OneStop Etnews

የባንክ ተበዳሪ ነዎት? ወይም ለመበደር አስበዋል? እነዚህ አዲስ መመሪያዎች ይመለከትዎታል የኢትዮጵያ ብሄራዊ ባንክ የሀገሪቱን የባንኮች ከቀውስ ይታደጋል፣ መረጋጋትም ያሰፍናል ያላቸውን አምስት አዳዲስ መመሪያዎች ይፋ አድርጓል። መመሪያዎቹ ከዚህ ቀደም የተወሰዱ ብድሮችንም ሆነ አዲስ የሚሰጡ ብድሮች ላይ ገደብ እና ተጨማሪ ተጠያቂነትን ይዟል። መመሪያው በሀገሪቱ ባሉ ባንኮች ላይ የሚኖረውን ተፅዕኖና በፋይናንስ ዘርፉ ላይ የሚከሰቱ አዳዲስ ለውጦችን ለመገንዘብ የመመሪያዎቹን አንኳር ይዘት እንደሚከተለው እንሆ። የኢትዮጵያ ብሄራዊ ባንክ የሀገሪቱን የባንክ ዘርፍ ጤንነት ያስጠብቃል ያላቸውን አምስት መመሪያዎችን አሻሽዬ አውጥቻለሁ ባለው መግለጫ ላይ የንግድ ባንኮች ለደንበኞቻቸው ብድርን የሚያራዝሙበትን መንገድ የሚገድብ መመሪያን አሻሽሎ ማውጣቱን ገልጿል። ማዕከላዊ ባንኩ የብድር ጊዜ ማራዘምን የሚገድበው የተሻሻለው “የንብረት ምደባ እና ለተዛማጅ ስጋቶች ስለሚያዝ የመጠባበቂያ ፕሮቪዥን” ፣ የሚለው መመሪያ ነው። በተሻሻለው መመሪያ መሰረትም ንግድ ባንኮች የአጭር እና የመካከለኛ ጊዜ ብድሮችን የመክፈያ ጊዜ ማሻሻል የሚፈቀድላቸው ሶስት ጊዜ ብቻ እንዲሆን ገድቧል። ከዚህ ቀደም ንግድ ባንኮች የአጭር እና መካከለኛ ጊዜ ብድሮችን አምስት ጊዜ ማራዘም ወይንም የብድር ውልን ማሻሻል ይፈቀድላቸው ነበር። ንግድ ባንኮች የረጅም ጊዜ ብድርን የመክፈያ የውል ጊዜን ማሻሻል የሚፈቀድላቸው ለአራት ጊዜ ብቻ እንዲሆን በብሄራዊ ባንኩ በተሻሻለው መመሪያ ደንግጓል። ከዚህ ቀደም የረጅም ጊዜ ብድር መክፈያ ጊዜን ለስድስት ጊዜ ማራዘም ይፈቀድ ነበር። ማዕከላዊ ባንኩ የብድር መክፈያ ጊዜ የማራዘምያ ድግግሞሽን መገደብ ያስፈለገው በንግድ ባንኮች ዘንድ ብድሮችን ሁል ጊዜ ጤናማ አድርጎ የማቅረብ ልማድን ለማስቀረት መሆኑን ገልጿል። በተለይ የብድር መክፈያ ጊዜን በተደጋጋሚ ማራዘምን በርካታ ባንኮች በየአመቱ ያልተገባ ትርፍን ለማግኘት እንደሚጠቀሙበት ብዙ ጊዜ ይነሳል። አንድ ተበዳሪ ብድሩን በወቅቱ መክፈል ካልቻለ አበዳሪው ባንክ መመለስ ያልቻለውን ያክል ገንዘብ በመጠባበቂያነት መያዝ ይጠበቅበታል።