تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی

💢آمار و ارقام حیرت‌برانگیز از میزان واکنش‌های مجازی به سقوط بالگرد #ابراهیم_رئیسی و درگذشت او: رکورد واکنش‌ها به مرگ #مهسا_امینی شکسته شد 🔹تردیدی نیست که اخبار منتشر شده حول سقوط بالگرد ابراهیم رئیسی و درگذشت او، مهمترین خبر ماه‌های اخیر است. حالا بررسی آمار و ارقام مربوط به این موضوع نشان می‌دهد که رکوردهای جدیدی در فضای آنلاین در این خصوص ثبت شده است. بخشی از این آمار و ارقام در ادامه می‌آید: ✅توئیتر فارسی 🔻تاکنون و در عرض کمتر از ۴۸ ساعت، بیش از ۳۰۵ هزار توئیت در این رابطه منتشر شده است. این توئیت‌ها به شکل خیره‌کننده‌ای لایک شده‌اند و در مجموع بیش از ۹ میلیون بار لایک و حدود ۱ میلیون بار بازنشر شده‌اند. این اعداد بیش از تعداد توئیت و ریتوئیت منتشر شده، در روزهای اولیه پس از مرگ مهسا امینی است. در آن زمان، و در یک مقطع سه روزه، ۱۹۰ هزار توئیت و ۸۳۰هزار ریتوئیت در این خصوص منتشر شده بود. 🔻تاکنون و در عرض کمتر از ۴۸ ساعت، مجموع توئیت‌های منتشر شده حدود ۱۵۰ میلیون بار در فضای توئیتر مشاهده شده است و بیش از 1260 توئیت در رابطه با درگذشت ابراهیم رئیسی، فیواستار شده که این تعدد فیواستار نیز در قیاس با روزهای اولیه پس از مرگ مهسا امینی، بیشتر است پرلایک‌ترین توئیت منتشر شده نیز به توئیت علی کریمی با ۳۸ هزار لایک اختصاص دارد. 🔻نکته قابل توجه اما روند انتشار توئیت‌ها و ریتوئیت‌هاست؛ همان‌طور که در نمودار زیر مشخص است، اوج انتشار توئیت‌ها به ساعت ۹:۳۰ صبح روز ۳۱ اردیبهشت ماه بازمی‌گردد و این در حالی است که اوج انتشار ریتوئیت‌ها، به ساعت ۱۰:۳۰ شب گذشته باز می‌گردد. بطور کلی در شب گذشته، و در حالی که تعداد توئیت زیادی منتشر نشده بود، حجم ریتوئیت‌های منتشر شده قابل توجه و تا حدی غیر طبیعی است. ✅تلگرام 🔻در تلگرام نیز تاکنون، و در عرض کمتر از ۴۸ ساعت، عدد خیره کننده ۴۶۷ هزار پست تلگرامی با حدود ۲ میلیارد بازدید! راجع به در گذشت ابراهیم رئیسی ثبت شده است. این اعداد نیز در نوع خود یک رکورد جدی محسوب می‌شود. بیش از ۵۲ هزار کانال تلگرامی در این خصوص مطلب منتشر کرده‌اند ✅جستجوی گوگل 🔻در فضای گوگل نیز، درگذشت ابراهیم رئیسی برای یک مقطع ۱۰ ساعته، ترند اول جستجوی گوگل بوده است. کمتر پیش می‌آید که در گوگل، جستجو راجع به یک موضوع از جستجو راجع به موضوعاتی نظیر فیلم و سریال و آهنگ بیشتر باشد؛ اما اکنون داده‌ها نشان می‌دهد که درگذشت ابراهیم رئیسی تا ظهر روز گذشته، بیشترین جستجو را در گوگل داشته است. ساکنان استان خراسان جنوبی، بیش از ساکنان سایر استان‌ها در این خصوص جستجو کرده‌اند. ✅اینستاگرام 🔻در اینستاگرام نیز واکنش‌های بسیار گسترده‌ای به خبر درگذشت ابراهیم رئیسی منتشر شده است و در آنجا نیز اعداد میلیونی است. حجم استوری‌ها و پست‌ها در صفحات مختلف بسیار قابل توجه بوده است ه‌نحوی که فقط در صفحه بی‌بی‌سی فارسی، به‌عنوان پرمخاطب‌ترین صفحه فارسی در اینستاگرام، ویدئوهای منتشر شده بیش از ۸۳ میلیون بار دیده شده است. بنظر می‌رسد مجموع مطالب منتشر شده در رابطه با درگذشت ابراهیم رئیسی در اینستاگرام صدها میلیون بار دیده شده است. 