کاناڵی وشەی یەکگرتوو

#ڕەنگەکان لەزمانی #کوردیدا؛ #سوور =قرمز #شین_ئاوی =آبی #زەرد =زرد #کەسک_سەوز =سبز #مێخەک_پەمەیی_چێرەیی =صورتی #سپی_چەرموو =سفید #ڕەش =سیاە #قاوەیی_بۆر =قهوەای #بۆرکاڵ =بژ #ئاماڵـزەرد =خاکی #بەنەوش =بنفش #زیوی =نقرەای #خۆڵەمێشی =خاکستری #پرتەقاڵی_نارنجی =نارنجی #زەیتوونی_کەسکەتار =زیتونی          کاناڵی وشەی یەکگرتوو @Sor99

چەند نێو بۆ شەو و ڕۆژ و چۆنیەتی کاتەکانیان. له بێژەی ناوچەکانی کوردەواری. #وەرگێڕ: شنەی زریان ‌🌓کازیوه 🌓بوومەلێڵ 🌓زەردوما 🌓تاریکووڕوون 🌓بەیانەکی 🌓بەرەبەیان 🌓سایەی سۆڵحان، سایەی سۆحان 🌓بەیان زاهێری کرد ☀️ئەو وشانه لە کاتی 👆 نێوان شەو و ڕۆژ بەکار دێن: #دم_صب 🌖تیرێژ 🌖پرشەنگ خوەر 🌖گزینگ 🌖تیشک 🌖تیسک ڕۆجیار 🌖شەبەق 🌖پریشەی خوەر 🌖پرشنگ 🌖خوەرەتاو 🌖خوەر گەرم بوون 🌖خۆر کەفتن 🌖👆ئە وشانە بۆ یەکەم هاویشتنی ڕووناکی خۆر بەکار دێن: #اشعاع_خورشید_صب 🌕ئاسمانی ساو 🌕ساماڵ 🌕سایەقه 🌕عاسمان سایقه 🌕👆ئەو وشانه بۆ ئاسمانێکی بێ هەور بەکار دێن:#آسمان_صاف ☁️هەوری ☁️کەشەور 🌤هەورساو ☁️سپی ڕۆژ 🌩هەوروهەڵا ⛅️هەورە ڕۆژ 🌧هەورە باران ☁️هەور دابۆڵان ☁️👆ئەو وشانه هەمووی بۆ ئاسمانێکی هەوری و نیوە هەوری و بارانی بەکار دێن: #آسمان_ابری_و_نیمه_ابری_یا_بارانی 🌑شەوەزەنگ 🌑ئەنگوستەچاو 🌑تاریکەشەو 🌑تاریکەسەڵات 🌑تاریک‌ونووتەک 🌑تاری‌ککایی 🌑تاریکایی 🌑تاریگەشەو 🌑👆ئەو وشانه بۆ شەو و تاریکی زۆر بەکار دێن: #تاریکی_بسیار واتای زۆری هەیه ئەو وشانه هەر ناوچەیەک بە شێوەیەک وشەکان بێژه دەکەن. ✍نووسینی: شنەی_زریان #بۆ_کاناڵی_وشەی_یەکگرتوو °°°°°°°°° °>@Sor99 °°°°°°°°°°°°°

