محمود شفیعی

✅حکومت امام زمانی 🔷جوهر و نیز ویژگی های اساسی حکومت آخر الزمان نمی تواند و نباید از حکومت پیامبر ص و علی ع جدا باشد. همه روایات مربوط به حکومت آخر الزمان را باید با همین معیار سنجید. 🔷حکومت پیامبر ص و علی ع نیز نمی تواند و نباید از معیارهای مطرح شده در قرآن و سنت قطعی، متفاوت باشند. پس هر روایت دیگری از آن دو حکومت که به جای هماهنگی با قرآن و سنت قطعی، با هوس های گویندگان هماهنگ باشد، بلافاصله باید کنار گذاشته شود. 🔷بنابراین، به طور منطقی، حکومت آخر الزمان نیز حکومتی با معیارهای قرآنی و بیان شده در سنت قطعی، هماهنگ خواهد شد. هر تصویری از آن حکومت که با محکمات قرآن و قطعیات سنت در تعارض باشد، بی شک غیر معتبر و مردود اند. 🔷اکنون باید دید بنیاد حکومت دینی در قرآن چگونه معرفی شده است. جوهر حکومت های الهی قسط و عدالت است. قرآن فرموده است ارسال رسولان و نازل کردن کتاب با آنها، برای برپایی قسط از سوی مردم بوده است. در امر اقتصادی هم خدا و پیامبران ص،به قسط دستور داده اند. پیامبر ما ص طبق قرآن مامور به قسط شده بود. بعلاوه، همه مومنان از سوی خدا به برپایی قسط مامور اند. 🔷ویژگی های کلیدی حکومت دینی هم در قرآن و سنت قطعی بازتاب یافته است. علاوه بر اجرای عدالت، اموری چون عزیز شدن مردم به جای تحقیر آنان، تعظیم و تواضع حاکمان در مقابل مردمان، مهربانی و عطوفت نسبت به عموم، امانت دار مردم بودن حاکمان، عشق حاکمان نسبت به عموم مردم، از جمله ویژگی های اساسی حکومت گران در حکومت دینی است که در قرآن و سنت قطعی، بازتاب یافته اند. 🔷آن جوهر و این ویژگی ها، در دولت نبوی و علوی به بهترین شکل ممکن جلوه گر شدند. بی تردید در حکومت آخر الزمان نیز در کامل ترین وجه ظهور خواهند یافت. 🔷به این ترتیب، کسانی از حکومت گران که امروز دنبال ظهور امام غایب اند؛ اما نسبت به جوهر حکومت، یعنی اجرای قسط و عدالت، و نیز ویژگی های اساسی آن، یعنی تبعیت از مردم و سیاست گذاری بر اساس افکار عمومی، بی تفاوتند و از مسئولیت پذیری در برابر ملت طفره می روند، باید بدانند که ظهور به نفع آنان تمام نخواهد شد. ۲۸مهر ۱۴۰۲ شفیعی @Mahmood_shafiee

شرف الدین: 💠 ورود فقه از حوزه خصوصی به حوزه عمومی 🎙 دکتر محمود شفیعی ❇️ ویژه‌نامه بررسی شرایط و موانع «فقه کارآمد» #به_زودی 🆔 @didebane_andisheh -@Mahmood_shafiee

✅سیاست خارجی پیامبر ص در شرایط نابرابر 🔷۱. در نظام قبیله حاکم بر جزیره العرب، به معنای امروزین، دولتی وجود نداشت. بنابراین، سخن گفتن از سیاست خارجی، به معنای امروزین، بی موضوع است. 🔷۲. با ظهور پیامبر ص در شهر مکه، فراتر از نظام قبیله، وضعیتی جدید بوجود آمد و جامعه آنروز مکه به دو دسته مومنان ناچیز و اکثریتی از بت پرستان تقسیم شدند. شیوه مواجه این اقلیت به رهبری پیامبر ص با اکثریت را، با مسامحه، می توان گونه ای از سیاست خارجی آنحضرت در نظر گرفت. ۳. از روز اول ظهور اقلیت تا آخرین روز اقامت آنان در مکه، امنیت حداقلی مسلمانان به وسیله اکثریت ضد مسلمان، به صورت های گوناگون، به شدت کاهش یافت و آنان در زندگی روزمره با انواعی از اذیت ها و آزارها روبرو می شدند. ۴. با این حال، هیچگاه آنان از سوی خداوند، اجازه