جریانـ

✨ دوم خرداد، زادروز انسانی فرهیخته و گران‌قدر، دانشمندی فروتن، کم‌سخن، پُرکار، اهل معنی و صاحبدل، نکته‌دان و نکته‌بین استاد #محمدعلی_موحد را شادباش می‌گوییم. در ادامه دو پیشنهاد از ایشان را به قلم صدیق قطبی می‌آوریم: «افزون بر ده سال پیش، زمانی که دانشجو بودم، در مجلس نکوداشتی شرکت کردم که دکتر محمدعلی موحد هم حضور داشتند. نخستین باری بود که ایشان را می‌دیدم. موحد دو توصیه کرد. یکی اینکه: آسمان شو ابر شو باران ببار ناودان بارش کند نَبوَد به کار (مثنوی/دفتر پنجم) وقتی غنی و مایه‌ور از معنا و معرفت باشید، بارش‌های‌تان به کار می‌آید. تکاپوها و پویه‌های اجتماعی ما باید پشت‌گرم به آگاهی‌های ژرف و نظرورزی‌های وسیع باشد. بارش‌های ما آسمانی باشد و نه ناودانی. توصیه‌ای دومی هم داشت: رو کرده به من گفت که ای طالب دین پیوسته برین باش بر این که «چه کنم» (مولانا) در هر حال و موقعیتی به این اندیشیدن که من چه می‌توانم بکنم؟ چه کاری (جز نالیدن و شاکی بودن) از من ساخته است؟ من چه نقشی می‌توانم در بهبود خود و جهان، یا دست‌‌ِ کم کاستن از خرابی‌های خود و جهان، داشته باشم؟» در «جریان» باشید. @Jaryaann

