» خود یاد کرده و حتی یک مستند (مهمان بروکسل) نیز از این سفر ساخته شده‌است. «متروپلیس» یک همکاری بین شهرداران چندین شهر در جهان است که از ایران هم شهرداری‌های شهرهای تهران و شیراز و تبریز و بجنورد هم در آن عضو هستند. زاکانی در اجلاس چهاردهم که در بروکسل برگزار شد، به عنوان نائب رئیس این گروه در زمینه «اکوسیستم شهری» انتخاب شد. با این‌حال، این مجمع نه یک سازمان بین‌المللی با اقتدار بلکه در حقیقت یک مجمع هم‌اندیشی بین شهرداران چند شهر بزرگ است که بسیاری از شهرهای مهم دنیا نیز در آن عضو نیستند. استفاده از عبارت «شهرداران جهان» اغراق‌آمیز است. بنابراین ادعای زاکانی «نایب رییس شهرداران جهان» نشان «گمراه‌کننده» می‌گیرد. 👈 در فکت‌نامه بخوانید 🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_پنجم انتخابات ریاست جمهوری/ امیرحسین #قاضی‌زاده_هاشمی: رکورد ۵۳ میلیارد دلاری صادرات غیرنفتی در دولت رئیسی ثبت شد. «گمراه‌کننده» امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی در جریان پنجمین مناظره انتخاباتی ۱۴۰۳ گفت: «رکورد ۵۳ میلیارد دلاری صادرات غیرنفتی در دولت رئیسی ثبت شد.» فکت‌نامه پیش‌تر بارها به ادعای مقام‌های دولت سیزدهم، از جمله خود ابراهیم رئیسی درباره رکوردشکنی صادرات پرداخته است. 👇 https://x.com/factnameh/status/1655822404671684608 طبق گزارش‌های رسمی، در سال ۱۴۰۱ ارزش صادرات غیرنفتی ایران با احتساب میعانات گازی و محصولات پتروشیمی به ۵۴ میلیارد دلار رسید که بالاترین رقم ثبت شده در آمارهای رسمی است. البته نکته ناگفته اما قابل توجه، افزایش چشمگیر قیمت‌های جهانی در آن سال بود، در حالی که داده‌های گمرک نشان می‌داد حجم و وزن صادرات غیرنفتی در سال ۱۴۰۲ به نسبت سال‌های پیش از همه‌گیری کرونا کاهش هم یافته است. 👇 https://infogram.com/iran-non-oil-export-1391-1401-1h8n6m3zodjgj4x گزارش سازمان توسعه تجارت از عملکرد تجارت خارجی در سال ۱۴۰۲، نشان می‌دهد که مجموع ارزش صادرات کالا در این سال ۴۹ میلیارد و ۳۲۹ میلیون دلار بود. این سازمان ارزش صادرات کالا در سال ۱۴۰۱ را بیش از ۵۴ میلیارد دلار گزارش کرده است. محمد رضوانی‌فر، معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک ایران نیز در بیان کارنامه تجارت خارجی ایران در سال ۱۴۰۲، در دو اظهار نظر جداگانه ارزش صادرات بدون احتساب صادرات نفت، برق، خدمات فنی مهندسی و تجارت چمدانی را ۴۹ میلیارد و ۳۳۰ میلیون دلار اعلام کرد. بانک مرکزی هنوز نماگری که عملکرد تجارت خارجی ایران در سال ۱۴۰۲ را جمع‌بندی و اعلام کرده باشد، منتشر نکرده است. 👈 در فکت‌نامه بخوانید 🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_پنجم انتخابات ریاست جمهوری/ علیرضا #زاکانی: من از خاتمی‌، زنگنه و روحانی خواستم درباره کرسنت مناظره کنیم، کسی حاضر نشد مناظره کند. «نادرست» علیرضا زاکانی در جریان پنجمین مناظره نامزدهای انتخابات گفت: «من از خاتمی‌، زنگنه و روحانی خواستم درباره کرسنت مناظره کنیم، ولی کسی حاضر نشد مناظره کند.» یک روز پیش از این مناظره بیژن نامدار زنگنه، وزیر پیشین نفت، در ویدئویی جلیلی و زاکانی را خطاب قرار داد و گفت: «من دو سال و نیم در آبان ۱۴۰۰ از شما درخواست کردم بیا مناظره کنیم» 👇 https://x.com/ZanganehBijan/status/1805301391843340732 زنگنه پیش از این هم در واکنش به انتقادها از قرارداد کرسنت خواستار «حضور در صدا و سیما برای پاسخگویی به به اتهامات درباره پرونده کرسنت» شده بود. حتی یک بار در آبان ۱۴۰۰ قرار بود در برنامه «جهان‌آرا» حاضر شود، اما صدا و سیما به او اجازه حضور نداد. مدیر شبکه تایید کرده بود که برنامه حضور او به درخواست خود زنگنه قرار بود تهیه و پخش شود، اما با مخالفت شبکه افق این برنامه منتفی شد. 