ሆኖም የብድር መክፈያ ጊዜው የሚራዘም ከሆነ ግን ለመጠባበቂያነት የሚያዘው ገንዘብ ወደ ትርፍነት የመሄድ ዕድሉ ከፍ ያለ ነው። በተሳሳተ ሁኔታ ሁል ጊዜ ብድርን ጤናማ አስመስሎ ማቅረብ ለባንኮች ለጊዜው ትርፍ ማግኛ ይሁን እንጂ በጊዜ ሂደት ለፋይናንስ ዘርፉ አደጋን ማምጣቱ አይቀርም። ለዚህም ብሄራዊ ባንኩ የብድር ማራዘሚያ ድግግሞሽን እንዲገደብ አድርጓል። ማዕከላዊ ባንኩ አንድ ብድር የመክፈያ ጊዜው ሳይደርስ በተለያየ ሁኔታ ሳቢያ የመከፈል እድሉ የጠበበ መሆኑን አመላካች ነገር ካለ እንደ ተበላሸ ብድር ተቆጥሮ ቢያንስ አጠራጣሪ ብድሮች ውስጥ እንዲገባ ባሻሻለው መመሪያ ደንግጓል። በሌላ በኩልም አንድ ተበዳሪ ከአንድ ባንክ የተለያዩ ብድሮች ወስዶ ከብድሮቹ አንዱ የተበላሸ ሆኖ፣ ይህ የተበላሸው ብድር ለደንበኛው ከተሰጠው ብድር ውስጥ ከ20 በመቶ እና ከዛ በላይ ከሆነ ሁሉም ብድሮች ወዲያው በተበላሸ ብድር መደብ ውስጥ እንዲካተቱ ታዟል። የኢትዮጵያ ብሄራዊ ባንክ በሌላ በኩል የባንኮች ብድር ውስን ቦታ ውሎ ፣እነዚያ ውስን ተበዳሪዎች የብድር መክፈል ውላቸውን በጊዜው መወጣት ባለመቻላቸው ባንኮች ላይ ሊመጣ የሚችል አደጋን ለመቀነስ ለአንድ ተበዳሪ ሊሰጥ የሚችል ብድር ላይ ጣርያ አበጅቷል። በተሻሻለው “የከፍተኛ ብድር ተጋላጭነት ገደብ መመሪያ” በሚለው ውስጥ ተካቷል። በዚህም መሰረት አንድ ባንክ ለአንድ ተበዳሪ የሚሰጠው ብድር ከባንኩ ጠቅላላ ካፒታል ከ25 በመቶ መብለጥ እንደሌለበት መመሪያው ያዛል። መመሪያው ከፍተኛ መጠን ያለው ብድር አንድ ተበዳሪ ቢወስድ እና ተበዳሪው መክፈል ባይችል ባንኩ ላይ ሊከሰት የሚችል ውድቀትን እና ባለ አክስዮኖችን እና ተያያዥ አካላት ላይ ሊደርስ የሚችልን ጉዳት ለመቀነስ ያስችላል ተብሎ ታምኖበታል። ብሄራዊ ባንክ በቅርቡ ያወጣው የፋይናንስ ዘርፍ መረጋጋት (stablity) ሪፖርት፣ የኢትዮጵያ ባንኮች እስከ ዛሬ ከሰጡት ከሁለት ትሪሊየን ብር በላይ ብድር ከ20 በመቶ በላይ ማለትም ከ400 ቢሊየን ብር በላይ የሆነውን የወሰዱት ከ10 ተበዳሪዎች አይበልጡም ማለቱ፣ ብዙ ብድር ለጥቂት ተበዳሪዎች በመሰጠቱ ለፋይናንስ ዘርፉ ስጋት ፈጣሪ ነው አስብሏል። ስለዚህ ለአንድ ተበዳሪ ከአንድ ባንክ የሚሰጥ ብድር ገደብ ማስቀመጥ አስፈላጊ ነው ተብሏል። ብሄራዊ ባንክ ካሻሻላቸው መመሪያዎች ውስጥ ከባንኮች ጋር ተዛማጅነት ላላቸው አካላት የሚሰጥ ብድር ላይም ገደብ ያስቀመጠ መመሪያም ይገኛል። ይህም የአንድ ባንክ ባለ አክስዮን ሆነው ከባንኩ የሚበደሩ ግለሰቦችንም ሆነ ኩባንያዎችን ሊያካትት ይችላል። በዚህ መልኩ የሚሰጥ ብድር ላይ ገደብ ማስቀመጥ ያስፈለገውም ብድር በአግባቡ እንዳይሰጥ እና የጥቅም ግጭትን ለማስቀረት ነው ተብሏል። በዚህም ከባንክ  ጋር በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ ተዛማጅነት ላላቸው አካላት በማንኛውም