یادداشت های کیوان کثیریان

پیام انتخابات ۱۴۰۳ یک. پیام‌های انتخابات روشن و مشخص است. بیش از شصت درصد از واجدین شرایط در انتخابات شرکت نکردند و پایین ترین میزان مشارکت در ۴۵ سال اخیر را شکل دادند. بی‌شک تمامی این ۶۰ درصد، منتقد وضع موجود یا معترض به آنند و می‌شود گفت طبعا از اساس و به‌شدت ناراضی‌اند. دستکم پنج درصد هم رای باطله دادند که باید به آن ۶۰ درصد علاوه شوند. آیا این رقم بالای ۶۵ درصدی برای حاکمیت، معنای روشنی ندارد؟ آیا به وضوح، نشان‌دهنده‌ی یک شکاف عمیق و بی‌اعتمادی گسترده و ناامیدی از جمهوریت نظام نیست؟ اگر حدود ۱۵ درصد رای پزشکیان را هم ناراضیان از ادامه وضع و روند موجودِ مدیریت اجرایی کشور و شامل کسانی که تغییر می‌خواهند فرض کنیم، به رقم تکان‌دهنده‌ی ۸۰ درصد می‌رسیم. هشتاد درصد مردم ایران، درجات مختلفِ تغییر می‌خواهند و از ادامه‌ی وضع موجود ناراضی‌اند. حالا هرچقدر هم تلویزیون این نرخ پایین مشارکت را حماسه بخواند. حتی اگر هر رای پای صندوق را رای به نظام بدانیم، مشارکت کمتر از چهل درصدی چه معنایی دارد؟ آیا کسی یا کسانی در حاکمیت هستند که صدای بلند و مهیب این آمار را بشنوند؟ دو. از سوی دیگر این آمار و ارقام، وزن سیاسی و سرمایه اجتماعی افراد و جناح‌ها را هم مشخص کرد. باقر قالیباف که ابهامات بی‌پاسخِ بسیاری در کارنامه خودش و خانواده‌اش وجود دارد، پس از ناکامی در انتخابات مجلس، حالا با کمتر از ۳.۵ میلیون رای به یک شکست مطلق دست یافت که شاید آغازِ پایانِ حیات سیاسی‌اش باشد. قالیباف در سال ۸۴، چهار میلیون و در سال ۹۲، شش میلیون رای داشت. رای سه میلیونی برای کسی که بیست سال است در آرزوی ریاست جمهوری می‌سوزد آن هم با روند کاهش دائمی محبوبیت، فاجعه‌ای غم‌انگیز است. جلیلی هم یکبار در سال ۹۲ به نمایندگی از جبهه پایداری در معرض رای مردم قرار گرفت و چهار میلیون رای آورد. حالا این رایِ نزدیک ۹.۵ میلیونی برای شخص او می‌تواند دستاوردی پیروزمندانه‌ باشد. مصطفی پورمحمدی به رغم گذشته‌ی پرابهامش در دهه ۶۰، به صحنه آمد و تلاش کرد خود را در موقعیتِ افشاگر و هویدا کننده اسرار قرار دهد و همدلی‌هایی هم برانگیخت. برخی افشاگری‌های او به‌ویژه درباره جلیلی تکان‌دهنده بود. او بیش از آنکه به ریاست جمهوری بیندیشد به فکر ری‌برندیگ شخصی خود بود. رای ۲۰۰ هزارتایی و زیر یک‌درصدی او به عنوان تنها روحانی جمع نامزدها، پیام بسیار ساده‌ای داشت. زاکانی و قاضی‌زاده با ماموریتِ مشخص و از ابتدا برای تخریب پزشکیان و سپس کناره‌گیری به میدان آمدند. تهاجمی عمل کردند، خلاف واقع گفتند، بلوف زدند، تخریب کردند و رفتند. هر دو هم از مقبولیت حداقلی بی‌بهره بودند و بی‌شک هرکدام زیر دو درصد رای می‌آوردند. جبهه‌ای که نام انقلاب بر خود گذاشته‌، با تمام توان، با چهار نامزد اصلی و پوششی و حضور حداکثری هوادارانش، مجموعا ۱۲ میلیون رای آورد، یعنی زیر بیست درصد واجدین شرایط رای دادن. این در حالیست که نامزدهای آنان هم در اجماع با یکدیگر مشکل اساسی داشتند و نهایتا بر سر کناره‌گیری