هفت فصل لیراوی

«دبیزه بلوکات»؛ یک اتفاق خوشایند تاریخی - ایبنا https://www.ibna.ir/news/499573/%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%B2%D9%87-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%AA-%DB%8C%DA%A9-%D8%A7%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%82-%D8%AE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C

معرفی و نقد دبیزه بلوکات ۲۰ آبان ۱۴۰۲ @liravi7fasl

۶) چند سند راجع به انتصاب مرادخان حیاتداودی به گمرک و حکومت بندر دیلم در سال ۱۳۱۸ ه.ق از نحوۀ حضور حیاتداودی‌ها در بندردیلم تاکنون اسناد و گزارش‌های کمی منتشر شده بود؛ اما اسناد این کتاب می‌تواند از زاویه‌ای دیگر گسترش قلمرو حیاتداودی‌‎ها را نشان دهد. البته نفوذ حیاتداودی‌ها در بندر دیلم مربوط به دوران اقتدار خانعلی‌خان و قبل از سال ۱۳۱۳ ق است. پیش از این، ما اسنادی از دوره دوم انتصاب مرادخان در بندر دیلم در سال‌های ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۵ قمری / ۱۳۸۴ شمسی دیده بودیم. ۷) گزارش‌هایی از اشغالگران انگلیسی در جزیره خارگ در سال‌های ۱۲۵۴ ق تا ۱۲۵۷ ق و تخلیه این جریزه و بر افراشته شدن پرچم ایران. ۸) اسنادی از تلاش ادارۀ گمرکات و رضاقلی‌خان نظام مافی (سالار معظم) حکمران بوشهر با وساطت محمدعلی‌خان سدیدالسلطنه برای تخلیۀ شیف و مُنقاد ساختن احمدخان انگالی، ضابط شیف و انگالی، ارائه شده است ماجرایی که منجر به عزل موقت و تبعید احمدخان، ضابط شیف و انگالی و واگذاری بلوک انگالی به میرزا حسین‌خان برازجانی می‌شود. ۹) اختلافات سنتی دو بلوک مجاور انگالی و چاه‌کوتاهی، نزاع میان شیخ‌حسین چاه‌کوتاهی و برادرانش و حمایت احمدخان انگالی از برادران شیخ‌. ۱۰) تلاش برای استقرار گمرک در بلوک رودحله، بندرریگ، مناطق ساحلی تنگستان، گاوبندی، شیب‌کوه و دیگر نواحی ساحلی خلیج فارس و مقاومت برخی از سران قبایل در برابر این تغییر. ۱۱) گزارش‌هایی از تردد عوامل کنسولگری انگلیس در بلوکات مختلف جنوب و حضور مستشاران بلژیکی در گمرکات. بعد از مقدمه کتاب، یک نقشه ابتکاری ا ز بلوکات و نواحی مورد بررسی با پیگیری مصحح، برای ارتباط بهتر خوانندگان با متن اسناد تهیه شده است و معرفی تعدادی از رجال نامبرده در متن اسناد، حسن ختام کتاب است که نشان می‌دهد حاصل کنجکاوی و تحقیقات مصحح اسناد آقای مذکوری است. اگرچه تعداد کمی از این اسناد قبلاً در برخی کتاب‌ها و مقالات منتشر شده‌اند؛ اما انتشار اسناد وزارت امور خارجه به‌طور جامع لطف خودش را دارد. علاوه بر کتاب «دبیزه بلوکات» این نویسنده و شاعر جوان پیش از این کتاب «همسایه دریا» (در معرفی شاعران و نویسندگان و هنرمندان بندرریگ) را در سال ۱۳۹۹ چاپ کرده است. این دو کتاب نوید بخش یک شروع قوی برای یک استعداد نوپدید جنوبی جدید است، امیدوارم به زودی شاهد انتشار دیگر آثار تاریخی و ادبی او باشیم. @liravi7fasl 14020820

