فبِـھـُداھُـم اقـتـدە

الحمدللە بە پیدی ئێفیش کەوتە دەست

عمل اليوم والليلة تصنيف أبي بكر أحمد بن إسحاق ابن السني دراسة وتحقيق / عبدالله بن اسماعيل الهلاوي دار اللؤلؤة ( نشرة محققة علي اربع نسخ خطية نفيسة فيها زيادات تنشر لاول مرة ) ينشر لأول مرة على النت

بابی یەکەم : (پاراستنی زمان و سەرقاڵ ڪردنی بە یادی ️اللّٰه تعالی ـەوە) ١ - أبو سعیدی خدری رضي️ اللّٰه عنە بەرزی دەکاتەوە بۆ -️️ رسول اللّٰه ﷺ- کە فەرموویەتی : (ئەگەر نەوەی ئادەم بەیانی کردەوە، ئەندامەکانی گلەیی و نا سوپاسگوزاری زمان دەکەن و دەڵێن : پارێزکاری️ اللّٰه بکە لە ئێمەدا، ئەگەر تۆ دامەزراو بیت ئەوا دامەزراو دەبین، وە ئەگەر تۆ لاڕێ بیت ئێمەش لاڕێ دەبین). __ واتا : ئەندامەکانی جەستەی دەڵێن تۆ زۆر سپڵەی ئێمە چاکە دەکەین و تۆ ناسوپاسگوزار دەبیت و بەهۆی لادانت لە شەرع توشی هەڵەمان دەکەی و چاکەکانمان دەسڕیتەوە . ٢ -️ معاذـی کوڕی جبل رضي اللە عنە دەفەرموێ : کۆتا وشە کە لەسەری لە رسول اللّٰه ﷺ دابڕام ئەوەبوو، گوتم : ئەی️ رسول اللّٰه، هەواڵم پێبدە بە خۆشەویستترینی کردارەکان لە لای️️ اللّٰه عَّزَ وَ جَّلَ، فەرمووی : (بمریت و زمانت تەڕ بێت لە یادی️ اللّٰه عَّزَ وَ جَّلَ). ٣ -️ رسول اللّٰه ﷺ دەفەرمووێ : (ئەهلی بەهەشت داخ هەڵناکێشن لەسەر هیچ شتێك کاتێك جگە لە کاتێك کە بە سەریاندا تێپەڕیوە و تێیدا یادی اللّٰه عَّزَ وَ جَّلَ ـیان نەکردووە). ٤ -️ رسول اللّٰه ﷺ دەفەرمووێ : (زۆر یادی️ اللّٰه تعالی بکە هەتاکو دەڵێن ئەوە شێتە). ٥ - محمدـی کوڕی یزید کوڕی خنیس المکی دەفەرمووێ : چوینە لای سوفیانی ثەوری سەردانمان کرد لەبەر ئەو نەخۆشیەی توشی بوبو، سعیدی کوڕی حسان المخزومی ـش هات بۆ لامان، سوفیانی ثەوری پێی فەرموو : ئەو فەرموودەیەی کە دەتگێڕایەوە لە أم صالح ـەوە بۆم بگێڕەوە، سعید فەرمووی : بەڵێ، أم صالح بۆی باس کردم، لە صفيةـی کچی شیبة ـەوە لە أم حبیبة ـەوە خێزانی رسول اللّٰه ﷺ فەرمووی : ️رسول اللّٰه ﷺ فەرموویەتی : (قسەکانی نەوەی ئادەم هەمووی لەسەریەتی، جگە لە فەرمان بە چاڪە، یان قەدەغە ڪردن لە خراپە، یان یادی️ اللّٰه عَّزَ وَ جَّلَ). ٦ - رسول اللّٰه ﷺ دەفەرمووێ : (هەر ڪەسێڪ قسەڪانی بەراورد بکات بە کردارەکانی، قسەی کەم دەبێت ئیلا لە شتێکدا کە پەیوەندی بەوەوە هەیە). ٧ - زیدـی کوڕی أسلم دەیگێڕێتەوە لە باوڪیەوە کە فەرموویەتی : عمر چوو بۆ لای أبوبكر رضي اللە عنهما، وە زمانی خۆی گرتبوو -ئیمامی أبوبکر-، پێی فەرموو : ئەوە چی دەڪەی ئەی خەلیفەی️ رسول اللّٰه ﷺ، ئەویش فەرمووی : ئەوە دەمگەیەنێت بە هیلاکی -قوڵایی- بەڕاستی️ رسول اللّٰه ﷺ فەرموویەتی : (هیچ شتێك نیە لە لاشەدا ئیلا گلەیی لە خزانی زمان دەکەن)، إبن شکاب فەرموویەتی : (ئیلا سکاڵا دەکات بۆ لای️ اللّٰه عَّزَ وَ جَّلَ لەبەر تاوان و ستەمەکەی -ستەمی زمان-).

