بر اساس یک داستان واقعی...

وقتی یک سوزن به خودت نمی‌زنی! در مورد واکنش محمد فاًضلی در صدا و سیما نمی‌توان توصیه اخلاقی کرد یا به او خرده گرفت، وقتی یک طرف، قضیه را شخصی و بدون امکان پاسخگویی ظلم روا می‌دارد، امکان چنین واکنشی هم وجود دارد و نمی‌توان به صرف تندی واکنش، کلیت آن را تخطئه کرد. مهمتربن مساله در این اتفاق اما چیز دیگری است اینکه آقای فاضلی که وقتی ظلمی در این حد به خودش می‌رسد، چنین برآشفته و بی‌صبر می‌شود که مناظره را ترک و میکروفون را سمت پزشکیان پرتاب می‌کند، چگونه توانسته خودش را قانع کند که در کمال خونسردی و از موضع بالا از خانواده‌های سوگوار و مردم بخواهد خشم کشته شدن ژینا، تجاوز به نیکا شاکرمی، سوگ کیان پیر فلک و شبی که با یخ به صبح رسید، گریه‌های دختر کوچک فرشته احمدی بر مزار او ، شب بی‌سحری که بر خانواده قبادلو گذشت، چهره مظلوم محمد حسینی ... هزاران جنایت رخ داده حتی ربودن یا گرو گرفتن تن بی‌جان کشته‌شدگان برای تحت فشار گذاشتن خانواده آنان را یک‌جا فراموش کنند و پای صندوق رای بیایند. مگر ازسال ۱۴۰۱ تاکنون چه اتفاقی افتاده است؟ چه تحول جدیدی از سوی حکومت صورت گرفته، چه پیش‌شرط جدید یا سیگنالی جز اعلام اطاعت مطلق از هسته سخت قدرت از سوی اصلاح‌طلبلان صادر گردیده است. همین آقای ظریفی که امروز مشارکت را تنها راه نجات مردم می‌خواند، مگر فراموش نموده است که در میدان عمل و در کسوت وزیر خارجه میان خبرنگاران خارجی معترض به سرکوب معترضین از درصد مشارکت برای خونشویی حکومت، رد اعمال خشونت علیه معترضان و حمایت تمام قد مردم از تمام افدامات حکومت استفاده می‌نمود. آری! وقتی قبل از فرو کردن جوالدوز در قلب مردم یک سوزن هم به خودت نمی‌زنی، گذر پوستت چنین به دباغ‌خانه روزگار می‌افتد. بد نیست که این درد کوچک را تجربه کنید آقای دکتر! برای درک درد مردم متن کامل یادداشت

وقتی یک سوزن به خودت نمی‌زنی! در مورد واکنش محمد فاًضلی در صدا و سیما نمی‌توان توصیه اخلاقی کرد یا به او خرده گرفت، وقتی یک طرف، قضیه را شخصی و بدون امکان پاسخگویی ظلم روا می‌دارد، امکان چنین واکنشی هم وجود دارد و نمی‌توان به صرف تندی واکنش، کلیت آن را تخطئه کرد. نباید اما فراموش کنیم که که در تمام دهه‌های اخیر با مساله حذف، اخراج ، زندانی کردن... اساتید تنها به جرم دگراندیشی و بیان تفکر متفاوت و بسیار بدتد از ایشان بوده‌ایم، بدون اینکه حتی امکان کار جایگزین در سازمان یا وزارتخانه‌ای دیگر یا پایگاهی برای استقرار مجدد و کار دوباره برای‌شان وجود داشته باشد، چنانکه حتی گاه از نظر اقتصادی نیز در تنگنای شدید قرار می‌گیرند و تازه این شرایط سخت، سهم درصد اندک و خوش شانس از خیل نخبگانی است که به لطائف‌الحیل از سد محکم ساز و کار غول‌پیکر "گژینش" سیستم که در همه نهادها به عنوان یک ارگان شبه امنیتی وجود دارد، از رشته‌ای طولانی از مصاحبه‌های طولانی برای اعلام وفاداری به سیستم، تحقیقات پلیسی محلی برای تایید این وفاداری جان به در برده‌ند تا در کنار خیل استادان رانتی و بی‌سواد فرصتی برای نقش آفرینی در آموزش عالی داشته باشند. اتفاقی نه مختص امروز یا پنج سال قبل که همیشه و از ابتدای انقلاب و در تمام ادوار گذشته وجود داشته است و اکنون تنها به لطف وجود رسانه‌های اجتماعی اخبار آن پخش و همه گیر می‌شود. حتی کاندیدای فعلی