🔸بر اساس این داده‌ها، می‌توان گفت که سقوط بالگرد حامل ابراهیم رئیسی و درگذشت او و همراهانش، در یک مقطع ۴۰ ساعته یکی از پرواکنش‌ترین موضوعات در شبکه‌های اجتماعی در یک مدت زمان کوتاه بوده است. فقط در دوره اعتراضات اواخر شهریور و اوایل مهر ماه ۱۴۰۱ است که حجم محتوای منتشر شده در توئیتر فارسی، از این میزان بیشتر بوده است و این در حالی است که در پلتفرم‌هایی نظیر تلگرام، اعداد ثبت شده در نسبت با درگذشت ابراهیم رئیسی، یک رکورد جدید محسوب می‌شود. ❇️کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی 📲@socialMediaAnalysis

💢واکنش‌های توئیتری به خبر سقوط بالگرد ابراهیم رئیسی: 10 هزار توئیت و ریتویت در یک‌ساعت! 🔹به‌دنبال انتشار اخباری در خصوص خبر سقوط بالگرد ابراهیم رئیسی و همراهان او، کاربران توئیتر به‌طور لحظه‌ای نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند. 🔸داده‌ها نشان می‌دهد که از ساعت 3:30 بعد از ظهر به این سو، واکنش‌ها نسبت به این ماجرا آغاز شده و فقط در یک ساعت اخیر، بیش از 10 هزار توئیت و ریتوئیت در این ماجرا منتشر شده و در در هر دقیقه بر تعداد توئیت‌ها افزوده می‌شود. 🔹بسته به نوع اتفاق و صدمه‌دیدگان آن، داده‌های تکمیلی از واکنش‌ها به این موضوع منتشر خواهد شد. کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی @socialMediaAnalysis

💢واکنش‌های توئیتری به بازداشت زیباکلام: بازداشتی که تبدیل به طنز شد 🔹به‌دنبال انتشار خبر بازداشت صادق زیباکلام در روزهای گذشته، کاربران توئیتری به این موضوع واکنش نشان دادند و حدود 14هزار توئیت و ریتوئیت با 50هزار لایک و 1.2 میلیون بازدید در این خصوص منتشر شد. 🔸یافته‌های بدست آمده از واکنش 29381کاربر در شبکه لایک‌های توئیت‌های مربوط به این موضوع نشان می‌دهد که کاربران برانداز و مخالف جمهوری اسلامی ۴۳٪، اصلاح‌طلبان، ۳۰٪، کاربران ارزشی و انقلابی ۲۳٪، و فعالان قومی و طرفداران ری‌استارت هرکدام ۲٪ از شبکه را به‌خود اختصاص داده‌اند. 🔹داده‌ها نشان می‌دهد که کاربران برانداز و کاربران ارزشی، هر دو با خبر این بازداشت شوخی کرده و علیه زیباکلام مطالبی را بیان کرده‌اند و این طنزها فضای کلی را شکل داده است. 🔸البته فراوانی کلماتی نظیر «کتاب» و «نمایشگاه» در توئیت‌ها، نشان می‌دهد که شوخی با کتاب او با عنوان «چرا شما رو نمیگیرن» به شکل‌گیری این فضا دامن زده است و حتی بخشی از اصلاح‌طلبان نیز علاوه بر اعتراض به بازداشت زیباکلام، راجع به این موضوع شوخی کرده‌اند. ❇️کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی @socialMediaAnalysis

