اقتصاد در گذر زمان(م.ع مختاری)

📕 ترجمه سرمقاله مجله «اکونومیست» «اقتصاد بی‌نظیر: چگونه کاهش نرخ زاد و ولد جهان را تغییر خواهد داد؟» 🔸ترجمه: اکوایران ✅ اقتصاد در گذر زمان: @m_ali_mokhtari

✳️ یکی از مشکلات نیروهای خلاق، بااستعداد و نخبه کشور که هم انرژی جوانی را دارند و هم سلامت نفس، این است که در ادوار گذشته منزوی بوده و عملا در ساختار اداری کشور حتی در سطح ابتدایی هم از آنها استفاده نشده است؛ چون در این کشور به جانشین‌پروری و توجه به استعدادهای انسانی، باوری وجود نداشته است. دولت‌های به اصطلاح میانه‌رو به جای جوان‌ها، به پدرخوانده‌ها گرایش بیشتری داشته‌ و پدرخوانده‌ها هم ژن‌های مرغوب را حمایت می‌کرده‌اند؛ در دولت‌های اصولگرا هم متاسفانه آنچنان تنگ‌نظری وجود داشته که چون ایران را ملک شخصی خود می‌دانند، خودی و غیرخودی نقش مهمی در انتخاب افراد در جایگاهها داشته است؛ در این دولتها مانند دولت رئیسی یا احمدی‌نژاد، بیشتر به کوتوله‌پروری پرداخته‌اند تا تولید مدیرانی در تراز ملی؛ نکته مشترک همه دولت‌ها هم طرد بانوان لایق بوده است؛ خروجی همه این تنگ‌نظری‌ها خالی شدن‌کشور از نیروی انسانی ماهر و باانگیزه و مهاجرت بخش مهمی از آنها بوده است که این تبعیض آشکار باعث شده کشور عملا در اختیار پخمگان قرار گیرد؛ اکنون که دولت پزشکیان مستقر شده است امیدوارم به بخش زیادی از این جوانان نخبه که به هوش، استعداد، خلاقیت و توانایی آنها شکی نیست، گفته نشود که آنها رزومه و سابقه ندارند تا در نتیجه ژن‌های مرغوب و کوتوله‌ها و پخمگان مسیر راحت‌تری برای ارتقا و کسب جایگاهها پیدا کنند؛ روی سخن با انسانهای شریفی است که دلسوز کشور و این جوانان و دختران و پسران باهوش هستند؛ تلاش کنند تا در این دولت، بدون توجه به انرژی منفی که پدرخوانده‌ها منتقل می‌کنند تا آنجا که امکان دارد از زنان، دختران و پسران باسواد و باانگیزه ای که طبق اصول شایسته‌سالاری یک سروگردن از همه ژن‌های مرغوب و پدرخوانده‌ها بالاتر و شایسته‌تر و از همه مهمتر ضدرانت هستند، استفاده شود؛ کاش در این بین، جوانان و بانوان سیستان‌وبلوچستان، کردستان و خوزستان و نقاط مرزی فراموش نشوند و در اولویت باشند؛ دولت پزشکیان بایستی توجه کند که در مرحله اول ۶۰ درصد واجدین شرایط، انتخابات را تحریم کردند ولی در مرحله دوم ۱۰ درصد همین تحریمی‌ها او را راهی پاستور کردند؛ مهمترین اولویت این دولت بایستی این مهم باشد که بتواند در طول دوره‌اش ۱۰ درصد دیگر را جذب کند نه اینکه ۱۰ درصد بر تحریمی‌ها اضافه کند؛ امروز مهمترین نگرانی بسیاری از دلسوزان همین است. @mohammadalishahabi

پاسخ دقیق پرسش اول: بنابر نظریه انتظارات عقلایی، آحاد اقتصادی مجموع عملکرد رئیس جمهور را در معادلات قیمتی آینده خود لحاظ می کنند. همین چشم انداز بهتر آینده، تقاضا برای ارز(دارایی بین المللی) را کاهش و برای بورس(دارایی معتبر در ایران) را افزایش می یابد. در خصوص سوال چند گزینه ای واکنش بازار خودرو به خبر واردات نیز همین نظریه انتظارات عقلایی، موجب می شود تا خبر بلافاصله اثر قیمتی خود را بگذارد و‌گزینه ۳ صحیح باشد. اگر هنوز قانع نشده اید به این رویداد واقعی به جای رویداد فرضی مثال ما توجه کنید: هاوینگ بیت کوین اتفاقی از پیش برنامه‌ریزی شده است در شبکه بیت کوین که تقریباً هر چهار سال یک بار (پس از هر ۲۱۰ هزار بلاک) رخ می‌دهد و پاداش استخراج بیت کوین را به یکباره نصف می‌کند. اگر نمودار قیمت بیت کوین در طول زمان را رسم کنیم، روند صعودی و نوسانی آن را مشاهده می کنیم. این روند صعودی تغییر الگوی خاصی را اطراف هاوینگ نشان نمی دهد‌چون قبلا از کانال انتظارات تاثیر خود را گذاشته است.

