Институт парламентаризма

Тұрмыстық қатты қалдықтардың 90% полигондарда көміледі дегенге күмән бар. Бұл деректердің нақтылығының жеткіліксіздігі және қалдықтарды өңдеу әдістері мен орындары туралы нақты ақпараттың болмауына байланысты. Мұндай ақпаратты нақтылау үшін қалдықтарды басқару органдарының мәліметтерін егжей-тегжейлі зерттеу немесе әртүрлі аймақтардағы тұрмыстық қатты қалдықтармен жұмыс істеу жағдайына мамандандырылған бағалау жүргізу қажет.

Парламентаризм институты жүргізген зерттеу тұрмыстық қатты қалдықтарды басқару саласындағы мынадай негізгі мәселелерді анықтады: ✔️тұрғындардан қоқыс үшін төлемдердің жиналмауы; ✔️бөлек жинау механизмінің болмауы; ✔️қалдықтарды қайта өңдеу жеткіліксіздігі; ✔️өндірушінің кеңейтілген жауапкершілігі жүйесінің тиімсіздігі; ✔️айналмалы экономиканың болмауы. Бұл проблемалар өзара байланысты және кешенді шараларды қажет ететіні анық. Жиналмайтын төлемдер мәселесі: 1️⃣ тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және әкету жөніндегі қызметтерге ақы төлемейді; бұл қаражаттың жетіспеушілігіне және ресурстарды ұтымсыз пайдалануға әкеледі. 2️⃣ тұрмыстық қалдықты жинаудың, кәдеге жаратудың және қайта өңдеудің ұтымды жүйесі туралы халықты ақпараттандыру бойынша жұмыс жүргізілмейді Мәселені шешу үшін мынадай ұсыныстар әзірленді: ✅Пәтерлерде тұратындардың саны туралы мәліметтерді ұсыну үшін қызметке Ішкі істер министрлігін тарту. Ішкі істер министрлігі (ІІМ) ұсынуы мүмкін тұрғындарды тіркеу туралы деректерді пайдалану. Бұл деректер ҚТҚ жинау және шығару қызметтері көрсетілетін үй шаруашылықтарының санын дәл анықтауға көмектеседі. Бұл тәсіл қызметтерді төлемеу мүмкіндігін болдырмау немесе азайту арқылы тарифтеу мен өндіріп алудың дәлдігін жақсарта алады. ✅ Тұрғын үй жылжымайтын мүлік алаңы негізінде қалдық шығару тарифін есептеу. Тұрмыстық қатты қалдықтарды шығару бойынша қызметтер үшін тариф тұрғын үй алаңы негізінде есептеледі. Бұл тарифтеу әдісі әділ болуы мүмкін, өйткені тұрғын үйдің үлкен аумағы әдетте өндірілетін қалдықтардың көбірек болуын білдіреді. Бұл сонымен қатар ресурстарды үнемдеуді және қалдықтарды басқаруға жауапкершілікпен қарауды ынталандыруы мүмкін. ✅ Нақты мекен-жайы бойынша тексеру және жасанды интеллектіні енгізу бойынша МӘМ, МИБ, ПИК міндеттерін енгізу. Тұрмыстық қатты қалдықтарды шығару бойынша қызметтерді төлеуге міндетті пәтерлерде тұратындардың нақты санын бақылаудың жаңа тетіктерін енгізу. Жасанды интеллектті (AI) пайдалану деректерді талдау және тұрғын үй декларацияларындағы сәйкессіздіктерді анықтау арқылы бұл процесті жеңілдетуі мүмкін. Бұл төлем жасамау жағдайларын азайтуға және төлемдерді көбейтуге көмектеседі.

📌 Бұл опциялардың әрқайсысының өзіндік артықшылықтары мен ерекшеліктері бар. Оларды сәтті жүзеге асыру қалдықтарды басқару жүйесінің қаржылық тұрақтылығын едәуір жақсартып, оның тиімділігін арттыра алады. Ең қолайлысын таңдап, оны жергілікті қауымдастықтар мен инфрақұрылымның нақты жағдайлары мен талаптарына бейімдеу маңызды.

Тұрмыстық қатты қалдықтарды қалай тиімді өңдеуге болады?