⭕️به بهانه نامه آصف بیات به سعید مدنی: تحولات فناورانه چگونه بر تحولات اجتماعی و سیاسی سایه افکنده‌اند؟ ✍🏻محمد رهبری|منتشر شده در هفته‌نامه صدا 🔻یادداشت‌ها و مواضع دو جامعه‌شناس برجسته در روزهای اخیر توجه اندیشمندان و کنشگران سیاسی و مدنی را به‌خود جلب کرده است. نخست، گفت‌وگوی سعید مدنی با حسین رزاق در زندان بوده که در آن مباحثی راجع به شرایط اجتماعی و سیاسی ایران مطرح شده و دوم یادداشت انتقادی آصف بیات راجع به این مباحث بوده است. 🔻هر دو جامعه‌شناس از منظر نظری چنان به مباحث تسلط دارند که نقد آن، جسارت زیادی می‌طلبد. با این‌حال، تصور می‌کنم بحث در باب مباحث مطرح شده بتواند به فهم بهتر آن و همچنین تدقیق آن‌ها کمک کرده و راه را برای فهم بهتر وضعیت اجتماعی-سیاسی و تغییر آن فراهم کند. 🔻آقای بیات در یادداشت خود، از بکارگیری مفاهیمی نظیر «جامعه شبکه‌ای» توسط سعید مدنی انتقاد کرده است. او با بکارگیری مفهوم جامعه شبکه‌ای از آن رو مخالف می‌کند که آن را مختص به جوامع «پسا صنعتی» می‌داند. با این حال، به نظر نگارنده، این نگاه خطی به تحولات جوامع، نگاه درستی نیست چرا که تأثیر تحولات فناورانه را بر آن نادیده می‌گیرد. 🔻ظهور تکنولوژی و فناوری‌های نوظهور در بسیاری از جوامع و روند جهانی‌شدن، عملا نحوه تکوین و تکامل جوامع را تغییر داده است. این موضوع اتفاقا از منظر کاستلز، مبدع تئوری جامعه شبکه‌ای نیز دور نمانده است. او، بر خلاف آقای بیات، تعبیر «جامعه شبکه‌ای» را برای جوامعی مثل ایران هم بکار می‌برد و آن را منحصر به جوامع پسا صنعتی نکرده است. بحثی که او در رابطه با انقلاب‌های عربی و جوامعی نظیر مصر و تونس دارد کاملا متأثر از مفهوم جامعه شبکه‌ای است و این مفهوم را برای آن جوامع نیز بکار می‌برد. 🔻آقای بیات در یادداشت‌شان در نقد بکارگیری جامعه شبکه‌ای مدنظر کاستلز گفته‌اند که «شبکه‌های مورد نظر کاستلز اصولاً با فناوریِ نوینِ دیجیتالی پدید آمده‌اند» و فرض گرفته‌اند که شبکه‌ها در ایران متأثر از این فناوری‌های نوظهور نیست. اما بنظر می‌رسد این فرض صحیحی نباشد. 🔻چطور می‌توان جامعه ایران را که، طبق نظرسنجی ایسپا، در آن حدود ۸۰ درصد از مردم از شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها استفاده می‌کنند، بسیاری از روابط و ارتباطات از طریق پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی شکل می‌گیرد و توسعه پیدا می‌کند و نفوذ اینترنت در آن بیش از 95 درصد است متأثر از فناوری‌های جدید ندانست و شبکه‌های درون آن را صرفا برآمده از شبکه‌های سنتی تلقی کرد؟ 🔻اگر بپذیریم مفهوم جامعه شبکه‌ای برای جامعه ایران کاربرد دارد، آنگاه باید چارچوب مفهومی جدیدی را برای جامعه و تحلیل آن در نظر گرفت. بر مبنای این چارچوب جدید، و درون جامعه شبکه‌ای، یکی از مسائلی که باید بیشتر به آن پرداخت موضوع «رهبری» و «سازماندهی» است. رهبری و سازماندهی در جامعه شبکه‌ای دستخوش تغییر شده است؛ شکل‌گیری روابط افقی، نیاز به سازمان‌های سیاسی را کاهش داد و تولد «سیاست رسوایی» در دل جامعه شبکه‌ای، امکان اعتماد به رهبران و تولد رهبران کاریزماتیک را کم کرده است. 🔻واقعیت آن است که تولد یک «رهبر انقلابی» در دوران جدید بسیار سخت‌تر از گذشته است. در این دوران، به قول کاستلز، شایعه‌های شبکه‌سازی‌شده دیجیتال به راحتی جایگاه اخلاقی رهبران را تخریب می‌کند. علاوه بر آن، گسترش روابط افقی، احساس نیاز به رهبران و سازمان‌های سیاسی را کاهش داده است. 