استان‌ها شنبه ۲۰ آبان ۱۴۰۲ یادداشت؛ «دبیزه بلوکات»؛ یک اتفاق خوشایند تاریخی بوشهر - کتاب «دبیزه بلوکات»، مجموعه‌ای کامل از اسناد مربوط به چهار بلوک ساحلی واقع در نیمه شمالی استان بوشهر؛ یعنی دهستان‌های «لیراوی»، «حیات‌داود»، «رودحله» و «انگالی» را در برمی‌گیرد که به کوشش محمد مذکوری منتشر شده‌است. سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، علیرضا خلیفه‌زاده، مورخ و استاد دانشگاه: اسناد گنجینه‌های تاریخی سر به مهر و موثقی هستند که وقتی منتشر می‌شوند، حرف‌های محتوم و رازهای مکتوم بسیاری دارند. کتاب دبیزه بلوکات با محوریت اسناد تاریخ نواحی شمالی استان بوشهر به کوشش محمد مذکوری، جوان شاعر و پژوهشگر بندرریگی امسال از سوی انتشارات هلیله در ۳۸۵ صفحه، در بوشهر چاپ شده است. این کتاب مجموعه‌ای کامل از اسناد مربوط به چهار بلوک ساحلی واقع در نیمه شمالی استان بوشهر؛ یعنی دهستان‌های «لیراوی»، «حیات‌داود»، «رودحله» و «انگالی» در آرشیو وزارت امور خارجه است که اغلب آنها برای نخستین‌بار است، بازخوانی و منتشر شده است. ارزش تاریخی و فرهنگی این کتاب، انبوه اطلاعاتی است که از آنها پیش از این بی‌خبر بودیم یا اطلاعات کمتری داشتیم. ما با خواندن این کتاب با مطالب تازه منتشر شدۀ بسیاری آشنا می‌شویم، از این رو، دبیزه بلوکات یک اثر جاودان و ماندگار است و در نوع خود کامل. بدیهی است هنگام بررسی تاریخ مناطق چند دسته داده یا اطلاعات اولیه داریم: اولین اولویت پژوهشی، اسناد محلی و اسناد ملی است. اسناد محلی نزد نوادگان خوانین و کدخدایان و سران محلی، تجار، دفاتر ثبت روحانی‌های محلی، کشاورزان و خانواده‌ها وجود دارد که فقط با برقراری اعتماد بین دو طرف، محقق می‌‎تواند به آنها دست یابد. البته ارزش تاریخی، اجتماعی، ادبی و فرهنگی هر کدام از این اسناد بستگی به محتوا و اشخاص و مکان‌های نامبرده در آنان دارد. سندهای ملی در مراکز مختلف سازمان اسناد ملی، کتابخانه و مرکز اسناد مجلس، اسناد ریاست‌جمهوری، پژوهشکده مطالعات تاریخ معاصر، مرکز اسناد انقلاب اسلامی و وزارت امور خارجه و … نگهداری می‌‎شوند که این کتاب حاصل اسناد مستخرج از این مرکز اخیر است. گزینه دیگر منابع کتابخانه‌ای است که می‌توان به داده‌های مختلفی در آنها دست یافت. سومین منبع مطالعات تاریخ محلی، گفتارها و مصاحبه‌های معمرین، مطلعین و صاحبان تجربه است؛ اما مناطق جنوب کشور علاوه بر گزاره‌های فوق منبع چهارمی هم دارند: اسناد اروپایی که بخش عمده‌ای از آن هنوز سر به مهر مانده است مانند اسناد پرتغالی، هلندی، عمدتاً سفرنامه‌های فرانسوی، اسناد و گزارش‌های دیپلمات‌های انگلیسی، همچنین اسناد عثمانی و عربی نیز می‌توانند اطلاعات زیادی از تاریخ، فرهنگ و آداب مردم جنوب ایران به ما ارائه کنند. نگاهی موضوعی به برخی از مطالب نو انتشاری که در این کتاب دیده می‌شود: ۱) تعدادی اسناد تاریخی و با اهمیت از ارتباط کلانتر بلوک لیراوی با شیخ کویت. ۲) اسنادی از مداخله انگلیس برای جدایی ناحیه ساحلی لیراوی از کهگیلویه و الحاق آن به حکومت بنادر در هنگام جنگ جهانی اول. ۳) اسنادی از اولاد حُمیدی از اتباع عثمانی که در خلیج فارس دزدی دریایی می‌کردند؛ ولی با پناه آوردن به کلانتر لیراوی متعهد شده بودند که دیگر دست به ناامنی نزنند که زدند و پس از تکرار آن اقدام، مدتی نزد حاکم دشتی رفتند و در نهایت چند سال بعد به ضابط حیاتداود متوسل شدند اما بریتانیا که بعد از معاهده ۱۸۲۰ که با قبایل حاشیه جنوبی خلیج فارس بسته بود خود را موظف به تامین امنیت آنها می‌دانست، با تهدید نظامی خان حیاتداود با ناو جنگی، او را مجبور کرد که اولاد حمیدی را تحویل دهد. تهدید نظامی مناطق ساحلی چه توجیهی می‌توانسته داشته باشد؟ به چه حقی انگلیس خودش را برای مداخله و ضربه زدن به نواحی ساحلی ایران مجاز می‌دانسته؟ با خواندن این اسناد این پرسش‌ها در ذهنمان متبادر می‌شود. ۴) اسنادی از تلاش برای باستان‌شناسی در تل و تپه‌های بندر دیلم و بوشهر از سوی مسیو مکنم فرانسوی در سال ۱۲۹۲ خورشیدی آمده است. ما تا کنون از متن گزارش‌ها و یافته‌های باستان‌شناسان این هیئت فرانسوی اطلاعی نداریم، اما این اسناد برای باستانشناس نواحی خلیج فارس به ویژه بوشهر و بندردیلم می‌تواند سر نخ خوبی باشد. توضیح اینکه رولان دو مکنم باستان شناس معروف فرانسوی از سال ۱۹۰۳ تا ۱۹۳۹ مسئول کاوش‌های شهر شوش واقع در استان خوزستان بوده است. ۵) اسنادی مهم از گسترش و حفاظت از خطوط تلگراف و تاسیس و تعمیر تلگرافخانه در بوشهر، بندرریگ و بندر دیلم است.

