● *
فقه ذکر ودعا درقران وسنت* ●
● *قسمت* ➍⓿➋
● *
چهار سبب برای پذیرش دعا ـــــ بخش*➌
● *
هنگامی که از ابن عباس درباره نحوهی نماز رسول الله در طلب باران سؤال شد در پاسخ گفت: پیامبر با لباسهای کهنه و باخشوع و فروتنی و با حالت گریه و زاری به صحرا رفت* (سنن ابوداود ( 1165)، و سنن ترمذی ( 558)، علامه آلبانی در الإرواء (3/133) آن را حسن دانسته است.
● *
بلند کردن دستها به سوی آسمان* این عمل از جمله آداب دعاست که به سبب این کار امید میرود دعا پذیرش گردد، سنن ابوداود و دیگران از سلمان فارسی روایت شده که پیامبر فرمودند: «خداوند متعال، با حیا و بخشنده است. از بندهاش حیا میکند که وقتی او دستش را به سوی وی بلند کند، آنها را خالی برگرداند».
● *
پافشاری کردن بر خداوند با تکرار و یادآوری ربوبیت او، و این جزو مهمترین چیزهایی است که با آن میتوان پذیرش دعا را طلب کرد، از عطا نقل شده که گفت: «آدمی سه بار یا ربِّ، یا ربِّ، نمیگوید مگر اینکه خداوند بدو مینگرد»، این سخن برای حسن گفته شد، او نیز گفت: مگر قرآن را نخواندهاید؟ سپس این سخن خداوند را تلاوت کرد:* ﴿ٱلَّذِينَ يَذۡكُرُونَ ٱللَّهَ قِيَٰمٗا وَقُعُودٗا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمۡ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلۡقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ رَبَّنَا مَا خَلَقۡتَ هَٰذَا بَٰطِلٗا سُبۡحَٰنَكَ فَقِنَا عَذَابَ ٱلنَّارِ ١٩١ رَبَّنَآ إِنَّكَ مَن تُدۡخِلِ ٱلنَّارَ فَقَدۡ أَخۡزَيۡتَهُۥۖ وَمَا لِلظَّٰلِمِينَ مِنۡ أَنصَارٖ ١٩٢ رَّبَّنَآ إِنَّنَا سَمِعۡنَا مُنَادِيٗا يُنَادِي لِلۡإِيمَٰنِ أَنۡ ءَامِنُواْ بِرَبِّكُمۡ فََٔامَنَّاۚ رَبَّنَا فَٱغۡفِرۡ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرۡ عَنَّا سَئَِّاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ ٱلۡأَبۡرَارِ ١٩٣ رَبَّنَا وَءَاتِنَا مَا وَعَدتَّنَا عَلَىٰ رُسُلِكَ وَلَا تُخۡزِنَا يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۖ إِنَّكَ لَا تُخۡلِفُ ٱلۡمِيعَادَ ١٩٤ فَٱسۡتَجَابَ لَهُمۡ رَبُّهُمۡ أَنِّي لَآ أُضِيعُ عَمَلَ عَٰمِلٖ مِّنكُم﴾آل عمران: 191-195].
*«آنان که خدا را ایستاده و نشسته و بر پهلوی خویش آرمیده یاد میکنند و در آفرینش آسمانها و زمین اندیشه میکنند. و میگویند پروردگارا، این را باطل نیافریدهای، پاکی برای توست، پس ما را از عذاب آتشِ جهنم حفظ کن (۱۹۱) پروردگارا، کسی را که تو به آتش جهنم درآوری، حقا که رسوایش کردهای و ستمکاران یاورانی نخواهند داشت (۱۹۲) پروردگارا، ما شنیدیم که ندادهندهای به ایمان فرامیخواند، که به پروردگارتان ایمان آورید، پس ایمان آوردیم. پروردگارا، پس گناهانمان را برای ما بیامرز و بدیهایمان را از ما بزدای و ما را در زمرهی نیکان بمیران (۱۹۳) پروردگارا، و آنچه را که به زبان رسولانت به ما وعده کردهای، به ما بده و روز قیامت ما را رسوا و خوار مگردان. که بیگمان تو خلاف وعده نمیکنی (۱۹۴) پس پروردگارشان دعا یشان را پذیرفت که: من عمل هیچ صاحب عملی از شما را تباه نمیکنم* (حلیهالأولیاء (3/313).
● *
به همین خاطر بیشتر دعاهای بیان شده در قرآن با نام «ربّ» آغاز میگردد، برای همین هنگامی که از امام مالک/ دربارهی کسی که در دعا میگوید: «یا سیِّدی» سؤال شد، ایشان فرمودند: «بگوید: «یا ربِّ» همچنان که انبیاء در دعاهایشان چنین گفتهاند* (جامعالعلوم و الحکم اثر ابنرجب (ص: 101-98).
★ *
اینها چهار علت مهم و عظیم در اجابت دعا هستند که سخن پیامبر دربارهی این مرد آن را به ترتیب بیان کرده است: «سفر خود را طولانی میکند، دارای موهایی ژولیده و چهرهای غبارآلود است، دستانش را به سوی آسمان دراز میکند، و میگوید ای پروردگار! ای پروردگار!»، و با این حال پیامبر پذیرش دعای او را محال و بعید دانسته است، زیرا خوراکش، آشامیدنیاش و پوشاکش حرام است و به طور کلی از راه حرام تغذیه شده است، بنابراین چگونه دعای کسی که این حال و روزش است پذیرفته میشود؟*
*به همین سبب، بندهی مؤمن باید در غذا و نوشیدنی و دیگر امور زندگیش جانب تقوای الهی را رعایت کند و در این راه از خداوند طلب یاری نماید، چرا که توفیق در این راه تنها در دست اوست. از خداوند سبحان میطلبیم که روزی پاک و حلال، و دعای نیکوی مستجاب به ما ارزانی دارد، بیشک او بهترین و خوبترین امیدبخش و یار و یاور است.*
● *إِنْ شَاءَ الله ادامه دارد* ••••••••
⇓⇓⇓⇓⇓⇓⇓⇓⇓⇓⇓⇓⇓⇓⇓⇓⇓⇓⇓⇓⇓⇓⇓⇓⇓
● کانال تلگرام اطیعواالله واطیعواالرسول
https://t.me/islam_haja
● کانال واتساپ اطیعواالله واطیعواالرسول
https://whatsapp.com/channel/0029Va95UfUAu3aKLg8OUl3R
● گروه واتــساپ اطیعواالله واطیعواالرسول
https://chat.whatsapp.com/312B8Yr4gAr3Thj4dnqr0c