نیافتند به مقابله برخیزند. دلیل این صبوری روشن بود. مهمترین سبب خودداری آنان از رو آوردن به تلافی جویی آن بود که دو طرف از امکانات مساوی، نیروی انسانی و ابزارهای جنگی، برخوردار نبودند. ۵. از آنجا که هدف از دین آباد سازی و بهبود بخشیدن به زندگی دنیائی و آخرتی است و این هدف در آیات و روایات فراوان انعکاس یافته است، مسلمانان اجازه نداشتند به مبارزه خشنی رو آورند که نتیجه آن خسارت دیدن بیشتر آنان نسبت به دشمنان باشد. ۶. قرآن، به صراحت، رسول اکرم ص را الگوی خوب برای مسلمانان معرفی کرده است. بنابراین، باید شیوه رفتار پیامبر ص در مقابله با دشمنان سرسخت، معیاری مقبول برای شیوه برخورد مسلمانان با دشمنان آنان، قرار گیرد. ۷. با تکیه بر تجربه پیش گفته نبوی، می توان حمله حماس بر دشمنان کینه توز در سرزمین های اشغالی را مورد ارزیابی اسلامی-اخلاقی قرار داد. براین اساس، مهمترین پرسش این است که آیا دشمن بداندیش آن اندازه ضعیف شده و طرف فلسطینی، از جهت نیروی انسانی و سازوبرگ جنگی، چنان قدرتی یافته است که بتواند نتیجه مادی و غیرمادی جنگ را به نفع فلسطینیان رقم زند؟! ۸. در بسط پرسش قبلی، سوالات دیگری قابل طرح است. اگر این حمله امکانات مادی زندگی مردم فلسطین را، چندین برابر دشمن، نابود کند، باز هم، آغاز چنین جنگی توجیه دینی-اخلاقی دارد؟! اگر این جنگ جان بیشتری از مسلمانان را بگیرد، باز هم می توان به توجیه موجه آن پرداخت؟! اگر چنین جنگی بیشترین رنج را، نسبت به طرف مقابل، بر بیشترین زن و مرد، پیر و جوان، کودک و غیرکودک از مردم فلسطین، تحمیل کند، چگونه می توان برای آن توجیه دینی-اخلاقی دست و پا کرد؟! ۹. نوع دیگر از پرسش ها به دستاوردها و پیامدهای غیرمادی جنگ مربوط است. برای مثال باید پرسید، افکار عمومی جهان به نفع کدام طرف موضع گیری خواهد کرد؟! سازمان ملل در کدام سمت خواهد ایستاد؟! کشورهای غیراسلامی چه موضعی خواهند داشت؟! کشورهای اسلامی چقدر دست شان باز است بتوانند از فلسطینیان حمایت کنند؟! ۱۰. بنابر آنچه گذشت، به نظر نمی آید تغییر انتفاضه به جنگ تمام عیار از سوی طرف فلسطینی، بتواند آنان را به اهداف دلخواه برساند. دلیل این است که نیروی انسانی، امکانات مادی، و عوامل غیرمادی حماس، نسبت به داشته های طرف مقابل، ناکافی است. به همین دلیل توجیه اسلامی-احلاقی این حمله آسان نیست. ۱۸مهر ۱۴۰۲ شفیعی @Mahmood_shafiee

🔰سیاست نبوی ✅برخورداری از شرح صدر و سینه ای فراخ (شرح،۱)، داشتن اخلاقی بزرگ(قلم،۴)، نرم خویی، رای زنی، گذشت از مردمان و طلب بخشش برای آنان (آل عمران،۱۵۹ و محمد،۱۹ و بقره،۱۰۹)، خیرخواهی و دلسوزی بی پایان؛ رافت و رحمت به مومنان(کهف،۶ و شعرا،۳ و توبه،۱۲۸)، تکریم مردم و داشتن گوشی شنوا نسبت به آنان (توبه،۶۱)، بردباری در برابر انواع آزار مشرکان، منافقان و کافران (احزاب، ۶۹ و مدثر،۲ و توبه،۶۱ و نحل،۱۲۶ و ...)، شکیبایی در برابر اعتراض های جاهلانه بدخواهان (توبه، ۵۸ و فتح،۲۶ و کوثر و احقاق،۳۵ و ...)