اساطیر ایران و جهان

💥 #مهر_گیاه در اساطیر ایرانی (بخش اول). مهرگیاه یا مردم‌گباه در اساطیر ایرانی، با افرینش اولین انسان پیوند خورده است: در لغت‌نامه دهخدا زیر چند مدخل، به نام‌های گوناگون مهر گیاه و اسطوره‌شناسی این اشاره شده است.  ذیل یبروح الصنم آمده‌است: به معنی مردم گیاه و آن بیخ گیاهی است شبیه به مرد و زن به هم پیوسته دستها بر همدیگر حمایل کرده و پاها در هم محکم ساخته…  معرب شاه‌بیزک فارسی و نیز به فارسی مردم گیاه و بیخ سگ شکن و به یونانی بطیطس و به هندی لکهمنا لکهمنی… صادق‌هدایت در #نیرنگستان به نقل از برهان قاطع مهرگیاه را این‌گونه توصیف می‌کند: «گیاهی باشد شبیه آدمی و در زمین چین روید و آن سرازیر و نگونسار می‌باشد چنان‌که ریشه‌های آن به منزلهٔ موی سر اوست. نر و ماده در گردن هم کرده و پایها در یک دیگر محکم ساخته، گویند هر آنکه آن را بکند در اندک روزی بمیرد و طریق کندن آن چنانست که اطراف آن را خالی کنند چنان‌که به اندک زوری کنده شود و ریسمانی بر آن بندند و سر ریسمان را بر کمر سگ تازی محکم سازند و شکاری در پیش آن سگ رها کنند. چون سگ از عقب شکار بدود آن گیاه از بیخ و ریشه کنده شود و سگ کَن به این اعتبارش گویند و سگ بعد از چند روز بمیرد و آن را مردم گیاه یا مردم گیه نیز خواندند و نر و ماده آن را از هم تفرقه نتوان کرد و اگر قدری از آن را با شیر گاو بخورد زنی بدهند که عقیم باشد البته فرزندش به هم رسد. اگر از نر بخورد فرزندش نر و اگر از ماده بخورد فرزندش ماده می‌شود.» (نیرنگستان، ۸۸) مهر گیاه به احتمال زیاد از نظر لغوی با مشی و مشیانه-که در اساطیر ایرانی حکم نخستین زوج انسانی را دارند-مربوط است. هنگامی که انسان نخستین یعنی #کیومرث درگذشت نطفهٔ او بر زمین ریخت و مشیه و مشیانه که نخستین زوج بشر بودند به صورت #ریواس از زمین روییدند. اسم آن‌ها در برخی متونبه صورت مهر و مهریانه آمده‌است. در کتاب گزینه‌های زادسپرم آمده‌است: <<کیومرث اندر گذشت… اندر پایان چهل سال، ریباس گونهٔ مشی و مشیانه برآورده شدند. یکی به یکدیگر پیوسته و هم بالا(=هم قد) و یگانه. اندر میان ایشان روان برآمد. ایشان به هم بالایی(=هم قدی) آن گونه بودند که پیدا نبود کدام نر، کدام ماده و کدام آن روان هرمزد آفریده بود… پس مشی و مشیانه از گیاه پیکری به مردم پیکری گشتند» (اساطیر ایران، مهرداد بهار: ) «چون کیومرث به هنگام درگذشت تخمه بداد، ... چهل سال [ آن تخمه ] در زمین بود با بسر رسیدن چهل سال، ریباس تنی، یک ساقه پانزده برگ، مهلی و مهلیانه  [از ] زمین رستند. درست [بدان ] گونه که ایشان را دست بر گوش باز ایستد یکی به دیگری پیوسته، هم بالا و هم دیسه بودند. میان هر دو ایشان فره،  برآمد آن گونه [هر سه] هم بالا بودند که پیدا نبود کدام نر و کدام ماده و کدام آن فره هرمزد آفریده بود که [ با ایشان است، که فره ای است که تن] مردمان از برای او آفریده شد. (بهار، اساطیر ایران، ۱۷۷، به نقل از بندهش، ۱۰۰_۱۰۷) «پس، از گیاه پیکری به مردم پیکری گشتند، و روان به مینویی اندر ایشان شد. » (بهار، ۱۲۷) روشن (یکی از مفسران زردشتی) گوید که نه ماه ریواس پیکر بودند پس به مردم پیکری گشتند. (همان، ۱۳۷) «ارتباط انسان با گیاه ریباس باید ریشه‌ای کهن داشته باشد و محتملا، به عنوان #توتم در بعضی قبایل ایرانی شناخته می‌شده است. سپس، در اشیای میانه، این تمام در نزد ایرانیان عمومیت یافته و بعدها اعتقادی کلی شده است. (همان، ۱۸۰) در ادبیات فارسی، مردم گیاه و مهرگیاه بارها مورد توجه شاعران بوده است و به صورت #هرمافرودیت نیز منعکس شده‌است: باد صبا که فحل بنات نبات بود، مردم گیاه شد که نه مرد است و نه زن است. #اساطیر_ایرانی @persian_mythology @asr_e_ketab 🌺

فکر کنم ده بار این ویدئو رو دیدم . دکتر اذرخش مکری درباره یکی از جالبت ترین کشفیات در حوضه تئوری اخلاق توضیح میده (خطای بنیادین انتساب ). چیزی که روز و شب هممون درگیرش هستیم ،لطفا با توجه کامل ببینید ... @rhino_season

