کورده‌ماڵ

‍ ‍ 🔸بازخوانی انقلاب مشروطه و نحوه همراهی مردم کرد و کردستان با آن   ✍ اسماعیل شمس ✅ این روزها بیش از هر زمان دیگری از انقلاب مشروطه سخن می رود. وضعیت کرد و کردستان در این انقلاب هم از موضوعاتی است که نمی توان به آن بی توجه بود. برخلاف دیدگاه احمد کسروی و همفکرانش که کردها را دور از مدنیت و مشروطیت و حتی در جبهه مقابل آن نشان داده اند، از قضا کرد و کردستان در کنار آذربایجان و گیلان از عناصر پیشرو و حامی انقلاب مشروطه محسوب می شدند و خیلی زودتر از شهرهای دیگر، انجمنهای ملی و مشروطه خواه درست کردند و پس از آن هم مجاهدتهای زیادی برای حفظ مشروطیت کردند. در مقاله پیوست، نوشته نگارنده که با عنوان "ارزیابی و تحلیل فعالیت انجمنها و تشکیلات اجتماعی کردستان در دوره مشروطه(١٣٢٤- ١٣٢٩ق/١٢٨٥- ١٢٨٩ش) "  در نشریه تحقیقات تاریخ اجتماعی چاپ شده است، به تفصیل به نحوه فعالیت کرد و کردستان در دوران مشروطه اشاره شده است(https://b2n.ir/k27972) ✅ مسأله اصلی این پژوهش بررسی نخستین تجربۀ فعالیت تشکیلاتی و گروهی در کردستان در قالب انجمنهای مشروطه­ خواه و نحوۀ مواجهۀ کارگزاران قاجار با آنها در دورۀ مشروطه(1324- 1329ق) است. پرسش این است که انجمن ایالتی و ولایتی ، بلدیه و دیگر انجمنهای کردستان در چه زمانی و چگونه درست شدند؟ اساسنامه آنها چه بود و چه اقداماتی انجام دادند؟ نحوۀ تعامل نهادهای حاکمیتی با آنها چگونه بود و چرا و چگونه برچیده شدند؟ یافته­ های این پژوهش نشان می دهد که مشروطه­ خواهان کرد با الگوبرداری از فعالیت مشروطه­ خواهان تهران و آذربایجان انجمنها و تشکیلات مختلفی را در کردستان پدید آوردند و به بسط مشارکت مردم در فعالیت­های سیاسی و اجتماعی کمک کردند.در مقابل، دولتمردان حاکم که همچنان به نظام سنتی حکمرانی تمایل داشتند، با شیوه­ ها و ابزارهای مختلف، مانع پیشبرد برنامه­ های آنان شدند. با وجود این ، مشروطه­ خواهان کرد عقب­ نشینی نکردند و کشمکش­های دو طرف تا پایان این دوره همچنان ادامه داشت. در دوران مشروطه افزون بر انجمنهای ولایتی سنندج، سقز، مهاباد و انجمنهای بلدیه این شهرها که همه توسط بزرگان منطقه تشکیل شده بودند، انجمنهایی مانند صداقت، هیٲت کارگران و هیٲت ترقی و تهذیب اخلاق کردستان شکل گرفتند و روزنامه ای هم به نام تمدن منتشر گردید که فقط چند شماره دوام آورد. ✅ گزیده ای  از نامه های رجال و انجمنهای مشروطه خواه کردستان به مرکز -  از قرار معلوم عبدالله خان همدانی را که پیشکار شعاع­ السلطنه بود با آن بی­شرفی­ها و بی­ اعتدالی­ها و ظلم­ها که در شیراز کرد می­خواهند به حکومت کردستان که سرحد است بفرستند. آیا سزاوار است چنین شخصیتی که خباثت باطن و خساست طینت او بر همه معلوم است مأمور حکومت شود و حافظ حدود جمعی از مسلمانان باشد. هیأت مجلس اگر خیرخواه دولت و ملت است باید خواستار شود که ازاین قبیل اشخاص به حکومت نروند (مجلس، ش 6، س 1: 2، 11 صفر 1325). - حرکات فرماندهان و رؤسای جدید در هر شهر و قصبه نوعی است که آرزوی دوره استبداد در دل­هاست و تنفر ملت به اوضاع جدید در تزاید؛ چرا؟ علت دارد هر کس را به مأموریت کردستان گسیل فرمودند به محض ورود با مفسد و معترض همدست گشته در جلب فایده شخصی و بودن دخل و برباد رعیت مضمحل داشتن قوای دولتی کاری ندیده... برای چه مردم بگویند این هم بواسطه نحوست مشروطه است. با این نعمت خداداد و زیادی رحمت نصف سکنه شب را بی­ نانند. -افسوس و صد افسوس که کردستان فلک زده ما هنوزمحصورچنگ استبدادیان می باشد. از بس که در این مدت به هرجانب دویده و فریاد و آه و ناله بیچارگان فلک زده کردستان را به عرض اولیای امور رسانیده چاره نشد...لهذا مجبوریم که معایب امورات را به ساحت مقدس پارلمان به عرض برسانیم. ✅ در برخی محافل تحلیلی و تاریخنگاری مرکز محور مدام از فعالیتهای مرکز گریز برخی رهبران و رجال کرد پس از جنگ جهانی اول سخن می رود. به نظر می رسد این افراد باید نگاه دقیقتری به وضعیت کردستان پس از مشروطه بیندازند و این پرسش را از خود بپرسند که واکنش دولت مشروطه به آن همه شور و اشتیاق مردم چه بود؟ آیا جز نادیده گرفتن آنها و تداوم مناسبات استبدادی در کردستان کار دیگری کرد؟ اگر برخی رجال کرد روند دیگری پس از جنگ جهانی اول در پیش گرفتند، همه اسناد و مدارک نشان می دهند که علت اولیه آن را باید در نحوه برخورد دولت مشروطه با کرد و کردستان جستجو کرد. https://t.me/kurdistanname

