اندیشه دینی معاصر

◼️#امام_حسین_اصلاح‌گر_مداراجو            ✍سیدحمید موسویان ☑️در نگاه به ماجرای عاشورا دو رویکرد عمده تأثیرگذار بر تاریخ امروز ایران را می‌توان از یکدیگر متمایز کرد: برداشت انقلابی و فهم اصلاح‌جویانه. ☑️اشکالات خوانش انقلابی از ماجرای کربلا و شواهد گرایش به نگاه اصلاح‌گرا را نشان دهم. ▪️با پیروزی انقلاب اسلامی، این پرسش به میان آمد که آیا باید رویکرد انقلابی را ادامه داد یا باید به فکر شرایط استقرار و نهادسازی بود. به واسطه جنگ تحمیلی، این پرسش تا دهه دوم پس از پیروزی انقلاب خیلی آفتابی نشد.  ▪️مشکل دیگر برای فهم انقلابی از واقعه عاشورا این بود که اگر حاکمیت موجود را حاکمیت جائر نمی‌دانیم چگونه باید نگاه انقلابی را حفظ کنیم. به عبارت دیگر باید در تعریف انقلاب هم دخل و تصرفی صورت می‌گرفت تا به جای نظریه‌ای برای مردم در برابر حاکمیت، تبدیل به نظریه‌ای برای حاکمیت شود. بر اساس نظریه جدید از انقلابی‌گری، مردم باید به اطاعت محض از حاکم بپردازند و هر کس که چنین رفتاری را نداشته باشد و حاکمیت را مورد نقد قرار دهد از اطاعت خدا خارج شده و به تبعیت از طاغوت دچار شده است. این نظریه تا آنجا پیش رفت که منتخبان مردم را در تقسیمی دوگانه یا مورد تأیید امام زمان (ع) یا مخالف نظر امام (ع) دانست. ▪️در شرایط جدید به ماجرای عاشورا از زاویه تقابل امام حسین (ع) با یزید توجه نمی‌شد بلکه یاران و همراهان سیدالشهدا اهمیت پیدا کردند. تبعیت آنها از امام و جان‌فشانی‌هایشان در راه امام حسین پررنگ شد. در این تحلیل به انسان ایرانی امروز گفته می‌شود باید تبعیت مطلق و محض از ولی زمان داشته باشید. هر فردی که در این مسیر نباشد جزو سپاه یزید است و در جریان ظلمت قرار دارد. این نگاه، تبعاتی در عرصه ایران امروز داشته است که این مختصر مجالی برای پرداختن به آن نیست. ▪️در طرف مقابل نگاه اصلاح‌طلب بر آن است که هیچ حاکمیتی در عصر غیبت امام معصوم، حاکمیت کامل و غیرقابل نقد نیست. به همین دلیل ظلم را در هر زمانی باید دید و مقابل آن ایستادگی کرد.هر مقابله با ظلمی نیازمند جنگ و خونریزی نیست و برای مقابله با ظلم باید شرایط را سنجید و از بهترین راهکار استفاده کرد، راهکاری که بیشترین منافع را ایجاد و کمترین صدمه را به انسان‌ها وارد می‌کند. به همین دلیل است که تاریخ امامان شیعه از تنوع رویکردهای آنان در مقابل شرایط زمانه‌شان خبر می‌دهد. اما آیا ماجرای عاشورا هم در این نگاه و رویکرد اصلاح‌جویانه قابل تحلیل است؟ 🌐منبع https://t.me/andishedinimoaser

داستان #زنان_تاریخ_اسلام پاره تن امام حسین علیه السلام: بانو سکینه راوی: نفیسه مرادی 🌐منبع https://t.me/andishedinimoaser