Тұрмыстық қатты қалдықтарды тиімді басқару тек бөлек жинауды ғана емес, сонымен қатар экологиялық стандарттарды ескере отырып, кейіннен қайта өңдеуді және жоюды қажет етеді. Қалдықтарды бөлек жинау және қайта өңдеу жүйесін дамыту орнықты дамудың және қоршаған ортаға теріс әсерді төмендетудің шешуші сәті болып табылады.

📌 ҚР Экология және табиғи ресурстар министрлігінің 2024 жылға арналған деректері коммуналдық қалдықтардың құрамы бірнеше фракциядан тұратынын көрсетеді. Пайдалы қалдықтардың 7️⃣0️⃣ % 16% пластик; 11% макулатура қалдықтары; 9% шыны; 37% органикалық қалдықтар; 27% басқа. Алайда, бұл көрсеткіш аймаққа байланысты өзгеруі мүмкін екенін атап өткен жөн. ✅ Қазіргі уақытта ҚР ПІБ жанындағы Парламентаризм институты қалдықтарды тиімді өңдеу мәселелерін шешу бойынша бастамалар көтеруде. Институт осы тақырып бойынша бірнеше жұмыс отырыстарын өткізді. Ал маусым айында ҚР Парламенті Сенатының Аграрлық мәселелер, табиғатты пайдалану және ауылдық аумақтарды дамыту комитетінің депутаттарымен бірлесіп "Тұрмыстық қатты қалдықтар мәселелері және оларды пайдаға асыру. Өндірушінің кеңейтілген жауапкершілігін одан әрі жетілдіру мәселелері" тақырыбында дөңгелек үстел ұйымдастырды. ✔️ Парламентаризм институтының ұсыныстары тұрмыстық қатты қалдықтармен жұмыс істеу мәселесін жүйелі түрде шешуді қамтамасыз етуге бағытталған және қалдықтардың әртүрлі түрлерін бөлек жинау мен қайта өңдеуді ұйымдастырудың тиімді шараларын қамтиды. Қалдықтарды басқарудың негізгі кезеңдері: Қалдықтарды жинау️ ➡️ қалдықтарды тасымалдау️ ➡️ қалдықтарды сұрыптау➡️ қалдықтарды қайта өңдеу ➡️ қалдықтарды көму полигоны. 🔶 Осы кезеңдердің әрқайсысы қалдықтарды басқарудың тиімді жүйесін құру үшін қажет. Бұл олардың қоршаған ортаға әсерін азайтуға және тұтыну мен өндіріс процестерінің тұрақтылығын арттыруға көмектеседі. Қайта өңдеу компосттау, қайта өңдеу, қайта өңдеу, газдандыру, инкапсуляция немесе жағу сияқты әртүрлі әдістерден тұрады. 🔷 2023 жылы Қазақстанда 4,135 млн тонна тұрмыстық қатты қалдықтар болған. Оның ішінде тұрмыстық қатты қалдықтардың 24% қайта өңдеуге жарамды. ✅ Қоқыс тасымалдаушы ұйымдардың қызметімен қамтамасыз етілмеген ауылдық округтер өз қалдықтарын мамандандырылған көму полигондарына немесе қалдықтармен жұмыс істейтін өзге де орындарға жібере алады. Бұған жеке бұрыштар, уақытша қоймаларды пайдалану немесе өртеу немесе компост жасау сияқты қарапайым әдістерді қолдана отырып, уақытша іске асыру кіреді. Жалғасы ⬇️

Құқық бұзушылықтың алдын алу бойынша заң жобасын сарапшылар талқылады

20 маусымда ҚР ПІБ жанындағы Парламентаризм институты мен ҚР Президенттік орталығы «Құқық бұзушылықтың алдын алу: заңға қарсы әрекеттерге нөлдік төзімділік қағидатының негізі» тақырыбында дөңгелек үстел өткізді. ➡️ https://aikyn.kz/268661/k-u-k-yk--bu-zushylyk-tyn--aldyn-alu-boyynsha-zan--zhobasyn-sarapshylar-talk-ylady

"Құқық бұзушылықтың алдын алу саласында бірыңғай заң әзірлеуге уақыт келді. Бұл заңның қабылдануы халықтың құқықтық қорғалуын жақсартады және құқық қолдану тәжірибесін жеңілдетеді", - дейді сарапшылар.