🔻بنابراین می‌توان گفت که «رهبر گریزی» یکی از ویژگی‌های جوامع شبکه‌ای و تحت تأثیر سیاست رسوایی است که نه فقط مختص به جوامع پسا صنعتی که مربوط به جوامعی نظیر جامعه ایران نیز هست. 🔻آقای بیات در یادداشتشان به درستی به ضرورت وجود رهبر و سازماندهی برای تغییرات بزرگ و انقلابی اشاره کرده‌اند. اما بر اساس آنچه ذکر شد، در جامعه شبکه‌ای، تولد رهبری که بتواند اعتماد توده‌ها را جلب کند، اگر غیر ممکن نباشد بسیار دشوار است. 🔻در فقدان سازماندهی سلسله‌مراتبی و رهبر کاریزماتیک، همواره عناصر اصلی وقوع انقلاب غایب هستند. بنابراین سخن گفتن از انقلاب در چنین شرایطی، امری انتزاعی است و این امری است که در جریان اعتراضات سال‌های گذشته به‌خوبی نمایان شد. 🔻بنابر آنچه ذکر شد، باید وزن بیشتری برای تحولات فناورانه قائل شد؛ تحت تأثیر این تحولات، در خصوص نگرش خطی به تغییرات جوامع باید تردید کرد و نسبت به توصیف جوامع بر اساس نگرش خطی، احتیاط بیشتری کرد. اکنون جامعه ایران، یک جامعه شبکه‌ای است. این جامعه شبکه‌ای فرصت‌های جدیدی را برای مردم خلق کرده و محدودیت‌های جدیدی را در برابر آن‌ها گذاشته است. ▪️متن کامل این یادداشت را در این لینک می‌توانید بخوانید. @MohammadRahbari

💢بی‌توجهی نسبی کاربران توییتر به مرحله دوم انتخابات مجلس 🔹در حالی که در روز گذشته دومین مرحله از انتخابات مجلس برگزار شد و در حوزه‌های انتخابیه‌ای نظیر تهران رقابت بر سر ۱۶ کرسی انتخاباتی وجود داشت، کاربران توئیتر حساسیت چندانی نسبت به این موضوع نشان ندادند. 🔸داده‌های نشان می‌دهد که در روزهای منتهی به انتخابات، کاربران توئیتر توجه چندانی به این موضوع نداشته‌اند و به جز پنج شنبه شب و روز جمعه (۲۱اردیبهشت)، این موضوع مورد توجه نبوده است. در همین مقطع زمانی و به‌دنبال افشاگری‌هایی علیه مؤسسه مصاف،تعداد توئیت‌ها راجع به این موضوع نیز افزایش یافته است. 🔹بنظر می‌رسد موضوع انتخابات در تهران، که معمولا سیاسی‌تر است چندان حساسیتی ایجاد نکرده است؛ چرا که بر اساس داده‌های گوگل ترندز، در استان‌های کرمانشاه، لرستان، زنجان و آذربایجان شرقی موضوع انتخابات در آنجا محل جستجو بوده است. 🔸بر اساس این یافته‌ها، همزمان با حمله اسرائیل به رفح،تعداد توئیت‌های مربوط به فلسطین و اسرائیل با اختلاف از هر موضوع دیگری بیشتر مورد توجه کاربران توئیتر در هفته گذشته بوده است. ❇️کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی @socialMediaAnalysis