📚 پیشنـهاد مطـالعه (معرفی پنج متن) برای گذرِ سنجیدۀ ایرانیان از این پیچِ تند تاریخی-اجتماعی-سیاسی که در آن هستیم، خواندنِ چه کتاب‌هایی را می‌توان تعیین‌کننده و ضروری دانست؟ اگر بخواهیم در صحنۀ سیاست آب در هاون نکوبیم، چه دیندار باشیم و چه بی‌دین، چه چپ باشیم و چه راست، چه از جمهوریت دفاع کنیم و چه پادشاهیِ مشروطه، باید در عرصۀ مباحثات و کنش‌های سیاسی از حداقلی از سواد فلسفی-اجتماعی-سیاسی برخوردار باشیم و با چند مفهوم کلیدی آشنا. حال اگر بخواهیم فقط به اندازۀ انگشتان یک دست، متن (کتاب/ مقاله) معرفی کنیم که برای عموم شهروندان ایرانِ امروز، با تخصص‌های مختلف، از پزشک، مهندس، مدیر و مشاور گرفته تا معلم، دانشجو، سیاست‌گذار و پژوهنده، و دیگر شهروندانِ خواهان ارتقاء فرهنگ سیاسی، قابل استفاده باشند، این متون کدام‌اند؟ متن‌هایی که در عین اهمیت، حتی‌المقدور کم‌حجم و خوش‌خوان باشند. قطعاً این فهرست پیشنهادی مبتنی بر سلیقۀ شخصی و فهم نگارنده است و دیگر اهالیِ کتاب و اندیشه می‌توانند فهرست موجز دیگری دراین‌باره پیشنهاد کنند. به گمانِ بنده این فهرست شامل یک شرطِ لازم و حداقلی بسیارتأثیرگذار، برای ارتقاء آگاهی و کنشگریِ سالم و سنجیده برای هر شهروند جهانِ جدید، به‌ویژه ایرانیان در شرایط کنونی است. 🔸 آنچه با مطالعۀ پنج متن پیشنهادی می‌یابیم: 🔺 الف) آشنایی با بنیان‌های مفاهیم کلیدی و پایه‌ مانند: تساهل(تولرانس)، تکثّر (پلورالیزم)، مرز جهان‌نگریِ شخصی با امرسیاسی (سکولاریزم)، حقوقِ بشر، و در رأس آن «آزادی» در معنای امروزین و مدرن؛ 🔺 ب) بلوغ فکری و نقادانه‌اندیشی، همچون موضعی بین دو وضعیتِ افراطی: ۱- تسلیم و تقلیدِ آموزه‌های ازمابهتران، یا ۲- عصیان علیه هر فرمان و نظمِ مستقر؛ 🔺 ج) آشنایی با «حلقۀ مطالعه»، به‌مثابۀ نهادِ مدنیِ مؤثر در کنشگری اجتماعیِ آگاهانه و مسئولانه، در غیابِ شرایط مناسب برای فعالیتِ مؤثرِ احزاب، اتحادیه‌ها و گروه‌های رسمیِ سیاسی و صنفی. 💢اینک فهرست: ۱- نامه‌ای درباب تساهل، جان لاک، شیرزاد گلشاهی کریم، نشرنی، شامل یک مقدمۀ ارزشمند حدود چهل صفحه‌ای به قلم مترجم، و حدود نود صفحه متنِ رسالۀ جان لاک، فیلسوف انگلیسیِ قرن هفده. ۲- رساله درباره آزادی، جان استورات میل، جواد شیخ‌الاسلامی، انتشارات علمی‌وفرهنگی. ۳- روشنگری چیست؟ ایمانوئل کانت. ترجمۀ فارسی اصل مقاله حدود ۵-۶ صفحه است. نخستین ترجمۀ فارسی از این مقاله، به قلم همایون فولادپور، در مجلۀ کلک، شمارۀ ۲۲ (دی ۱۳۷۰) منتشر شد. این مقاله اینک در اینترنت قابل دست‌یابی است. اما اگر علاقه‌مندان بخواهند این مقاله را در کنار چند مقالۀ مشابه به‌صورت کتاب داشته باشند، به این کتاب حدود ۱۳۰ صفحه‌ای مراجعه کنند: - روشن‌نگری چیست، نظریه‌ها و تعریف‌ها، گردآوریِ ارهارد بار، ترجمۀ سیروس آرین‌پور، انتشارات آگاه. ۴- اعلامیۀ جهانیِ حقوق بشر. این اعلامیه شامل سی ماده است که به گونه‌های مختلف در متون کاغذی و الکترونیک قابل دسترس است. این متن را می‌توان در قالبِ فقط دو-سه صفحه فشرد. با همۀ کوچکیِ این متن، می‌توان آن را مهم‌ترین متنِ سیاسیِ قرن بیستم، و ازجملۀ جهان‌گیرترین متونِ موردِتوافق نسبی در تاریخ گونۀ انسان دانست. صدالبته به این متن نقدها وارد کرده‌اند و همچنان می‌توان کرد، اما این از اهمیت آن به‌مثابۀ عصارۀ درک انسان‌ها از حقوق پایۀ خود و بستری برای مباحثات و گفتگوی سیاسی نمی‌کاهد. این متن نه تنها در نظامِ رسمیِ تعلیم‌وتربیت ما جایی درخور ندارد، بلکه احزاب و گروه‌های سیاسی هم آن‌قدر که باید به درک و ترویج آن اهتمام نکرده‌اند. در زبان فارسی، این دو کتاب این متن را به اضافۀ تاریخچۀ تدوین و ضمیمه‌های الحاقی در خود دارند: - درخانه اگر کس است، محمدعلی موحد، نشرکارنامه. - حقوق بشر، مایکل فریمن، محمد کیوانفر، انتشارات هرمس و ناقد. ۵- محفل‌های مطالعه و دموکراسی در سوئد، استفان لارسون، منوچهر حقیقی راد، مقاله‌ای با حدود ۵۰ صفحه منتشر شده در مجلۀ ارغنون ۲۰، ۱۳۸۱. ✍🏼 #اردشیر_منصوری 🗓 اسفند ۱۴۰۲ 🔗 منبع و متن کامل: کانال گفتارها #کتاب #آزادی #رواداری #مدارا #حقوق #اندیشه @Jaryaann