هەندێ لە وشەکان لە زمانی کوردی بێژەی ناوچەکانی سنە. وەرگێڕانی وشه شنه #کنار: پاڵ، تەنیشت، لا، قەراخ، قەراغ، لێوار #کنار_هم: لە لای‌یەک، لە پاڵ یەک، لەتەنیشت یەک، بەیەکەو بوون، پێکەوە بوون #کنار_گرفتم: دوورم گرت، لا چووم،  دەسبەردار بووم، دەزبەردار بووم، دەر چووم، قەراخم گرد، لێ دوور بووم، دەسم لێ کێشا، لای ‌نەمام، گۆشەگیر بووم، وازم لێ هێنا، وازم لێ هاورد #کنار_تو: پاڵ تۆ، تەنیشت تۆ، لەلای تۆ #کنار_آتش: لای ئاگر، پاڵ ئاگر، تەنیشت ئاگر #کنار_رفت: لاچوو، دەرچوو، نەما، گۆشەی گرت، لای گرت، لاچوو، قەراخی گرت، دووری گرت، وازی هاورت #اذیت: ئازار، عازار، ئەشکەنجه، شکەنجه، جەزەوە، جەزرەبه، عەزیەت، عازیەت #اذیت_دیدن: ئازار دیتن، جەزەوە چێشتن، عازار دیتن، جەزرەبە دین، ئێش و ئازار چەشتن، عەزیەت دیتن #اذیت_کردن: ئازار دان، ئیشاندن،  جەزادان، عازار دان،  مۆخ کێشان، ئازار‌وعازیەت، جەزرەوە دان #شلخته: شپرزە، شل‌وشواڵ، شل‌وول #شلخته_شدن: شپرزە بوون، شل‌وشواڵ بوون، شل‌‌وول بوون #ناتمام: ناتەواو، ناتواو، نیمەچڵ، نێوەچڵ، نێمەکار #ناتمامی: نێمەچڵی، ناتواویی، نێوەچڵی ✍نووسینی: شنەی زریان #کاناڵی_وشەی_یەکگرتوو °°°°°°°°° °>@Sor99 °°°°°°°°°°°°°°

سڵاو و ڕێز بۆ ئێوە هاووەڵاتیانی بەڕێز:🌺🤝🤝 هاوزمانانی ژیر و خەمخۆر: هەر وەک لە ناوی کاناڵەکەوە دیارە(#فەرهەنگی_ژین، #وشەدانی_کوردی_کوردی) بۆ کۆکردنەوە و پاراستن و زیندووڕاگرتنی زمانی زگماکیمان و وشە ڕەسەن و بەنرخەکانی کوردی، بۆ هەموو چین و توێژێک بە تایبەت لاوان و تازەلاوان داندراوە، ئەو کارەش ئەرکی تەواوی هاووڵاتییانە و بە تەنیا ئەم ئەرکە بە ئامانج ناگا، هەر بۆیە داوا لە هەموو خەمخۆرانی زمانی کوردی، دەکەین بە وشەی کوردی ڕەسەن و بابەتی جوان، تایبەت بە ناوچەی خۆیان کاناڵەکەمان دەوڵەمەندتر بکەن. تکایە کاناڵەکە بە دۆستان  بناسێن. @farhangijin https://t.me/farhangijin