اصلاح‌‌طلبان نیز در زمانی خود از سردمداران پروژه اخراج و حذف اساتید دگر اندیش از دانشگاه بوده‌اند. آیشان که امروز اعلام می‌کنند با اخراج اساتید به هر شکل مخالف هستند. زمانی با افتخار از شروع شدن انقلاب فرهنگی، اخراج اساتید دگر اندیش و بستن دانشگاه از دانشگاه تبریز توسط خود و همکارانشان سخن گفته‌ و به روشنی از نقس‌شان در پاکسازی اساتید از دوره دانشجویی خود حرف زده‌اند: "من وقتی دانشجو بودم مسئول انجمن اسلامی بودم. مسئول گزینش بودم، مسئول پاکسازی." ایشان در حالی امروز همه چیز را فراموش و منکر نقش خود هستند که هنوز هم چهار دهه بعد از انقلاب تلخ فرهنگی، نفوذ و اقدامات فراقانونی هم‌پالکی‌های ایشان در دانشگاه علوم پزشکی آذربایجان شرقی که به دار و دسته پزشکیان معروف هستند و به لطف حذف وسیع اساتبد "دیگر" و تصور پاک شدن گذشته اکنون استاد تمام‌هایی محترم هستند، در امور دانشگاه از جمله سرنوشت و چینش اساتید وجود دارد و این سیستم پدخواندگی و آزار در خدمت خودی‌ها به صورتی در تمام دانشگاه‌های کشور وجود دارد.. از این رو جبهه اصلاحات حتی اگر در مدعای حال خود در تغییر و داشتن موضع مترقی صادق آموزشی است حتما از اولین شروط آن یعنی پا پیش گذاشتن به عذرخواهی و دلجویی از اقدامات گذشته و سپس در پیش گرفتن سیاست جدید نیز مطلع باید باشد، امری بدیهی که گویا جز برای افراد معدودی چون آقای تاجزاده در بدنه اصلاح‌طلبی خریدار و موضوعیتی ندارد و ظاهرا آنان در عمل تنها خامدستانه از سیاست انکار کاندیدای‌شان از وقایع گذشته حمایت می‌کنند و چنان خود را از شکل جدید ثبت دقیق تاریخ و اتفاقات آن که دیر زمانی است متحول شده بیگانه نشان می‌دهند که گویی صرف انکار و گذاشتن سر زیر برف، چون باطل‌السحری جادویی تمام شواهد ، مستندات ، مصاحبه‌ها، نوشته‌ها را پاک می‌کند! . مهمتربن مساله در این اتفاق اما چیز دیگری است اینکه آقای فاضلی که وقتی ظلمی در این حد به خودش می‌رسد، چنین برآشفته و بی‌صبر می‌شود که مناظره را ترک و میکروفون را سمت پزشکیان پرتاب می‌کند، چگونه توانسته خودش را قانع کند که در کمال خونسردی و از موضع بالا از خانواده‌های سوگوار و مردم بخواهد خشم کشته شدن ژینا، تجاوز به نیکا شاکرمی، سوگ کیان پیر فلک و شبی که با یخ به صبح رسید، گریه‌های دختر کوچک فرشته احمدی بر مزار او ، شب بی‌سحری که بر خانواده قبادلو گذشت، چهره مظلوم محمد حسینی ... هزاران جنایت رخ داده حتی ربودن یا گرو گرفتن تن بی‌جان کشته‌شدگان برای تحت فشار گذاشتن خانواده آنان را یک‌جا فراموش کنند و پای صندوق رای بیایند. مگر ازسال ۱۴۰۱ تاکنون چه اتفاقی افتاده است؟ چه تحول جدیدی از سوی حکومت صورت گرفته، چه پیش‌شرط جدید یا سیگنالی جز اعلام اطاعت مطلق از هسته سخت قدرت از سوی اصلاح‌طلبلان صادر گردیده است. همین آقای ظریفی که امروز مشارکت را تنها راه نجات مردم می‌خواند، مگر فراموش نموده است که در میدان عمل و در کسوت وزیر خارجه میان خبرنگاران خارجی معترض به سرکوب معترضین از درصد مشارکت برای خونشویی حکومت، رد اعمال خشونت علیه معترضان و حمایت تمام قد مردم از تمام افدامات حکومت استفاده می‌نمود. آری! وقتی قبل از فرو کردن جوالدوز در قلب مردم یک سوزن هم به خودت نمی‌زنی، گذر پوستت چنین به دباغ‌خانه روزگار می‌افتد. بد نیست که این درد کوچک را تجربه کنید آقای دکتر! برای درک درد مردم بابک خطی