ጊዜ የሚሰጠው ብድር ከባንኩ አጠቃላይ ካፒታል ከ15 በመቶ እንዳይበልጥም በተሻሻለው መመሪያ ገደብ ተቀምጧል። ባንኮች ብድር ሲሰጡ ከነሱ ጋር ተዛማጅነት ላላቸው አካላት(ለባለ አክስዮኖችም ሆነ ሌላ) ሆነ ከባንኮቹ ጋር ተዛማጅ ላልሆኑ ግለሰቦችም ሆኑ ኩባንያዎች ተመሳሳይ መስፈርትን ይጠቀሙ ተብሏል። ይህም አንዳንድ ባንኮች ተዛማጅ ላልሆኑ ግለሰቦችም ሆነ ኩባንያዎች ብድር ለመስጠት የብድር መያዣንም ሆነ ሌሎች መስፈርቶችን ጠበቅ እያረጉ ለባለ አክስዮኖች እና ተዛማጅ አካላት ብድር የመስጫ መስፈርትን በማላላት የሚፈጽሙትን ኢ-ፍትሀዊነት ለማስቀረት በማሰብ ነው። [ዋዜማ]

የባንክ ስራን ለመቆጣጠር የሚያስችሉ አምስት መመሪያዎችን ማሻሻሉን ያስታወቀው የሀገሪቱ የፋይናንስ ዘርፉ ተቆጣጣሪ አካል የሆነዉ ብሔራዉ ባንክ ካደረገዉ ማሻሻያዎች መካከል የብድር ዉል ድግግሞሽ መጠን ላይ ያስቀመጠው ይገኝበታል ። በአዲሱ የብድር ድግግሞሽ ለአጭር እና ለመካከለኛ ጊዜ ብድሮች 5 ጊዜ ይፈቅድ የነበረዉን ከ 3 ጊዜ እንዳይበልጥ አድርጓል። እንዲሁም ለረዥም ጊዜ ብድር እስከ 6 ጊዜ ይፈቅድ የነበረዉን የብድር ዉል ድግግሞሽ ከ 4 ጊዜ እንዳይበልጥ ገድቧል። በዚህ የህግ ማሻሻያው ማንኛውም ባንክ ለአንድ ተበዳሪ የሚኖረው አጠቃላይ የብድር ተጋላጭነት ከባንኩ ጠቅላላ ካፒታል 25 በመቶ እንዳይበልጥ ገድቧል። @onestopetnews

Government Proposes Birr 971.2 Billion Budget for Upcoming Fiscal Year https://onestop.et/government-proposes-birr-971-2-billion-budget-for-upcoming-fiscal-year/

Transport & Logistics Minister Alemu Sime revealed that the government spent 29.2 billion Br on fuel subsidies in the past nine months, while the total transaction volume reached 86 billion Br. Over 103,000 vehicles were banned from the program for improper use. Source: Fortune @Ethiopianbusinessdaily