به هم بدوبیراه گفتند که خبر از اختلافات عمیق درون‌گروهی و تشنگی مفرط به قدرت می‌دهد. اتفاقی که در انتخابات چندماه پیش مجلس هم رخ نمود. القصه با احتساب ۱۸ میلیون رای ابراهیم رئیسی و چهار و نیم میلیون رای دونامزد اصولگرای دیگر در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰، این جبهه، سه سال پیش، حدود ۲۳ میلیون رای داشته است. افت یازده میلیونی رای این جبهه که معمولا هوادارانشان از رای دادن تلقیِ تکلیف و وظیفه دارند و در چندین انتخابات قبل مجموعا بین ۱۷ تا ۲۴ میلیون رای داشت، جای بحث و البته شگفتی دارد و قطعا یک شکست بزرگ است. شک نکنید که بخش مهمی از این ریزش، به عملکرد ضعیف دولت سیزدهم در اغلب عرصه‌ها به ویژه اقتصاد وابسته است. همچنین اتفاقات خشونت‌بارِ سال ۱۴۰۱ و جنبش مهسا، همچنین برخوردهای زشت، خشن و غیرقابل توجیه با دختران و زنان مخالف اجبار حجاب، به همراه انواع و اقسام دروغ‌ها و همچنین فساد آشکار، بی‌صداقتی و برخوردهای غیراخلاقی خاصه طی مناظرات انتخاباتی را باید از مهم‌ترین دلایل روگردانی بخشی از هواداران رئیسی و اصولگرایان از این جناح دانست. از دیگر سو اصلاح‌طلبان به رغم آنکه تمام قد برای پزشکیان مایه گذاشتند، اما نتوانستند آرای خاموش را به صحنه بکشانند و در رفعِ قهر اکثریتِ مردم تاثیرگذار باشند. بدون شک بخش زیادی از آرای پزشکیان متعلق به ریزش‌های جناح مقابل است که در سطور بالا ذکرِ آن رفت. صداقت و شخصیت فردی پزشکیان نیز در جلب این آرا موثر بوده است. ضمنا بخشی از مردم تهیدست و خسته از جناح بازی نیز به پزشکیان امید بستند. نظرسنجی‌ها، تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌های اصلاح‌طلبان از میزان مشارکت نیز درست از آب درنیامد تا آنان، اکثریت هواداران سابق خود را میان آن ۶۰ یا ۶۵ درصد قهر کرده و ناراضی ببینند.

از عملکرد منفعلانه و غیرقابل قبول دولت دوم روحانی هم آسان نگذریم که اعتماد برخی از مردم را نسبت به کارگزاران دولت روحانی سلب کرد و هم اینان افراد موثر ستاد پزشکیان هستند. اصلاح طلبان از سال ۷۶ به بعد همواره روی سبد رای حدود ۱۷ تا ۲۵ میلیونی خود حساب کرده‌اند. روحانی در سال ۹۶، نزدیک ۲۴ میلیون رای داشت و امسال در مجموع شاید نهایتا اصلاح‌طلبان توانستند آرای دو و نیم میلیونی همتی در سال ۱۴۰۰ را برای خود دوبرابر کنند. این نشانه ریزش شدید آرای هواداران اصلاح طلبی است. پس پزشکیان نباید چندان هم خود را وامدار و بدهکار جریان اصلاح‌طلبی بداند گرچه حمایت تاثیرگذار بزرگانِ آنان را نباید منکر شد. اکثریت مردم، خواسته‌های کاملا مشخص و بنیادینی دارند. آنها با همین انتخابات هم نشان داده‌اند از اصلاح‌طلبی و اصولگرایی عبور کرده‌اند. تکلیف گفتمان پایداری و اصولگرایی که پیشتر روشن شده بود. گفتمان اصلاح طلبی نیز جایگاهش را میان اکثریت مردم شناخت. این دو طیف، یا واقعا متوجه خواسته‌های مردم نیستند یا خود را به ندانستن می‌زنند. مطالبات مردم با شیوه‌ها و رویکردها و برنامه‌های اینان تفاوت ماهوی دارد. مردم، توان و اراده‌ی