ایران بوم

ششم خرداد ماه، خرداد روز از خرداد ماه جشن خردادگان ، جشن پاسداری آب و سپاسداری از اَمْشاسْپَنْدِ ( فرشته ی ) نگاهبان آب گرامی باد به روزِ شِشُمْ از مَهِ خورداد / بِماندهْ ز پیشینیانْ جشنِ شاد همه دشت و صحرا همه کوه و رود/ همه شادخوارندْ به لبْ پر سرود به رسمِ مِهان و به رسمِ کیان / سراسرْ زمین و سراسرْ جهان کهنْ جشنِ خُردادْگانْ برقرار / همه نامِ ایران و آنْ کردگار هَمو آفریدَه سْتْ این آب را / هم این مردمِ شاد و بیتاب را. https://t.me/iranboom_ir/43561 @iranboom_ir

جشن خردادگان فرخنده و خجسته باد. http://www.iranboom.ir/jashnha/71-khordad/10914-jashn-khordadgan-sp-1999833520.html @iranboom_ir

برای جشن سپند و گرامی « خردادگان » به روزِ ششم از مَهِ « خورداد »/ بمانده زِ پیشینیان جشنِ شاد همه دشت و هامون همه کوه و رود/ همه شادخوارند به لب پر سرود به آیینِ پاکان به راهِ کیان/ سراسر زمین و سراسر جهان کهنْ جشنِ « خُردادْگان » برقرار/ همه نام «ایران» و آن کِردگار که او آفریدی چنان « مادری » / برای زمینْ ز اَبرها چادَری و پایِش کُند چِکّه چکّه زِ آب / رهانَد زِ چشمانِ تشنه سراب هم او آفریده ست این آب را / هم این مردم شاد و بیتاب را تو را گویم این مژده ای خوبرو / جهان کن پر از رامِش و رنگ و بو که «کیخسرو» آن شاه نیکو نژاد / به «خردادگان» پا به گیتی نهاد ز تخمِ «سیاوش» ز پشتِ شَهان / «فَریگیسْ» مامَش بُدی ای جوان هم او بود تورانْ سراسر گرفت / جهان شد ز پیکار او در شگفت گرفت کینِ بابا ز «افراسیاب» / تو گویی شهِ «تور» بودی سراب « نیابم رهایی سرانجام از این » / که گه بخشش آید روا ، گاهْ کین بپوییم یک سر همه سوی داد / چه زنهایِ زیبا چه مردانِ راد نگهبانِ آب و نگهدار رود / بپاییم ایران و این تار و پود ز کوشش ، ز شادی نگیریم دست / خُنُک مردمِ نیکِ یزدان پرست « سوشیانت » @iranboom_ir