آن روز سخت، من در کنار توام! "امروز سه نفر را راضی کردم تا در انتخابات شرکت کنند!" این توییت را صبح اتفاقی دیدم و پرتاب شدم به سال ۸۰، اصفهان، دوره دانشجویی و ستاد انتخاباتی شلوغ چهارباغ عباسی و ما به اصطلاح متخصصان قانع کردن که دعوت شده بودیم. ستاد در پیاده‌روی وسط خیابان بود، جایی نزدیک بازار هنر کامیار بود، حمید بود،من بودم، ... با آدم‌های دودل یک به یک بحث می‌کردیم تا قانع‌شان کنیم که با انتخاب دوباره خاتمی شرایط بهتر می‌شود. بعضی‌ها که در شک‌ خود سرسخت‌تر بودند را هم دعوت می‌کردیم به ساختمان روبرویی برای گفتگوی بیشتر که گاهی تا یک ساعت هم طول می‌کشید! بعد یاد قول استعفای دولت خاتمی بعد تحصن مجلس ششم و بدقولی‌اش سپس بازی کودکانه برای انتخابات ۸۴  با سه کاندیدا، برای تقدیم پاستور به معجزه قرن! و ۸۸ که امید بذر هویت ما شد. تجمعات آرامی که فقط پس گرفتن رای‌مان را خواستیم، کتک خوردیم و عزاداری کردیم؛ برای ندا آقا سلطان، سهراب اعرابی ، رامین پور اندرجانی، ... ۹۲ که باز بودیم و انتخابات مجلسین ۹۴ که دوباره با اعتماد به خاتمی تَکرار کردیم.شب آخر تبلیغات بود که فاطمه حسینی کاندیدای رانتی انتخابات را دیدم که بعد ورود به مجلس در دفاع از رسوایی حقوق نجومی پدر اولین بار از عبارت سفره انقلاب رونمایی نمود. ۹۶، هم بودم و علاوه بر یادداشت‌های روزنامه آفتاب یزد، هفته آخر را مرخصی گرفتم و با روزی بیش از سی نفر آشنا و غریبه حرف می‌زدم تا به با روحانی تا ۱۴۰۰ منقادشان کنم، هر شب هم در یک گروه تلگرامی با رفقا، ضمن اعلام تعداد نفرات قانع شده، به امید آینده بهتر، گپ می‌زدیم تابستان ۹۶ در آفتاب یزد یادداشتی به این مضمون نوشتم که ادامه روند فعلی اصلاح‌طلبی مترادف خیانت است! https://t.me/basedonatruestory/156 که البته تنها بخیه بر آب بود که گوشی برای شنیدن نبود و تازه نمی‌دانستم که چه پاییز خونباری در کمین است. شعار "اصلاح‌طلب اصولگرا دیگه تمام ماجرا" را اولین بار از دانشجویان پشت میله‌های دانشگاه تهران شنیدم؛ چه قدر بیشتر از ما و زمان می‌فهمیدند. و باز کشتار و اعتراضات ۹۸ رییس جمهوری که صبح جمعه متوجه مسائل می‌شد وزیری که با وقاحت می‌گفت فقط به سرنزده به پا هم زده‌ایم. تا بالاخره واقعیت را پذیرفتیم که اولویت اصلی اصلاح‌طلبان حضور بر سفره انقلاب و بهره بردن از مواهب قدرت است! قبولش آسان نبود، نگاه به پاهایی که در مسیر اعتمادی بیهوده آبله زده بودند و معصومیتی بر باد رفته پیش‌ پای کسانی که ما مردم عادی عددی برایشان نبودیم. بعد فاجعه‌ی کشته شدن ژینا رخ داد که جامعه را مبهوت کرد و به خروش آورد. خواسته‌های جدید مردم را در قالب شعار و جنبش زن زندگی آزادی و مفهوم گذار  را شکل داد با والدین دادخواهی که تبدیل به رهبران نامنظم آن می‌شدند، چنانکه گوهر عشقی پرچم مادران خاوران را به شایستگی به دوش می‌کشد، مادر سیاوش محمودی که با فریاد کردن نام جگرگوشه‌اش در خیابان‌ها طلایه داری می‌کند، مادر کیان و حضوری که نماد مقاومت است، پدر محمد مهدی کرمی که اجازه نداده معصومیت نگاه چهره مغموم محمد حسینی فراموش گردد، در کنار ده‌ها و ده‌ها دادخواه دیگر که کانون مقاومت مدنی مردم هستند و تشکل‌هایی چون کانون صنفی معلمان، بازنشستگان ، سندیکای شرکت واحد و ...