💢محتوای مربوط به ایران بدون حضور ایرانیان: در پلتفرم تیک‌تاک چه میزان محتوا راجع به ایران منتشر می‌شود؟ 🔹ایرانیان، خصوصا ساکنان ایران، عمدتا از تیک‌تاک استفاده نمی‌کنند.با این حال، داده‌ها نشان می‌دهد که راجع به ایران در این پلتفرم محتوای قابل توجهی تولید می‌شود. از مرداد ۱۴۰۱ تاکنون، بیش از ۱.۴میلیون ویدئو با هشتگ #Iran در این پلتفرم منتشر شده که این ویدئوها در مجموع بیش از ۱۹میلیارد بار دیده شده است! 🔸بر اساس این داده‌ها،اواخر شهریور ۱۴۰۱ همزمان با آغاز اعتراضات پس از مرگ مهسا امینی وهمچنین آبان آن سال،یکی از مقاطعی بوده که بیشترین محتوا راجع به ایران منتشر شده است. 🔹همچنین پس از 7اکتبر و به‌دنبال تنش میان ایران و اسرائیل در دو مقطع در این پلتفرم راجع به ایران محتوا منتشر شده که اوج آن به زمان حمله ایران به اسرائیل باز می‌گردد که ویدئوهای با هشتگ ایران ۶۶۶میلیون بار دیده شده است. 🔸نکته قابل تأمل آن که بیشترین محتوای منتشر شده با هشتگ Iran در کشورهای آمریکا،انگلستان،آلمان،پاکستان و کانادا بوده و این داده‌ها بدون حضور ایرانیان منتشر شده است. ❇️کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی @socialMediaAnalysis

💢گزارش بی‌بی‌سی راجع به نیکا شاکرمی توجهات به گشت ارشاد را کاهش داد 🔹هشتگ #نیکا_شاکرمی در ۲۴ ساعت اخیر، ترند اول توئیتر فارسی بوده است و در این مدت حدود ۱۳۵ هزار توئیت و ریتوئیت راجع به آن منتشر شده است. 🔸همان‌گونه که در نمودار فوق مشخص است، مقایسه این موضوع با توئیت‌های مربوط به حجاب و گشت ارشاد نشان می‌دهد که انتشار گزارش بی‌بی‌سی فارسی باعث شده تا کاربران توئیتر در مورد موضوع حجاب و گشت ارشاد کمتر از روزهای گذشته مطلبی را منتشر کرده و به موضوع نیکا شاکرمی توجه کنند. ❇️کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی @socialMediaAnalysis

💢واکنش‌های کاربران توئیتر به فعالیت مجدد گشت ارشاد: از سیاسی‌شدن کاربران روزمره‌نویس تا استقبال کاربران میانه‌رو از مواضع مهدی فضائلی 🔹فعالیت مجدد گشت ارشاد در غالب طرح نور از دو هفته پیش تاکنون، واکنش‌های مجازی بسیاری را به‌دنبال داشته است به‌نحوی که فقط در بازه ۳۱ فروردین تا ۲ اردیبهشت بیش از ۲۰ هزار توئیت (بدون احتساب ریتوئیت) با کلیدواژه یا هشتگ «حجاب» و «گشت ارشاد» منتشر شده که ۲۶۰ هزار بار لایک شده است. 🔸تحلیل شبکه لایک‌های توئیت‌های مربوط به این موضوع بیانگر واکنش گسترده کاربران روزمره‌نویس و غیر سیاسی به فعالیت گشت ارشاد است. در این گراف که در آن ۸۶۴۰۰ کاربر حضور دارند، کاربران روزمره‌نویس ۲۵٪ از شبکه را به‌خود اختصاص داده‌اند؛ این دسته از کاربران در یکسال اخیر تقریبا در هیچ یک از موضوعات سیاسی حضور پررنگ نداشته‌اند و این داده‌ها نشان می‌دهد که آغاز بکار گشت ارشاد باعث واکنش سیاسی آن‌ها شده است. 🔹در سوی دیگر کاربران برانداز و مخالف جمهوری اسلامی ۳۱٪ از شبکه، کاربران اصلاح‌طلب و میانه‌رو ۲۷٪ از شبکه و کاربران ارزشی و انقلابی ۱۷٪ از شبکه را تشکیل داده‌اند. 🔸نکته قابل توجه در این گراف، جایگاه مهدی فضائلی، عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبری است؛ توئیت او در خصوص تذکر رهبری در خصوص رفتارهای بی‌قاعده توسط اکانت «رسانه‌نگار» کوت شد و آن نیز توسط اکانت رهبری، ریتوئیت شد. این داده‌ها نشان می‌دهد که این توئیت‌ها در حالی مورد توجه گروهی از کاربران اصلاح‌طلب، میانه‌رو و عدالتخواه در توئیتر قرار گرفته که بخشی از کاربران ارزشی و انقلابی از آن حمایت نکرده‌اند و همین باعث شده تا اکانت مهدی فضائلی در جایی میان این دو گروه قرار گیرد. 