Санжар Саид | канал

Бугун Саудия Арабистонидаги ой кузатилувчи минтақалардан бўлган Ҳарийқда янги ҳилол – Зулҳижжа ойи кўринди. Шунга мувофиқ, Саудия Арабистони Олий Маҳкамаси эртага, 2024 йил 7 июнь, жума кунидан 1445 ҳижрий йилнинг Зулҳижжа ойи бошланишини эълон қилди. 2024 йил 15 июнь, шанба куни ҳожилар Арафотда туради. Бу Зулҳижжанинг 9-куни бўлиб, ўша кунда ҳажда бўлмаганларнинг рўза тутиши суннат: у бир йил олдинги ва кейинги (кичик) гуноҳларга каффорат бўлади. 2024 йил 16 июнь, якшанба – Зулҳижжанинг 10-кунида Ислом оламидаги энг улуғ байрам – Ийдул-Азҳо (Қурбон Ҳайити) нишонланади, Инша Аллоҳ. Зулҳижжанинг дастлабки ўн кунлигини – эртадан бошлаб ҳайит кунигача солиҳ амаллар билан ўтказиш, хусусан, кундузлари рўза тутиш афзал. Мусанниф Адҳам

Байденнинг аҳволи АҚШнинг ҳолатига ўхшайди назаримда: кекса, охирги кунларини яшаётгандек. "Киндиги кесилмаган" боласининг ҳаётини сақлаб қолиш учун хар қандай разиллик ва ваҳшийликка тайёр маҳлуқдек исроилни дастаклаётган бу давлат ростдан қулашга маҳкум.

Жуда ажойиб замонларда яшаяпмиз Билим, ахборот, маълумот кўпайди, лекин одамлар ақлли бўлиб қолаётганлари йўқ. Мияларимиз маълумотга бойимоқда, руҳларимиз эса қашшоқлашмоқда. Таъсирли гаплар кўпайди, таъсирланишимиз озайди. Гапирадиганлар кўпайди, эшитувчилар камайди. Дўкон, бозору ошхоналарда неъматлар тўлиб-тошмоқда, лекин очкўзлар ва очлар тўймаяпти. Ижтимоий тармоқларда дўстлар, кузатувчилар кўпаймоқда, атрофимизда уларнинг юздан бири ҳам йўқ. Эртанги кун ҳақида ўйлашга ҳам қўрқасан киши...

Қишлоқда, холамникидаман. Осмон тўла юлдуз, яқин атрофда булбул, нарироқда бедана сайраяпти. Қурбақа, чигирткалар жўр бўлишяпти, итлар ҳам қолишгани йўқ – симфония!

- Сизлар шартни буздингиз, келишганимиздек умумий баҳонинг 10 фоизини бермайман, ишни тўхтатинг ва ҳаққингизни олиб чиқиб кетинг,-дедим. Яна тинмай узр сўради. - Мен бу уйдаги мувозанат ва аёл қизларнинг муҳофазасига жавобгарман. Ўзим уйда бўлмаяпганим сабабли сиздай нон туз ичган жойида уй соҳибларини ҳақорат қиладиган оғзи шалоқ аҳлоқсизларни ҳам қодиролмайман дедим. Бир соатда банк ўлчовига қурилиш мутахассиси келиб иш сифатини текшириб берди. Иккита бурчакдаги камчиликни тўғрилашди. Кетар вақти ҳаққини бердим. Розилигини айтди. Лекин 10 фоиз олиб қолмадим, тўлиқ бериб: - Қилган меҳнатингиздан розиман, сиз ҳам рози бўлинг. Лекин дилим оғриди, узоқдаги бола чақангизнинг ризқи ҳурмати ҳақоратингизга жавоб бердирмадим. Бошқа жойда бу ҳунарингизни қилманг. Ахлоқингизга розимасман, сизларни Худога солдим,-дедим. Катта уста ер чизиб, "бизга катта сабоқ бўлди, узр"-деди. Ҳаммаси бошини эгиб чиқиб кетишди. Ишнинг чаласига бошқа уста топамиз. Бахриддин Зайниддинов