راهنمایی: نظریه انتظارات عقلایی این نظریه بیان می کند که تصمیم گیران اقتصادی، تمامی اطلاعات، روندهای گذشته و از آن مهمتر وقایع آینده را در محاسبات خود در نظر می گیرند. "The key idea of rational expectations is that individuals make decisions based on all available information, including their own expectations about future events."

پاسخ پرسش اول: نظریه انتظارات عقلایی کمتر گزاره هایی در علم اقتصاد نظریه نامیده می شوند. زمانی یک فرضیه، تبدیل به نظریه می شود که شواهد آن بسیار زیاد و محکم باشند. برای درک شهودی نظریه فوق که در واقع پاسخ پرسش اول است یک پیشامد فرضی و سوال چند گزینه ای مطرح می کنیم: فرض کنید فردا دولت اعلام کند از سال ۱۴۰۴ واردات خودرو به طور کامل آزاد خواهد شد و تعرفه ورود خودرو خارجی بسیار اندک نزدیک ۰ است. چه اتفاقی در بازار خودرو خواهد افتاد؟

انتخابات، بازارها و رفاه خانوارها ✍محمد علی مختاری پیشتر نوشته بودم که هم انتخابات ایران و هم انتخابات آمریکا، بر شاخص های اقتصادی ایران تاثیر گذارند. روزنامه دنیای اقتصاد یادداشتی برگرفته از یک پست کانال را در چهارشنبه گذشته منتشر کرد. لینک اکنون در روزهای بلافاصله بعد انتخابات، می‌توان این فرضیه را آزمون کرد و حداقل تاثیر انتخابات ایران را در واکنش بورس و دلار به نتایج انتخابات دید. در این پست سه پرسش مهم و پرتکرار در خصوص پیچیدگی های این رابطه را مطرح می کنیم. در پست های آتی به پاسخ هریک از آنها می پردازیم: ۱- هنوز که زمام امور توسط دولت جدید ایران در دست گرفته نشده است. چرا باید بازارها فقط به نتایج انتخابات واکنش نشان دهند وقتی هنوز اتفاق واقعی رخ نداده است؟ ۲- اگر مثلا انتخاب یک میانه رو در ایران و و هم در آمریکا تاثیر مثبتی بر اقتصاد ایران دارد، چرا مثلا در زمان حسن روحانی و اوباما، این بهبود در رفاه توسط اقشار جامعه حس نشد؟ ۳- اساسا چه گروه های درآمدی در ایران از این تغییرات سیاسی در دو کشور بهره مند شده یا از آن آسیب می بینند؟ مثلا آیا اثر تشدید تحریم (که با نوع دولت ها در دوکشور مرتبط است) روی دهک های بالا و‌ پایین درآمدی در ایران متفاوت است؟ پاسخ به هریک از سه سوال اساسی فوق نیازمند سلسله ای توضیحات است که به طور مجزا به آنها خواهیم پرداخت. در اینجا برای افرادی که کنجکاوی بیشتری در این موضوعات دارند سرنخی از پاسخ هر پرسش را ذکر می کنیم: پرسش اول پاسخی از جنس نظریات اقتصادی دارد. (نظریه انتظارات عقلایی) پرسش دوم کمی پیچیده تر است و پاسخ تلفیقی نظری-تجربی دارد.‌ پرسش سوم پاسخی کاملا تجربی و داده محور  بر مبنای توزیع درآمد و مصرف چند دهه اخیر ایران و تاثیر تحریم ها بر این توزیع درآمد دارد. در آینده به این پرسش ها خواهیم پرداخت. 📈اقتصاد در گذر زمان: @m_ali_mokhtari