، انتخاب از سوی خداوند به عنوان الگوی همگان (احزاب،۲۱)، امانتداری و دادگری در حکمرانی (نساء،۵۸)، پناه دهنده به مشرکان (توبه،۶) انفاق به دیگران (اسراء،۳۶ و ۲۹)، پدری نسبت به مومنان (احزاب،۶)، فروتنی و انسانیت (اسراء،۳۷ و فصلت،۶) صداقتی برانگیزنده اعتراف مشرکان (انعام،۳۳ و نمل،۲۸) صلح جویی. پرهیز از تجاوزگری و پایبندی به پیمان ها (نساء،۹۰ و فتح،۱ و ۱۰، و بقره، ۱۹۰، مائده،۹۴ و نساء،۱۲۸ و انفال،۶۱) از جمله ویژگی‌های دینی و اجتماعی پیامبر بزرگ اسلام در قرآن مجید است. همه این ویژگی ها در هنگام سیاست ورزی خودش را نمایان ساخت و حکومت نبوی را در تاریخ اسلام جاودانی کرد. آنچه در ذیل، از ویژگی های سیاسی آن حضرت، اشاره می گردد، تنها قطره ای از دریای شخصیت سیاسی بی بدیل آن مهر همیشه تابان است. ✅۱. تاسیس قراردادی حکومت: برپایی حکومت پیامبر ص در مدینه با کشش و کوشش دو سویه و با بستن چند پیمان نامه صورت گرفت. اول بار تعدادی از اهل یثرب بودند که در مکه ایمان آوردند و از پیامبر ص جهت هجرت و برپایی حکومت در آنجا دعوت کردند و در این زمینه دو طرف، دوبار باهمدیگر پیمان بستند. پیامبر ص بعد از ورود به مدینه، برای تاسیس حکومت قراداد مفصلی، معروف به صحیفه النبی، با قشرهای مختلف مردم مدینه، اعم از مسلمان و غیرمسلمان از مشرکان و صاحبان ادیان دیگر، منعقد کرد. ✅۲. حکمرانی قراردادی: پیامبر گرامی اسلام بعد از تشکیل حکومت، در موارد مقتضی، باز هم کارهای سیاسی را با هنرمندی و خردمندی، نه با تک اراده یک حاکم خودبسنده و خودنگر، که با بستن قراردادهای مناسب به پیش می برد. پیمان صلح حدیبیه و بیعت رضوان در این زمینه بسیار معروف است؛ اما منحصر به آن نیست. در موارد دیگر نیز پیامبر ص، به استقبال انواعی از معاهدات سیاسی رفت و از این راه، زندگی غریزی ماقبل مدنی جامعه بدوی عربستان را به زندگی آگاهانه مابعد قراردادی در یک جامعه مدنی تبدیل ساخت و از جماعت تمدن نادیده بدوی، اجتماعی انسانی به وجود آورد و اولین جامعه مدنی باشکوه را در سرزمین قبیله محور خونریز پایه گذاری کرد. ✅۳. حکمرانی چند ذهنی به جای استبداد ورزی: شورا در ادبیات قرآنی صرفا مدلی از حکمرانی نیست؛ بلکه راهنمایی خردمندانه است که زندگی دسته جمعی در هر سطحی (خانواده، جمعهای کوچک و بزرگ در زندگی روزمره، مناسبات سیاسی در یک جامعه) را بر تصمیمات جمعی به جای تصمیم فردی استوار می سازد‌. حکمرانی پیامبر ص، با توجه به ظرفیت انسانی و غیرانسانی موجود در جامعه نوپای آن روز، با گسترده ترین شکل ممکن با مشارکت همگانی اداره می شد. آن حضرت تصمیمات مهم در وضعیت جنگ و صلح را با تکیه بر حضور فعال مردمان، اتخاذ می کرد و از یکه تازی دوری می جست. این رویه در آیه شورا در آیه ۱۵۹ آل عمران به بهترین شکل ممکن بازتاب یافته است. ✅۴. خشونت پرهیزی: هراندازه حاکمان جامعه هنرمندانه و با خرد مناسب سیاسی فرمانروایی کنند، به همان اندازه راه برای انواعی از خشونت بسته می شود و راه دوستی، برادری و صلح در جامعه گسترش می یابد. پیامبر ص در هنگام ورود به مدینه در جامعه خشن آن روز، برادری را در میان مهاجر و انصار عملی کرد. در هر فرصتی با میانجی گری انسانی و اخلاقی، ستیزه جویی های چندجانبه را به کنترل درآورد و به تدریج آمار قتل و عامها بسی کاهش یافت. در همه جنگهایی که در دوره ده ساله حکومت آن حضرت پیش آمد، تعداد کشته ها به هزار نفر نرسید؛ در حالی که قبل از