دین، فرهنگ، جامعه | محسن‌حسام مظاهری

انتخابات و خون شهدا عده‌ای به احترام خون شهدا تکلیف به رأی دادن می‌کنند. عده‌ای به احترام خون شهدا تکلیف به رأی ندادن می‌کنند. پشت تفاوت ظاهری این دو نگاه، شباهتی اساسی نهفته است. هر دو، بنیادگرایانه‌اند. در هر دو، نوعی قدسی‌سازی‌ سیاست نهفته است. هر دو، با ادعای آسمانی کردن امر زمینی، در واقع امر زمینی را، با پیوند زدن‌اش به «خون شهید»، قدسی و آسمانی می‌کنند. امر زمینی فی‌نفسه ناقص و ناکامل، تاحدی فاسد، همراه با خطا و اشتباه، آمیخته با غرایز و امیال، و مخلوط با قدرت و منفعت است. آسمانی نمایاندن امر زمینی، نقص و فساد و خطا و غریزه و میل و قدرت و منفعتی را که با هر ساحت زیست زمینی آمیخته است پنهان می‌کند؛ امر زمینی را ناب و مقدس و معصوم چونان امر آسمانی جلوه می‌دهد و به این ترتیب درواقع در خدمت امیال و منافع و غرایز مدعیان آسمانی بودن قرار می‌دهد. یک سو را حق و مخالفان را باطل معرفی می‌کند و دوگانه‌ی حق و باطلی می‌سازد که زمینه‌ساز حذف و طرد و سرکوب هر آن‌کسی است که در ظاهر مخالفِ امر آسمانیِ مورد ادعا است و در واقع مزاحمِ منافع و امیال نهفته در پس آن است. ادامه را در این‌جا بخوانید

پیوست یادداشت «مبلغان دین یا انتخابات»: پوستر اعزام «مبلغ انتخابات» توسط ستاد روحانیت قم مبلغان سعید جلیلی @mohsenhesammazaheri

🔸مبلغان دینی یا سربازان پیاده‌نظام رقابت سیاسی؟🔸 علیرغم فاصله‌ی یک‌هفته‌ای با آغاز ماه محرم و فصل تبلیغی طلاب، امسال به دلیل انتخابات و با تصمیم «مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه»، برنامه‌های تابستانه‌ی حوزه تعطیل شده و طلاب و مبلغان زودتر به روستاها و شهرهای کوچک اعزام ‌شده‌اند. هدف این اعزام مبلغان، «جهاد تبیین» و «دعوت به انتخاب اصلح» عنوان شده است. [لینک] در اطلاعیه‌ی مرکز مدیریت حوزه، «همه مجموعه‌های حوزوی، طلاب، فضلا، اساتید و [حتی] بخش اداری» موظف شده‌اند «به صورت فوری و جهادی» در روزهای باقیمانده فعالیت انتخاباتی کنند. علاوه بر این از «همه‌ی علمای بلاد و چهره‌های شاخص حوزه‌های علمیه» هم درخواست شده که «همه‌ی امکانات»شان را در این راه به کار گیرند. از متن اطلاعیه کاملاً‌ مشخص است که مدیران حوزه احساس خطر جدی کرده‌اند. این درحالی‌ است که ستاد تبلیغاتی سعید جلیلی نیز اعزام مبلغان به روستاها را آغاز کرده است. با توجه به گرایش سیاسی آشکار مدیران حوزه و مسئولان سازمان تبلیغات که این روزها رسما ازجمله در صفحات شخصی‌شان برای جلیلی و علیه رقیب وی تبلیغات می‌کنند، روشن است که هدف اصلی طلاب اعزامی چیست و مصداق «انتخاب اصلح» در بیانیه‌ی مرکز مدیریت کدام است. تبدیل رقابت‌های انتخاباتی به جنگ اسلام / کفر و مصاف امام حسین / یزید از آسیب‌های مداخلات سازمان‌های مذهبی و حوزوی در فعالیت‌های سیاسی و انتخاباتی است که در ادوار پیشین هم پیامدهای منفی خود را نشان داده است. همچنین سازمان تبلیغات اسلامی و مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه هردو از بودجه‌ی عمومی کشور تأمین مالی می‌شوند و این فعالیت تبلیغاتی آشکار آن‌ها مصداق تخلف قانونی و سوءاستفاده از بیت‌المال برای منافع سیاسی است. @mohsenhesammazaheri