👈 در فکت‌نامه بخوانید 🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_پنجم انتخابات ریاست جمهوری/ سعید #جلیلی: سهم شرکت‌های دولتی از بودجه ۱۴۰۳ بیش از ۳۷۰۰ هزار میلیارد تومان است، در صورتی که خود بودجه عمومی ۲۷۰۰ هزار میلیارد تومان است. «گمراه‌کننده» سعید جلیلی در جریان پنجمین مناظره انتخاباتی ریاست جمهوری ۱۴۰۳ گفت: «سهم شرکت‌های دولتی از بودجه ۱۴۰۳ بیش از ۳۷۰۰ هزار میلیارد تومان است، در صورتی که خود بودجه عمومی ۲۷۰۰ هزار میلیارد تومان است.» این اعداد دقیق نیستند. در قانون بودجه مصوب ۱۴۰۳ کل منابع و مصارف «شرکت‌های دولتی،‌ موسسات انتفاعی وابسته به دولت و بانک‌ها» رقم ۳۷۴۲ میلیارد تومان و کل «منابع بودجه عمومی دولت» ۲۸۳۷ میلیارد تومان است. اما صرف نظر از این، آنچه گفته شده ممکن است این تصور را به وجود آورد که شرکت‌های دولتی از منابع عمومی بودجه تغذیه می‌شوند، اما باید توجه داشت بودجه شرکت‌های دولتی، در واقع حساب و کتاب شرکت‌ها است و پولی نیست که دولت به شرکت‌ها پرداخت می‌کند. در واقع بخشی از این بودجه صرف هزینه خود شرکت‌ها می‌شود، برخی از درآمدهای شرکت‌های سودده نیز، به صورت مالیات و سهم دولت به بودجه عمومی تزریق می‌شود. در بودجه شرکت‌های دولتی در سال ۱۴۰۳، صدا و سیما با ۲۰ هزار میلیارد تومان زیان‌ده‌ترین موسسه‌ای است که در واقع زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی اداره می‌شود. این «زیان» از منابع بودجه عمومی، تامین می‌شود. 👈 در فکت‌نامه بخوانید 🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_پنجم انتخابات ریاست جمهوری/ مصطفی #پورمحمدی: ۶۰ درصد بازار بورس در اختیار دولت است. «غیر قابل اثبات» گزارش رسمی و تدوین شده‌ای از سهم دولت در شرکت‌های بورسی در دست نیست، اما برآوردهای ضد و نقیضی درباره سهم دولت در بورس وجود دارد. محمود نجفی عرب، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی تهران در نشست شورای گفت‌وگوی دولت بخش خصوصی استان تهران در بهمن‌ماه ۱۴۰۲ سهم بخش دولت و شبه دولتی را در بورس و فرابورس، ۸۵ درصد اعلام کرده و گفته بود: بخش خصوصی کمتر از ۱۵ درصد سهم را به خود اختصاص داده است. فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه نیز در گفت‌وگویی در اردیبهشت‌ماه امسال، گفته بود ۸۰ درصد بورس در اختیار دولت و شبه دولتی‌‌هاست؛ اما در این اظهارنظرها سهم دولت و شبه‌دولتی‌ها از بورس به تفکیک ارائه نشده است. یکی از مشکلات محاسبه سهم دولت از شرکت‌های بورسی، تعریف مشخص و روشن شرکت‌های دولتی و حضور پررنگ شرکت‌های شبه‌دولتی در بازار سهام است. 👈 در فکت‌نامه بخوانید 🌐 @Factnameh

/فکت‌چک #مناظره_پنجم انتخابات ریاست جمهوری/ امیرحسین #قاضی‌زاده_هاشمی: قائم مقام ستاد انتخاباتی پزشکیان فرمانده قرارگاه قطع کل اینترنت جهانی و تلگرام در آبان ۹۸ است. «گمراه‌کننده» امیرحسین قاضی‌زاده در پنجمین مناظره انتخاباتی گفت: «قائم مقام ستاد انتخاباتی پزشکیان [آذری جهرمی] فرمانده قرارگاه قطع کل اینترنت جهانی و تلگرام در آبان ۹۸ است.» آقای قاضی‌زاده در مناظره قبلی نیز جمله‌ای با همین مضمون گفته بود که از فکت‌نامه نشان «گمراه‌کننده» گرفت. 👇 https://factnameh.com/fa/fact-checks/2024-06-24-iran-elections-azari-jahromi-internet-shutdown دستور قطع اینترنت از ۲۵ آبان تا ۳ آذر ۱۳۹۸ به دستور «شورای امنیت کشور» انجام شد. ریاست این شورا با «وزیر کشور» است و یکی از شوراهای فرعی «شورای عالی امنیت ملی» به ریاست رئیس‌جمهوری است. هر چند دستور قطع اینترنت از شورای امنیت کشور و براساس اصل ۱۷۶ قانون اساسی، با مسئولیت شورای امنیت ملی کشور صادر می‌شود، اما شرکت ارتباطات زیرساخت، در وزارت ارتباطات آن را اجرا می‌کند. بعد از مناظره چهارم و اولین‌باری که قاضی‌زاده این اظهارات را مطرح کرد، آذری جهارمی نیز به صحبت‌های او واکنش نشان داد. 🌐 @Factnameh