ایجادِ تغییراتی که می‌خواهند را در جناح‌های موجود نمی‌بینند. ظاهرا تغییرات مویرگی و جزئی و لاس زدن هم متقاعدشان نمی‌کند. به هر روی به صحنه آوردن آن ۶۰ درصد که به صندوق‌ها و شیوه‌ی کنونی حکمرانی نه گفتند و خواستند مبارزه مدنی خود را از این راه نشان دهند، دشوار و شاید بسیار دشوار است. نمی‌دانم. شاید ترس از حاکم شدن طیف تندرو و خطرناک جلیلی بتواند بخشی از قهرکردگان را به دادنِ رای سلبی، ترغیب کند و پزشکیان را به پاستور بفرستد. کیوان کثیریان @kasirian

📽️ سینماتک ماجرا تماشا، نقد و تحلیل ماجراجویانه فیلم  با کیوان کثیریان   و آسیه مزینانی  با حضور مهمانان ویژه   ⏳ شروع دوره: ۱۳ تیر ۱۴۰۳ چهارشنبه‌ها ساعت ۱۸ تا ۲۲ ۱۰ جلسه  حضوری: تماشای فیلم و نقد و تحلیل آنلاین: فقط بخش نقد و تحلیل فیلم  اطلاعات بیشتر در سایت ماجرا Maajara.com برای ثبت نام به شماره پشتیبانی ماجرا در تلگرام پیام بدید:  09027304936 @MaajaraFilmSchool

پاسخ های کیوان کثیریان به ۱۰ پرسش باشگاه روزنامه‌نگاران ایران را می‌خوانید: ۱- این روزها کدام‌یک از کاندیداها نزدیک به حقیقت صحبت کرد و شرایط موجود را توضیح داد؟ ◾️ از نامزد ریاست جمهوری توقع ندارم شرایط را توضیح دهد. خودمان می‌بینیم و لمس می‌کنیم. از نامزدها توقع داریم برنامه عملیاتی و راه‌حل‌های کاربردی و قابل انجام ارایه دهند که متاسفانه هیچکدام برنامه‌ای نداشتند. ۲- کدام یک از کاندیداها صداقت بیشتری از خود نشان داد؟ ◾️ طبیعتا میدان مبارزه برای نشسنن روی صندلی ریاست جمهوری، جز صداقت، نیاز به کلی برنامه و تسلط روی جزییاتِ مسایل کشور دارد. مردم در سخت ترین شرایط هستند و نیاز به یک مدیریت عملیاتی جدی و کارآمد دارند. صداقتِ خالی دردی را دوا نمی‌کند. ضمن اینکه سه چهار نامزد، به سادگی و چشم در چشم دوربین دروغ‌های شاخدار و شرم‌آور گفتند. به لحاظ حسی، تنها پزشکیان را دروغگوی حرفه‌ای ندیدم. ۳- برنامه کدام یک از کاندیداها کامل‌تر بود؟ ◾️ احساس می‌کنم هیچکدام از این شش نفر هیچ برنامه مشخص و مدونی ندارند. کلیات بی‌فایده‌ای را می‌گویند و عبور می‌کنند، وعده‌های پوشالی و بی‌پشتوانه‌ای را به زبان می‌آورند و همه چیز را به قضا و قدر سپرده‌اند. اساسا هیچکدامشان تصور روشنی از جایگاه ریاست جمهوری ندارند ۴- کارشناسان یک‌ کاندیدا و ستاد انتخاباتی او در رای شما موثر است؟ ◾️ تصمیم به رای دادن ندارم ولی اگر چنین قراری داشتم، نسبت به حضور آدم‌های امتحان پس داده و ناموفق، حتما گارد می‌گرفتم. ۵- چه موضوعاتی در گفتگوها و یا سخنان کاندیداها غایب بود؟ ◾️ موضع‌گیری روشن و شفاف درباره اعتراضات ۱۴۰۱، جنبش مهسا و خشونت‌های افراطی علیه مردم ۶- دلیل سردی این انتخابات چیست و فکر میکنید این یخ می‌شکند یا نه؟ ◾️ مهم ترین دلیل، برخوردهای حاد در دوسال اخیر و اتفاقات شهریور ۱۴۰۱ و در نتیجه بی‌اعتمادی کامل مردم و فاصله گرفتن شدید آنها است. نادیده گرفتن مکرر و مکرر حقوق طبیعی مردم و در نتیجه، بریده شدن نخ باریک ارتباطی میان مردم و حکومت و ناامیدی کامل مردم از تغییر. دلیل دیگر این است که این شش نفر، سال‌های سال از مسئولین مملکت بوده‌اند و از بانیان وضع موجودند. حالا نشسته‌اند وضعیت را نقد می‌کنند. وانمود می‌کنند از خارج سیستم آمده‌اند تا ما را نجات دهند و انگار مردم را نادان فرض کرده باشند. همین باعث خشم و قهر مردم می‌شود. مردم در تمام این سالها هربار در انتخابات مختلف، وعده‌های طلایی اما پوشالی شنیده‌اند و دیگر ناامیدند. وعده‌های تخیلی و بدون ضمانت اجرایی دیگر مردم را فریب نمی‌دهد. گرانی و فساد و اختلاس و دروغ و ... دلایل دیگری هم هست. ۷- نظرسنجی‌های این روزها را باور دارید یا خیر؟؟ ◾️ خیر. نظرسنجی‌هایی که ما می‌بینیم، هرگز نزدیک به صحت نبوده و گروه‌های نمونه‌ای که این نظرسنجی‌ها معمولا هدف می‌گیرند، نمونه‌های گزینشی هستند که نتایج و خروجی‌ها، باب میل فرد یا جناح خاصی باشد. ۸- کمپین انتخاباتی کدام کاندیدا را پسندیدید؟ ◾️ من کمپینی ندیدم. برنامه‌ریزی و استراتژی تبلیغاتی مشخصی هم به چشمم نخورد. همه‌چیز باری به هرجهت و به شکل‌ سنتی درحال انجام است. خبری از این چیزها نیست. همه چیز هیاتی است. ۹- چرا هیچ کاندیدایی دولت رئیسی را نقد نکرد؟ ◾️ همین مساله هم، یکی از دلایل بی‌اعتمادی مردم است. وضعیت کنونی کشور از جهات گوناگون بسیار بحرانی است. از اقتصاد و فرهنگ تا وضعیت اجتماعی و سیاسی و... خود نامزدها دارند درباره وضع موجود حرف می‌زنند و برای حل مشکلات موجود وعده‌ و وعید می‌دهند اما از دولت رییسی که مسئول مشکلات موجود است حرف نمی‌زنند. حتی برخی نامزدهای پوششی، همچنان دولت روحانی را مقصر می‌دانند انگار نه انگار که سه سال است عنان اختیار در دست خودشان است. بدیهی است که مسئولیت بخش عمده‌ای از این وضعیت پریشان کشور، برعهده دولت ناکارامد فعلی است اما تندروهای کارنابلد نزدیک با فضاسازی تلاش کردند دولت سیزدهم و عملکرد بسیار ضعیف آنها را مقابل انتقادات مصون نگه‌ دارند تا با استفاده از فضای احساسی درگذشت رییسی بتوانند نامزدهای خود را ادامه دهنده‌ی راه او معرفی کنند. ۱۰- فکر می‌کنید نتیجه انتخابات در مرحله اول مشخص می‌شود یا به مرحله دوم می‌رود؟ (دو کاندیدایی که به مرحله دوم می‌روند چه کسانی هستند؟) ◾️ حس می‌کنم آقایان قالیباف، جلیلی با سازمان رای جبهه پایداری و آقای پزشکیان شانس بالاتری دارند. اگر قالیباف یا جلیلی هر دو در رقابت بمانند، شاید یکی از آنها با پزشکیان به دور دوم برود. @journalistsclub1

کیوان‌ کثیریان روزنامه‌نگار و منتقد سینما، می‌گوید برخی از نامزدهای انتخابات چشم در دوربین دروغ‌های شاخ‌دار و شرم‌آور می‌گویند. وعده‌های طلایی تخیلی اما پوشالی و بدون هیچ ضمانت اجرایی می‌دهند. از گرانی و فساد و دروغ و اختلاس دم نمی‌زنند اما فقط وعده می‌دهند. آقای کثیریان همچنین معتقد است که اغلب نظرسنجی‌ها که این روزها منتشر شده نظر سازی‌ است و در جهت بالا بردن افراد خاصی است. به همین دلیل نیز معتبر نیستند. پاسخ‌های آقای کثیریان به ۱۰ پرسش باشگاه روزنامه‌نگاران را در پست بعدی بخوانید. @journalistsclub1