Мовосказ

Ого, прям києвською цитата.

лат. (panis) bis coctus "(хліб) двічі печений" > фр. biscuit "печиво" > бісквіт ~ біскотті

Grenze німецьке запозичення з Української, чому? Бо Рух: Разити: Рана: гРАНЬ (ранить, бо "гостра"): Це-Грань: ГраниЦя. А німецьке закінчення grеnZE ні про що німцям не говорить, як і какццапцям!))) 02.05.2024.

овва — щас! ага!/авжеж/як би не так (ірон.), ти диви на ...

#файнеслово йо — ти ба! та невже? ого!

У лекцыі па англійскай мове ў інтэрнэце з цікавасцю азнаёміўся са схемай трох рэгістраў узусу: афіцыйнага (пісьмовага), штодзённага (нейтральнага) і размоўнага (слэнгавага). Цікава, што лексіка афіцыйнага (пісьмовага) рэгістра ў значнай ступені мае лацінскае (шырэй раманскае, вузей французскае) паходжанне, а нейтральная -- пераважна германскае. Вельмі падобная з’ява назіраецца ў польскай мове, дзе высокі стыль, уласцівы навуковай літаратуры, распаўсюджаны на розных урачыстасцях і ў іншых фармальных абставінах, перагружаны лацінізмамі, а таксама багаты багемізмамі. У рускай мове ў гэтым рэгістры многа царкоўнаславянізмаў. У польскай мове яны таксама калісьці былі шырока прадстаўлены. Магчыма, гэта спадчына нейкага больш старажытнага моўнага рэжыму, пры якім пэўная лексіка не выкарыстоўвалася штодня, а была прадуктам царкоўных "мовазнаўцаў". У беларускай мове ў высокім стылі, мне здаецца, існуе тэндэнцыя да больш шырокага, чым гэта мае (мела) месца ў жывой моўнай практыцы (бо фактычна дыялекты паміраюць, а носьбіты мовы ўсё часцей яе вывучаюць нанова, а не атрымліваюць у спадчыну ад бацькоў), выкарыстання паланізмаў (польская -- мова паноў, касцёла, літаратуры, на якой вырасла культура, і г.д.). Магчыма, параўноўваючы з англійскай і рускай мовамі, у гэтым трэба бачыць агульную для гэтых (і іншых) моў тэндэнцыю да апісання паняццяў высокага стылю сродкамі, якія не з'яўляюцца штодзённымі, а часцей запазычанымі з "нештодзённай" (часта кніжнай) моўнай сістэмы. Раней (як мы бачым па польскай і рускай мовах) гэта было абумоўлена ўплывам царкоўных колаў на фарміраванне моўных стандартаў. Такім чынам, у беларускім выпадку паланізмы часта адыгрываюць тую ж ролю, што ў англійскай і польскай лацінізмы і галіцызмы (у англійскай), а ў рускай царкоўнаславянізмы. Зрэшты, і ў рускай мове ў пэўны перыяд паланізмы актыўна ўваходзілі ў высокі ўзус (XVII ст.), аднак ужо даўно сталі часткай нейтральнага ўзусу (параўн. справедливость). Усё гэта цікава ў кантэксце дыскусіі, як у беларускай мове класіфікаваць словы веласіпед і ровар, чай і гарбата, пасольства і амбасада і інш. Можа быць, уся справа не ў тым, якое слова добрае ці кепскае, а ў тым, да якога рэгістра яго аднесці. Інакш кажучы, тое, што функцыянуе ў пісьмовай мове і ў штодзённай гаворцы, можа гучаць па-рознаму. І гэта нармальна. Гэта варыянты нормы. Але перш за ўсё сама мова павінна стаць нормай, штодзённасцю, прысутнічаць у розных сферах жыцця.