‍ #معرفی_کتاب #کتاب_افسون_گل_سرخ ☑️آیا سیره و مکتبِ امام‌حسین (ع) در زندگی عینی نسل حاضر، آیا صرفا برای رفعِ بحران، مثلا رفع ظلمی مورد توجه قرار می‌گیرد؛ یا این‌که برای یک وضعیّتِ غیرِبحرانی و تعالی‌بخشی هم، محل رجوع و استفاده است؟ ☑️فلسفه‌ی عزاداری، در تاریخِ تشیّع، تاچه‌حد، ابزاری؛ و تاکجا، اصیل و غیرِابزاری است؟ ☑️فاجعه‌ی کربلا، در معادله‌ی روابطِ بینِ حیات و کرامت و حریّت، چه معنا، پیام و پی آمدی دارد؟ کتابِ‌ افسون گل سرخ، که در زمره و منظومه ‌کتاب‌های «امام‌حسین‌پژوهی برای جهانِ معاصر»، در آستانه‌ی ورودِ جهانِ‌اسلام به قرنِ چهارده‌اُمِ خورشیدی، فرارسیده؛ و بسیار به‌هنگام است، پاسخ‌های بدیع و راهگشایی برای برخی از سوالات فوق دارد. در کتابِ‌حاضر ابوالقاسم فنایی پیرامونِ سه‌گانه‌ی دینِ ترس‌محور، طمع‌محور، و حریّت‌محور، خوانندگان را، در مواجهه با چالش‌های مباحثِ مطرح‌شده توسّطِ یان آسمَن، مصرپژوهِ معاصرِ آلمانی، یاری می‌رساند. می‌دانیم که آسمَن معتقد است یکی از مهم‌ترین تنشِ‌های تمدّنیِ تاریخ، تنش میانِ ادیانِ توحیدیِ انضمامی (ادیانِ یونانی، مصری، هندی ـ‌که خدایانِ کوچک‌تری، تابعِ خدای بزرگ‌تر هستند)، و ادیانِ توحیدیِ انحصاری (ادیانِ ابراهیمی ـ‌که جز خدای واحد، خدای دیگری را برنمی‌تابد)، بوده‌است. https://t.me/andishedinimoaser

‍ ◼️حسین‌بن‌علی در برابر فساد سیستماتیک        ✍️داود فیرحی ◾️سال ۱۵ هجرت برای تاریخ ایران و شام سال مهمی است چون در این دوره، قادسیه در حال شکل‌گیری است و به پایانش می‌رسد و امپراطوری ثروتمند ایران و بلافاصله روم در هم می‌شکند و تمام ثروت آن وارد مدینه می‌شود و به این ترتیب سیستمی با توجه به ورود این ثروت به خزانه دولت، پدیده‌ای به نام رانت وارد مدینه می‌شود. تا سال ۱۳ هجرت، اگر غنیمتی هم بود به صورت مساوی تقسیم می‌شد، نویسنده‌ای به نام الکان دهلوی در کتاب حیات الصحابه توضیح دقیقی از این دگردیسی و تحولات داده است و می‌گوید وقتی خلیفه اول می‌خواست بیت المال را تقسیم کند می‌گفت برای من مجاهد و غیر‌مجاهد تفاوتی ندارد، فضل و امتیاز و ثواب آنها نزد خداوند است، این پول برای شکم آنهاست، فرقی ندارد مجاهد باشد یا قائد. ◾️خلیفه دوم در سال ۱۵ هجرت فرمولی را برای توزیع غنائم تعریف کرد که این فرمول تا آخر بنی‌امیه باقی بود و آغاز فساد دولت اسلامی بود، فرمول از این قرار بود که سهم هر شهروند یا مسلمان مساوی با میزان نزدیکی نسبی به پیامبر، ضرب در سبقت در اسلام می‌شود. عمر خلیفه دوم مساله را فهمیده بود و بنابراین گفت حق تبدیل ثروت به سرمایه را ندارید اما می‌توانید از ثروت استفاده کنید جالب این که فرزندان اینها به فساد افتادند. در مقابل، خلیفه سوم، خصوصی‌سازی را آغاز کرد و سکه را تبدیل به زمین‌های زراعی کرد و تمام انفال کم کم به صحابه فروخته شد. ◾️در این شرایط گسست ساختاری بین دولت و جامعه به وجود می‌آید و دولت به شدت امنیتی می‌شود و تلاش می‌کند خود را حفظ کند و برای حفظ خود از هیچ اقدام خشنی پرهیز نمی‌کند. در این شرایط از لحاظ روانشناسی اجتماعی، در مدینه و مکه و جاهای دیگر، یک دوگانگی شکل گرفت، یعنی مردم مدینه و مکه و شام غرق ثروت هستند و جاهای دیگر دارد تبدیل به جوامع فرسوده می‌شود و در آن ها نوعی احساس پوچی شکل می‌گیرد. 🌐مطالعه متن کامل https://t.me/andishedinimoaser