آن، جامعه عربی قتل و عام و خونریزی را به خصلت اصلی زندگی خود تبدیل کرده بود. با تدبیر بی نظیر آن حضرت و کنترل خشم های جاهلی، شهر کینه توز مکه، با کمترین تلفات فتح شد. ✅۵. تساهل و مدارا: مبنای حکمرانی پیامبر ص بر اصل جذب حداکثری و دفع حداقلی بنا شده بود. آن حضرت این تز را نه در شعار که در عمل پیاده ساخت. نبی گرامی ص چنان حکومت کرد که نه تنها بزرگ مردانی چون علی ع، عمارها، بلال ها، سلمانها و ابوذرها در میدان جاذبه َشخصیت او قرار گرفته بودند، بلکه سخت ترین دشمنان دیروز هم، (ابوسفیانها، معاویه ها، و دیگر سران کفر مکه)با دیدن برخوردهای بزرگوارانه او، نه تنها حکومت او که دین او را نیز پذیرفتند.

اخلاق دینی پیامبر ص اسب چموش حکومت را رام کرد و گروه های گوناگون مردم جزیره العرب دسته دسته وارد دین اسلام گشتند و بر قرار گرفتن در ذیل حکومت دینی افتخار کردند. ✅نتیجه گیری: بزرگداشت شایسته پیامبر ص در این روزگار از سوی دولت ها و کشورهای اسلامی، با برپا کردن جشن های مجلل، راه انداختن کارناوال ها، تعطیل کردن روزهای رحلت، بعثت و ولادت، دادن سهمیه های حج عمره یا تمتع به این و آن، و اموری از این دست، به دست نمی آید. بزرگداشت واقعی آنحضرت، در آنسوی امور ظاهری، با گرفتن تصمیم های سخت در عرصه حکمرانی رقم می خورد. پیامبر دوستی با برگشت متواضعانه به مردم، با پرهیز از تکبر و لجاجت سیاسی، با گردن نهادن به حقوق سیاسی مردم، با محترم شمردن افکار عمومی، با دوری کردن از پاره پاره کردن مردم و تقسیم کردن آنها به خودی و غیرخودی، با کنار گذاشتن مهندسی های سیاسی خود محور، با تحمل همگان، اعم از، نزدیکان و دوران، با صلح دوستی و آشتی، و اقداماتی از این دست، حاصل می گردد. ۱۱ مهر ۱۴۰۲ محمود شفیعی @Mahmood_shafiee

🔰درس بزرگ اربعین ✅همگان شاهدیم که هر سال بر تعداد زائران اربعین حسینی و زائران عتبات عالیه در کشور عراق  افزوده می شود. این پدیده می تواند عوامل گوناگونی داشته باشد. با این حال یک عامل بسیار مهم، آنگونه که بسیاری از اربعینیان بعد از برگشت تعریف می کنند، بی تردید، شیوه برخورد انسانی و محبت آمیز شیعیان عراق با زائران امام حسین علیه السلام است. این رفتار سفر اربعین را برای مردم به سفری معنوی، زیبا، لذت بخش و پر از تجربه های شیرین و در عین حال، استعلایی-آسمانی تبدیل می کند. آنان با این خاطرات زیبای بیاد ماندنی از سال های قبل، آماده اند همه رنجها را بر خود هموار سازند و تا آنجا که می توانند از جیبشان هزینه کنند و از کارهای ضروری دیگرشان چشم بپوشند؛ اما چنین خاطره ای را هر سال، با عشق و علاقه، تکرار کنند. ✅آری هر جا پای انسانیت و محبت در میان باشد، هر کار سختی، البته، آسان می گردد و ناشدنی ها شدنی می شوند. فرض کنید دو عامل انسانیت و محبت در کار نباشد و به جای آن دو، دولت ایران یا عراق برای زائران اربعین سفر رایگان ترتیب دهند و حتی مقداری پول نقد هم به هر زائری هدیه کنند؛ اما در عوض به جای احترام و محبت، از آغاز تا پایان سفر، به هر بهانه ای، به آنان توهین کنند؛ منت بگذارند؛ تحقیر کنند و در هر کوی و برزنی با خشونت با آنان رفتار کنند، بی تردید این تجربه تلخ هرگز اجازه نمی دهد  آنان چنین سفری