كنترل خونريزی در اثر ضربه يا گلوله
⁃پيدا كردن محل زخم با كنار زدن لباس، مو و ….
⁃فشار بر روي زخم با پارچه به صورت نقطه ای ترجیحا با یک یا دو انگشت (نه كف دست، تا فشار لازم بر محل خونريزی وارد شود) ، با زمان كافي (حداقل ۵ دقيقه و در خونريزيهای شديد طولانيتر).
⁃در خونريزيهای شديد در اندامها، بستن محكم بالای زخم گاهی لازم مي شود ولی معمولا نیازی نیست و خود عوارضی دارد.
⁃فشار مستقیم روی زخم با تکنیک درست و مدت زمان مناسب از همه چیز موثرتر است.
درمان زخمهای گلوله و عفونت ناشی از آنها
۱- گلوله های شات گان، كه معمولا با تعداد زياد در بدن وارد می شوند، معمولا مشقی يا پلاستيكی هستند.
⁃ورود اين گلوله ها معمولا سطحی است (مگر از فاصله نزديك شليك شوند)
⁃نياز به خارج كردن از بدن ندارند مگر تعداد آنها كم باشد و كاملا زير پوستی باشند.
⁃در صورت خارج كردن آنها، مصدوم از نظر روانی احساس بهتری دارد ولی معمولا به ریسکش و اثری كه عمل خارج كردن روی پوست به جا می گذارد نمی ارزد. خارج كردن بسياری از آنها راحت نيست و گاهی برای بيرون آوردن يك تير لازم است ده سانت پوست را باز كنند.
⁃پيشگيري از عفونت لازم است.
درمان (ترجيحا در مراكز درمانی ولی اگر مقدور نبود):
⁃شستشوی فراوان با سرم شستشو
⁃تميزكردن دور زخم با بتادين
⁃در صورت لزوم دبريدمان (جدا كردن بافتهای له شده در مركز درمانی)
⁃واكسن كزاز اگر در۵ سال گذشته نزده اند
⁃آنتی بيوتيك برای پيشگيری يا درمان
*سفالكسين ۵۰۰ ميلی هر ٦ ساعت يكی- ٣٠ عدد يا
*كلوگزاسيلين ۵۰۰ ميلي هر ۶ ساعت يكی- ٣٠ عدد يا
كوآموكسی كلاو ۶۲۵ ميلي هر ٨ ساعت يكی-٢۵ عدد
(آنتی بيوتيكهای بالا ارجح هستند ولی مي توان از آنتی بيوتيكهای خوراكی ديگری مانند آزیترومایسین، اریترومایسین، کلیندامایسین، سفوروکسیم يا سیپروفلکساسین نيز استفاده کرد)
⁃توصيه مي شود همراه با آنتي بيوتيك خوراكي، ‘پماد موپيروسين’ هم استفاده شود تا احتمال عفونت كمتر شود.
⁃مدت زمان درمان پيشگيرانه ٥ روز تا حداكثر يك هفته است.
⁃مدت درمان عفونت تا زمان رفع عفونت است.
٢-زخم در اثر گلوله هاي سربی:
⁃تیر ساچمه ای تفنگهای بادی و تیرهای جنگی، سربی هستند. اين نوع تيرها به علت له كردن بافت يا crush injury باعث آسيب زياد و عفونت مي شوند.
درمان:
⁃شستشوی فراوان با سرم شستشو
⁃واكسن كزاز اگر در ۵ سال گذشته واكسن كزاز نزده باشد.
⁃اين نوع تيرها اغلب لازم است خارج شوند مگر محل آنها خيلی خطرناك باشد.
⁃درمان آنها پيچيده است و نياز به مركز درمانی دارد.
⁃بافتهای له شده بايد دبرید (تمييز و برداشته) شوند وگرنه زخم عفونت می كند.
⁃اين نوع زخم نباید بلافاصله بخیه شود. باید یک تا سه روز آنتی بیوتیک تزریقی یا خوراکی مناسب داده شود و لبه های زخم refresh شده (بافت مرده برداشته شود)، تبدیل به زخم تمیز شده و بعد بخيه شود.
⁃تیر جنگی حتی اگر از کنار استخوان رد شود، شکستگی ایجاد می كند و بافتهای اطراف را له می کند. درمان آن در خانه پرريسك است.
آنتي بيوتیك:
⁃امپول سفازولین تزریقی ۱ گرم هر ۶ ساعت (در كل ١٢ تا ٢٠ عدد) همراه با امپول جنتامایسین ۸۰ ميلي هر ٨ ساعت (در كل ٩ تا ١۵ عدد)
يا سيپروفلوكساسين ٤٠٠ تزريقي هر ١٢ ساعت (در كل ٦ تا ١٠ عدد)
⁃تبدیل تزريقی به آنتي بيوتيك خوراكی بعد از رفع تب و علايم سيستميك يا در صورتی كه مصدوم تب ندارد، بعد از ٣ تا ۵ روز
⁃ادامه درمان تا رفع كامل عفونت.
⁃آنتی بيوتيك خوراكی: سيپروفلوكساسين ۵۰۰ ميلی هر ١٢ ساعت يكی، در كل ٢٠ عدد يا تا زمان رفع علايم
يا لووفلوكساسين ۷۵۰ يكبار در روز. در كل ١٠ عدد يا تا زمان رفع علايم
⁃اگر زخم خيلي عمیق و مشكل دار باشد از آنتی بيوتيك ایمی پنم یا مروپنم به همراه وانکومایسین استفاده شود.