🔸تقیه‌ی انتخاباتی🔸 در منابع اسلامی معمولا تقیه را به دو نوع «خوفی» و «مداراتی» تقسیم می‌کنند. اما ظاهراً یک نوع دیگر هم باید به آن افزود که مخصوص جامعه‌ی مذهبی ماست. و آن «تقیه‌ی انتخاباتی» است. یعنی پنهان‌کردن موقتی عقاید و باورهای شخصی نه برای حفظ جان (خوفی) یا حفظ وحدت دینی (مداراتی)، بلکه برای کسب رأی و رسیدن به قدرت! این شکل از تقیه، درواقع شعبه‌ای از نفاق و ریاکاری است، نوعی دروغ مصلحتی که برای حفظ قدرت نه تنها مباح بلکه مستحب و واجب می‌شود. به عنوان مثال، افرادی که از برخورد با بی‌حجاب‌ها در دل کمال رضایت را دارند و پلیس و نظام را برای حذف این «مظاهر بی‌دینی و فسق و فجور» تحسین می‌کنند، اما موقع انتخابات (یا تشییع‌جنازه‌ی سردار یا راهپیمایی ۲۲ بهمن) به روی همان «سربازان شیطان» و «برهم‌زنندگان امنیت روانی جامعه» و «قانون‌شکنان» آغوش رحمت می‌گشایند و در پوسترها و فیلم‌های تبلیغاتی کاندیدایشان حضور آنان را برجسته می‌کنند و در نطق‌های انتخاباتی از «ضرورت حفظ کرامت زن» سخن می‌گویند. همان‌ها که وقتی خیابان‌های شهر صحنه‌ی خشونت‌ عریان پلیس علیه زنان و دختران شده بود و هر روز کلیپی از کشاندن یک زن روی زمین یا کتک‌زدن یک دختر در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شد، لام تا کام حرفی در مخالفت نزدند که هیچ، بلکه از آن توحش به نام قانون حمایت هم می‌کردند. همان‌ها که در ایام قدرت و مستی، از جریمه‌های میلیونی و قانونی‌کردن دست‌درازی به حساب‌های بانکی مردم و جریمه و اخراج برای حجاب سخن می‌گفتند و صداوسیما و روزنامه‌هایشان به رسانه‌ی نفرت‌پراکنی علیه بخشی از جامعه و تهدید و ارعاب مبدل شده بود و رییس‌جمهور محبوب‌شان وعده‌ی جمع‌کردن چندروزه‌ی «بساط» بی‌حجابی را داده بود، حالا برای گدایی رأی دست به دامان همان دختران و زنان می‌شوند. چند روز دیگر هم که خرشان از پل گذشت و انتخابات تمام شد، دوباره برمی‌گردند به حالت پیش‌فرض. همین‌طور است موضع‌شان درباره‌ی محدودسازی اینترنت، درباره‌ی «اسلامی»‌کردن فضاهای عمومی، درباره‌ی خالص‌سازی دانشگاه و موارد دیگر. مسئله هیولاسازی از یک فرد نیست. مسئله تفاوت درون و بیرون است. تفاوت آنچه در خلوت خودشان و محافل خصوصی‌شان می‌گویند و آنچه مقابل دوربین ادعا می‌کنند. و بی‌صداقتی و ریاکاری و تزویر یک جریان سیاسی است که هیچ سابقه‌ای از دفاع از آزادی‌های اجتماعی و حقوق شهروندی و ترویج مدارا و پذیرش تکثر فرهنگی و دفاع از جامعه‌ی مدنی در برابر مداخلات نهاد دولت و... در کارنامه‌اش ندارد و همیشه وقتی به قدرت‌ رسیده در پی محدودسازی و حفظ منافع شبکه‌ی وفاداران و فرقه‌گرایی و کنترل و ارعاب و اخراج و تهدید و تحقیر دیگر بخش‌های جامعه بوده است. مانند تجربه‌ی همین سه سال دوره‌ی رییسی؛ اما به وقت نیاز ژست آزادی‌خواهی می‌گیرد و حتی اصول و عقاید مذهبی‌اش را پنهان می‌کند و چشم در چشم افکار عمومی،‌ به آسانی و با اعتماد به نفس کامل، دروغ می‌گوید. @mohsenhesammazaheri

خانه مبلغین بین‌الملل تقدیم می‌کند: 🎓 دوره آموزشی تشیع شهری و شیعیان پایتخت‌های خاورمیانه و غرب آسیا 👨‍🏫 مدرس: پیمان اسحاقی ♨️ در دهه‌های اخیر، سراسر جهان و به‌خصوص خاورمیانه و آسیای غربی فرایند شدیدی از شهری شدن را تجربه کرده‌اند. به‌نظر می‌رسد این فرایند در سال‌ها و دهه‌های آتی نیز ادامه یابد و درنتیجه، زندگی روستایی و کوچ‌نشینی -در معنای کلاسیک آن- ازمیان خواهد رفت و این مناطق هرچه بیشتر به پهنه‌های شهری و شبه‌شهری مبدل خواهند شد. در این زمینه، ادیان و مذاهب، گروه‌های قومی و امثال آن نیز هرچه بیشتر به سوی شهری شدن پیش خواهند رفت، و سازکارها، منطق و الزامات شهری هرچه بیشتر در ارتباط با الزامات، بایدها و نظام‌های شهری تعریف خواهند شد. ♨️ در این دوره آموزشی قصد داریم به این پرسش پاسخ دهیم که شهری شدنِ رو به‌ تزاید، چه نسبتی با جماعت‌های شهری خاورمیانه و شمال آفریقا برقرار خواهد کرد و حرکت به سوی شهری‌ شدن تمام‌عیار، چگونه زندگی شیعیان پایتخت‌های خاورمیانه را تحت تاثیر قرار خواهد داد. 🌐 لینک ثبت‌ نام دوره ⏰ مهلت ثبت‌ نام: ۱۴ تیرماه ۱۴۰۳ #دوره‌های_ما 👈 مؤسسه اطلس شیعه