❌ ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۱ مردمی که از جمعه‌بازار حیوانات کارگزاری بندرعباس عبور می‌کردند در کنار فروش سایر موجودات به موردی عجیب برخوردند‌‌. مردی دو‌ انسان را به فروش گذاشته بود. آن‌ها با پارچه‌ای به فروشنده بسته شده و در انتظار مشتری بود‌ند. فروشندگان بازار که خود انواع حیوان را در تله و قفس و زنجیر اسیر کرده بودند به این انسان‌فروشی معترض شدند. آن‌ها از پاسخ‌های فروشنده خشمگین‌‌تر می‌شوند و در نهایت به نیروی انتظامی زنگ می‌زنند و فروشنده و دو اسیر دستگیر می‌شوند. ❗️اما ماجرای این انسان‌فروشی چه بود؟ سه تن از تئاتری‌های بندرعباس (محمد سایبانی، جواد انصاری زاده و محسن کمالی) در اعتراض به اسارت وحشیانه #حیوانات و رفتار دردناک فروشندگان با آن‌ها در بازار کارگزاری تصمیم می‌گیرند این پرفورمنس را با عنوان «براده‌های آدم» اجرا کنند‌. اجرایی که سر و صدای زیادی به پا کرد تا شاید بخشی از زجر حیوانات اسیر را به نمایش بگذارد. 🔗 منبع: هادی کیکاووسی 📷 تصاویر: پایگاه خبری دیده‌بان حقوق حیوانات ⬅️ توضیحات و تصاویر بیشتر در «جریان» باشید. @Jaryaann

🔳 یکی از مراجع تقلید در قم در مخالفت با تعطیلی روز شنبه (اینجا)، یکی از دلایل مخالفت را این دانسته که «در خمیره هر ایرانی، شنبه، روز کاری است.» دکتر #محمدرضا_جوادی_یگانه، جامعه‌شناس در نقد این رویکرد در یادداشتی با عنوان «آیا چیزی به اسم خمیرهٔ ایرانی وجود دارد؟» نوشته است: تصورات ذات‌گرایانه به جامعه ایرانی یکی از مشکلات اساسی در ایران بوده و باعث می‌شده تا دلیل وضعیت فعلی جامعه ایران را در خلقیات منفی ایرانیان (مواردی چون تنبلی و زرنگی و ترس) بدانیم، که تلویحاً غیرقابل‌تغییر هم دانسته می‌شده. در مقابل، توهمات برتری نژادی ایرانیان هم بر همین اساس بنا شده است، مواردی مانند بالا بودن هوش ایرانی یا […] افزایش ارتباطات با سایر کشورها و اطلاع از تجربهٔ توسعهٔ اجتماعی در جهان باعث می‌شود تا در داوری‌های مبتنی بر #خلقیات ایرانیان، تجدیدنظر کنیم. من در مقالهٔ «خلقیات منفی ایرانیان: خصلت ملی یا وضعیت اجتماعی؟» (اینجا) نشان داده‌ام که آنچه به نام خلقیات به جامعه ایرانی نسبت داده می‌شود، بیش از آنکه نشانه خصلت ملی پایدار جامعه ایرانی باشد، محصول علل متعدد و درازمدت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در جامعه ایران است. و برای بهبود وضعیت جامعه ایرانی، ساختارهای مقوم این وضعیت باید تغییر کند. آنکه باید چنین تغییری ایجاد کند، دولت است که تاکنون گامی در این مسیر برنداشته است. اصرار سنت و مدافعان آن، بر ایستادگی در برابر هر تغییری، با دلایلی چون خلقیات ایرانی، تنها فرایند تغییر در ایران را طولانی، دشوار و نیز با تضعیف سنت همراه می‌کند. البته این به معنای پذیرش کورکورانه هر تغییری نیست، بلکه مساله آنجاست که تغییر و دستکاری در جامعه باید ارزیابی و پیوست‌های رسانه‌ای، اجتماعی، محیط‌زیستی و عدالت داشته باشد. از تغییر نترسیم ولی بدون ارزیابی، دست به تغییر نزنیم. در ضمن «از شنبه» برای جامعهٔ ایران، بیش از آنکه زمان شروع کار باشد، وعده‌ای برای عقب انداختن کارها و اهمال‌کاری بوده است! 🔗 منبع: کانال رویای ایرانی #ماایرانیها @Jaryaann