که به جای احزاب دکوری، با نمایندگی واقعی بخش‌هایی از مردم، تجربه تحزب واقعی را ممکن می‌کنند. و امروز دیدن دوباره اصلاح طلبان با همان حرف‌ها و قصه‌ها و لمس تلخ جلوه ریاکاری گروه و کاندیدای که در روز واقعه با معترضانی که جز "زندگی معمولی" نمی‌خواستند، در نمایش بیعت با نظام، اعلام تقابل رسمی نمودند، اما امروز همان "برای زندگی معمولی" را شعار انتخاباتی خود کرده‌اند! و الا مگر مردم از امید بدشان می‌آید؟ منی که بدون هرگونه نفع شخصی در اصلاح‌طلبی استخوان خرد کرده‌ام، مگر با آن پدرکشتگی دارم؟! اما چگونه می‌شود به صرف اجازه ورود به جریانی امتحان پس‌داده در توانمندی با قریب سه دهه کارنامه رفتاری تکراری در ایستادن پای حقوق مردم و پرنسیب‌ مداری که پیش‌شرطی جز اطاعت تام از بیت و اجرای برنامه‌های آن ندارد، امید بست! به همین خاطر دیدن این توییت دلم را می‌فشرد، چون می‌دانم از دل و جان و با نیتی ارزشمند نوشته شده است. می‌دانم که کژی‌ها را می‌بیند اما به امید فردایی بهتر با فریب ذهنی این بار فرق دارد،ا نکار می‌کند و چشمانم اشکبار می‌شود برای روزی که او نیز ناگزیر از مواجهه با واقعیت می‌شود که تمام این های و هوی و بازی‌ مشارکت برای بدنه اصلی این جریان-سوای استثناهای فردی- تداوم حضور و گرفتن سهمی بیشتر از سفره انقلاب است. و چه مواجهه صعبی خواهد بود که خودم با پوست و گوشتم تجربه‌اش کرده‌ام. فقط می‌خواهم بدانی که در آن روز سخت همدلانه در کنار توام و دردناکی درک امیدی که هرگز نبوده را با تمام وجود درک می‌کنم. بابک خطی

ارزان‌فروشی دیروز در پی بحثی در مورد آقای پزشکیان در قضایای قتل خانم زهرا کاظمی داشتم وقایع آن زمان را در مطبوعات وقت مرور می‌کردم و سخنان آقای پزشکیان وزیر وقت بهداشت و درمان کشور را می‌خواندم در رد گفته‌های مادر خانم کاظمی که گفته بود اثرات شکنجه بر بدن دختر مقتولش وجود دارد و آقای پزشکیان آن را بی‌اساس خوانده با اطمینان گفته بود که جای رگ‌گیری است و نه ضربه اما در کنار این قتل دردناک دو نکته قابل تامل دیگری هم در گزارش به نظرم رسید: یکی طرح سوال در مورد امکان وقوع خطای پزشکی! در قتلی با این وضوح بود که ایشان در حالی که وجود شکنجه را با آن قوت رد کرده بود در مورد قصور پزشکی آن را منتفی ندانست و قول پیگیری داد!! و دیگری تاریخ مصاحبه! -سال ۸۲-که برای جامعه پزشکی یک نسل قبل و خصوصا داوطلبان آزمون دستیاری آن سال یاداور کابوسی نحس و فراموش ناشدنی است. با خودم فکر می‌کنم چرا در عصر گردش اطلاعات که وقایع با جزیی‌ترین شکل ممکن خود ثبت و ضبط می‌شود، بساط بت‌سازی و انتساب مجانی صفاتی چون شفافیت و صداقت همچنان پررونق است. بابک خطی

آیا امکان تغییر با شرکت در انتخابات وجود دارد؟

آیا امکان تغییر با شرکت در انتخابات وجود دارد؟

دزدی و وقیح‌تر از دزدی "برای یک زندگی معمولی "؛ شعار آشنای جنبش زن زندگی آزادی! که برای پیشبردش مردم معترض با صدها کشته، اعدامی، زندانی و نقص عضو هزینه کردند تا خواسته ملت در گذار را ابراز نمایند، حالا در سرقتی آشکار در پوستر انتخاباتی پزشکیان است. البته "دزدی" شعار میان اصلاح طلبان مسبوق به سابقه است، چنانکه در انتخابات ۸۸ ترانه "آفتابکاران جنگل" -یه جنگل ستاره- و در انتخابات ۸۴ شعار "دوباره می‌سازمت وطن" را هم سرقت کرده بودند. اما اینجا مساله‌ای وقیحانه تر از دزدی هم هست؛ اینکه اصلاح‌طلبان