#واتای_هەندێ_لە_وشەکان_لە_زمانی_کوردیدا. وشەی (کڵ) چییه و بۆچە بەکاری دەهێنن؟ تا جێگەی من بیستوومە کڵ بە (کوره) ئەڵێن کە گۆزەگەرێ بۆ پتەو کردنەوەی کەل‌وپەلێ کە بە هەڕگ و موو سازی دەکات ئەو کڵە ئاگره بەکار دەهێنێ تا ئەو کەل‌وپەلانەی کە بە هەڕی درووسی دەکات بیخاته کڵ تا باش لە نێو ئەو ئاگر و دووکەڵە سوور ببنەوە و قایمەو بن و هیچ‌کاتێک نەشکن، گۆزەگەرێ کاتێ دێت بیهەوێ کەل‌وپەلێ هەڕگی چاک بکات ئەبێت لە خۆڵی سوور و پاک و تایبەت کەڵک وەربگرێت و شەوێ بەر لەوە ئەو شتانە ساز بکات ئەو خۆڵە سووره به مووی ئاژەڵانێک وەکوو بزن تێکەڵاو بکات و بیفیسنێت جۆرێ کە وەکوو جەوی لێ بێت بلکێ ئەو هەڕگه و حاز بێت بۆ کارەکەی شتانێ کە سازی دەکات بە هەڕگ وەکوو(گڵێنە، گۆزە، دێزە، دۆڵەی نان، دۆڵەی چاڵەقۆرسی، پنە، هۆمه، و زۆر شت...) هەر شتێک کە بە هەڕگ چاک بکرێت ئەو (کڵ:  کورە) ی پێویسته حەتمەن. ساز کردنی کڵ خستن بەو شێوەیه که له شوێنێ چۆڵ چاڵیکی بەربڵاو ساز دەکەن تایبەتە بەو کاره ئەبێ دەور تا دەوری بە ویشکە کەڵەکێ نزم ببەستن بۆ ئەوەی کە گەرمای کڵەکە تاو بگرێتە خۆی و بە دووکەڵەکەی پیمەو بخۆاتە سەر ئەو کەل‌وپەلانە باش باش سووریان بکاتەوە بەهانای خۆی و دێر دامرکێ، کاتێ ئەو چاڵەیان بەست نێوی چاڵەکە بە بووڵەمڕە ساماڵ دەکەن تا ژێری نەرم بێت و لەکاتی داخبوونیان شەق نەخوەن شتەکان،  کەل‌وپەلە ساز کراوەکان ئەچنن لەدەوریکا و بە تەپاڵەی ویشک سەریان بەگشتی دادەپۆشن 5 یا 6 کاتژمێر له نێوی ئەو کڵە دەمێنێ بە دووکەڵێکی زۆرەوە باش باش سوور دەبنەوە و ئاگرەکەی دادەمرکێ بەم شێوە کۆتایی دێت. ئەو شێوە بەکار بردنە نێوی (کڵ‌خستنه) و کڵ بە واتای (سرمە:کڵه) یش هەیه لە زمانی کوردی، جا ڕەنگه دیسان له ناوچەکانی کوردەواری واتای هەبێت زۆر پێم خوەش بیزانم دیسان واتای چی دەدات کڵ. هاوڕێیانم زۆر سپاس کە بینەری کاناڵەکەمانن و هاوڕێیمانن جێی خۆش‌حاڵیه بۆمان🙏 گەر پرسیارێکتان بوو یا پێشنیارێ لە حزمەتانین ئازیزانم. وشە کوردییەکان لەبیر نەکەین تکایه🌹 ✍نووسینی: شنەی زریان ٭٭٭٭٭٭٭ #کاناڵی_وشەی_یەکگرتوو °°°°°°°°°°° ° >@Sor99 °°°°°°°°°°°°°

هەندێ لە وشەکان ڵە رمانی کوردی #فارسی: کوردی #اعتماد: متمانە، بڕوا، باوەڕ #اعتماد_کردن: متمانە کردن، بڕوا کردن، باوەڕ کردن، پشت پێ‌بەستن #مکان_اعتماد: جێی متمانه، جێی باوەڕ #اعتماد_بە_نفس: بڕوابەخۆیی، بەخۆیا پەرمین #مورد_اعتماد_بودن: جێ‌متمانه بوون، بەقادار بوون، باەڕپێکریاگ #اعتمان_ندارم: باوەڕم نیه، بڕوام نیه، متمانە‌م نیە، ناپەرمم #بدونه_اعتماد: بێ‌بڕوا، بێ‌‌بەقا، بێ‌متمانه، بێ‌باوەڕ #بهت_اعتماد_کردم: باوەڕم پێت کرد، متمانم پێت کرد، پشتم پێت بەست، پێت باوەڕم بوو، پەرمیام پێتا #اعتمادش_از_بین_رفته: متمانی لە دەست داوه، بڕوای نەماوه، باوەڕی نەماگه، بەقای نەماگه، باوەڕی لەناو چووگه #خیلی_بهت_اعتماد_داشتم: زۆر متمانم پێت بوو، زۆر باوەڕم پێت بوو، فره بڕوام پێت بوو، زۆر پەرمام پێت ٭٭٭ #درخواست: داوا، داواکاری، داخوازی #درخواست_کردم: داوام کرد، داخوازیم کرد، داواکاریم کرد ٭٭٭ #مرده: مردوو، مردگ #تن_بی_جان: جەستەی بێ گیان، لەشی بێ گیان، گیان‌دەرچووگ #جنازه: لاشه، جەسته #میت: تەرم #مزار: گۆڕ، قەبر، قەور #مزار_من: گۆڕی من، قەبرەکەم، قەورەگەم، گۆڕەکەم #سنگ_مزارم: بەردی گڵکۆم، کوچکی کێلەکەم، کێلی گۆڕەکەم #قبرستان: گۆرستان، قەورسان، زیارەتەڵان، قەبرسان ئازیزان سپاس که هاوڕێمانن هەر بمێنن ئیشەڵڵا🙏🌹 زمانی خۆت بپارێزه... ✍نووسینی: ڕۆژا #کاناڵی_وشەی_یەکگرتوو @Sor99