خوانش سنگ قبری از طایفه حسامی بلوک انگالی مربوط به محرم سال ۱۳۲۰ هجری قمری مطابق اردیبهشت  ۱۲۸۱ متن اصل سنگ : هو الحی الذی لایموت وفات مرحوم قاید محمد ظاهر حسامی ابن کربلایی محمد انگالی هجده؟ محرم سنه ۱۳۲۰ حاشیه سمت راست: بسی تیر و دی‌ماه و اردیبهشت بیاید که ما خاک باشیم و خشت [از  بوستان سعدی است] حاشیه سمت چپ: کسانی که از ما به غیب اندرند    بیایند و بر خاک ما بگذرند . @liravi7fasl #علیرضا_خلیفه_زاده ۱۴۰۲۰۸۰۶ #انگالی

سنگ قبری از بلوک انگالی @liravi7fasl

خوانش سنگ قبری از طایفه حسامی بلوک انگالی مربوط به محرم سال ۱۳۲۰ هجری قمری مطابق اردیبهشت ۱۲۸۱ متن اصل سنگ : هو الحی الذی لایموت وفات مرحوم قاید محمد ظاهر حسامی ابن کربلایی محمد انگالی هجده؟ محرم سنه ۱۳۲۰ حاشیه سمت راست: بسی تیر و دی‌ماه و اردیبهشت / برآید که ما خاک باشیم و خشت - [از بوستان سعدی است] حاشیه سمت چپ: کسانی که از لایغیب اندرند بیایند و بر کشت ما بنگرند @liravi7fasl #علیرضا_خلیفه_زاده ۱۴۰۲۰۸۰۶ #انگالی

اسناد و عکسهای مرتبط با بازرگانان گناوه در دوره پهلوی. @liravi7fasl

بازرگانان گناوه در دوره پهلوی در اوایل قرن گذشته بندر گناوه با حضور بازرگانان و تجار مختلفی از گناوه و نواحی اطراف وارد مرحله‌ای از توسعه‌ی اقتصادی شد. دو تن از این بازرگانان صاحب نام و موفق حاج سبزعلی چرومی و غلامرضا گرگی‌زاده(مشهور به چرومی) از اهالی روستای کلر از بلوک حیاتداود بودند. آغاز شراکت و تجارت این دو نخست در روستای باباکلان بود که نقطه‌ای راهبردی در میانه سه استان فارس و بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد است. آنها با انتقال تجارتشان به بندرگناوه و احداث تجارتخانه و کاروانسرا در رونق بیش از پیش گناوه گامهای بلندی برداشتند. طبق اسنادی که در کتاب تاریخ شول حیاتداود منتشر کرده‌ام آنها در سال ۱۳۱۴ و ۱۳۱۸ در گناوه تجارتخانه و استقرار داشته‌اند. علاوه بر حضور اقتصادی همچنین آنها به عنوان معتمدین مردم در مسایل اجتماعی نیز مشارکت داشتند. نام حاج حسین چرومی فرزند نیکوکار حاج سبزعلی و موسس کارخانه یخ گناوه قطعا برای همه گناوه‌ای‌ها شناخته شده است. علاوه بر این دو بازرگان طبق اسناد اتاق بازرگانی بوشهر (که به همت دوست محققم مجتبی پریدار منتشر شده‌ است) بخشدار گناوه در سال هزار و سیصد و بیست، احمد دشتی زاده دیگر بازرگان برجسته‌ی گناوه‌ای را معرفی کرده است. در سند پیوست آخر که سرشماری اماکن گناوه در اسفند هزار و سیصد و بیست است نشان می‌دهد دومین کاروانسرای این بندر نیز متعلق به حاج علی عبدامامی بوده است. #گناوه #حیاتداود #بازار_سیف #تجارت #تجارتخانه #بندر #کلر #شول #کاروانسرا #اتاق_بازرگانی_بوشهر #عليرضا_خلیفه_زاده ۱۴۰۲۰۷۲۱ @liravi7fasl Liravi7.ir