◾️حسین بن علی؛ قاعده یا استثنا؟       ✍احسان بروجردی ▪️امامان همگی قاعده‌اند. بحث از قاعده یا استثنا بودنِ امام حسین(ع) خطاست! همان‌گونه که حسن بن علی قاعده بود، حسین بن علی و فرزندانش نیز قاعده بودند. نه فقط امام حسن(ع) به‌دنبال صلح بود و نه امام حسین جنگ‌جو و جنگ‌طلب. هم در سیرۀ حسن(ع) مبارزه فراوان یافت می‌شود و هم در زندگانی حسین (ع) مصالحه به‌جِد به چشم می‌خورد. در زمان ائمه نیز پیروانشان آنان را به فعالیت‌های انقلابی و قیام و شورش علیه حکومت وقت ترغیب می‌کردند و اگر با پاسخ منفی آنان مواجه می‌شدند، به آنان توهین می‌نمودند. هم معاویه به امام حسن(ع) ظلم کرد و هم عده‌ای از پیروان ایشان! چرا که از دیدگاه آنان، امام هیچ‌گاه نباید با خلیفۀ جائر بیعت نماید و باید بجنگد و نهایتاً شهید شود. امامان پس از ایشان نیز با این مشکل مواجه بودند. پس از امام سجاد(ع)، بخشی از شیعیان باز دست به اقدامات انقلابی زدند. فرقه‌ای از آن منشعب شد که به «زیدیه» شناخته می‌شود و همگی در پی قیام به سیفند. روش امامان با زیدیه قطعاً متفاوت بوده و حرکت آنان به هیچ وجه مورد قبول ایشان نیفتاده است. اقدام امام حسین(ع) و خیانت کوفیان، بهترین اتمام حجتی است که از سوی امامان بر شیعیانشان صورت پذیرفت. ▪️به نظر می‌رسد شاید بخشی از مخالفت‌ها با حکومت‌انگاری انگیزۀ سیدالشهداء، محصول عدم همراهی با جریان مبارزات مذهبی با رژیم پهلوی باشد. شاید گروهی تصور کنند اگر امام حسین(ع) برای حکومت خروج کرد، ما نیز باید چنین کنیم و حاکم فاسد را برکنار سازیم. حال آن‌که اقدام امام حسین (ع) نتیجۀ رویکرد مردم و اقتضائات سال‌های ۶۰ و ۶۱ بوده و به عوامل گوناگونی بسته است. جز این، امامان دیگر نیز با خلفاء جور هم‌زمان بوده، دست به چنین اقدامی نزده‌اند. از این رو بررسی پیاده‌سازی حرکت حسینی در دیگر عصرها، به اسبابی وابسته است. اگر همۀ امامان قاعده و پیشوا به شمار می‌روند، پس باید زندگانی و اقدامات همگی آنان در نظر گرفته شود. این‌که اباعبدالله قاعده بود معنی‌اش استثنا بودنِ سایرین نیست. حاکمان پس از یزید نیز نه خوبتر از او بودند و نه ظاهرالصلاح. لذا با فرض چند مقدمه، لزوماً نمی‌توان حرکتی را اصل انگاشت و باقی را توجیه نمود. ◾️از دیگر سو، گرایش افراطیِ غیرسیاسی جلوه دادن دین و امامان نیز در شیعه وجود داشته و برخی آن را متأثر از دو جریان تصوف و غلو می‌دانند(جعفریان، تأملی در نهضت عاشورا، ص ۲۹۴-۳۰۲). به هر روی، هر گرایش و گروهی، در سایۀ تشیع و با توجه به مقاصد و اهداف خود، برداشتی از عاشورا ارائه داده‌اند. دهه‌های چهل و پنجاه شمسی در ایران، شیعه نیاز به برداشتی قیام‌کننده و انقلابی از نوۀ پیامبر داشت و از همین رو، فضا برای برداشت‌های شهید جاوید، حسین وارث آدم و راه حسین با سه رویکرد متفاوت، اما همگی سیاسی، فراهم بود. تصور این روزگار، بیشتر متأثر از برداشت‌های جریان‌های انقلابی، روشن‌فکرانه، مجاهدین خلقی یا سنتی از عاشوراست و اندوهمندانه در هریک، پاره‌ای از نصوص به دست فراموشی سپرده می‌شود. این‌که «قیام حسین» در دورۀ معاصر موجب خلق آثار فراوان می‌شود و از فقیه و متکلم گرفته تا جامعه‌شناس و ادیب، در این باره قلم می‌زنند، از آن روست که اقتضای چنین فضایی حسینی عمل کردن است. دور از ذهن نیست اگر روزگاری نیاز به ترک جنگ و مصالحه باشد، شمار آثار پیرامون سیرۀ امام حسن(ع) به همین میزان رسد. غرض این‌که جز در عاشورای ۶۱، در این روزگار نیز سیدالشهداء مظلوم است. 🌐منبع: عاشورا؛ انگاره‌ها و انگیزه‌ها،ص224-225 https://t.me/andishedinimoaser