Усталар. (Албатта ўқинг!) Ўзбек учун уй қуриш ўлгунча давом этади. Иккита ўғлимни уйлантиришим керак. Учта ўғлим кенгашиб ҳовлининг ичига уй қурамиз, кейинроқ алоҳида уй олиб чиқамиз дейишди. Тошкентда уй-жой қилиш учун бир неча йил ижарами ижара кўчиб юрганим, 1 хоналик, кейинроқ уни 2 ва 3 хоналик қилиб, яна анча вақт қарз узиб қийналганим учун рози бўлдим. Аҳиллик билан яшашга кўзингиз етса қураверинглар деб, ҳовли ичидан жой кўрсатдим. Ўтган йили кузга қадар 4 хона уй қурдириб томини ёпишди. Улар пулни етказиб бериб туришди мен прораблик қилдим. Пул тугаб ишни кузда тўхтатдик. Одатда уста ишлатсам қуйидаги шартларда ишлаймиз: 1. Иш фронтини кўрсатиб аниқ баҳолашиб оламан. Эртага "мана бу жой қийинроқ экан, қўшиб берасиз"- деган гапни олмайман. (шундан куйганман, бир марта). 2.Қурилиш материалларни устани олиб бориб, ўзим харид қиламан. Зинҳор уста айтган дўкондан олмайман. 3. Муддатини таҳминан келишаман. Муддатидан умумий иш кунларининг 10 фоизидан ўтса. ўтса шартлар бузилишини уқтираман (об-ҳаво ва бошқа объектив сабаб билан кун узайиши бундан мустасно). 4. Ўзим ва оиламга нима таом тайёрланса устага ҳам шуни раво кўраман.(гўштсиз овқат бўлмайди, умуман). Кечки пайт ва эрталаб аосан бирга овқатланаман. Умуман ичадиган уста ишлатмайман. 5. Ўғилларимга ва оиламга мени рухсатимсиз устанинг ишига аралашишига йўл қўймайман. 6. Ўғилларимга усталарга ҳар куни салом бериш ва ҳурмат иззатини қилишни уқтираман. 7. Усталарга бирор масалада иккиланса дарҳол фақат ман билан боғланиб амалга оширишни сўрайман. 8. Ишни кунлик равишда назорат қиламан. Сифат параметрлари бўйича талабимни тушунтираман. 9. Иш якунлангач шартлашганимиз бўйича ҳисоб-китоб қилиб, ҳаққини бериб, рози ризолик сўрайман. 10. Ишни қабул қилишда пулга қурувчи мутахассис чақириб банк ўлчови қилиб текширтириб оламан. Уйда аёллар (хотиним, келиним), қизим бўлгани учун, қолаверса ён қўшниларнинг ҳурмати усталарни иш вақтида зарурат бўлганда ҳам бир-бирини ҳақорат сўзлар билан уришишини қатъиян тақиқлайман. Аёл қизлар билан ош овқат бўйича ва бошқа маиший масалада зарурат бўлса ҳам мулоқот қилмасликни, фақат ман билан гаплашиши мумкинлигини огоҳлантираман.( "келин, бугун обедга нима овқат энди"-деб томдан туриб сўраган уста билан хайрлашиб, бошқа уста олиб келган вақтларам бўлган). Аёллар, қизлар томондаги уйга киришга (ниманидир, мисол электр, сув йўлларини кўришга ) хонадондаги эркак кишининг ҳамроҳисиз киришни тақиқлайман. Аёл киши иш қилиб турган йўлакдан ўтса изн сўраш, ёки йўталиб белги беришни талаб қиламан. Кеча яқинда сувоққа уста солдик. Иш бошланишида усталарни кутволиб, хом ашёларни келтириб бериб, улар билан юқоридагиларни шартлашдим. Ўзим эса вилоятларга хизмат сафарига кетдим. Кечаги якшанба бир кунга уйга келиб кетдим. Келсам қизим хафа. Нима гап десам усталарнинг бизни ҳақорат қилганини айтди. Воқеа қандай бўлган? Усталардан бири сувоқ вақти шеригига. "ундай қилма, цементни оз қўшяпсан, эртага уялиб қолмайлик"-деса, шериги "э ишинг бўлмасин, бу долбо.. б ларга бўлаверади шу ҳам"-деган. Усталарнинг старшийсини чақирдим. У қолган 4 та устани чақирди. Салом аликдан кейин сўрадим. - Уста, сизларни бу уйда ҳеч ким хафа қилмадими? -Йўқ. - Озиқ-овқат, бошқа мени зиммамдаги юмушлардан камчилик ўтмадими? -Йўқ, аксинча ҳаммаси бошқа ишлаган жойларимиздан яхши. - Ўғилларим, аҳли аёллар сизларга ҳурматсизлик ёки беписпандлик қилмадими? - Йўқ, жуда тарбияли болалар, ҳар куни салом-алик холос. Шунда юқоридаги диалогнинг сабабини сўрадим. Тан олишмади. Вақтини чамалаб қидириб ноутбукдан видеокузатув камерасидаги ёзувни топиб кўрсатдим ва эшиттирдим. Мулзам бўлиб қолди. Ўша болаларнинг оёқ қўли қалтиради. - Мен сизларга нима ёмонлик қилдим,-дедим. Индамай ер чизди. Агар ўша айтган ҳақоратининг ўзбекча маъносини айтса келишилган суммани 2 баробарини тўлашга розилигимни айтдим. Тинмай узр сўраяпти.