در جریان جنبش زن زندگی آزادی، حمایت از جنبش یا همدلی با معترضین و آسیب‌دیدگان که بماند، حتی در حد دلجویی از خانواده‌های داغدار هم به خود زحمت ندادند ولی در مقابل برای نشان دادن وفاداری خود به نظام در تضمین ماندن بر سفره انقلاب به طور رسمی و توسط رئیس وقت ائتلاف گروههای چندگانه خود این‌گونه در مورد این جنبش نظر دادند: بحث محافظه کاری نیست ، ما آن را قبول نداریم و با آنها مخالف هستیم ... آری! وقاحت بدتر از دزدی اینجا است که آنها شعار جنبشی را دزدیده‌اند که رسما با آن اعلام دشمنی کرده‌‌ بودند. بابک خطی

آزادی حمید نوری؛ تمسخر حقوق بشر و منافع ملی ! اینکه دولتها و سیاستمداران در درجه اول به فکر منافع ملی خود باشند امری بدیهی است. مردم کشور بلاگرفته‌ی ایران نیز از هیچ سیاستمدار و دولتی در دنیا اننتظار ندارند که به خاطر آنها از منافع ملی خود بگذرند. اما "حقوق بشر" و "منافع ملی" در بسیاری موارد تنها حربه‌ای برای زد و بندهای سیاسی آلوده است. به خاطر همین هم هست که شاهد رها شدن حمید نوری توسط دولت سوئد هستیم. جلادی که جنایت‌هایش در معاونت قتل هزاران نفر، در دادگاه نفس‌گیر و شل و ول سوئد هم اثبات و به عنوان جنایت علیه بشریت شناخته شده، حبس ابد-بالاترین حکم ممکن- گرفت. کسی که داشتن نقش مستقیم در قتل و شکنجه هزاران انسان را پذیرفته به انجام بالیده بود. کسی که کمبود چای در دوره محکومیتش مصداق شکنجه عنوان شد و پس از رسیدن به ایران هم عربده مستانه کشید و با حمید عباسی خواندن خود بار دیگر وقیحانه به جنایاتش افتخار کرد. هر چند فقط در حال تکرار شرم‌بار تاریخ هستیم؛ چنانکه سال ۱۳۸۹ نیز دولت فرانسه علی وکیلی‌راد قاتل شاپور بختیار با حکم حبس ابد را در کنار یک اشانتیون -یک تاجر مجرم و محکوم- به ایران بازگرداند تا در ازایش یک شهروند عادی فرانسوی گروگان گرفته شده را پس بگیرد یا سه سال قبلش که کاظم دارابی از عاملین قتل عام میکونوس و کشتار اعضای حزب دمکرات کردستان که علیرغم داشتن حکم حبس ابد به ایران بازگردانده شد یا آزادی اسدالله اسدی محکوم به اقدامات تروریستی علیرغم حکم زندان ۲۰ ساله و ...یا درست در زمانی که "جواد روحی" در زندان‌های حکومت ایران زیر شکنجه کشته شده اخبار آن در صدر رسانه‌ها بود، بایدن با دولتش مشغول مغازله و عشق‌بازی با حکومت ایران بوده، برای آنها کارت آفرین چند میلیارد دلاری صادر می‌کرد. اما به سراغ بحث منافع ملی برویم. اول اینکه خاک باید ریخت بر سر آن منافع ملی که قرار است با شراکت در جنایت، آدمکشی و شکنجه انسان‌ها تامین شود. اما مساله این است که در این موارد اساسا بحث منافع ملی اولویتی نداشته، چرا که سیاست باج دادن به حکومت جنایتکاری که با حربه گروگان‌گیریِ شهروندان معمولی یک کشور -آن هم به عنوان یک سیاست رسمی- دستیاران جنایت پیشه خود را آزاد می‌کند یا مبالغ میلیارد دلاری به جیب می‌زند، هرچه باشد، در جهت منافع ملی نیست.