#ریاستیزی_و_نقاق‌زدایی_امام_حسین_ع هدف غایی و نهایی امام حسین(ع) فراتر از شهادت و وصال عرفانی بود. آن هدف بزرگ به نظر ما از ریاستیزی و نفاق‌زدایی، تفکیک اسلام نبوی از اسلام اموی و نمایاندن تقسیم اسلام به اسلام هادی و حاکم بود و امام حسین(ع) با معصومیت،صمیمیت، با انسانیت و عدالت؛ و بالاخره با مظلومیت و شهادتش به آن هدف بزرگش دست یافت و با پاشیدن خون خود و فرزندان و یارانش به چهره مقدّس انگاشته شده استبداد دینی و مذهبی، آن را رسوای خاص و عام ساخت و تعارض و تضاد ذاتی استبداد را با اصل دین و اصالت انسانیت و اسلام به همگان نشان داد و افزون بر همۀ اینها دل‌های قابل و آگاه را نیز معطوف و مسخر اندیشه‌های خود ساخت که اینک با صراحت می‌توان او را «شهید صادق» و «شهید فاتح» خواند که صداقت و عدالت او همگام با اندیشه‌های الهی - انسانی او همواره فاتح دل‌ها و دیده‌ها بوده است. 🌐برشی از کتاب عاشورا پژوهی اثر محمد صحتی سردرودی. https://t.me/andishedinimoaser

#نواندیشی_دینی_و_نقش_روحانیت_در_جامعه ◽️نواندیشی دینی و روحانیت (۲)       گلچینی از مقالات 🔹در سال‌های اخیر، روحانیت با ورود به حوزه‌های اجرایی، دست‌ و پای خودش را برای حضور در کنار مردم بسته است. روحانیت امروز، ازاین‌رو که خودش را درگیر خطوط فکری هم‌ارز با قدرت کرده، نمی‌تواند فراجناحی و فراحزبی عمل کند و خواسته یا ناخواسته، در مسیر سوءاستفاده کسانی قرار گرفته که به‌دنبال کسب جایگاه‌های سیاسی‌اند. چنین روحانیتی در راستای تأیید گرفتن از حزب و جناح مورد نظرش، از شنیدن صدای کسانی که هم‌خط و هم‌فکرش نیستند، باز مانده و دیگر نمی‌تواند به‌آسانی از خطاها و بی‌عدالتی‌ها، نقد و انتقاد کند. بدیهی‌ترین پیامد چنین رویه‌ای، گرفتار شدن در رفتارهای سیاست‌بازانه، فراموش‌ کردن قوانین، کوتاه‌ آمدن در مقابل ظلم و نادیده‌ گرفتن عدالت‌ اجتماعی است که در یک پله بالاتر، با شکل و شمایلی جدید‌تر، تحت‌ عنوان «توجیه ظلم» نمود پیدا می‌کند. در حقیقت اگر دغدغۀ روحانیت به‌‌ جای ارتقای سطح معنوی جامعه، به کسب مقام و ثروت تنزل پیدا کند، فضای آزاداندیشانه و متعاملی که با جامعه دارد، از میان می‌رود. روحانیت در اندیشۀ انباشت قدرت و ثروت، نمی‌تواند بر امر قدرت نظارت کند، در نتیجه جانب مردم را فرو می‌گذارد و از عدالت‌خواهی و عدالت‌طلبی باز می‌ماند. ۱. آسیب‌شناسی جمهوری اسلامی و مسئولیت روحانیت     گفتاری از سیدجواد ورعی     مشاهده در  متن کوتاه ۲. آسیب‌شناسی طبقه روحانیت و جامعه در ایران امروز     گفتاری از مصطفی سلیمانی     مشاهده در  متن کوتاه ۳. موقعیت دشوار روحانیت در عرصه کنونی سیاست     گفتاری از محمدرضا یوسفی     مشاهده در  متن کوتاه     ۴. آیا در آستانه زمستان دینداری هستیم؟     گفتاری از محسن حسام مظاهری     مشاهده در  متن کوتاه ۵. تقابل با روحانیون     گفتاری از محمد سروش محلاتی     مشاهده در  متن کوتاه ۶. تفسیر ناروای عمامه‌پرانی     گفتاری از علی اشرف فتحی     مشاهده در  متن کوتاه ۷. از پدیده زشت عمامه‌پرانی تا فاجعه سکوت روحانیون در برابر تحریف دین و تخریب وطن     گفتاری از مهدی نصیری     مشاهده در  متن کوتاه ۸. مقصر عمامه‌پرانی کیست؟     