🔘 #خیام از نگاه #محمود_دولت‌آبادی 🔗 منبع: کانال کُرُن موزیک  @Jaryaann

درباره احوال و آثار عمر خیام 🎙سخنرانی ارزشمند دکتر #حسین_معصومی_همدانی در گفت‌و‌گوی با علی بهرامیان 🗓 ۲۶ آذر ۱۳۹۷ 📍بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار ۲۸ اردیبهشت‌ماه زادروز حکیم عمر #خیام نیشابوری شاعر، فیلسوف، ریاضیدان، منجم و طبیب مشهور ایرانی و روز بزرگداشت وی @Jaryaann

‍ 📚 فهرست کتاب‌های پیشنهادی #مصطفی_ملکیان به منظور دسترسی سریع و آسان به فهرست کتاب‌ها، روی عنوانِ مربوطه کلیک کنید: 1⃣ کتاب‌های تاثیرگذار معنوی 2⃣ رمان‌های برتر ایرانی 3⃣ رمان‌های برتر خارجی 4⃣ رمان‌های برتر خارجی (نظرخواهی ۱۴۰۳) 5⃣ کتاب‌های اخلاقی-روانشناختی 6⃣ کتاب‌های سودمند برای بهبود وضعِ روانشناختی، اخلاقی، معنوی 7⃣ کتاب‌های مبتنی بر تجربه‌ی زیسته 8⃣ بهترین کتاب‌ها درباره‌ی داستان‌نویسی 🔗منبع: کانال ملکیان‌مدیا #کتاب @Jaryaann

شاهنامه ادبیات است، نه تاریخ. بی‌فایده است که به دنبال شباهت‌های تاریخی داستان‌های آن و گزارش‌های خیالی اشکانیان، ساسانیان، یا دیگر خاندانِ باستانی باشیم. شاهنامه به جایگاه فردوسی در کاخِ ادبیات جهان به عنوانِ شاعر اشاره می‌کند نه "مورخِ" ایران باستان که ظاهرا خیلی‌ها می‌خواهند که چنین باشد. پوشاندن کسوتِ مورخ بر قامت فردوسی یادآورِ این سخنِ نغزِ سِر ویلیام داوننت (۱۶۶۸ - ۱۶۰۶) است: "چه لذتی را از دست می‌دهند کسانی که آزادی شاعر را از او می‌گیرند، و وی را در غل و زنجیر مورخ به بند می‌کشند". ✍🏼‌ #محمود_امیدسالار 📖 #کتاب از سیاحت در یک حماسه (منطق روایی و وحدت هنری در شاهنامه) - ص ۲۵۲ مترجم: مصطفی حسینی #شاهنامه @Jaryaann

▫️چارسوی #دماوند ‏ ‏به ترتیب از چپ: رخ جنوبی، شمالی، شرقی و غربی ‏ ‏ثبت رد نور ستارگان در مدت چند ساعت عکاسی و در جهت‌های مختلف از قله دماوند 📷 عکاس: مجید قُهرودی 🔗 منبع: https://x.com/majidxfuture/status/1786836934439895215 @Jaryaann

