محمدی شاری

اطلاعیه فراخوان مدخل برای جلد دوم دانشنامه هزاره در وب‌سایت رسمی آن: https://www.hazarapaedia.org/announcement-of-hazara-encyclopaedia/ @HazaraPedia

🍁 ما و «دانشنامهٔ هزاره» ✍🏻 جواد خاوری: از آنجا که «دانشنامهٔ هزاره» یک متن است و اخیراً نگاه انتقادی به آن به یک جنجال تبدیل شده است، لازم دانستم به‌عنوان کسی که دستی در تولید متن دارد نکاتی را در این مورد بیان کنم. پیشاپیش از لحن اندرزگونه‌ای که در این یادداشت آمده عفو می‌خواهم. بگذارید در همین اول بگویم که «دانشنامهٔ هزاره» نه یک متن مقدس است، نه یک اثر جامع و نه فصل‌الختام هزاره‌شناسی. فقط یکی از متن‌های ممکن در حوزهٔ خود است. بنابراین، اگر خطا یا نقصانی در آن دیده شود، جای تعجب نیست. « دانشنامهٔ هزاره» هم یک متن است. عده‌ای آن را نوشته‌اند و خوانندگان هم آزادند که فهم خود را از آن داشته باشند. این متن اگر بتواند با خواننده تعامل کند، باقی می‌ماند، اگر قادر به تعامل نباشد، طبیعی است که از صحنه خارج می‌شود و جایگاهش را به متون دیگر می‌دهد. به نظر من، یکی از علت‌های جنجال بر سر دانشنامه این است که ما آن را اول و آخر کار هزاره‌شناسی می‌دانیم و فکر می‌کنیم که هست و نیستِ هزاره به آن گره خورده است؛ درحالی‌که دانشنامه فقط یک گام است، هرچند یک گام مهم و ارزشمند. نه نویسندگان می‌توانند ادعای کمال مطلق در کارشان کنند، نه آنانی که از محتویات دانشنامه رضایت ندارند لازم است خیلی نگران باشند و نه ممکن است که متن بی‌نقصی تولید شود. ای‌که یک اثر عنوان دانشنامه را داشته باشد، الزاماً آن را مرجع مطلق نمی‌کند؛ آن‌گونه که بعضی از منتقدان نگران‌اند. فرض مرجعیتِ مطلق معمولاً در متونی است که منبع آسمانی داشته باشد. البته انتظار از «دانشنامهٔ هزاره» این است که اقرب الی‌الصواب باشد، ولی اگر نباشد، بنیاد هزاره برهم نمی‌ریزد. دانشنامه یک تلاش فرهنگی مغتنم است؛ یک قدم ارزشمندی است که عده‌ای از فرزندان همین مردم برداشته‌اند. حالا ممکن است کارشان خالی از نقص و اشتباه نباشد، اما نواقص کار را نباید به باطل‌بودن کل کار تعبیر کرد. احتمال نقص و اشتباه در هر کاری طبیعی است. دانشنامه همه بی‌گمان نواقص خود را دارد. اما خوب است که نواقص آن را به‌عنوان عوارض کار تلقی کنیم، نه اینکه کلیت کار را به موارد ضعف و نقص کار فروبکاهیم. متأسفانه رویکردی که بعضی از منتقدان پیشه کرده‌اند از این دست است. کلیت کار دانشنامه را به نواقص آن فروکاسته و آن را از اساس ناکارآمد خوانده‌اند. بعضی از این هم فراتر رفته و دانشنامه را یک پروژهٔ خائنانه برای تخریب فرهنگ و هویت مردم هزاره دانسته‌اند. نقدهایی که بر دانشنامه صورت گرفته است حداقل در دو دسته قابل تقسیم است. یک دسته نقدهایی است که به نواقص کار اشاره کرده‌اند که البته مفید و کاربردی است و اصحاب دانشنامه باید هم استقبال کنند. ساحت دانشنامه مثل هر کار دیگر از ضعف و نقص و اشتباه بری نیست. اما یک دسته از نقدها، در واقع، برخورد است، بدوبی‌راه گفتن به کلیت کار و دست‌اندرکاران آن است. هدف از این‌گونه نقدها راه‌انداختن هیاهو، ایجاد جو مخالف و موج‌سواری است. برای این دسته از منتقدان، دانشنامه فرصتی است برای عرض‌اندام. می‌خواهند با سیاه‌نمایی، خود را دلسوز نشان دهند. پروای آن را هم ندارند که دارند یک کار جمعی را خراب می‌کنند. شیوهٔ «دانشنامهٔ هزاره» بر بی‌طرفی و بر عدم قضاوت و ارزشگذاری، به نظرم، قابل دفاع است. این رویکرد اگر منصفانه اجرا شود، می‌تواند تصویر واقعی‌تر و جامع‌تری از هزاره ارائه کند تا رویکردهای جانبدارانه. مطابق این شیوه تنها به قهرمانان پرداخته نمی‌شود، بلکه به ضدقهرمانان هم پرداخته می‌شود. قصه را تنها قهرمان نمی‌سازد. ضدقهرمان هم در ساختن قصه نقش دارد. نادیده‌گرفتن ضدقهرمان به معنای ناقص روایت‌کردن قصه است. در «دانشنامهٔ هزاره» باید مدخلی برای امیر عبدالرحمان هم باز شود، برای اینکه او با سرنوشت هزاره پیوند خورده است. او ۶۲ درصد هزاره‌ها را قتل‌عام کرده و بنیاد یک تبعیض و ستم تاریخی را علیه هزاره‌ها گذاشته است که تا اکنون بار دوش مردم هزاره است. گشودن مدخلی به ‌نام امیر عبدالرحمان به معنای تأیید و تصدیق او و اعمالش نیست، بلکه به معنای شناخت واقعیت‌های تاریخیِ هزاره است. دانشنامه‌ها معمولاً به‌روز می‌شوند. مدخل‌های جدید در آنها وارد و اشتباهات‌شان اصلاح می‌شود. بنابراین، انتقاد از دانشنامه کار خوبی است و می‌تواند منجر به رشد و اصلاح آن شود، اما شرطش این است که از موضع انتقاد و اصلاح باشد، نه مقابله و براندازی. دانشنامه یک فرصت است که برای فرهنگ، تاریخ و هویت مردم هزاره ایجاد شده است، هرچند که تنها فرصت ممکن نیست. این فرصت از آسمان به مردم هزاره اهدا نشده است، بلکه به همت و تلاش بانیان و دست‌اندرکاران دانشنامه ایجاد شده است. اما حالا که این فرصت بدست آمده صلاح نیست که تباه شود. 📝 متن کامل را در اینجا بخوانید. ©️ از: روزنامه اطلاعات روز (۱۴۰۳/۱/۱۳) #️⃣ #دانشنامه_هزاره #نقد

