یارپاق

نگاهی کوتاه به مراسم خیدیر در نیارا بعضی از جشن‌های پیش از اسلام همچنان در میان آذربایجانی‌ها جایگاه خاصی دارد. بعد از اسلام این جشن‌ها یکی از عوامل تعیین و تشخیص هویت ما بوده است. بعضی از رسم‌های کهن از جمله آیین مربوط به خیدیر نبی هنوز هم تا روزگار ما دوام یافته است. نوشته حاضر بمناسبت همین ایام "خیدیر نبی"تهیه ـ تنظیم و تقدیم عزیزان فرهنگ دوست می‌گردد. ....چهار روز آخر چله بزرگ "بؤیوک چیله" و سه روز اول چله کوچک"کیچیک چیله" ـ یعنی هفتم تا سیزدهم بهمن ماه در نیارا به خیدیر نبی معروف است. در گذشته، روستا با برگزاری آیین ویژه حال و هوای خاصی پیدا می کرد از جمله این آیین، تهیه قاووت بود که با ترکیب و آسیاب کردن"قورقا" گندم برشته" ـ بزرک"bəzərək "نخودچی ـ عدس و ...بدست می آمد. در گذشته مقداری از قاووت تهیه شده را در سینی بزرگ "که در نیارا به مئژمئیی معروف است" ریخته در اتاقی خلوت می‌گذاشتند و عقیده بر این بود که حضرت خضر آنرا متبرک می‌نماید. فردای آنروز قاووت تبرک شده در بین یئددی قونشو "هفت همسایه" تقسیم می‌شد. تا دهه‌های اخیر تهیه قاووت در بین اهالی فرهنگ دوست نیارا مرسوم بود و تنها آسیاب"دگیرمان"روستا روزهای پر رونقی را پشت سر می‌گذاشت. بنا بر احترم بر آیین پیشینیان "قبل از اسلام"در این روزها فقط قاووت آسیاب می‌شد و آرد کردن گندم می‌ماند بعد از آیین خیدیر نبی. بعضی هم با ال داشی"آسیاب دستی"اقدام به تهیه قاووت می نمودند که متاسفانه با از کار  افتادن تنها آسیاب روستا و خارج شدن ال داشی از چرخه زندگی مراسم مربوط به خیدیر روفق گذشته را از دست داد. با اینحال این مراسم هرچند کمرنگ، اکنون هم به حیات خود ادامه می‌دهد. حقیر به خوبی بیاد دارد که قاووت را با شکر و یا دوشاب قاطی کرده و می‌خوردند "می خوردیم" که خیلی خوشمزه و مقوی بود. در باورها هست که خیدیر نبی یا خیدیر الیاس دم گرمش را در چهار عنصر اصلی یعنی آب ـ آتش ـ خاک ـ و باد می‌دمد خیدیر الیاس خیدیر الیاس بیتدی چیچک گلدی یاز در گذشته در ایام خیدیر معمولا برف زیادی می‌بارید طوری که پیران روستا نقل می‌کنند و شادروان بابا صفری هم در اردبیل در گذرگاه تاریخ اشاره کرده دالان‌ها و تونل‌هایی برای عبور و مرور در زیر برف ساخته می‌شد و بعضی روزها چنان برف می‌بارید که درب خانه ها به کلی پوشیده می‌شد و اهالی با کمک همدیگر، در خانه‌ها را باز گشایی می‌کردند و به علت انباشته شدن برف در تنگه‌های روستا، رفت و آمدها از طریق پشت بام صورت می‌گرفت و همچنین ارتباط نیارا با اردبیل تا هفته‌ها قطع می‌شد. هر چند در زمانهای گذشته مردم در مضیقه بودند و امکانات امروزی برای گریز از سرمای طاقت فرسای زمستان نبود ولی استفاده از گرمای لذت بخش کرسی ـ نشستن دور هم و گوش دادن به صحبت‌های حکیمانه پیران خردمند و نقل داستان‌های فولکولوریکی مانند داستان کور اوغلو ـ اصلی کرم ـ مختارنامه و خوردن شب چره"از قبیل گردو ـ فندق ـ ایده ـ انجیر ـ قورقا" و ...چنان شور و شوق به ادامه زندگی می داد که سختی های زمستان را از یاد می‌برد. گفتنی است نیارا "نیارق" از توابع بخش ویلکیج"مرکزی" شهرستان نمین می باشد که در شرق مرکز استان"اردبیل"واقع است. منابع کمکی: - تاریخ و فرهنگ نمین ـ فرح بخش ستودی - اردبیل در گذرگاه تاریخ ـ بابا صفری - چند جمله کلیدی در اساطیر گاه شماری ـ انا کراسنولسکا"ترجمه ژاله متحدین" - آذربایجان شفاهی خالق ادبیاتی ـ پاشا افندی یئو باکی و..... محمد علی اوجاقی T.me/yashilyarpaq

اؤلمه‌سم وطن یولوندا وطنیم ده اؤلر بیر گون سووارماسام قانیمیلان آچان گول‌لر سولار بیر گون... شاعر: محمد علی اوجاقی🌺🌺 🎥🎤 آیلار موقر حور 🇮🇷🇮🇷 @AylarMovaghar ‎‌‌