‍ جناب پزشکیان ما چک سفید تقدیم‌تان نکرده‌ایم ✍ ناصر دانشفر رئیس‌جمهور محترم، امیدوارم که قدر این مردم فهیم و موقعیت شناس را بدانید.‌ اعتماد گنجینه‌ای بی‌بدیل است که نصیب شما شده و پاسداری از آن جز با وفا به عهد میسر نمی‌شود. شما در جریان تبلیغات انتخاباتی، وعده‌های متعددی به مردم دادید که باید بدانها متعهد باشید. این تنها طریق موفقیت شماست که از صمیم دل آرزو دارم چنین کنید. جناب پزشکیان حتماً در جریان هستید که با هماهنگی دکتر صادق آخوندی و دکتر رجبیان، جلسه‌ای با حضور آقایان حائری، قمیشی، بنده و جناب ظریف در منزل جناب سبحانی منعقد گردید. در این جلسه پس از گفتگوهای فراوان خدمت جناب ظریف گفتیم که به شرط آنکه حضرتعالی مطالب ذیل را در تبلیغات تلویزیونی، مناظره‌ها و میتینگ‌های خود مطرح و متعهد شوید، ما نیز به مردم اعلام می‌کنیم که با این شروط از ایشان حمایت خواهیم کرد. هموطنان ما موارد ذیل را مکتوب و خدمت دوستان عرضه کرده و جناب ظریف اعلام کردند که عین آن را به جناب پزشکیان منتقل نموده‌اند. تقاضای ما از آقای پزشکیان موارد اصلی ۱- اعلام انتخابات زودرس در صورتی که در مدت زمان یک سال و نیم نتواند موضوعات تحریم، پیوستن به fatf، فیلترینگ، حجاب اجباری، تعیین محلی برای اعتراض و بازگرداندن اساتید و دانشجویان اخراجی  را حل کند. ۲- اعلام کند که برای حل دوقطبی موجود کمیته‌ای حقیقت‌یاب را مأمور اتفاقات ۱۴۰۱  و به ویژه حمله به مدارس و مسمومیت دختران کشورمان خواهد کرد و نتیجه را به اطلاع مردم خواهد رساند. از خانواده‌های آسیب‌دیده و داغدار دلجویی خواهد کرد. موارد جنبی ۱- اعلام کند که حداقل دو وزیر زن را به مجلس معرفی می‌کند. ۲- اعلام کند که در استانهای سنی نشین استاندارهایی از اهل سنت را خواهد گمارد. ۳- اعلام کند که سعی خواهد کرد با تعامل با قوهٔ قضائیه مشکل زندانیان سیاسی را به ویژه افراد بیماری چون آقای زیباکلام را حل کند. آقای رئیس‌جمهور باید به اطلاع برسانم که غیر از موارد فوق، مطالب متعدد دیگری از جمله مصائبی که در جنبش زن، زندگی، آزادی بر مردم رفت به جناب ظریف عرض شد، اما برای اینکه سنگ بزرگ برنداشته باشیم، تنها به موارد فوق بسنده کرده و تقدیم نمودیم. شوربختانه شما آنگونه که باید به این مطالب نپرداختید و باید خدمتتان عرض کنم که تردید بسیار برادر بزرگوارمان جناب قمیشی برای اعلام مشارکت به همین علت بود. جناب پزشکیان من و دوستانم به دلیل آنکه اکثریت این موارد را در گفتگو با مردم متعهد شدید، پای کار آمدیم. اما در همین روز نخست همانطور که به جناب ظریف عرض کردیم، به حضرتعالی متذکر می‌شویم که چک سفید تقدیم‌تان نکرده‌ایم و از همین امروز به جد و بدون هیچ مماشاتی به دنبال تحقق مطالبات خود هستیم و ذره‌ای از حقوق مردم کوتاه نخواهیم آمد. ما نه پستی می‌خواهیم و نه در پی سهمی از دولت‌تان هستیم، اما بی تعارف عرض می‌کنم که به نقد نه فقط شما که حاکمیتِ خواهیم پرداخت و لحظه‌ای در انجام وظیفهٔ ملی خود درنگ نخواهیم کرد. ما توفیق شما را تنها در وفا کردن به وعده‌ها می‌بینیم. اگر اقدامات حضرتعالی در راستای منافع ملی باشد، با تمام وجود از آن حمایت خواهیم کرد و چنانچه قدمی بر خلاف تعهداتتان بردارید، بدون هیچ تردیدی به شدیدترین وجه ممکن به نقدتان خواهیم پرداخت. عزت زیاد آدرس کانال 👇 @peyghameashna