را تکرار کنند و بدون شک هر سال از تعداد  زائران کاسته می شود. ✅باری این تک تجربه، می تواند معیار شیوه حکمرانی در یک کشور قرار گیرد. اگر حاکمانی در یک کشور، بدون تبعیض، بدون درجه بندی کردن شهروندان، بدون توجه به دین و مذهب، زبان و لهجه، جنسیت مرد یا زن، و دیگر ویژگی های گوناگون مردمان، همه را به یک چشم ببینند و حرمت مردم یک سرزمین را نگه دارند و به همه آنان، بدون توجه به خودی یا غیرخودی یا هر تقسیم ناموجه دیگری، محبت کنند، مردم چنین سرزمینی، بی تردید، به صورت حداکثری از فرمانهای چنین حکومتی با رضایت کامل اطاعت می کنند. این حکومت بدون داغ و درفش از مردم اطاعت می گیرد. در چنین کشوری فاصله مردم و حکومت برداشته می شود. در آنجا انسانیت و نشانه های آن هر روز گسترش می یابد. ✅به ویژه، در این میان، اگر حکومتی بخواهد صفت دینی داشته باشد، هیچ راهی غیر از آنچه گفته شد، وجود ندارد. حکومتی که بنام دین، اما با زور اطاعت دریافت کند، چنین حکومتی دینی نخواهد بود؛ بلکه دین حکومتی خواهد شد. دلیل این است که دین در ذات خود نشانه هایی دارد که همه جا با آن نشانه ها شناخته می شود. یکی از مهم ترین نشانه های دین، پیوستگی آن با محبت، بلکه خود محبت است. هل الدین الا الحب. قرآن درباره سیاست و حکومت پیامبرش فرمود محبت ورزی بی دریغ شما بود که مردمانت را مانند پروانه بر گرد وجودت جمع کرد و گرنه از دورت پراکنده می شدند. البته بدترین پراکندگی این است که دلها از هم دیگر دور باشند و کینه ها جای محبت ها را بگیرند. علی علیه السلام با همین معیار به حاکم خود فرمان داد که باید سرتاسر وجودت را با محبت مردمانت، از هر دین و مذهبی که باشند، پر کنی و گرنه مانند گرگی به دریدن آنها مشغول خواهی شد. ✅نتیجه: حکمرانی خردمندانه و مومنانه، که رابطه مردم و حکومت را به شکل مشروع و مورد رضای خداوند، برقرار سازد، آن حکمرانی است که اطاعت مردم به صورت روزافزون و با رضایت کامل درونی صورت گیرد. در مقابل، حکمرانی جاهلانه و ضد دینی، که از مشروعیت دینی محروم گردد، آن حکمرانی است که بنیادش بر تهدید همه جانبه استوار باشد و اطاعت از روی رضایت رو به کاهش گذارد و اطاعت از روی ترس جای آن را گیرد. ۴ مهر ۱۴۰۲ محمود شفیعی @Mahmood_shafiee

درس اربعین همگان شاهدیم که هر سال بر تعداد زائران اربعین حسینی علیه السلام افزوده می شود. این پدیده می تواند عوامل گوناگونی داشته باشد. با این حال یک عامل بسیار مهم، آنگونه که بسیاری از اربعینیان بعد از برگشت تعریف می کنند، بی تردید، شیوه برخورد انسانی و محبت آمیز شیعیان عراق با زائران است. این رفتار سفر اربعین را برای مردم به سفری معنوی، زیبا، لذت بخش و پر از تجربه های شیرین و در عین حال، استعلایی-آسمانی تبدیل می کند. آنان با این خاطرات زیبای باقی مانده از سال های قبل، آماده اند همه رنجها را بر خود هموار سازند و تا آنجا که می توانند از جیبشان هزینه کنند و از کارهای ضروری دیگرشان چشم بپوشند؛ اما چنین خاطره ای را هر سال تکرار کنند. آری هر جا پای انسانیت و محبت در میان باشد، هر کار سختی آسان می گردد و ناشدنی ها شدنی می شوند. فرض کنید دو عامل انسانیت و محبت در کار نباشد و به جای آن دو، دولت