چرا که اتخاذ آن عملا ارسال پیامی آشکار به طرف گروگاتگیر است که هر وقت بخواهد می‌تواند با گروگانگیری آدم ربایانه و قلدری سیاسی تلکه‌تان کند و برخلاف تمام قواعد بین‌المللی برای مرتکبین جنایت علیه بشریت، بلیط برگشت و آزادی بخرد و در پیش گرفتن سیاست باج دادن به لات خفت‌گیر منطقه تنها به معنی تایید و عادی سازی آن می‌تواند باشد، در حالی‌که در ازای آزادی یک یا چند شهروند، تعداد بیشتری از شهروندان خود را در معرض خطر آدم‌ربایی قرار می‌دهید. طبعا اینقدر هم در امور سیاسی ناپخته نیستید که فکر کنید با صرف ممنوعیت سفر شهروندان‌تان به ایران، راه تکرار بر خطر را بسته‌اید که جمهوری اسلامی چشته‌خور و شرطی شده، هر وقت که بخواهد شهروندان شما را هر جا که باشند می‌رباید و دوباره همان بازی باجگیری را که چم و خم آن را هم خوب بلد شده راه می‌اندازد. کافی است سابقه جمهوری اسلامی آدم‌ربایی‌ها و بمب‌گذاری‌های پرشمار در کشورهای مختلف را مروری کنید، تا دستتان بیاید که اتخاذ این سیاست در راستای منافع ملی چه خبط بزرگی بوده است. هرچند در دنیای سیاست و اطلاعات امروز خیلی بعید است که سیاستمداران ارشد و دولت‌ها از چنین فکت‌های واضحی بی‌خبر باشند و واقعیت اصلی معنی‌دارتر این است که آنان در ذیل عنوان "حمایت از منافع ملی" در پی آن هستند که سیاست حمایت از ماندگاری یک کشور پربحران و بحران‌ساز دیکتاتوری در خاورمیانه را توجیه کنند. اول برای تضمین وجود ایرانی ضعیف و پربحران که همیشه درگیر اقتصادی به گل نشسته باشد و دوم تحمیل ایرانی بحران ساز برای منطقه با گروه‌های نیابتی و سیاست‌های خصمانه‌اش بر همسایگانی که از ترس این مار به افعی‌هایی چون آنان برای غارت هر چه بیشتر سرمایه‌های ملی‌شان دخیل ببندند و پناه ببرند. پس با پیش انداختن عبارت منافع ملی به شعور مردم خود، منطقه و خصوصا ایران توهین نکنید و بدانید که دستیاران و شریکان رسمی حکومت ایران در تخریب اقتصاد ملی، بستن فضای سیاسی و، قتل، شکنجه و آزار مردم ایران با دست‌هایی آغشته به خون هستید. هر چند آنچه عصمت وطن‌پرست مادر و خواهر دادخواه توامان اعدام‌های دهه شصت با آن چهره درد کشیده و لهجه شیرین چه پس از اعلام حکم دادگاه، چه امروز که از شنیدن خبر آزادی جلاد دلش شکست و لرزید گفت فراموش ناشدنی است: که مهم نتیجه این دادگاه و روشن شدن جنایت‌هایی بوده که جمهوری اسلامی انجام داده است نه اینکه تفاله‌ای مثل حمید نوری کجا باشد. بابک خطی

"همستر بات" و آدرس غلط به تمسخر مردم!  این روزها "همستر بات" تلگرام به عنوان راهی آسان و بی‌خطر -حداقل ظاهرا- برای کسب پول، سر و صدایی در دنیا به پا کرده است. جذابیتی که ظاهرا با روی خوش کاربران ایرانی نیز روبرو شده، طی روزهای اخیر شاهد پیوستن کاربرانی پرتعداد به تلگرام هستیم. بر اساس آمار نیز روند رشد کوتاه مدت و زیر سه‌ماهه‌ی این بات تاکنون معادل فعالیت چندساله‌ی پلتفورم‌های نامداری چون تیک‌تاک، اینستاگرام و... بوده است. از طرفی هنوز چند وقتی نمی‌گذرد که شاهد کلاهبرداری گسترده کوروش کمپانی و اخیرا موبایل موسوی بودیم که با ادعای دروغین فروش موبایل‌های گران با قیمت کمتر از عرف بازار، افراد زیادی را قربانی و مغبون نمودند. یا  همین چند سال پیش که داستان مشابهی با قضیه بورس پیش آمد و گروهی بدون داشتن زمینه و تجربه، با چراغ سبز دولت و در آرزوی کسب سود سرشار وارد آن شدند و با فرو ریختنش زندگی تعداد زیادی از آنان نابود یا دستخوش آسیب‌های بزرگ گردید. چند سال قبل‌تر هم پیش‌خرید زمین‌های موسوم به پدیده شاندیز سر و صدای زیادی به پا کرده و عده‌ی زیادی از مردم را در گیر و دار چرخ دنده‌های فساد گسترده خود خاکستر نشین نموده بود. باز هم اگر عقب برویم به موارد مشابهی چون تب سودهای کلان از خرید و فروش