‍ چاپ ۳ جلد کتاب (فارسی، کُردی، انگلیسی) به قلم دکتر عادل محمدی در انتشارات بین‌المللی (49books) اِستُکهلم کشور سوئد. ♦عنوان فارسی: تصوراتِ نادرست پیرامون زبان ♦کوردی: تێگەیشتنی هەڵە لە زمان ♦انگلیسی : Misconception About Language کلیپ فوق با سه زبان به معرفی کتاب می‌پردازد. 💬در حال حاضر در اروپا موجود است.👇 https://49plusbooks.com/shop-1.html

🗓۱۴۰۲/۰۱/۱۶ ورود گربه به یک مسجد گربه از سر و کول امام جماعت الجزایری هنگام اقامه نماز تراویح بالا میره، برخورد امام جماعت مسجد جالب بود! 🌍 هواشناسی شهرهای کوردنشین 📡 @kurd_hava

«شانازی ده‌که‌م که کوردم!» جیا لەوه‌ی که دیار نییه کورد بوون چ شانازیەکی هه‌س، پرسیارێک؛ ئه‌وه‌ی که ئێمه هێشتا واده‌زانین شتێکمان هه‌یه که شانازی پێ بکه‌ین ئاکامی چییه؟ به چ شێوازێ ڕووبه‌ڕوو بوونمان لەگه‌ڵ ئه‌م دۆخه سامان ئه‌دا؟ ئایا به‌رەو خه‌باتێکی بێ کۆتایی هانمان ئه‌دا یان دڵخۆشمان ئه‌کا به‌و دۆخه‌ و وا پێمان ئه‌کا که به‌رامبەر بە بنده‌ستی بێده‌نگ ڕاوەستین؟ ئێمه تێکه‌ڵاوێکین له دوو شت: یه‌کەم کورد بوون و دووهەم بنده‌ست بوون. وادیاره «شانازی به کورد بوون» وه‌کوو موخه‌درێکه که بیرمان له «شه‌رمی بنده‌ست بوون» دوور ئه‌کا. ئه‌وه ڕێک هه‌مان تەوه‌هومی ناسیۆنالیستییه که نه‌ته‌وه‌کانی بنده‌ست له داخوازیی «گۆڕان» دوور ئه‌کا. ئه‌وه هه‌مان «افتخار می‌کنم که ایرانی هستم» بو ئێرانییه‌کانه که له بیریان ئه‌با له ناو چ کاره‌ساتێ ده‌ژین و به جێگای حه‌ولی گۆڕان دڵخوشیان ئه‌کا به مێژوویەکی دروکانی. ئه‌م شانازییه هه‌مان ئاسمان و ئه‌ستێره و خوای په‌شێوه که ده‌ڵێ: ئاسمانی تۆ، به‌ر پێی خۆته‌! سه‌رت شۆڕ که‌، ملت که‌ج که‌! چاو مه‌گێڕه‌ بۆ ئه‌ستێره‌ و ئاسمان و خوا! ئه‌وه‌ی بستێک خاکی نه‌بێ خوا و ئه‌ستێره‌ و ئاسمانی کوا؟ ئه‌م شانازیه هه‌مان مێژوو و لاواندنی سه‌رکه‌وتنه‌ کانی ڕابردوه که پیرباڵ له سه‌ریا ئۊشێ: به سه‌ر ڕابردوودا مه‌گری سه‌رکه‌وتنه‌کانی ڕابردوت مه‌لاوێنه‌وه گوو به ڕاپه‌ڕین و هه‌موو شوڕشه‌کانی رابردووی کورد گوو به مێژوو مێژووێکی نوێ درووست بکه شوڕشێکی نوێ درووست بکه. له جیاتی «شانازی به کورد بوون» ئیمه پێویستمان به «شه‌رم له بنده‌ست بوونه». با بڕوانین چۆن مارکس بابه‌ته‌کەمان بۆ ڕوون ئه‌کا: «شرم نوعی انقلاب است ... نوعی خشم است که درون را نشانه میرود. و اگر تمامی یک ملت واقعا احساس شرم کند آنگاه به سان شیری در می‌آید که خیز برداشته و آماده جهش‌ به جلوست». ئێمه پێویستمان به شه‌رمه نه شانازی! @kurdemal2021

