کانال فسیل شناسان ایران

Niknahad_et_al.pdf

عکس سوم: منطقه فسیلی مراغه ظرفیت مطالعه در زمینه‌های اقلیم‌شناسی دیرینه ایران را داراست

عکس دوم: مسیر مهاجرت حیوانات به طرف قاره آفریقا از مراغه گذشته است

عکس دوم: اسب‌های ۱۰ میلیون سال قبل مراغه سه انگشت داشتند

عکس دوم در طول دوره «میوسن» قاره‌های شمالی در حال بالا آمدن بودند و در طول کمربند تتیس، کوهزایی در حال به وقوع پیوستن بود؛ با بالا رفتن زمین، هوا سردتر و خشک‌تر، و این واقعه با تغییر در جهان گیاهان و جانواران مصادف شد. در نتیجه آن علفزارها گسترش یافت و جنگل‌ها عقب‌نشینی کرد، پدیده‌ای که زمینه را برای جانوارنی که می‌توانستند با چریدن بر روی دشت‌های باز زندگی کنند، مساعد کرد. روایت «گدازه و فسیل» در سهند ماقبل تاریخ گفتنی است تراکم بالای فسیل مهره‌داران هفت تا ۱۲ میلیون ساله، منطقه فسیلی مراغه را به بهشت دیرینه‌شناسان جهان تبدیل کرده و دنیای پر رمز و راز حیواناتی چون فیل، زرافه، ببر دندان شمشیری، انواع گاوها، آهو، کرگدن و اسب را پیش‌روی آنان قرار داده است. «منطقه فسیلی مراغه» به اذعان کارشناسان جزو پنج منطقه پر اهمیت دارای فسیل مهره‌داران جهان به شمار می‌رود و از نظر ذخیرگاه دیرینه‌شناسی و مطالعه جغرافیای دیرینه صفحه «اوراسیا» دارای اهمیت ویژه‌ای است تا جایی که با کاوش و استخراج جدید نمونه‌های موجود در سایت مراغه، می‌توان به معرفی بیش از پیش ظرفیت‌های جهانی رسید. به گفته مسئولان امر و بر اساس تحقیق‌های زمین‌شناسی و فسیل‌شناسی، فسیل حیواناتی که از منطقه فسیلی مراغه استخراج شده، به اجداد حیوانات امروزی در آفریقا تعلق دارد و همین موضوع مطالعات دیرینه‌شناسی در این کهن‌شهر جذاب‌تر کرده است تا جایی که مرکز تحقیقات دیرینه‌شناسی کشور نیز در مراغه استقرار دارد. منطقه فسیلی مراغه در مسیرهای مهاجرتی پستانداران دوران سوم یعنی مسیرهای مهاجرتی مابین اروپا، آفریقا و آسیای شرقی قرار دارد و گونه‌زایی جانوران فسیلی (پستانداران) در میوسن فوقانی نوار آذربایجان به خصوص در سایت مراغه نیز بر اهمیت آن افزوده است. «تراکم بالای قطعات فسیلی در واحد حجم لنزهای فسیلی»، «پراکنش وسیع لنزهای فسیل مهره‌دار در مساحت حدود ۴۰ هزار هکتار»، «تنوع بالای گونه‌های جانوری موجود در لنزهای حفاری شده»، «دسترسی نسبتا آسان به لنزهای فسیل مهره‌دار» و «حفظ‌شدگی مناسب قطعات فسیلی در سایت مراغه نسبت به سایر سایت‌های فسیل مهره‌داران جهان» از ویژگی‌های مهم سازند مراغه است. منطقه فسیلی مراغه چه ظرفیت‌هایی دارد؟ منطقه فسیلی مراغه به عقیده کارشناسان بستر مناسبی برای مطالعات دیرینه‌شناسی در زمینه‌های شناسایی و معرفی گونه‌های جدید فسیل مهره‌داران و ثبت رکوردهای جهانی و مطالعه جغرافیایی دیرینه کشور در «میوسن فوقانی» است. عکس سوم این منطقه ظرفیت مطالعه در زمینه‌های اقلیم‌شناسی دیرینه ایران، مطالعه تکتونیک صفحه‌ای در میوسن پسین و پلیوسن، تعیین جایگاه زمین‌ساختی ایران و ایجاد مرکز تحقیقات و موزه فسیل‌شناسی جهت نمایش رکوردهای فسیلی کشور را داراست. همچنین این منطقه از ظرفیت ایجاد موزه‌های صحرایی در جهت گسترش اکوتوریسم با هدف مدیریت و توسعه پایدار منطقه و ثبت ملی و جهانی و بهره‌مندی از امکانات بین‌المللی برخوردار است. با ثبت ملی و جهانی منطقه فسیلی می‌توان از اعتبارات ملی و کمک‌های مالی و علمی یونسکو بهره‌مند شد و در رشد علمی کشور و اجرایی کردن اقتصاد مقاومتی در سطح منطقه‌ای گام‌های مثبت برداشت.