Мени ҳам депорт қилишмоқда. Шунча одамни огоҳлантириб ўзимни бошимга тушди. Туркияда 4 йилдан буён ишлаш рухсатномаси билан яшаётган бўлишимга қарамай, 28 май Истанбул аэропортида Тошкентдан Истанбулга келган вақтимда, самолётдан тушиб 30 метр ҳам юрганим ҳам йўқ, "Beknazar Rakhmatov gim?" деб 4 нафар хавфсизлик ходими мени 200 та одамни орасидан алоҳида чақириб олишди. Мен учун алоҳида тараддуд кўришибди, бирга учиб келган юртдошларимиз "сизни қаердан танишади, нимага сизни кутиб олишди" деган саволлар билан ҳолатимга қизиқиб ҳам қолишди. Ҳужжатларим ҳаммаси жойида бўлишига қарамай, ҳеч қандай сабабсиз ортга қайтариб юборишмоқда. Икки йил олдин фарзандларим олдида 15 нафар полиция ходимлари маска шоу билан олиб келган вақтда ҳам, икки кун зах подвалда ётганимда ҳам, 35 кун депортация марказида айбсиз ўтирганимда ҳам "ҳар бир ишда ҳикмат бор, кучлироқ бўлишим учун келган синов" деб сабр қилганман ва яна шундай қиламан. Бу ҳақида бошқалардан эмас, ўзимдан эшитинглар деб ёздим.

Тўрт йиллик грант бекор бўлибди. Яхши томони, грантда ўқиганлар энди уч йил ишлаб беришга мажбур бўлмайди. Энди ҳар йили грант учун кураш кетаркан. Контрактга кирдим деб хафа бўлишмайди талабалар. Менимча, яхши қарор. Лекин ҳали қилиниши керак бўлган ишлар кўп менимча. Масалан, фарзанди шартнома асосида ўқийдиган ота-оналарга кўпроқ имтиёзлар берилиши керак. Чунки оилавий бюджетнинг катта қисми ўқишга ажратилса, оиланинг қолган аъзолари, масалан, болаларнинг еб-ичиши, кийиниши, сифатли таълим олишига салбий таъсир кўрсатиши мумкин.