سکه، دلار و ... بر می‌خوریم که به تجربه ثابت شده مردم عادی بازندگان نهایی آن هستند. البته این نوع رفتار یعنی تمایل برای کسب درآمد از طریق روش‌های بی‌دردسر و کم زحمت -صرفنظر از میزان جوابدهی - ویژگی است که در همه جای دنیا وجود دارد و تیپ‌های شخصیتی خاصی جذب آن می‌شوند. در کشور ما نیز معمولا نقل این مالباختگان با تاکید بر آگاهی کم و حریص بودن‌شان تا مدت‌ها ورد زبان مردم و منشا شوخی در گفتگوهای معمول و فضای رسانه‌های اجتماعی است. کما اینکه هنوز هم در توییتر تمسخر فریب‌خوردگان کوروش کمپانی ادامه دارد. اما این همه داستان نبوده، چرا که به نظر می‌رسد حداقل برای ما دلایل جامعه‌ شناختی ویژه هم وجود دارند.  مثلا یکی از دلایل مهم این اقبال بیش از حد در کشور ما ، وجود شرایط اقتصادی نابسامانی است که باعث می‌شود به‌جز افراد با ویژگی‌های مربوطه، تعداد زیادی از مردم نیز از روی ناچاری و در حالی‌که می‌دانند که روی آوردن به این کارها درست نبوده و یا مشکوک و با خطر بالا است به آن تن دهند و نمی‌توان کل مساله را به عدم دانایی، وجود طمعکاری و حرص تقلیل داد. اقتصاد کشور نابسامان است و روز به روز بر وخامت آن افزوده می‌گردد. سال ۱۴۰۲ ششمین سال تورم‌ بالای پیاپی در اقتصاد ایران بود و در حالی‌که میانگین تورم بلندمدت ۵۰ ساله ایران حدود ۲۰ درصد است، فقط در ۶ سال اخیر میانگین تورم به دو برابر میانگین بلندمدت و عدد ۴۰ درصد رسیده که در ۱۰۰ سال گذشته سابقه نداشته است.  نرخ ارز نیز از ابتدای انقلاب تاکنون-علیرغم ثبات نسبی در دوره جنگ!- ۸۵۰۰ برابر شده است. از طرفی بر اساس گزارش بازرس مجمع عالی کارگران در اواخر سال ۱۴۰۲، "خط فقر برای یک خانواده ۴نفره از مرز ۲۵ میلیون تومان فراتر رفته است و حقوق یک کارگر توان تأمین حتی پنجاه درصد معیشت یک خانواده را ندارد" (البته این آمار و اطلاعات مربوط به زمانی است که قیمت دلار  -۲۷ اسفند ۱۴۰۲- چهل و سه هزار تومان بوده است.) بنابراین در چنین جوی از وخامت اقتصادی و بی‌آیندگی، معلوم است که عده قابل توجهی از مردم نه حتی برای افزایش درآمد یا کسب سود که از سر استیصال و صرفا برای حفظ سرمایه‌شان به هر شاخه‌ای تشبث جسته، ساده‌تر طعمه‌ی مافیاهای فساد یا دام‌های سودجویانه می‌شوند و به اقداماتی دست می‌زنند که به قمار بیش از کار اقتصادی شباهت دارد. من سرنوشت همستر بات را نمی‌دانم، اما می‌دانم عده‌ی قابل توجهی از قربانیان کوروش کمپانی، پدیده شاندیز، بورس، خرید و فروش طلا و ارز، ... و تمامی قربانیان این بخیه بر آب زدن‌ها، نه هوش کمی داشته نه از سر حرص و طمع وارد این وادی‌های فریبکارانه شده‌اند. برای درک بهتر کافی است برای لحظه‌ای دنیایی را تصور کرد که هر صبح آن با اضطراب اینکه امروز چقدر به قیمت کالاهای ضروری مثل نان، پنیر، شیر گوشت و ...افزوده شده از خواب بیدار می‌شوید، قیمت دلار نه روزانه که ساعت به ساعت تغییر می‌کند، هیچ ثباتی وجود ندارد و...  کابوس هولناکی که طی دهه‌ها چرخه‌ی معیوبی را آفریده که نمی‌توان در آن برای کوچکترین مسائل برنامه ریزی نمود و مردمی که فقط در جستجوی قدری آرامش و اندکی ثبات اقتصادی هستند تا چون تمام مردم دنیای در کنار زنده‌مانی اندکی هم بتوانند زندگی کنند. مردمی خسته از دهه‌ها اقتصاد رانتی، سوء مدیریت و فساد سیستماتیک که برای تحقق رویای آرامش خود بر یک بات تلگرامی بیش از مسوولان بی‌لیاقت خود می‌توانند دل ببندند. بابک خطی https://www.akhbar-rooz.com/243791/1403/03/26/