آذری، یا زبان باستان آذربایگان - علامه محمد قزوینی به مناسبت ۶ خرداد سالگرد درگذشت علامه محمد قزوینی در این رساله صغیره‌الحجم، عظیمه الفایده مولف فاضل آن آقای سید احمد کسروی تبریزی یک موضوع بدیع دلکش را انتخاب نموده و در اطراف آن تحقیقات علمی فاضلانه خود را تمرکز داده است، و آن موضوع عبارت است از حل این دو مساله ذیل: اولا آن که زبان آذری مذکور در کتب مولفین قدما چه زبانی بوده است؟ ثانیا آن که زبان ترکی که فعلا زبان اهالی آذربایجان است از چه وقت و در نتیجه چه علل و اسباب تاریخی در آن مملکت ظهور پیدا کرده است؟ اما فقره اول، گمان می‌کنم هیچ‌کس تاکنون علی‌التحقیق و به طور علم تفصیلی نمی‌دانست که زبان «آذری» که بسیاری از مولفین عرب از قرن چهارم هجری گرفته الی قرن هفتم از قبیل مسعودی و ابن حوقل و یاقوت وسمعانی، اسمی از آن برده و همه گفته‌اند که [در عصر ایشان] زبان متداولی آذربایجان بوده است، در حقیقت چه زبانی بوده است. و هر چند از مطالعه کتب مولفین مزبورهر کس به طور اجمال از قرائن حدس می‌زد که «آذری» لابد شعبه‌ای از لهجات متنوعه، متکثره زبان فارسی ماند طبری و گیلکی و سمنانی و لری و غیرها و غیرها که مجموع آن‌ها را به اصلاح نویسندگان ما «فهلویات» می‌گفته‌اند، بایستی بوده است. ولی این فقره چنانکه گفتیم فقط حدس و تخمین و علم اجمالی بود و دلایل تفصیلیه قطعیه بر این مطلب که تنها از روی تتبع کتب مختلفه و مقایسه آن‌ها بـا یکدیگر به دست می‌آید کسی در دست نداشت. زیرا چون مساله تحقیق در خصوص زبان اهل آذربایجان تاکنون محل احتیاج عمومی نبوده است. بالطبیعه کسی تـا  به حال به صرافت آن نیافتاده و زخمت تتبع و تفتیش در کتب را در این باب به خود راه نداده بوده است و این فقره یعنی فارسی بودن زبان آذربایجان که در عهد خود الی قرن هفتم هجری از بدیهیات بوده است (همان طور که فارسی بودن زبان اهالی فارسی امروزه مثلا برای ما از بدیهیات است و کسی به فکر اثبات آن برای معاصرین یا برای آیندگان نمی‌افتد) کم‌کم پس از ظهور تدریجی زبان ترکی در آن مملکت به واسطه بعد عهد و تمادی مدت و تناسی اخلاف سیرۀ اسلاف را و کساد بازار علم و ادب امروز از نظریات شده است که سهل است در این اواخر بعضی همسایگان جاهل یا متجاهل ما برای پیشرفت پاره‌ای اغراض معلومه الحال خود از جهل عمومی معاصرین استفاده نموده، بدون خجالت و بدون مزاج ادعا می‌کنند که زبان اهالی آذربایجان از اقدام ازمنه تاریخی الی یومنا هذا همواره ترکی بوده است! از این اشخاص «مغرض گذشته بعضی از خود ایرانیان نیز مانند مولفین نامه دانشوران مثلا و هم‌چنین  یکی از مستشرقین انگلیسی «لسترنج» به واسطه قلت انس به اوضاع تاریخی آن اعصار و نیز بلاشک به واسطه فریب خوردن از ظاهر اصطلاح «ترکی آذری» که در عرف ترکان، امروزه بر لهجه ترکی آذربایجان و قفقاز اطلاق می‌شود توهم کرده‌اند که زبان «آذری» مذکور در کتب مولفین عرب شعبه‌ای از زبان ترکی بوده است(رجوع کنید به صفحه 7 و 11 ـ 12 از رساله). غافل از آن که در آن ازمنه‌ پای مهاجرت ترک‌ها به آذربایجان باز نشده بوده است، یا درست باز نشده بوده است. پس چگونه زبان آن‌ها قبل از خودشان ممکن بوده در آن مملکت شیوع پیدا کند. به عینه مثل این که کسی امروز ادعا کند که زبان اهالی مصر قبل از فتح اسلامی، عرب بوده، یا زبان اهالی آسیای صغیر قبل از غلبه سلجوقیه روم ترکی بوده است و دلیلش فقط این باشد که زبان آن دو مملکت فعلا عربی و ترکی است. پس از آن چه گذشت معلوم شد امروزه مساله زبان آذربایجان اهمیتی سیاسی به هم رسانیده و حریف از هیچ‌گونه غش و تدلیس تاریخی و قلب ماهیات حقایق برای پیشرفت اغراض باطلۀ خود باکی ندارد. اثبات این که زبان اصلی آذربایجان تـا  حدود قرن هفتم، هشتم هجری زبان فارسی بوده است. (یا به عبارت اخری اثبات این که زبان آذری که به شهادت صریح مولفین قدما زبان متداول آذربایجان بوده و هنوز نمونه‌ای از آن در بعضی‌ دهات آذربایجان باقی است شعبه‌ای از شعب زبان فارسی بوده است)‌ تـا چه اندازه برای ایرانیان دارای اهمیت و تاچه درجه اکنون محل احتیاج عمومی است و در حقیقت به مقتضای اذا ظهرت البدعه فلیظهر العالم عامه، ابطال این سفسطه سیاسی و کشف این تدلیس تاریخی امروزه بر عموم فضلای ایـران در شرع سیاست، واجب کفایی بلکه واجب عینی است و گمان می‌کنم که تالیف این رساله اولین قدم جدی است که در این راه برداشته شده است و مولف فاضل آن به واسطه تتبع در اغلب مظان موجوده تاریخی و جغرافی و به استناد به چند قطعه نظم و نثر از زبان آذری که از کتب متفرقه التقاط کرده، تـا  درجه مهمی از عهده این امر برآمده است و از این راه خدمت شایانی هم به تـاریخ ایـران و هم به سیاست و ملیت این مملکت نموده است. دنباله نوشتار: http://www.iranboom.ir/iranshahr/tireh-ha/2626-azari-ya-zaban-bastan-azarbayegan.html @iranboom_ir