وانەی دووەم : [ڪتێبی : عَمَل الیَومِ واللَّيلَةِ] #شەرحی_ڪتێبی_عمل_اليوم_واللیلة

بیر لەم قسەیەم بکەنەوە و کاری لەسەر بکەن : ئەم کتێبەی ئێمە شەرحی دەکەین (عمل الیوم و اللیلة ـی إبن السني) لەوانەیە لە ناوەڕۆکی بابەتەکاندا زۆر کەس بە شتێکی ئاسان و کەم بیبینێت، بەڵام پێنج خولەك بیر بکەوە بۆچی لەم هەموو کتێبە ئەوەمان هەڵبژاردووە؟ ئەمڕۆ لەم سەردەمەدا زۆربەی زۆری خەڵڪی بەو کەسانەی دینداریشن و بەوانەیشی ئاگایان لە دین نیە زۆربەیان دەناڵێنن بە دەست سحر و چاو پیسی و نەخۆشی و دەرد و شێت بوون و ناڕەحەتی لە ژیانیان لە نوستنیان لە هەڵسانیان لە دانیشتنیان، ئەمەش وای لە زۆربەی کردووە وا گومان ببات سحری لێکراوە کەچی زۆربەی وانیە . وای لە خەڵڪی کردووە سارد ببن و بێ تاقەت بن و هێز و حەزی ژیانیان نەبێت و هەر بڕۆن لەگەڵ وەزعەکە . بگرە زۆربەی زۆرررری خەڵک توشی بەشێک لە نەخۆشی دەرونی بووە، هەست بە نا تەندروستی دەکات و لە دکتۆریشدا هیچ کێشەیەک نیە لە جەستە و لە خوێنیدا بەڵکو کێشەکە ڕۆحیە . بەڵام ئەم کتێبە فێری هەموو زیکرێكت دەکا کە تۆ بیانکەی لە هەر بوارێکی ژیاندا بۆ ئەوەی هەم پارێزراوبی لە تەواوی سحر و جادوو و باقی تر... وە بۆ ئەوەی نیعمەتەکانی️ اللّٰه هەست پێبکەی و بە کەم سەیریان نەکەی .. وە بۆ ئەوەی کە گەر توشی کێشەیەك لەو کێشانە بووی ئەوا لەسەرت ئاسان بێت و لاچێت . لە لایەکی تری ئامانجەکەش ئەوەیە کە فێر دەبی لەوەی چۆن هەڵسوکەت بکەی لە تەواوی جوڵە و قسەکانت و گفتوگۆکانت چۆن ڕێك بخەی . بۆیە تکا دەکەم لێی ورد ببنەوە و گرنگی پێ بدەن واللەهی ئەگەر تا سەعاتێکی تر یەک کەس نەمێنێ لە کەناڵ من لام گرنگ نیە چونکە گەر خودی نیەتەکەمان بۆ️ اللّٰه تعالی نەبێت بێ سودە . #شەرحی_ڪتێبی_عمل_اليوم_واللیلة

چونکە زۆربەی دەروازەکان ئەثەری کەمترە ئێمەش لە وانەیەکدا چەند دەروازەیەك دادەنێین کە پەیوەندی دارن بە یەکترەوە، بۆ نموونە دەست نوێژ هەڵگرتن و بسم اللە کردن وئەو نێوەندە و دوای دەست نوێژ، ئێمە بە یەك ڕۆژ هەموویان دادەنێین . کورت و پوختن بابەتەکان الحمدللە ..

قال بكر بن خُنيس: مررتُ بمجذومٍ وهو يقول: «وعزَّتك وجلالك لو قطعتني بالبلاء قِطَعًا ما ازددتُ لك إلا حُبَّا»... – الصبر لابن أبي الدنيا (١٩٣)

بسم اللّٰه الرحمن الرحیم رب زدنی علما وەك پێشتر باسمان کرد بەر لە هاتنی رسول اللّٰه ﷺ کۆمەڵگەی جیهانی دەستی دابوە ڕەوشتی ناشرین و ئاکاری خراپ، اللّٰه عَّزَ و جَّلَ رسول ـێکی بۆ ناردن لە نەفسی خۆیاندا و لە سەرەتادا خەریکی لادانی ڕەوشتە ناشرینەکان بوو لە ناویاندا، دواتر لە جێگەی هەر یەكێك لەم ڕەوشتە ناشرینانە بە دەیان ڕەوشت و ئاکاری جوان و سود بەخشی دانا و لە ڕێگەی رسول اللّٰه ﷺ پێی گەیاندین تا بەهۆیەوە ڕێگەی بەهەشتمان بۆ ئاسان بێت، بە فەزڵی️ اللّٰه ڕەوشتە ناشرینەکانمان باس کردن و هاتینە سەر ئەوەی کە ڕەوشتە جوانەکان باس بکەین و لە ئێستادا خەریکی شەرحی کتێبی مکارم الأخلاق ـین، دوای ئەوە پێویستە ئێمەی موسڵمان سەیرێکی کارو کردەوەی ئەو رسول ـە بکەین و بە پوختی لە شەو و ڕۆژێکدا کۆی بکەینەوە کە لەشەودا چی کردوە و و لە ڕۆژدا چی کردووە، سەیر بکەین و فێربین لە چۆنیەتی دانیشتنی، هەڵسانی، قسە کردنی، بێدەنگ بوونی، کارو کردەوەی، ڕۆیشتنی، وەستانی، پێکەنین و گریانی، هەموو شتێک بە ورد و درشتی . بۆ ئەو مەبەستەش ئەم کتێبەی بەر دەستمان هەڵبژارد کە پێک هاتووە لە کۆمەڵێک لە ڕەوشت و ئاکار و هەڵسوکەتی بەرامبەر اللّٰه عَّزَ و جَّلَ و تاک و کۆمەڵگەش بە گشتی . کە ڕەوشتە خراپەکانمان لە خۆمان دەرکرد و ڕەوشتی جوانمان زانی پێویست دەکات شارەزا ببین لە کاروباری رسول اللّٰه ﷺ بە شێوەیەکی پوخت . اللە عَّزَ و جَّلَ تەوفیقمان بدات و لێمان قەبوڵ بکات، داواکارین لە اللّٰه لێمان خۆش بێت و یارمەتیمان بدات بۆ جێ بەجێ ڪردنی ڕەوشت و ئاکارەکانی رسول اللّٰه علیە أفضل الصلاة والسلام .