دکتر «غلامرضا زارع» افزود: هیپاریون‌ها از فسیل‌های مهم سازند مراغه هستند و از تنوع گونه‌ای آنها در سن‌سنجی لایه‌های فسیل‌دار و تعیین افق‌های سه‌گانه سازند مراغه استفاده شده است. به گفته وی اسب‌ها در لایه‌های زیرین سازند مراغه دارای جثه کوچک و در لایه‌های فوقانی جثه متوسط هستند و مراغه در مقایسه با سایت‌های کشورهای ترکیه و یونان از غنای فسیل‌های هیپاریون برخوردار است. وی با تاکید بر اینکه فراوانی قابل توجه سنگ‌واره‌های (فسیل‌های) اسب‌ها در لایه‌های حفاری شده مورد توجه محققان قرار دارد، اظهار کرد: این فسیل‌ها در تعیین جغرافیای دیرینه از اهمیت زیادی برخوردار بوده و روند تکاملی آنها در مراغه بیش از سه میلیون سال است. دکتر «منصوره نیک‌نهاد» که اخیرا با همکاری پروفسور «فلورنت ریوالز» از کشور اسپانیا روی دندان‌های هپاریون‌های سازند مراغه تحقیق کرده است نیز گفت: این تحقیق با روش مطالعاتی جدید «میکرو ویرو مزوویر» و بر اساس مشخصات دندان‌های اسب‌ها انجام شد. وی به برخی از نتایج این تحقیق اشاره و بیان کرد: تغدیه اسب‌های میوسن فوقانی مراغه از نوع علفخوار و به ندرت برگخوار بود و این امر بیانگر مهاجرت اسب‌ها از بیشه‌زارهای به دشت‌های باز است. دکتر «نیک‌نهاد» با بیان اینکه سنگواره‌های اسب‌های سه انگشتی از حوالی روستای «شلیلوند» مراغه استحراج شده، ادامه داد: تقلیل انگشت سوم در اسب‌های لایه‌های بالایی دلیل بر توسعه هیپاریون‌ها در مناطق دشتی بوده و این امر در قدرت حرکتی اسب‌ها و سرعت جابجایی آنها موثر است.

اسب های ۱۰ میلیون سال قبل مراغه چه شکلی بودند؟ مراغه- ایرنا- دیرینه‌شناس آقای دکتر غلام رضا زارع

با درود و عرض ادب و احترام با لطف خداوند، پشتیبانی برخی مسئولین، راهنمایی و همراهی صمیمانه استادان، دوستان و همکاران تاثیرگذار و با استفاده از مدرک و رزومه علمی مرتبط آقای دکتر رضا صادقی و مدرک یکی از همکاران رشته جغرافیا، بالاخره «رشته طبیعت گردی گرایش ژئوتوریسم» بعنوان یک میان رشته ای جدید برای اولین بار وارد دانشگاه پیام نور شد و دانشگاه پیام نور درواقع پنجمین دانشگاه کل کشور است که دارای این رشته می باشد و این رشته در بین مراکز پیام نور کشور برای نخستین بار در استان فارس و مرکز جهرم راه اندازی گردیده است که انشاا... آغازی نو برای هر سه رشته و همکاران و پژوهشگران و دانشجویان مرتبط باشد. بسیار خواهشمندم چنانچه تمایل داشته باشید لطفاً بما در نشر تبلیغ این میان رشته ای جدید بین رشته های زمین شناسی، جغرافیا و مدیریت گردشگری یاری رسانید چراکه فقط تا 20خردادماه امکان ثبتنام در مقاطع کارشناسی ارشد سازمان سنجش تمدید شده است. (پوستر به پیوست تقدیم گردیده است). باسپاس فراوان، ارادتمند، رضا صادقی 17خردادماه 1403خ. Reza Sadeghi Assistant Professor (Stratigraphy+Microfacies+Micropaleontology) Geology Department Payam-e-Noor University of Jahrom & Shiraz Fars - Iran Tel.: +98 0917 312 83 06