وشەی ( #سمکۆڵ ) چییه لای ئێوه ئەم وشه بۆ چی بەکەڵک ئەبەن؟ ئەم وشە ڕەنگه لای ئێوه به شێوەی‌تر بێژه بکرێت لە ناوچەکانی سنه له هەندێ مەحاڵات بۆ (ماڵات‌کان) چوارپێیەکان ئەم وشه بەکار دەبریت لە کاتێک کە ئەو ئاژەڵانه سم ئەکوتن بە شتێک یا به زەوینا کاتێک  مێش و مەنەز ئازاریان دەدات یا بە هەر هۆکارێک ئەو شێوه بەکار بردنه دەنگێکه کە پێ دەڵێن (سمکۆڵ وەشێن) سمکۆڵ دەوەشنێ. بۆ زانیاری ئەم وشەگەلە بە هەڵە نەگرین #سَم: مادەیکی ژهراوی، ژەحر #سم: سەرپەڕی ڕەقی پەلی ئاژەڵ و وڵاخه بەرزه حاڵەتی (جفتک) ی هەیه کاتێک سمکۆڵ ئەوەشێنێ. #جفتک: لەقه، جیفڕک، جووته #دام: پاتاڵ؛ مه‌ڕوماڵات؛ گاوگۆڵ؛ ماڵات؛ چوارپێ؛ ده‌وڵه‌ت؛ وڵس؛ وڵسات؛ سه‌واڵ؛ سه‌وال؛ زینده‌ماڵ؛ ئاژاڵ؛ ئاژه‌ڵی ده‌سته‌مۆی ئاڵف‌خۆر وه‌ک گا و مه‌ڕ و ئه‌سپ. #مگس: مێش و مەنەس، مەنەس مێشکی جیاوازه زۆرتر ها بەدەوری ئاژەڵ‌گەلێک وەک ئەسپ وەک وڵاخ، وەک هێسر یا گا مەنەس زۆر ئازارهێنه بۆ ئەو ئاژەڵانه زۆتر لە هاوینیش  هەیە ئەو مەنەسه. ✍نووسینی: #شنەی_زریان سپاس کە هاوڕێمانن ئازیزان🙏 ئەگەر ڕەخنەی شتێکمان بوو زۆر خۆشحاڵ دەبم پێمانی ڕاگەینن🙏 #کانالی_وشەی_یەکگرتوو @Sor99