Бүгін ҚР ПІБ жанындағы Парламентаризм институты мен ҚР Президенттік орталығы «Құқық бұзушылықтың алдын алу: заңға қарсы әрекеттерге нөлдік төзімділік қағидатының негізі» тақырыбында дөңгелек үстел өткізді. Толығырақ төмендегі сілтемеде ⬇️ https://baq.kz/sarapshylar-quqyq-buzushylyqtyn-aldyn-alu-boyynsha-zan-zhobasyn-talqylady-334530/

Нөлдік төзімділік қағидаты Қазақстанда жұмыс істей ме? ✅ Бүгін ҚР ПІБ жанындағы Парламентаризм институты мен ҚР Президенттік орталығы «Құқық бұзушылықтың алдын алу: заңға қарсы әрекеттерге нөлдік төзімділік қағидатының негізі» тақырыбында дөңгелек үстел өткізді. Шараға қатысушылар құқық бұзушылықтың алдын алу саласында бірыңғай заң әзірлеуді талқылады. Бұл туралы толығырақ Toppress сайтында ⬇️ ➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖ Принцип нулевой терпимости: будет ли он работать в Казахстане? ✅ Сегодня Институт парламентаризма при УДП РК и Президентский центр РК провели круглый стол на тему: «Профилактика правонарушений: основа принципа нулевой терпимости к противоправным деяниям». Участники круглого стола обсудили разработку единого закона в сфере профилактики правонарушений. Подробнее в материале Toppress https://toppress.kz/article/zakonoproekt-o-profilaktike-pravonarushenii-obsudili-eksperti

Законопроект о профилактике правонарушений обсудили эксперты   📌 20 июня Институт парламентаризма при УДП РК и Президентский центр РК провели круглый стол на тему: «Профилактика правонарушений: основа принципа нулевой терпимости к противоправным деяниям».  

В предвыборной программе Президента К.К. Токаева «Справедливый Казахстан – для всех и каждого. Сейчас и навсегда» поставлена задача повысить эффективность системы профилактики правонарушений, расширить участие граждан в выработке решений по обеспечению правопорядка.

  ✅ Для достижения этой задача в настоящее время Правительство РК разрабатывает законопроект о профилактике правонарушений, который объединит пять действующих законов – «О профилактике правонарушений», «О профилактике бытового насилия», «О профилактике правонарушений среди несовершеннолетних, предупреждении детской безнадзорности и беспризорности», «Об административном надзоре за лицами, освобожденными из мест лишения свободы», и «Об участии граждан в обеспечении общественного порядка». Институт парламентаризма готовит свои поправки и предложения к документу.   🔶 Как отметили участники круглого стола –депутаты Парламента, представители государственных органов, эксперты и ученые - разработка единого закона в сфере профилактики правонарушений назрела давно. Принятие закона улучшит правовую защищенность населения и упростит правоприменительную практику.  В нем следует четко прописать компетенции ответственных органов, механизмы межведомственной координации и инструменты индивидуальной профилактики правонарушений.   🔶 Как отметил в своем выступлении исполнительный директор Института парламентаризма по нормотворчеству Алмас Канатов, уровень безопасности страны является одним из основных критериев её развития.   🔶 Помимо законопроекта участники круглого стола обсудили новую Концепцию общественной безопасности на 2024-2028 гг. (в сфере профилактики правонарушений), которая определяет приоритетные направления работы.   🔶 В Концепции определены такие индикаторы общественной безопасности, как повышение уровня ощущения личной, имущественной и общественной безопасности граждан до 80,5%; улучшение позиции в глобальном индексе миролюбия с 97 до 65 места; повышение доверия к органам полиции до уровня выше 83%; вхождение в топ-40 стран по индексу верховенства закона «WJP Rule of Law Index», посредством повышения позиции страны  по фактору «Порядок и безопасность» до 35 места с улучшением позиции в рейтинге ВОЗ по дорожной безопасности до 70 места.   🔶 Исполнительный директор Института парламентаризма по нормотворчеству Алмас Канатов подчеркнул, что уровень безопасности страны является одним из основных критериев её развития.   🔶 В работе круглого стола приняли участие депутат Сената Парламента РК Наурызбай Байкадамов изаместитель директора Президентского центра РКСерик Сыдыков.   🔶 Эксперт Института парламентаризма, д.ю.н. Алибек Темербеков остановился в своем выступлении на некоторых исторических аспектах и настоящем состояние профилактики правонарушений.   🔶 Начальник  управления профилактической деятельности Комитета административной полиции МВД РК Руслан Каржасбеков подробно остановился на нормах проекта Закона РК «О профилактике правонарушений».   🔶 Доцент Международного университета «Астана» Ержан Жамбаев посвятил свое выступление профилактике правонарушений как форме участия граждан в охране общественного порядка.   Рекомендации, сформированные по итогам круглого стола, будут направлены в уполномоченные органы и Парламент для дальнейшего рассмотрения.