🔹به‌لحاظ محتوایی می‌توان گفت تنها گروهی از کاربران که در این مقطع زمانی بطور جدی از طرح نور و آغاز بکار گشت ارشاد حمایت می‌کردند، سمت راست قسمت سبز رنگ گراف قرار دارند و بقیه کاربران، با رویکردی انتقادی به این طرح پرداخته‌اند. این امر در ابرکلمات توئیت‌های منتشر شده نیز محسوس بود جایی که در ان کلماتی نظیر «اجباری» و «جنگ» از جمله کلمات پرتکرار بوده است. 🔸نکته مهمی که در تحلیل این داده‌ها باید در نظر گرفت آن است تعداد زیاد کاربرانی است که نسبت به فعالیت گشت ارشاد حساس بودند و این در حالی است که این داده‌ها فقط یک بازه ۴۸ ساعته را شامل می‌شود. اگر داده‌های دو هفته اخیر راجع به برخوردها در زمینه حجاب و آغاز بکار مجدد گشت ارشاد در قالب طرح نور بررسی شود، احتمالا حجم واکنش‌ها، خصوصا از سمت کاربران روزمره‌نویس به‌مراتب از این میزان بیشتر باشد. ❇️کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی @socialMediaAnalysis

💢«او می‌کشد قلاب را»: کاربران توئیتر در روز سعدی کدام یک از ابیات او را بیشتر تکرار کردند؟ 🔹نخستین روز اردیبهشت ماه در تقویم، روز سعدی نامگذاری شده است و هشتگ #سعدی نیز در این روز یکی از ترندهای توئیتری بود. در این روز کاربران توئیتر بیش از چهار هزار توئیت راجع به سعدی و اشعار او منتشر کردند که این توئیت‌ها حدود ۱۴۰ هزار لایک گرفت. 🔸ابرکلمات توئیت‌های منتشر شده نشان می‌دهد که آن دسته از اشعار سعدی که در آن کلمه «دل» بکار رفته، بیشترین توجه را در میان کاربران توئیتر داشته است. 🔹اما در میان اشعاری که به‌طور متناوب بیشترین تکرار را داشته، این بیت سعدی در بیش از ۱۳۰ توئیت تکرار شده است: سعدی چو جورش می‌بری ، نزدیک او دیگر مرو ای بی‌بصر! من می‌روم؟ او می‌کشد قلاب را ❇️کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی @socialMediaAnalysis

💢حساسیت کاربران توئیتر به موضوع حجاب و گشت ارشاد بیش از تنش میان ایران و اسرائیل 🔹در شرایطی که تنش میان ایران و اسرائیل در اوج خود قرار گرفته است، کاربران توئیتر به موضوع گشت ارشاد و حجاب حساسیت بیشتری نشان می‌دهند. 🔹داده‌های توئیتر نشان می‌دهد که تا پیش از روز گذشته، فضای توئیتر کاملا متأثر از تنش میان ایران و اسرائیل بوده؛ اما از روز گذشته و به‌دنبال انتشار ویدئوهای رفتارهای گشت ارشاد بر سر موضوع حجاب، به‌مرور حساسیت‌ها نسبت به این موضوع افزایش یافته و به مهم‌ترین موضوع توئیتر تبدیل شده است. 🔸ذکر این نکته ضروری است که این نمودار فقط بر مبنای توئیت‌هاست؛ و اگر ریتوئیت‌ها نیز در نظر گرفته شوند، آنگاه مطالب مربوط به تنش میان ایران و اسرائیل بیشتر خواهد بود. با این حال از آنجایی که اقدامات سازمان‌یافته می‌تواند در تعداد توئیت یا ریتوئیت مؤثر باشد، در این مقایسه تعداد توئیت در نظر گرفته شده است. ❇️کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی @socialMediaAnalysis