مساله مهمتر از خریدن یا نخریدن! یکی از سوالاتی که زیاد و در جاهای مختلف از من پرسیده می‌شود این است که از کودکان کار خرید بکنیم یا نه؟! به این سوال پاسخ خواهم داد اما اول باید به یک نکته‌ی خیلی مهمتر از قضیه خریدن یا نخریدن پرداخت که نوع تعامل ما با یک کودک کار در مقام یک کودک و یک انسان است. یعنی وقتی در برابر کودکان کار قرار می‌گیریم -صرفنظر از خرید یا عدم خرید- مهمترین مسئله این است که آن‌ها را به عنوان یک انسان بپذیریم؛ چشممان را از چشمانشان ندزدیم، با آن‌ها ارتباط چشمی برقرار کنیم و مثل همه‌ی موارد دیگری که مخاطب یک فرد جدید قرار می‌گیریم ارتباط کلامی با آنان ایجاد کنیم. به بیان دیگر مسئله‌ی مهم در برخورد با کودکان کار این است که به جای نگاه به آن‌ها به عنوان موجودات کلافه کننده‌ی لجوجی که تا چیزی نفروشند، روی اعصاب آدم راه می‌روند به آن‌ها به چشم انسانی که از قضا کودک هم است، به آن‌ها بنگریم که ناگزیر از انجام این کار شده است. اینکه خود او نیز هرگز مایل و راغب به ایفای چنین نقشی نیست و خوشتر آن می‌دارد که بازی کند یا به درس و مشقش برسد و در یک کلام، کودکی کند. باید توجه داشت که انکار حضور یک انسان -چنانکه بسیاری از ما در قبال کودکان کار انجام می‌دهیم- در درازمدت امکان انواع آسیب‌های روانی و اجتماعی را فراهم می‌کند و همه‌ی ما در جلوگیری از این اتفاق هولناک مسئول هستیم! در این حین اگر خواستیم چیزی مثل خوراکی به آن‌ها تعارف کنیم هم ایده‌ی بدی نیست. فقط اینکه اگر نپذیرفتند یا رد کردند، آشفته و بدخو نشویم و آن را به حساب غرور کودک یا حتی خشمی در درون او بگذاریم که اینگونه خارج می‌شود و در جان او نمی‌ماند. حالا به سوال اول این یادداشت -یعنی دوگانه‌ی خریدن یا نخریدن - برمی‌گردیم؛ خوب! اگر به چیزی که این کودکان عرضه می‌کنند نیاز داشتید آن را بخرید؛ نه خیلی گرانتر از ارزشی که دارد و نه اینکه بر سر قیمت معقولش چانه بزنید. ضمنا نگران نباشید از اینکه این کمک شما به قدرت گرفتن باندی که این کودکان کار را اجیر کرده‌است می‌انجامد! چرا که در دنیای واقعی اکثریت این کودکان، عضو هیچ باندی نیستند و در کنار مادر و پدرشان زندگی می‌کنند. اگر هم به چیزی که کودک کار می‌فروشد نیاز نداشتید محترمانه و قاطع آن را به کودک اعلام و در صورت نیاز تکرار کنید. در نهایت این نکته را به‌خاطر داشته باشید که خرید از این کودکان به عنوان روشی برای کمک به آن‌ها در لیست اقدامات ممکن برای یاری این کودکان، جایگاه بالا و خاصی ندارد. بهترین راه کمک به این کودکان همکاری - حضوری، مالی و...- با سازمان‌های مردم‌نهاد مورد اعتماد و امتحان پس داده در این عرصه است که بر اساس اولویت‌بندی نیازهای این کودکان در قسمت‌های مختلف، از آن‌ها حمایت می‌نمایند. لازم به تاکید است که تنها راه‌حل منطقی و قابل قبول نهایی در مورد این مسئله، محو کار کردن کودکان به هر شکل ممکن در جامعه است. مسئله‌ای که طبعا از کانال توانمندسازی جامعه و رفع فقر فراگیر در آن می‌گذرد و اینجا است که نقش نهادهای اقتصادی کلان حاکمیتی در این مورد و ریل‌گذاری مناسب آنان برای رسیدن به این هدف، بیش از پیش آشکار می‌گردد. بابک خطی طبیب و فعال اجتماعی