مرجعیت از دست رفته | آیا مخاطبان مذهبی از منبری‌ها و مداحان، حرف شنوی سیاسی ندارند؟ ✍🏼 یادداشت مهمان: علی پورمند | خبرنگار حوزه بین‌الملل ✅در انتخابات اخیر، نامزدی که به صورت خاص تحت حمایت طیفی از وعاظ و مداحان معروف بود صرفا توانست ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار رای از ۲۴ میلیون رای‌دهنده را به دست بیاورد. 🔺نتیجه‌ای که در کنار دلایل سیاسی، این سوال را مطرح می‌کند که چرا مخاطبان مذهبی [که حسب گزارش تعداد زوار حرم رضوی اقلاً ده میلیون نفر در کشورند] به نامزد مورد حمایت وعاظ و مداحان کمتر رای دادند؟ ✅حالا باید پرسید آیا کم‌توجهی به رای توصیه شده این گروه، به ما خبر از افول میزان مرجعیت سیاسی وعاظ و مداحان می‌دهد؟ یا اساساً این گروه مرجعیتی نداشته‌اند؟ 🔺نظریه پردازان حوزه اقناع عمومی مثل والتر وایز و کارل هاولند، بیان‌می‌دارند که میزان تاثیرگذاری رهبران افکار، حاصل‌ضرب «معتمد بودن» در «متخصص شناخته شدن» آن‌هاست. به این معنا که اولاً یک مبلغ مذهبی تا چه میزان‌مورد اعتماد مردم است و بعد اینکه از نظر‌ مخاطبان چقدر در زمینه‌ای که اظهار نظر می‌کند، متخصص است. ✅در تطبیق نظریه با موقعیت، شاید وعاظ و مداحان کماکان در حوزه معرفتی و دینی برای قشری قابل اعتماد باشند، اما به نظر می‌رسد میزان متخصص شناخته شدن‌ آن‌ها در امور سیاسی - به دلایل مختلف- کاهش پیدا کرده است. 🔺حالا گویا مخاطبان مذهبی نیز امر «تشخیص اصلح» را از طریقی جز اتکا به نظر وعاظ و مداحان به عنوان مبلغانی دینی و نه متخصصان سیاسی، دنبال می‌کنند. ✅نشانه‌های کاهش تاثیرگذاری سیاسی وعاظ و مداحان را می‌شود در پیمایش های مربوط به «سنجش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان» نیز دید. پیمایشی که حاکی از عدم اعتبار نظر آن‌ها در مصادیق تخصصی برای ۸۷ درصد عموم جامعه است. ❕حال سوال نهایی این است که آیا کمی تاثیرگذاری سیاسی وعاظ و مداحان بر مخاطبان‌شان، به تغییر رویه این گروه‌ در قبال حمایت‌های سیاسی منجر خواهد شد یا نه؟ 🔸 یادآوری همیشگی: انتشار آراء مختلف در هدی، الزاماً به معنای موافقت با آنها نیست. ما تضارب آراء را امری ضروری در رسیدن به فهمی عمیق‌تر و نوتر از مسائل دین و رسانه در کشور می‌دانیم و لذا از انتشار نظرات تخصصی شما نیز در حوزه دین‌ و رسانه استقبال می‌کنیم.

یادداشت 🔸جاذبه‌ی قالیباف ـ‌ دافعه‌ی جلیلی🔸 پیوست ۶: تصویری از غلامرضا قاسمیان که گفته بود به تبعیت از آقای جاودان به قالیباف رأی خواهد داد، اما نهایتا رأی خود را به نام جلیلی به صندوق انداخت. این درحالی است که قاسمیان از روحانیون نزدیک به قالیباف محسوب شده و در آغاز دوره قبلی مجلس با حکم وی و بدون برخورداری از سابقه، صلاحیت و تخصص لازم، به ریاست یکی از مهم‌ترین مراجع اسنادی کشور یعنی کتابخانه مجلس منصوب شده بود. پ.ن. شکست قالیباف در انتخابات، حقیقتاً سزاوارش بود. او می‌توانست از فرصت شهرداری تهران برای تبدیل خود به یک تکنوکرات و مدیر اجرایی موفق و میانه‌رو استفاده کرده و وجهه‌ای مقبول بین طبقه‌ی متوسط شهری پیدا کند. اما قدرت‌طلبی و فقر تئوریک (که چرخش‌های مکرر و بی‌ثباتی گفتمانی وی از نشانه‌های آن است) او را به رفتارهای نمایشی با هدف جلب نظر بدنه‌ی مذهبی و حزب‌اللهی و سرمایه‌گذاری برای نزدیکی به گروه‌هایی از جنس وعاظ و مداحان سلبریتی واداشت. گروه‌هایی که گرچه زبان‌شان به منفعت با او بود، اما دل‌شان هیچ‌گاه با او نبود و هیچوقت خودی محسوبش نکردند. و نهایتا هم این شکست را برایش رقم زدند. @mohsenhesammazaheri