ده‌نگی زه‌رده‌شت @kurdemal2021

‍ ‍ ‌کوردی یک زبان است با کلیه گویش‌های آن پروفسور  كريمی دوستان - بدره ایلام عضو افتخاری انستیتو زانست زاگروس @zanist2021 استاد زبانشناسی و رییس دانشکده علوم انسانی دانشگاە تهران                        تحصيلات و مدارج دانشگاهی: 1.فرصت مطالعاتی در دانشگاه اوتاوا در كشور كانادا 2.دكترای زبانشناسی از دانشگاه اسكس- انگلستان  3.کارشناسی ارشد فرهنگ و زبانهای باستانی از دانشگاه شیراز 4.كارشناسی زبان و ادبيات انگليسی از دانشگاه شيراز مسئوليت‌های اجرایی: 1.مدير گروه زبان انگليسی دانشكده تربيت دبير سنندج دانشگاه رازی 2.مدير گروه زبان انگليسی دانشگاه كردستان 3.معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه كردستان 4.معاون آموزشي دانشگاه كردستان 5.رییس دانشگاه كردستان 6.رییس دانشکده ادبیات وعلوم انسانی دانشگاه تهران 7.معاون پژوهشی کمیسیون علوم انسانی دانشگاه تهران 8.رییس کمیسیون دایمی هیات امنای دانشگاه اراک  9.عضو هیات امنای دانشگاه آزاد استان ایلام 10.عضو هیات امنای دانشگاه ایلام 11.عضو هیات امنای دانشگاه علوم پزشکی ایلام 12.سردبیر مجله ایرانشناسی 13.سردبیر مجله پژوهشهای زبانی 14.عضو هیات ممیزه دانشگاه ایلام 15.مدیر مسئول هفت مجله علمی پژوهشی در علوم انسانی  16.مدیر مسئول هفت مجله علمی پژوهشی در علوم انسانی 17.رییس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران 18.رییس کمیسون تخصصی علوم انسان دانشگاه تهران 19.عضو هیات مدیره انجمن زبانشناسی ایران 20.عضو کمیته برنامه ریزی زبانشناسی وزارت علوم. چاپ چندین اثر و صدها مقاله در مورد زبان های فارسی، کوردی و انگلیسی در نشریات داخل و خارج کشور. ‍ هەندێک کەس بە پێی هەندێک فاکتەری زمانیی جیاواز، هەورامی و لەکی تەواو لە کوردی جیا دەکەنەوە؛ لە حاڵێکدا هەندێک تایبەتمەندی و فاکتەری هاوبەش هەن کە دەریدەخەن  هەورامی و لەکی زیاتر بە کوردی نزیکن تا بە زمانەکانی تر و تایبەتمەندی هاوبەشی بەرچاویان هەیە. کەریمی‌دوستان فەرمووی ئێمە