کتاب «گناه‌ نابخشودنی ـ جدایی بحرین از ایران ـ رفراندوم دروغین» تألیف: احمد اقتداری به کوشش: امیرحسین مرادخانی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش های ایرانی و اسلامی) @iranboom_ir

ششم خرداد، سالروز درگذشت استاد میرزا محمد قزوینی (۱۱ فروردین ۱۲۵۶ تهران - ۶ خرداد ۱۳۲۸ تهران)، ادیب و پژوهشگر تاریخ و فرهنگ ایران است یادش گرامی باد. @iranboom_ir آثار: تصحیح مرزبان‌نامه المعجم فی معاییر اشعارالعجم چهار مقاله نظامی عروضی سمرقندی تاریخ جهانگشای جوینی دیوان حافظ شَدالازار فی حط‌الاوزار عن زوارالمزار سیاست‌نامه مقالات بیست مقاله قزوینی، جلد اول (به کوشش ابراهیم پورداوود)، ۱۳۰۷ بیست مقاله قزوینی، جلد دوم (به کوشش عباس اقبال آشتیانی)، ۱۳۱۳ نامه‌ها و یادداشت‌ها نامه‌های قزوینی به تقی‌زاده (به کوشش ایرج افشار) یادداشت‌های قزوینی، در ۱۰ جلد (به کوشش ایرج افشار) مسائل پاریسیه، در ۴ جلد (به کوشش ایرج افشار و علی محمد هنر)

سیر تاریخی دگرگونی مفهوم «تیره ی ایرانی » در یکصد سال گذشته برای آگاهی از دگرگونی ها روی پیوند زیر کلیک کنید : http://iranchehr.com/?p=11927 @iranboom_ir

خالق خانه ابدی خیام کیست؟ - «هوشنگ سیحون» طراح آرامگاه خیام http://www.iranboom.ir/honar/45-honar/13664-aramgah-khayam-hoshang-seihoon.html @iranboom_ir

روایت فتح بزرگ (خرمشهر) - روابط عمومی نیروی زمینی ارتش ـ بخش اول http://www.iranboom.ir/tarikh/tarikhemoaser/5039-ravat-fath-bozorg-khoramshahr-1.html نبرد برای آزاد سازی خرمشهر 1/3/61 تا 4/3/61 (شرح تفصیلی رخدادهای روزهای اول تا سوم خرداد 1361) http://www.iranboom.ir/tarikh/tarikhemoaser/5042-nabard-baraye-azadsazi-khoramshahr.html فيلم مستند «خرمشهر؛ جمعیت ۳۶ میلیون نفر» http://www.iranboom.ir/resaneh/didary/5089-film-khoranshahr-36milion.html حماسه عملیات بیت‌المقدس به روایت اسناد http://www.iranboom.ir/tarikh/tarikhemoaser/5092-hamase-amaliat-beitolmoghadas-asnad.html شعری که «گل آقا» برای آزادی خرمشهر سرود http://www.iranboom.ir/shekar-shekan/chame/5093-khoramshahr-gol-agha.html گزارش تصویری - خرمشهر شهر خون آزاد شد - 1 http://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/gozaresh-tasviri/5108-azad-sazi-khorram-shahr-1.html گزارش تصویری - خرمشهر شهر خون آزاد شد - 2 http://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/gozaresh-tasviri/5110-azad-sazi-khorram-shahr-2.html گزارش تصویری - خرمشهر شهر خون آزاد شد - 3 http://www.iranboom.ir/tazeh-ha-sp-285929972/gozaresh-tasviri/5111-azad-sazi-khorram-shahr-3.html خرمشهر، شهر خون، آزاد شد ... http://www.iranboom.ir/tarikh/tarikhemoaser/5112-khoramshahr-azad-shod-sp-2145491001.html حماسه خرمشهر با صدای ادیب برومند http://www.iranboom.ir/resaneh/shenidary/2323-hamase-khoramshahr.html رشید رشید احمد: خرمشهر آزاد شد http://www.iranboom.ir/tarikh/tarikhemoaser/2309-khoramshahr-azad-shod.html @iranboom_ir

۳۴ سال پیش در ۵ خرداد ۱۳۶۹، دکتر علی‌اکبر سیاسی ـ بنیانگذار و پدر روان‌شناسی نوین ایران ـ درگذشت. علی‌اکبر سیاسی در پایه‌گذاری یونسکو همکاری داشت و عضو فرهنگستان ایران و شورای عالی فرهنگ نیز بود. @iranboom_ir