#شباهت

📕 خاندنی‌ترین آثار ادبی و فکری جهان ✍🏽  به انتخاب: حسن محمدیان 💎 #هر _کتابی خاندنی نیست ولی کتاب‌های خاندنی بسیاری نیز وجود دارد. 📙 @ketabmand

کار شاعری چون فردوسی آفرینش دید و دریافت و زیباشناسی تازه، پیدا کردن ناپیداست، نه مثلا بازگویی منظوم خدای‌نامک، اسطوره های از یاد رفته یا داستان هایی درهم از افسانه و تاریخ. کار او از سویی «یافتن» معنای درونی و ناخودآگاه تاریخ انسان و جهان است و از سوی دیگر بازنمود آن در سخنی که آیینه‌ی درست نمای زیبایی است. و این خویشکاری شاعر تنها به یاری دانش «خودآگاه» به انجام نمی رسد؛ وگرنه دانشمندان شاعر بودند. این مهم را بسی بیشتر «ناخودآگاه» او به سرانجامی فرخنده می رساند. غرض تکیه بر نادانی و بی خبری شاعر نیست، بلکه توجه به ندانسته ها، به «نادانستنی» هاست؛ به آنچه در ما کار می کند و ما را می سازد بی آنکه بدانیم؛ اهمیت و اعتبار کارکرد نادانسته ها! ارمغان مور – شاهرخ مسکوب

🌺 #جشن_فروردینگان روز فروردین(19) از ماه فروردین (ن.ک. #گاهشماری و #تقویم) هنگام برگزاری نخستین جشن ماهانه به نام فروردینگان (گویش بهدینی فرودوگ) است که به فروهر پاک نیاکان و درگذشتگان اختصاص دارد. فروهرAv. fravaši-, OP *fravarti-, Pahl. fraward, frawahr, frōhar, frawaš, frawaxš)) مفهومی منحصر به فرد اندیشه ایرانی است (برخی مُثل افلاطون را برگرفته از مفهوم فروهر می‌دانند) که به همراه جان، دین، بوی و روان 5 بخش مینوی وجود انسان را تشکیل می‌دهد. فروهر پس از مرگ از تن جدا می‌شود و جاودانه در مینو می‌زیید. در مورد ریشه و معنای فروهر اجماع وجود ندارد. بیلی آن را ترکیب پیشوند -fra و فعل -var√ به معنی "پوشاندن و حفاظت کردن" که یه همراه پسوند ti- به معنای "دور کننده، دافع" است. در نظریه دیگری از فعل -var√ "گزیدن، انتخاب کردن" گرفته شده که به معنای "از پیش گزیننده" است. در اوستا یشت 13م با عنوان فروردین یشت، که طولانیترین یشت اوستاست، ویژه ستایش فروهر نیاکان و درگذشتگان است که فهرستی طولانی از نیکان و پاکان در آن نام برده و ستوده می‌شوند. بر مبنای این یشت، فروهران در ابتدا یاریگر اورمزد در آفرینش هستند و سپس خویشکاری آنان، نگهداری و نگهبانی آفرینش اورمزد، بویژه آب و گیاه و فرزند درون زهدان مادران است. فروهر نیاکان همچنین یاور مردم در نبرد با نیروهای اهریمنی هستند. در روز فرودینگان مردم در آرامگاه‌ها گرد می‌آیند و سفره‌هایی با خوراک آیینی (مانند: سیر و سِداب، لرک، سیروگ، آش و ...) می‌گسترند و بر آن اوستا می‌خوانند. ایرانیان این روز را جشن می‌گیرند تا شاد باشند و از آن شادی درگذشتگان را نیز شاد سازند. از فروهر همۀ مردان و زنان ایرانی و انیرانی می‌خواهند که یاور آنان در برابر اهریمن باشند و برای زندگی بهتر و ساختن جهانی آباد آنان را یاری دهند. علاوه بر فروردینگان، پنج روز پایانی سال و آیین آتش افروزی شبانه بر پشت بام‌ها و خانه تکانی‌ نیز به گرامیداشت فروهر درگذشتگان اختصاص دارد. ašāunąm. vaŋuhīš. sūrā . spəṇtā . frauuašaiiō. yazamaide.  yā . taxmā . hąm.varəitiuuaitīš. arəzaiieiṇtīš. xruuiš‌iiaṇtīš.  uruuīnaitīš. frascaṇdaiieiṇtīš.  vīspanąm. t‌bišuuatąm. t‌baēšā . daēuuanąm. maš‌iiānąmca.  amaē.nijanō . hamərəϑə‌.  hauuāi. kāmāica. zaošāica. فروهرهای نیک توانای پاک اَشَونان را می ستاییم که تهم، دلیر، رزمجو، هراس افکن و کوبنده [در رسند و]  همۀ ستیزه دشمنان - خواه دیوان، خواه مردمان [دروند] - را ناچیز و نابود کنند. (فروردین یشت، کرده هفتم) فروهر جان باختگان میهن را می ستاییم. @frataak 🌺 @persian_mythology

🛎 پارک قیطریه یک #محوطه_باستانی و گردشگاه ملی و ذخیره زیست محیطی است. باید از تخریب و دست‌اندازی نهادهای خاص دولتی به آن جلوگیری شود. . 🌺🌺🌺