በበጀት ዓመቱ 11 ወራት ወደ ውጪ ከተላከ የቡና ምርት ከፍተኛ ውጤት ተመዘገበ በ2016 በጀት ዓመት 11 ወራት ወደ ውጪ ከተላከ የቡና ምርት ከፍተኛ ውጤት መመዝገቡን የኢትዮጵያ ቡናና ሻይ ባለስልጣን አስታወቀ። በግንቦት ወር በተላከ የቡና ምርት በወራት ሲታይ በመጠንም ሆነ በገቢ ከፍተኛ ውጤት የተገኘበት መሆኑ ተገልጿል። በግንቦት ወር ብቻ 43 ሺህ 481 ቡና በመላክ ከእቅዷ 105 በመቶ ውጤት ማስመዝገብ ተችሏል። ከገቢም አንጻር በወሩ ብቻ 209 ነጥብ 54 ሚሊዮን የአሜሪካን ዶላር ገቢ ማሳካቷን መቻሉንም ባለሥልጣኑ ገልጿል። በበጀት ዓመቱ 11 ወራት 252 ሺህ 466 ነጥብ 98 ቶን የቡና ምርት በመላክ 1 ቢሊዮን 208 ሚሊዮን 73ሺህ የአሜሪካን ዶላር በማግኘት ከፍተኛ ውጤት የማምጣት ግስጋሴው መቀጠሉን የቡናና ሻይ ባለስልጣን አስታውቋል። (ኢ ፕ ድ)

#CPPI #WorldBank የዓለም ባንክ ከኤስ ኤንድ ፒ ግሎባል ማርኬት ኢንተለጀንስ ጋር የሚያዘጋጀው የኮንቴይነር ወደብ የአፈጻጸም መለኪያ (Container Port Performance Index - CPPI) የ2023 ደረጃ ባሳለፍነው ሳምንት ይፋ አድርጓል። ይህ መለኪያ ወደቦች የመረከብ አቀባበላቸውንና እንዴት እንደሚያስተናግዱ በአጠቃላይ ያላቸውን የስራ ቅልጥፍና እና አፈጻጸም የሚለካ ነው። በዚህም ከ409 ወደቦች የራስ ገዟ #ሶማሌላንድ " #በርበራ " ወደብ 106ኛ ደረጃ ላይ ተቀምጧል። የሶማሊያ ፤ " #ሞቃዲሾ " ወደብ ደግሞ 166ኛ ደረጃ ላይ ተቀምጧል። የ " #ጅቡቲ " ወደብ ከመጨረሻ ተርታ 379ኛ ደረጃ ላይ ነው የተቀመጠው። በዚህ የዓለም ባንክ የአፈጻጸም መለኪያ የበርበራ ወደብ ከሞቃዲሾ እና ጅቡቲ ወደቦች የተሻለ ደረጃ ተሰጥቶታል። በአጠቃላይ ዓለም አቀፍ ደረጃ ከተሰጣቸው ከ405 ወደቦች በመጨረሻ ተርታ ማለትም 379 ላይ የተቀመጠው የጅቡቲ ወደብ በሀገሪቱ ዘንድ ከፍተኛ ቅሬታ ፈጥሯል። የጅቡቲ ወደብ ባለፈው ዓመት ከዓለም የተሰጠው ደረጃ 26ኛ ሲሆን ዘንድሮ 379ኛ ላይ መቀመጡ ጅቡቲን አላስደሰተም። ሀገሪቱ " የዘንድሮ ደረጃ አሰጣጥ ምክንያታዊነት የጎደለው በመሆኑ ያሳስበናል " ያለች ሲሆን " ምን አይነት ሳይንስ ነው የሚያብራራው በዓለም ደረጃ ከ350 በላይ ነጥብ መጣል ? " ስትል ጠይቃለች። በአንድ ዓመት ውስጥ እንዲህ ያለው ደረጃ መሰጠቱ በመለኪያው ላይ የተዓማኒነት ጥያቄ እንደሚያስነሳ ገልጻለች። ጅቡቲ ፥ " ደረጃ አሰጣጡ ነጻ እና ከተእጽኖ የጸዳ ነው ወይ ? " ስትል ጠይቃ " ለማንኛውም አድሏዊም ሆነ አልሆነ ጅቡቲ ከሰሃራ በታች እና ምስራቅ አፍሪካ ትልቁ እና ቀልጣፋ ማዕከል ናት " ብላለች። Source: tikvahmagazine @onestopetnews