دونیایا وئرمرم اردبیلیمی شعر و سس: محمد علی اوجاقی @yashilyarpaq

حیات لذت‌ بخش سیر و سیاحت در مناطق کویر و هموار، هرچند زیبایی خاص خودش را دارد ولی به زیبایی مناطق کوهستانی و ناهموار نمی رسد. در مناطق هموار می توان براحتی قدم زد و مسیر طولانی را بدون هیچ پیچ و خمی پشت سر گذاشت. ولی مناطق کوهستانی اینطور نیست. در رفتن به بالای کوه باید زحمت زیادی را بجان خرید. در عوض وجود چشمه هایی با آب گوارا و زلال، سایه درختان جنگلی...و در کل طبیعت تماشایی‌اش چنان لذت بخش است که سختی گذرگاه‌های کوهستانی را از یاد می برد. زندگی هم همینطور است. یعنی این پستی و بلندی‌اش است که آن را زیباتر می کند. ولی زندگی هموار مثل کویری‌ست به وسعت عمر. محمد علی اوجاقی T.me/yashilyarpaq

اردبیل شعری اوزرینده نوت‌لار "یئنی‌لشمه‌یه یئنی حرکت لازیم‌دیر" اردبیل دایره‌سینده شعریمیزه باخاندا، اوخوجویا قوی و گوجلو نظره گلسه ده عمومیتله او تای آذربایجان شاعیرلری‌نین شعری برابرینده ضعیف‌دیر. بو نه‌دن آسیلی‌دیر؟ بیر حالدا کی، دیلیمیز فرقلی دئییل. و اردبیل مدنیت و ادبیات اوجاغی کیمی ده تانیلیر. منجه بیز اؤز ادبیاتیمیزدان چوخ فارس ادبیاتی‌نین گوجله‌نمه‌سینه چالیشماق ایسته‌میشیک. بیر ده تنقید مسئله‌سینه اولدوغو کیمی اؤنم وئرمیریک. ادبی انجمن‌لر جلسه‌لریندن اوزه چیخان دا تکجه نئچه شکیل اولور و داها هئچ بیر ادبی نتیجه اله گلمیر. ادبیاتیمیزی یئنی‌لشدیرمه‌یه یئنی حرکت لازیم‌دیر. یئنی حرکت، اؤزوموزه و سؤزوموزه داها یاخینلاشماقدان باشلانا بیلر. محمد علی اوجاقی @yashilyarpaq

نه گلدی بو آیا ایله...بیلمیرم شعر و سس: محمد علی اوجاقی @yashilyarpaq

نیارا طبیعتیندن تصویرلر دی آیی ۱۳۹۹ یارپاق کانالی تقدیم ائدیر @yashilyarpaq

شعر شفاهی بیر هنر منجه شعر یازیلمیر بلکه دئییلیر و قوشولور. شعری شفاهی هنرلر سیراسیندا بیلمه‌ییمیز داها دوزگون اولار. ادبیاتدان دانیشدیقدا بعضا "شعر یازماق" سؤزونو ایشه توتساق دا، آنجاق ادبیاتیمیزدا "شعر قوشماق" سؤزو، بیزه داها دوغما و داها تانیش‌دیر. "قوشما" قالیبی ائله بو اساسدا آدلانمیش‌دیر. فارس دیلینده ده شعرین یارانماسی‌ باره‌ده دانیشاندا "سرودن شعر" سؤزوندن استفاده اولور. یعنی شعر دئمک و شعر اوخوماق. گؤرونور کی، بو دیلده ده شعر یازماق سؤزوندن اول قدر استفاده اولمور. بلکه بعضی‌لره بو سئوال قاباغا گله کی، شعر شفاهی‌دیرسه بس کتبی و مکتوب شعر نه دئمک‌دیر؟ جوابدا دئمک اولار کی مکتوب شعر عمومیتله عروض وزنینده قوشولان شعره دئییلیر بونا گؤره کی یازیلی قانون چرچیوه‌سینده قوشولور. البته عروض وزنی ده ائله اولدوغو کیمی قالماییب. فارس ادبیاتینا گلدیکده بعضی دگیشیک‌لره شاهد اولوب و تورک ادبیاتیندا دا ائل ادبیاتی فورماسیندان تاثیرلنمیش‌دیر. هر حالده عروض وزنلی شعر ده اصلینده یازیلمیر بلکه دئییلیر و قوشولور. نئجه بایاتی و آتالار سؤزونو کاغیذ اوستونه یازماق ایله مکتوب ساییلمیر، شاعیرلر قوشان شعری ده کاغیذ اوستونه کئچنده مکتوب معناسی‌نی وئرمیر. چونکی شعرین طبیعی و دوغال قورولوشو شفاهی و دئییم‌دیر، یازیم دئییل. مثال: لای‌لای‌لار و اوخشامالار کی منجه ایلک شعر نمونه‌لری ساییلیر. یازیلا - یازیلا یوخ بلکه دئییله - دئییله گلیب بو گونه چاتمیش‌دیر. عاشیق‌لارین دئییشمه‌لری‌نی‌ ده بو باره‌ده نظردن کئچیرمک اولار. نهایت بو کی، اوستاد شهریارین حیدر بابایا سلام منطومه‌سی کیمی، شعریمیزی نقدر جانلی دیله یاخینلادیب و دئییم‌لشدیرسک داها جانا سینر و ماراقلی اولاجاق‌دیر. محمد علی اوجاقی T.me/yashilyarpaq

تصاویری از برگزاری یادواره شهدا و بزرگداشت قیام مردمی نیارا امروز ۱۸ - دیماه سال ۹۹ @yashilyarpaq