ҲАЁТНИНГ МАЗМУНИ НИМА? Сулаймон подшодан масал Сулаймон (Соломон) подшо қуёш чиқишини кузатиб, тоғдан пастга тушганида, адирда тўпланиб турган халойиқ унга ўз саволлари билан мурожаат қилишди: – Сен биз учун илҳом манбаисан. Сенинг сўзларинг қалбимизни ўзгартиради. Донишмандлигинг эса ақл-идрокимизни ёритади. Биз сени зўр иштиёқ билан тинглаймиз. Айтчи: ҳаётнинг мазмуни нимадан иборат? – Ҳаёт, бу – йўл, мақсад ва мукофот. Сизнинг бурчингиз – етукликка интилиш, доимо тараққиёт томон ҳаракат қилиш. Сизнинг ҳаётингиз – Олам тарихи. Ҳаётингизга худди байрамдек муносабатда бўлинг, чунки ҳаёт ўз-ўзича қадрли. — Нега биз кулфатларга дучор бўламиз? — Нимани эксанг, ўшани ўрасан. Бахтсизлик – сизнинг танловингиз. Аламзадалик эса жоҳиллик маҳсулидир. Бировларни айблаб, ўз кучингизни йўқотасиз. Уйғонинг, чунки ўзини англаб етмаган одам дунёдаги энг қашшоқ кимсадир. Умрини, вақтини беҳуда ўтказадиган одам камбағалликка дучор бўлади. — Бахтсизликни қандай енгса бўлади? — Ҳеч қачон ўзингизга таъна қилманг. Ҳаммаси учун шукр қилинг. Ўзингизни яхши кўринг, кимки ўзини севса, бошқаларни ҳам севади. Хуш-хурсандлик ва омадингиз чопган чоғларингизда ибодат қилинг ва шунда кулфатлар сизни четлаб ўтади. Ибодат қилинг, аммо Худо билан савдолашманг. — Бахтга қандай эришса бўлади? — Яхши кўрувчилар ва шукр қилувчилар бахтлидир. Бахтли инсонлар жаннатни энг аввало ўзларидан топгувчилардир. Бахтиёр одамлар атрофга хурсандчилик улашадилар. Иштиёқ билан изланадиган одам бахтлидир. Худонинг даъватига қулоқ тутганлар бахтиёрдирлар. Ҳаётда ўз бурчларини адо этаётган инсонлар бахтлидирлар. Ўз меҳнати билан ноз-неъматлар яратаётганлар бахтли одамлар. Кечирувчилар бахтлидир. Ўзини англаб етганлар дунёдаги энг бахтиёр одамлар. — Дунёдан қандай яшаб ўтмоқ керак? — Умрнинг ҳар дақиқасини ғанимат билинг, чунки беҳуда кетган вақтингиз кулфат келтиради. Қалбингизда неки бўлса, албатта у юзага чиқади. Дунё кўзингизга тор ва қоронғу кўринса, билинки, қалбингиз тор ва қора юрак одамсиз. Бахт эса чиқиб келаётган Қуёшдек порлаган қалб эгаларига насиб этади. Ҳаётингизни жуда мураккаблаштириб юборманг. Ҳеч кимга ёмонлик қилманг. Ҳасад қилманг. Бахтли ва қалби пок инсон бошқаларни ўзгартиришга қодир бўлади. Уйғунликда яшанг ва Ўзлигингиз билан қолинг. Жалолиддин Сафоев таржимаси

Яқинда бир китоб ўқидим. “Рақамли дунёда фарзанд тарбияси” деган. Унда айтилишича, бола 3 ёшга тўлгунга қадар “нол экран режими”да бўлиши керак экан. Тв ва ҳар хил гаджетлардан қандай “айириш” учун маслаҳатлар ҳам берилган. Шу тавсияларига амал қилиб қизимни барча турдаги экранлардан айириб олдик. Аввал уйқуси келса ёки исталган пайтда тв ёки телефон сўраб инжиқлик қиларди, иштаҳаси ёмон эди. Кечаси 2 гача ухламасди. Ҳозир иштаҳаси зўр. Тв умуман кўрмайди. Телефон сўрамайди. Эртак айтиб берсак, жим эшитади. Соат 9-10 да ухлаб деярли безовта бўлмасдан 7-8, баъзан 9 гача ухлаяпти. Характеридаги жиззакилик ҳам йўқолган. Ота-оналарга тавсия қиламан! Муҳиддин Нидо