پاسخ تفصیلی «بنیاد دانشنامه هزاره» به نقد و نظرهای اخیر راجع به جلد نخست «دانشنامه هزاره» در وبسایت رسمی آن: https://www.hazarapaedia.org/declaration-of-the-hazara-encyclopedia/ @HazaraPedia

برافراشتن پرچم نوروزی در کابل: طالبان نتونست از برافراشتن پرچم نوروزی در کابل جلوگیری کند. نوروز در رگ و خون مردم افغانستان و جغرافیای بزرگ نوروزی جاری است! برافراشتن پرچم نوروزی از زمان پادشاهی جمشید آغاز شده و این آیین پیوسته در بلخ انجام می‌شده است. بلخ، در کتاب اوستا که ۳۷۰۰ پیشینه دارد به نام «بخدیم سریرام اردو درفشام» یعنی بلخ زیبای افراشته درفش آمده. در منابع تاریخی آمده که این پرچم، از چوب بنس بوده و ۲۴ گز بلندای داشته، به گونه‌ای که از فرارود دیده می‌شده است. جشن نوروز در زمان غزنویان، با شکوه تمام برگزار می‌شده است: «روز پنج‌شنبه امیر به جشن نوروز بنشست وهدیه های بسیار آوردند بودند. و تکلف بسیار رفت و شعر شنود از شعرا، که شادکام بود در این روزگار زمستان و فارغ دل و فترتی نیافت، وصلت فرمود، و مطربان را فرمود(تاریخ بیهقی ۱۳۸۹: ۹۴۱). @mohammadishar 🍀

جشن نوروز در زمان غزنویان، با شکوه تمام برگزار شده است: «روز پنج‌شنبه امیر به جشن نوروز بنشست وهدیه های بسیار آوردند بودند. و تکلف بسیار رفت و شعر شنود از شعرا، که شادکام بود در این روزگار زمستان و فارغ دل و فترتی نیافت، وصلت فرمود، و مطربان را فرمود(تاریخ بیهقی ۱۳۸۹: ۹۴۱). @mohammadishar 🍀

بخشی از مصاحبه من با شبکه خبر ایران، کوششی است برای پایداری فرهنگ جانبخش و کهن نوروزی. نوروز، در جان و در خون ما جاری است...

🎥 اختصاصی | آیین سنتی جهنده بالا در افغانستان 🔸️جهنده بالا، آیین سنتی مردم افغاسنتان که در نخستین روز نوروز برگزار می‌شود، با خود پیام‌هایی مانند برابری و برادری به همراه دارد. این مراسم سنتی در تهران برگزار می‌شود. 🔺میز اتباع خارجی خبرگزاری صدا و سیما؛ بخش خبری ویژه مهاجرین افغانستانی هر شب ساعت ۲۰:۳۰ - شبکه خبر 🆔 @mohajeran_2030

بخشی از مصاحبه من با تلویزیون راه فردا، کوششی است برای پایداری فرهنگ جانبخش کهن نوروزی. نوروز، در جان و در خون ما جاری است... https://youtu.be/OI5_041Qviw?si=PMWCGMNzFywl59o6

گل سرخ نبض گام تو در این خاک، گل سرخ شده است خاک رقصان و یخن‌چاک گل سرخ شده است باد رقصیده و رقصیده به بلخ آمده است باز رقصیده و چالاک، گل سرخ شده است بلخ شوریده، جهان غلغله دارد به کف‌اش رخت آشوب به تن، تاک، گل سرخ شده است باز گل‌های جهان آمده در میله‌ی بلخ رستخیزی که همه خاک، گل سرخ شده است پرچم کاوه‌ی بامی است، گل سرخ مزار بلخ، بامی شده و پاک، گل سرخ شده است #محمدی_شاری فرارسيدن بهار، سال نو و نوروز جمشیدی را به همه نوروزاندیشان شادباش می‌گویم. نوروز در جان ما جاری است

نوروز در تقویم جان ما جاری خواهد بود... نوروز در تقویم جان ما جاری خواهد بود... کلیات شمس را وا کرده نوروز آمده پرچم از آلاله بالا کرده، نوروز آمده نوروز مبارک! نوروز مبارک! نوروز گل‌افروز دل‌افروز مبارک! بر قاصد فردا، امروز مبارک!🌺🌸☘