ناتوانین تەنیا لێک تێگەیشتنی ئاخێوەرەکان بە پێوەر دابنێین بۆ جیا کردنەوەی زمانێک لە زمانێکی تر. بۆ نمونە لە وڵاتی چین زارگەلێک هەن کە ئاخێوەرەکانیان لێک تێگەیشتنیان mutual intelligibility نییە بەڵام ئەو زارانە هەموو بە بەشێک لە زمانی چینی پێناسە دەکرێن. هەروەتر لۆر و لەک و کەڵهۆرێک بەهۆی بەرکەوتنی زمانی و دراوسێ بوونیان، تێگەیشتنیان لە یەک هەیە کە دیسانیش ئەوە نابێتە پێوەرێک بۆ جیاکردنەوەی زمان و زار. ٤ تایبەتمەندی سەرەکی لە زارەکانی کوردیدا هەیە کە لە هیچ کام لە زمانە ئێرانییەکان و زمانەکانی جیهاندا نابینرێت. ئەو پۆلینبەندیانەی کە تا ئەمڕۆ لە زارە کوردییەکان کراوە بە لە بەرچاو گرتنی تایبەتمەندی مێژوویی، جوگرافیایی و کۆمەڵایەتی بووە و چەندین دابەشکاریی دیکەش هەن کە ئەوانیش هیچیان بە کەلک وەرگرتن لە زانستی زمانناسی و فاکتۆرە زمانییەکان نەکراون. یەکێک لەو تایبەتمەندیانەی کە زارە کوردییەکان تێیدا هاوبەشن بریتییە لە وێکچوونی پێکهاتەی بڕگە، لووتکەی بڕگە، هێشووی نەبزوێن، شوێنی سەرەتایی و شوێنی کۆتایی. لە تەواوی زارە کوردییەکان دووەمین نەبزوێن لە هێشووی نەبزوێندا، واچەکانی/w/ و /y/ دێت. هەرواتر هێشووی نەبزوێن لە شوێنی کۆتاییدا  تەنیا لە زارە کوردییەکاندا هەیە. لە گەڵ ئەو خاڵانەی ئاماژەی پێکرا یەکێک لە تایبەتمەندی زارە کوردییەکان لە نووسەکدا هەیە، بۆ نمونە ناسراوسازی لە تەواوی زارە کوردییەکاندا هەیە(جگە لە کرمانجی کە ناسراوسازی دیاری نییە) پێشبەند و دوو لایە لە تەواوی زارە کوردییەکاندا بەرچاوە و هەیە. پێکهاتەی بکەری نادیاریش (passivisation) لە گشت زارە کوردییەکاندا دێتە بەرچاو. هەندێک لە دەستەوشە لێکدراوەکان (دەستەوشەی لێکدراوی ئیدیۆمی) کە واتایەکی مێتافۆریکی هاوشێوە و هاوبەشیان پێکهێناوە، لە تەواوی زارە کوردییەکاندا بەرچاوە. ئامادەکردنی لە ڕووی فایلی دەنگییەوە: #lingukurdteam #Kurdish_Dialects #Gh_Karimi_Doostan #UOK @lingukurd @zanist2021

شکوبان یا «برای»؟ @kurdemal2021

شکوبان سه‌فامه‌نش @kurdemal2021