▪️در نقد روایت‌های ایدئولوژیک (ناسیونالیستی) از شاهنامه فردوسی مرحوم استاد #سیدجواد_طباطبایی به طور مرتب تکرار می‌کرد که شاهنامه حکیم توس «خِردنامه» است. در ستایش خِرد است و در نکوهشِ بی‌خردی. معیار این خِرد و بی‌خردی هم ایران و اَنیران نیست. در خِردنامهٔ فردوسی، فرزانگیِ پیرانِ ویسه و زنانِ فریختهٔ تورانی مانند فرنگیس و تهمینه و منیژه ستایش می‌شود و در برابر شاهانِ بی‌خردِ ایرانی مانند کی‌کاووس به سختی نکوهش می‌شوند. در واقع شاهنامه متنی «ناسیونالیستی» نیست که صرفا در جهت افزایش غرور ملّی ایرانیان به کار رود. البته که می‌شود تصور کرد که در دورانِ جدید، شاهنامه تبدیل به متنی ناسیونالیستی شود و گروهی از ناسیونالیست‌ها صرفا به آن افتخار کنند. اما معمولا ناسیونالیست‌های ما توضیح نمی‌دهند که چرا به شاهنامه افتخار می‌کنند؟ شاهنامه پر است از نکوهشِ بی‌خردی برخی از ایرانیان و طبعا چنین ویژگی‌ای با کارکرد یک متنِ ناسیونالیستی هماهنگ نیست. به باورم می‌شود دلایل زیادی برای افتخار به حق نسبت به شاهنامه و فردوسی بیان کرد. اما حقیقت امر این است که خِردنامهٔ فردوسی بسیار پیچیده‌تر از آن است که صرفاً به عنوان یک متنِ ایدئولوژیکِ ناسیونالیستی با آن برخورد شود. منظورم تنها ایدئولوژیِ «ملّی‌گرایانه» ایرانی نیست. احتمالاً این ایدئولوژی کم‌آزارترین و کم‌خطرترین میان ایدئولوژی‌های شیطانی دیگر که است. در دهه‌های اخیر ذوب‌شدگان در ایدئولوژی‌های ناسیونالیسم افراطیِ قومی شاهنامه را متنی ضد عرب یا ضد ترک نامیدند، مارکسیست‌های بلشویک فردوسی را شاعری درباری و شاهنامه را متنی در جهت سلطهٔ شاهان دانستند، اسلام‌گرایان آن را متنی ضد دینی و ضد اسلامی خواندند و حتی این اواخر برخی از فمینیست‌های ایدئولوژیک شاهنامه را متنی ضد زن معرفی کردند. می‌خواهم بگویم که نقد روایتِ ناسیونالیستی از شاهنامهٔ فردوسی به معنای دفاع از دیگر روایت‌های شوونیستی و ایدئولوژیک نیست بلکه منظور نقد همه روایت‌های ایدئولوژیک است. این «قرآن عجم» را نباید با اتکای به ایدئولوژی‌های مدرن مانند ناسیونالیسم خواند. به تعبیر استاد مرحوم شاهنامه نص است. خِردنامهٔ فردوسی یکی از نصوصِ «سنتِ ایرانشهری» است که باید در چهارچوب سنت و نصوصِ ایرانی فهمیده و تفسیر شود. فهم و تفسیرِ مداوم این نص از نصوصِ ارکانِ سنتِ ایرانی با ایدئولوژی‌های مدرن ممکن نیست. و حتی برای شروع به فهم این نص باید در درجهٔ اول از آنها ایدئولوژی‌زدایی کنیم. تصور می‌کنم پیراهشِ شاهنامه از روایت ناسیونالیستی یکی از مراحل این فرآیندِ ایدئولوژی‌زدایی است. ✍🏼 #سیدکوهزاد_اسماعیلی 🔗 منبع: کانال وبلاگ اوخان https://t.me/Okhan_blog/77 #شاهنامه #ناسیونالیسم @Jaryaann