هەندێ لە وشەکان لە زمانی کوردی. #بعضی_از_واژەها_در_زبان_کردی. #قاطی: تێکەڵ، ئاوێته، ئامێته، شێواو، بەیەکا، پەرێشان، ژەنیاو، شێویاگ، شەڵەقیاو #قاطی_کردن: تێکەڵ کردن، بەیەکا  دان، شێواندن، ئاوێتە کردن، ژەندن، هەڵشێواندن، شەڵەقاندن، خستنە ناو یەک، دریانه یەککا، ئامێتە کردن. #قاطی_کردم: شێواندم، تێکەڵاوم کرد، ئاوێتەم کرد، ژەندم، هەڵم‌ شێواند، دامە یەکا، خردمه یەکا، شەڵەقاندم، ئامێتەم کرد، شێواندمه یەکا، خسمە یەکا #با_ما_قاطی_شدن: تێکەڵاومان بوون، ئاوێتەمان بوون، شێویاینە یەکا. #خواستم_قاطی_بشه: ویستم بشێوێ، ویستم تێکەڵاو بێ، ویستم ئاوێتە بێ، گەرەکم بوو ئامێتە بێ، گەرەگم بوو ژەنیت، ویستم بەیەکا دریت #آسیاب: ئاش، ئاسیاو #آسیاب_شده: هاڕاوه، هاڕیاوه، هاڕیاگه، هارە کراوه، ئاسیاو کریاگه. #آسیاب_کردم: هاڕیم، وردم کرد، دام کوتا، کوتام، هارە‌م کرد. #آسیاب_نشده: نەهاڕاوه، نەهاڕیاوه، نەکوتراوه، ئاردهێڕ نەبووه، نەهاڕیاگه، هارە نەبووه. #آب_جوش: ئاوی کوڵاو، ئاوکوڵ #جوشید: کوڵا، گوڵیا، قۆڵتان، قوڵان، هەڵقوڵان #جوشیده: کوڵاوه، قوڵیاگه، قوڵتیاگه، لێنراوه، لێنیاگه. #سوخت: سووتا، سچیا، سووتیا، سووچیا، سووزیا، ئاگری تێبەربوو،  هەڵقرچا، کزیا، داپڕوزا، قرچیا، برژیا، چزیا #سوختم: سووتام، سووتیام، سووزیام، هەڵقرچیام، داخبووم، کزیام، قرچەم لێ کەوت، برژام، چزیام، برژیام. نووسراوەی، ڕۆژا #کاناڵی_وشەی_یەکگرتوو   @Sor99

سڵاو هاوڕێیانی ئازیزی کاناڵی وشەی یەکگرتوو کات‌ و ساتی ژیانتان لێوڕێژ لە خوەشی بەخەتەوەری و لەشساقی نەورۆزی ساڵی 2723ــی ڪوردی لە خوەتان و بنەماڵەی بەڕێزتان و له خەڵکی کوردستان بەگشتی پیرۆز بێت.🌹🌹🌹🌹 هیوادارم ئەم ساڵه ببێته مایەی گەشەی چرۆی شادی  تەندرووستی وەدیهاتنی ئاواتەکانتان. و ساڵێکی پڕ لە سەرکەوتن بۆ هەموو لایەکتان. @Sor99

#پنهان: شاراوە، شاریاگ، پەنام، داشاراو، داپۆشراو، دزراو، نادیار، نۆقم، ناڕوون #پنهانی: نهێنی، دزەکی، پەنامەکی، داشاراوکی، شاریاگی، داپۆشراوکی. نادیاری، نەماگی، هەڵگیراو. #پنهان_کردم: قایمم کرد، دام‌شارد شاردمەوە، حەشارم‌ دا، پەنام‌ دا، دامپۆشی، نۆقمم‌ کرد، هەلمگرت،. #پنهان_کرد: شاردیەوە، قایمی‌ کرد، دزیەوە، دایپۆشی، دای‌ شارد، شاردگیەسەو، هەڵیگرتووه. #پنهان_شدم: خۆمم‌ شاردەوە، خۆم قایم کرد، خۆم داپۆشی، خۆم حەشار‌ دا، خۆم‌ داشارد، خۆم‌ داگرت، خۆم دزیەوە. #پنهان_شدند: خۆیان‌ شاردەوە، خۆیان قایم کرد، خۆیان حەشار‌ دا، خۆیان‌ داشارد، خۆیان‌ داپۆشی، خۆیان‌ دزیەوە، نۆقم بوون. #پنهان_میکنند: دەیشارننەوە،  ئەیشارنەوە، قایمی‌دەکەن، دایدەپۆشن، دایان‌ شارد، نۆقمیان کرد، هەڵیانگرت. #پنهان_شد: خۆی‌ داگرت، خۆی‌ شاردەوە، خۆی‌ داشارد، خۆی حەشار‌دا،  خۆی‌ داپۆشی، قایم بوو، خۆی نۆقم کرد، خۆی دزیەوە. #پنهان_شدیم: خۆمان‌ شاردەوە، خۆمان‌ داگرت، خۆمان‌ داگرد، خۆمان‌ داشارد، خۆمان قایم‌کرد، خۆمان‌ داپۆشی، خۆمان‌ دزیەوە، خۆمان‌ نۆقمە‌سار کرد. کاناڵی وشەی یەکگرتوو @Sor99