Құқық бұзушылықтың алдын алу бойынша заң жобасын сарапшылар талқылады   📌20 маусымда ҚР ПІБ жанындағы Парламентаризм институты мен ҚР Президенттік орталығы «Құқық бұзушылықтың алдын алу: заңға қарсы әрекеттерге нөлдік төзімділік қағидатының негізі» тақырыбында дөңгелек үстел өткізді.  

Президент Қ. К. Тоқаевтың сайлауалды бағдарламасында «Әділетті Қазақстан: бәріміз және әрқайсымыз үшін. Қазір және әрдайым»құқық бұзушылықты алдын алу жүйесінің тиімділігін арттыру, азаматтардың құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету жөніндегі шешімдерді әзірлеуге қатысуын кеңейту міндеті қойылған болатын.

  ✅ Аталған міндетке қол жеткізу мақсатында қазір ҚР Үкіметі құқық бұзушылықтардың алдын алу туралы заң жобасын әзірлеуде, ол қолданыстағы бес заңды біріктіреді – «Құқық бұзушылықтардың алдын алу туралы», «Тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу туралы», «Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың алдын алу туралы, балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу туралы», «Бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдарды әкімшілік қадағалау туралы», және «Азаматтардың қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуге қатысуы туралы». Ал Парламентаризм институты құжатқа өзінің түзетулері мен ұсыныстарын дайындайды.   🔶 Дөңгелек үстелге қатысушылар – Парламент депутаттары, мемлекеттік органдардың өкілдері, сарапшылар мен ғалымдар атап өткендей, құқық бұзушылықтың алдын алу саласында бірыңғай заң әзірлеуге уақыт келді. Заңның қабылдануы халықтың құқықтық қорғалуын жақсартады және құқық қолдану тәжірибесін жеңілдетеді. Онда жауапты органдардың құзыреттері, ведомствоаралық үйлестіру тетіктері және құқық бұзушылықтардың  алдын алу құралдары нақты жазылуы керек.     🔶 Парламентаризм институтының норма шығару жөніндегі атқарушы директоры Алмас Қанатов елдің қауіпсіздік деңгейі оның дамуының негізгі өлшемдерінің бірі болып табылатынын атап өтті.   🔶 Дөңгелек үстел жұмысына ҚР Парламенті Сенатының депутаты Наурызбай Байқадамов жәнеҚР Президенттік орталығы директорының орынбасары Серік Сыдықов қатысты.   🔶 Парламентаризм институтының сарапшысы, з.ғ.д. Әлібек Темербеков өз сөзінде кейбір тарихи аспектілер мен құқық бұзушылықтың алдын алу жай-күйіне тоқталды.   🔶 ҚР ІІМ Әкімшілік полиция комитетінің алдын алу қызметі басқармасының бастығы Руслан Қаржасбеков «құқық бұзушылықтың алдын алу туралы» ҚР Заңы жобасының нормаларына егжей-тегжейлі тоқталды.   🔶 «Астана» Халықаралық университетінің доценті Ержан Жамбаев өз сөзін азаматтардың қоғамдық тәртіпті сақтауға Қатысу нысаны ретінде құқық бұзушылықтың алдын алуға арнады.   Дөңгелек үстелдің қорытындысы бойынша қалыптастырылған ұсынымдар одан әрі қарау үшін уәкілетті органдар мен Парламентке жіберілетін болады.