#CPPI #WorldBank የዓለም ባንክ ከኤስ ኤንድ ፒ ግሎባል ማርኬት ኢንተለጀንስ ጋር የሚያዘጋጀው የኮንቴይነር ወደብ የአፈጻጸም መለኪያ (Container Port Performance Index - CPPI) የ2023 ደረጃ ባሳለፍነው ሳምንት ይፋ አድርጓል። ይህ መለኪያ ወደቦች የመረከብ አቀባበላቸውንና እንዴት እንደሚያስተናግዱ በአጠቃላይ ያላቸውን የስራ ቅልጥፍና እና አፈጻጸም የሚለካ ነው። በዚህም ከ409 ወደቦች የራስ ገዟ #ሶማሌላንድ " #በርበራ " ወደብ 106ኛ ደረጃ ላይ ተቀምጧል። የሶማሊያ ፤ " #ሞቃዲሾ " ወደብ ደግሞ 166ኛ ደረጃ ላይ ተቀምጧል። የ " #ጅቡቲ " ወደብ ከመጨረሻ ተርታ 379ኛ ደረጃ ላይ ነው የተቀመጠው። በዚህ የዓለም ባንክ የአፈጻጸም መለኪያ የበርበራ ወደብ ከሞቃዲሾ እና ጅቡቲ ወደቦች የተሻለ ደረጃ ተሰጥቶታል። በአጠቃላይ ዓለም አቀፍ ደረጃ ከተሰጣቸው ከ405 ወደቦች በመጨረሻ ተርታ ማለትም 379 ላይ የተቀመጠው የጅቡቲ ወደብ በሀገሪቱ ዘንድ ከፍተኛ ቅሬታ ፈጥሯል። የጅቡቲ ወደብ ባለፈው ዓመት ከዓለም የተሰጠው ደረጃ 26ኛ ሲሆን ዘንድሮ 379ኛ ላይ መቀመጡ ጅቡቲን አላስደሰተም። ሀገሪቱ " የዘንድሮ ደረጃ አሰጣጥ ምክንያታዊነት የጎደለው በመሆኑ ያሳስበናል " ያለች ሲሆን " ምን አይነት ሳይንስ ነው የሚያብራራው በዓለም ደረጃ ከ350 በላይ ነጥብ መጣል ? " ስትል ጠይቃለች። በአንድ ዓመት ውስጥ እንዲህ ያለው ደረጃ መሰጠቱ በመለኪያው ላይ የተዓማኒነት ጥያቄ እንደሚያስነሳ ገልጻለች። ጅቡቲ ፥ " ደረጃ አሰጣጡ ነጻ እና ከተእጽኖ የጸዳ ነው ወይ ? " ስትል ጠይቃ " ለማንኛውም አድሏዊም ሆነ አልሆነ ጅቡቲ ከሰሃራ በታች እና ምስራቅ አፍሪካ ትልቁ እና ቀልጣፋ ማዕከል ናት " ብላለች። ሙሉ ዶክመንቱን በዚህ ያግኙ ➡️ CPPI 2023 #WorldBank #TikvahEthiopia @tikvahethiopia

ኢትዮጵያ ለሌሎች አገራት አየር መንገዶች የትኬት ሽያጭ ገቢ በውጭ ምንዛሬ ያልከፈለችው 149 ሚሊዮን ዶላር የተከማቸ ገንዘብ እንዳለባት ዓለማቀፉ የሲቪል አቬሽን ማኅበር አስታውቋል። ኤርትራ 75 ሚሊዮን ዶላር ያልከፈለችው ገንዘብ ያለባት ሲኾን፣ አልጀሪያ ደሞ 286 ሚሊዮን ዶላር እንዳለባት ማኅበሩ ገልጧል። የኢትዮጵያ አየር መንገድን ጨምሮ ለበርካታ አየር መንገዶች ያልከፈሉት ከፍተኛ የገንዘብ ክምችት የነበረባቸው ናይጀሪያና ግብጽ ግን በቅርቡ አብዛኛውን ገንዘብ ከፍለዋል ተብሏል። ኾኖም በርካታ አየር መንገዶች፣ በናይጀሪያና ግብጽ የገንዘብ ምንዛሬ ዋጋ መውረድ ሳቢያ ማግኘት ይገባቸው የነበረው ገቢያቸው በከፍተኛ ደረጃ ማሽቆልቆሉን ማኅበሩ ጠቅሷል።(ዋዜማ)