ایران یا عراق برای زائران سفر رایگان اربعین ترتیب دهند و حتی مقدار پول نقد هم به هر زائری بدهند؛ اما در عوض به جای احترام و محبت، به آنان توهین کنند؛ منت بگذارند؛ تحقیر کنند؛ در هر کوی و برزنی با خشونت با آنان رفتار کنند، بی تردید این تجربه تلخ هرگز اجازه نمی دهد آنان چنین سفری را تکرار کنند و بدون شک هر سال از تعداد زائران کاسته می شود. باری این تک تجربه، می تواند معیار شیوه حکمرانی در یک کشور قرار گیرد. اگر حاکمانی در یک کشور، بدون تبعیض، بدون درجه بندی کردن شهروندان، بدون توجه به دین و مذهب، زبان و لهجه، جنسیت مرد یا زن، و دیگر ویژگی های گوناگون مردمان، همه را به یک چشم ببینند و حرمت مردم را نگه دارند و به همه آنان، بدون توجه به خودی یا ناخودی، محبت کنند، مردم چنین سرزمینی، بی تردید، به صورت حداکثری از فرمانهای چنین حکومتی با رضایت کامل اطاعت می کنند. این حکومت بدون داغ و درفش از مردم اطاعت می گیرد. در چنین کشوری فاصله مردم و حکومت برداشته می شود. در آنجا انسانیت و نشانه های آن هر روز گسترش می یابد. اگر حکومتی بخواهد صفت دینی داشته باشد

#اختصاصی #دین_دولت #دینداری_و_دین‌گریزی 🔴سلسله سخنرانی‌های #پژوهشکده_اندیشه_ دینی_ معاصر و #خانه_ اندیشوران به مناسبت دهه آخر صفر 🔹شب دهم رابطه دین و دولت و تاثیر آن بر مسئله دینداری و دین‌گریزی 🔹سخنران #استاد_محمود_شفیعی ۲۴ شهریور ۱۴۰۲ 🔹آدرس اینستاگرام و آپارات برنامه اینستاگرام https://instagram.com/andishedinimoaser آپارات‌ https://www.aparat.com/andishedinimoaser @andishedinimoaser

🔰باند سازی یا عدالت ورزی 🖊در این یادداشت می کوشم نشان دهم که حکومت ها با دو مدل می توانند از یک نظام سیاسی یا دولت پاسداری کنند. مدل باند سازی و مدل عدالت ورزی. مدل اول مخصوص حکومت های خودنگر و مدل دوم متعلق به حکومت های دولت گراست. به این منظور ابتدا به اختصار دو اصطلاح حکومت و نظام سیاسی را تعریف می کنم و پس از آن شاخص های هر یک از دو مدل، مورد بحث قرار می گیرد و در پایان نتیجه گیری می گردد. ✅۱. تعریف دو اصطلاح نظام سیاسی (دولت) و حکومت: 🔹 الف. نظام سیاسی یا دولت: به اتفاق، اندیشمندان سیاسی برای هر نظام سیاسی چهار رکن بیان کرده اند: جمعیت، سرزمین، حکومت و حاکمیت. نظام سیاسی یا دولت مفهومی انتزاعی است که از ترکیب این چهار عنصر به وجود می آید. بنابراین، حفظ نظام یا دولت یعنی حفظ این چهارتا. حفظ این چهار پایه گاهی به شکل درست و گاهی به صورت نادرست انجام می گیرد. حافظ رسمی هر نظام سیاسی یا دولت، حکومت ها و حافظ غیر رسمی آن مردمان یک سرزمین اند. 🔹ب. حکومت یک عنصر از چهار عنصر سازنده دولت یا نظام سیاسی است. حکومت ابزاری است که یک دولت با تکیه بر آن می تواند اهداف خود را عملی سازد. حکومت، به مثابه ابزار دولت، از قوای سه گانه مجریه، مقننه و قضائیه، بعلاوه دیگر نهادهای رسمی، از جمله مجموعه نیروهای مسلح نظامی و انتظامی، تشکیل شده است که بالاترین قدرت کشور، یعنی حاکمیت، را به نمایندگی از مردم، در یک سرزمین، در راستای تامین امنیت، ایجاد رفاه و توسعه، حل اختلافات، تضمین شکوه و عظمت کشور و اموری از این قبیل، اجرا می کند و به این