گفتاری از هادی سروش     مشاهده در  متن کوتاه ۹. عمامه‌پرانی     گفتاری از مهراب صادق‌نیا     مشاهده در  متن کوتاه ۱۰. صنفی به نام عالم دینی پدیده‌ای مربوط به اسلام نیست      گفتاری از هادی سروش      مشاهده در  متن کوتاه 📍برای دسترسی به هر موضوع بر روی گزینه سایت/متن کوتاه کلیک نمایید.‌ #نواندیشی_دینی_و_نقش_روحانیت_در_جامعه #نواندیشی_دینی_چالش‌ها_و_رویکردها #پژوهشکده_اندیشه_دینی_معاصر https://t.me/andishedinimoaser

#نواندیشی_دینی_و_نقش_روحانیت_در_جامعه ◽️نواندیشی دینی و روحانیت (۱)       گلچینی از مقالات 🔹تصویری که روحانیت از هویت و موجودیت‌اش در ذهن جامعه ساخته، تصویر کسی است که حامی و طالب عدالت‌ اجتماعی است. مردم با توجه به نصایح و نسخه‌هایی که از روحانیون دریافت می‌کنند، انتظار دارند که عدالت اجتماعی را، نه‌ فقط در لفظ و گفتار، بلکه در عمل و اقدام آنها نیز جاری و ساری ببینند. بر این‌ اساس، مردم از روحانیت متوقع‌اند که تا حد امکان، صدای رسای آنها برای بیان خطاها و بی‌عدالتی‌های سیستمی و اجرایی باشند. چنین وضعیتی، پیش‌ از‌ این، رویۀ غالب روحانیت بود. روحانیت پیش از اینکه پست‌های اجرایی و سیاسی را عهده‌دار شود و به‌عنوان کارگزار در سیکل قدرت قرار بگیرد، می‌توانست آزادانه به میدان بیاید و صدای دادخواهی و عدالت‌طلبی مردم باشد، بلکه بتواند گفتمانی متشکل از مردم و صاحب‌ منصبان تشکیل بدهد و به این ترتیب، جامعه را در مسیر عدالت و اجرای عدالت یاری کند. ۱. روحانیت مستقل و قدرت سیاسی     گفتاری از محمود شفیعی     مشاهده در  متن کوتاه ۲. اساتید و پژوهشگران حوزه نباید توجیه‌گر تصمیمات حکومتی باشند     گفتاری از سیدجواد ورعی     مشاهده در  متن کوتاه ۳. نهاد روحانیت و مواجهه با تضاد هنجاری     گفتاری از احمد شکرچی، کمال رضوی، مصطفی اجتهادی     مشاهده در  سایت/ متن کوتاه ۴. حوزه‌های علمیه باید اولین نهادی باشند که نقد را بیان می‌کنند     گفتاری از محمدرضا یوسفی     مشاهده در  متن کوتاه     ۵. شهید بهشتی و ضرورت پرهیز از عالمان دین از سخن گفتن با زبان قدرت     گفتاری از سیدضیاء مرتضوی     مشاهده در  متن کوتاه ۶. روحانیت و بی‌تفاوتی در برابر حقوق مردم     گفتاری از مهدی پورحسین     مشاهده در  متن کوتاه ۷. تفکر سنت‌گرایی مانعی برای پیشرفت سریع‌تر حوزه شده است     گفتاری از حجت‌الاسلام کاملان     مشاهده در  متن کوتاه ۸. روحانیت و سنت: تخریب‌گر یا حامی؟     گفتاری از مهدی سلیمانیه     مشاهده در  متن کوتاه ۹. خطر افول اخلاق در حوزه     گفتاری از سیدجواد ورعی      مشاهده در  متن کوتاه   ۱۰. مرجعیت نجف؛ ایستاده در میانه     گفتاری از سیدجواد ورعی     مشاهده در  متن کوتاه 📍برای دسترسی به هر موضوع بر روی گزینه سایت/متن کوتاه کلیک نمایید. #نواندیشی_دینی_و_نقش_روحانیت_در_جامعه #نواندیشی_دینی_چالش‌ها_و_رویکردها #پژوهشکده_اندیشه_دینی_معاصر https://t.me/andishedinimoaser