ترتیب، اهداف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و ... نظام را با تدبیر خاصی، برآورده می سازد. ✅۲. مدل حفظ نادرست نظام از راه باند سازی: حکومت های نامشروع به جای حفظ خردمندانه نظام سیاسی، که البته کاری تخصصی، متعهدانه، معطوف به منافع همگانی از طریق انجام دقیق کارویژه های پیشگفته، به شمار می رود، به حفاظت از "خود" می پردازند. این حکومت ها برای حفظ "خود" از هر ابزاری، چه مشروع و چه نامشروع، استفاده می کنند. مهمترین ابزار نامشروع برای حفظ "خود" از سوی این حکومت ها، رو آوردن آنها به باند سازی و تبدیل کردن اعضای حکومت به یک باند سیاسی است. باند سازی این است که حکومت گران خودی های وفادار را در همه جا شناسایی کرده و آنها را به بخشی از هیات حاکمه تبدیل می کنند. در مقابل این وفاداری بی قید و شرط، حکومت گران درجه اول و بالادست، همه منابع مادی و غیرمادی حکومت را بی حساب و کتاب در اختیار این خودی های وفادار، که در واقع خودشان باشند، قرار می دهند و هر خطایی از آنها را، هر چند بسیار بزرگ، نادیده می گیرند. بی تردید، این هیات حاکمه باند ساز، خودشان خاستگاه انواع فسادهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و مذهبی بشمار می روند. به این ترتیب، در این کشورها آب حکمرانی از سرچشمه گل آلود می گردد. این حکومت گران برای حفظ حکومت از هر ابزار موثری استفاده می کنند و در بدترین حالت بزرگترین منبع معنوی و اخلاقی کشور، یعنی دین و ایمان، را نیز مصادره کرده و به نفع خود، بنیادهای دین را تحریف می کنند و از نام دین بی رویه برای حفظ قدرت بهره می گیرند. در این کشورها اگر حکومت شکل دینی داشته باشد، در واقع، دین تبدیل به ابزار سلطه بر مردم می گردد. به تعبیر حضرت علی علیه السلام، حکومت گران، در چنین شرایطی، دین را به لباس وارونه تبدیل کرده و آن را وارونه می پوشند. از این رو، حکومت گران فریبکار، دین را به شعارهای دروغین تقلیل می دهند و چیزی از جوهر آن (صداقت، اخلاق، درستکاری، صلح همگانی، محبت گسترده در جامعه، دوستی ملت باهمدیگر، عشق بی قید وشرط حکومت به مردم خود، ایمان و دیانت در لایه های زیرین جامعه و ...) باقی نمی گذارند. خلاصه، در عمل، چنین حکومت گرانی دین را بازیچه خود ساخته و برای حفظ قدرت هر بلائی که بخواهند بر سر محکمات دین، ایمان و اخلاق، می آورند. ✅۳. مدل عدالت ورزی: در این مدل حکومت ها با بکارگیری خرد تخصصی معطوف به حکمرانی خوب، در فرایند حکمرانی اولویت خود را انجام کارویژه های اصلی پیشگفته حکمرانی قرار می دهند و به جای اینکه بنام حفظ نظام که مهمترین رکن آن مردم یک کشورند، بخواهند به شکل نامشروع پیشگفته "خود" را حفظ کنند، به خدمت همه جانبه در راستای رفع نیازهای شهروندانی می پردازند که بدون چنان خدمتی می دانند که مشروعیت خود را از کف خواهند نهاد. از آنجا که این حکومت ها به شکل مشروع، فقط به اولویت های کاری یک حکومت مشغولند، آنان در میان مردم از محبوبیت بالایی برخوردار می شوند و همین محبوبیت بزرگترین عامل ماندگاری حکومت نیز می گردد. در این شکل از حکمرانی عدالت در جامعه گسترش می یابد، مردم به حقوق خود دست می یابند، قدرت بی انتهای مردم پشتوانه قدرت رسمی حکومت می گردد.