فرهنگ‌نما

جلسات تمرین جامعه شناسی با زیمل جلسه نخست: تضاد فرهنگ مدرن https://t.me/AminBozorgiyan/716 جلسه دوم: تضاد فرهنگ مدرن و خانواده https://t.me/AminBozorgiyan/721 جلسه سوم: خانواده و مد https://t.me/AminBozorgiyan/727 جلسه چهارم: ژیگولو https://t.me/AminBozorgiyan/732 جلسه پنجم: جلسه تمرینی؛ زیمل درباره منازعات انتخاباتی ایران چه می‌گوید؟ https://t.me/AminBozorgiyan/738 جلسه ششم: غریبه https://t.me/AminBozorgiyan/746 جلسه هفتم: مد، زن و شرم https://t.me/AminBozorgiyan/756 @AminBozorgiyan

اسلام یک «دیگری» در روسیه بخش اول اسلام در روسیه روسیه از منظر ایران (6) فایل کامل بر اساس پیش‌بینی‌مان گفت‌وگو در خصوص اسلام در روسیه به درازا می‌انجامید و از این رو قرار شد آن را در دو بخش داشته باشیم. میری در این گفت‌وگو می‌گوید: اسلام دینی مهاجر در روسیه نیست و بیش از 9 سده در این کشور حضور دارد. اگر چه مسلمانان بخش عمده جغرافیای روسیه را تشکیل می‌دهند اما این هویت در طول تاریخ روسیه مسیحی سرکوب شده است. مسلمانان در روسیه چه مذاهبی دارند؟ شیعیان از کی به صورت رسمی وارد جهان روسی شده‌اند؟ شیعیان روسیه از بالای جمهوری آذربایجان تا شهر دربند در داغستان را شامل می‌شوند. وی ادامه می‌دهد نوع اسلام روسیه خیلی مهم است و چه اسلام اهل سنت و چه شیعه به صورت تاریخی اسلام طریقتی است. اسلامی که در روسیه وجود دارد نوعی از مسلمانانی است که به اسلام التزام ندارند اما از سوی دیگر به دلیل نفوذ شدید سلفی‌گرایی که به صورت مشخص از امارات و عربستان تقویت می‌شود، نوع این اسلام را در مراکز مسلمانان اهل تسنن می‌توانید ببینید. @farhangnema

«برای مواجه سیاسی و نظامی دو اجتماع، تجهیز دو طرف با سلاح‌هائی نظیر هم ضروری است. در حالیکه اروپائی‌ها در سایه‌ ترقیات بی‌حد صنعتی خود، ادوات نظامی چون خودروهای زرهی، تانک، هواپیما، ناو، زیر دریائی ساختند، ما در مقابل ناچار توپ و تفنگ داشتیم. از اینرو چگونه عالم اسلام در مقابل اروپا می‌توانست مقاومت کند؟ چگونه می‌توانستیم از استقلال وطن و دین خود دفاع کنیم؟ تنها چاره رهائی از این خطرات دینی و وطنی پیشرفت در علم، صنایع و نهادهای نظامی و حقوقی به اندازه اروپاست، یعنی ما باید در یک سطح تمدنی با آنها قرار بگیریم. برای این نیز یک چاره وجود دارد، با بیشترین سرعت وارد تمدن اروپائی شویم.» بنیاد‌های ترک‌گرائی، ضیا گوک‌آلپ @FARHANGNEMA

اسلام یک «دیگری» در روسیه بخش اول اسلام در روسیه روسیه از منظر ایران (6) سیدجواد میری در ادامه سلسله گفت‌وگوهای روسیه از منظر ایران، از اسلام در روسیه سخن می‌گوید، جائی که پیش از امپراطوری مسیحی، مسلمانان حکم می‌راندند. او از سیاست یکسان‌سازی اسلام در دوران تزار و کمونیسم سخن می‌گوید و مسلمانان امروزی که قائل به شریعت نیستند. فایل کامل متعاقبا منتشر خواهد شد. @FARHANGNEMA

این عکس متعلق به تظاهرات گروهی از زنان در دهه ۱۹۶۰ لندن می‌باشد. زمانی که زنان برای گرفتن حق رأی و دستمزد برابر با مردان به خیابانها ‌می‌آمدند و اعتراض ‌می‌کردند. در یکی از پلاکاردهای نوشته شده: “آیا ارزش زنان انگلیسی کمتر از زنان ترکیه هست؟” ترکیه جزو اولین کشورهای جهان است که به زعامت آتاتورک، حق رأی زنان را به رسمیت شناخت و حقوق برابر زنان و مردان پیش از کشورهای اروپایی در این کشور به رسمیت شناخت. منبع: trt @farhangnema

هشتگ ضد خشونت، در صدر هشتگ‌های ترکیه هشتگِ ضد خشونت بر علیه زنان، در صدر هشتگ‌های توئیتر در ترکیه قرار گرفت. به گزارش فرهنگ‌نما و به نقل از TELE1 هویت خشونت یک مرد علیه یک زن در شهر مارماریس ترکیه که در فضای مجازی ترکیه منتشر شده بود، مشخص شد. در این ویدئو، انگین جیلان ابتدا به طرف یک زن چنگال پرت می‌کند و بعد چندین بار با مشت او را می‌زند. پس از آنکه معلوم شدن هویت مرتکب خشونت، هشتگ #EnginCeylanTutuklansın (انگین جیلان بازداشت شود) ترند شد. این هشتگ در صدر هشتگ‌های ترکیه قرار گرفته است. @FARHANGNEMA

سلسله درسگفتارهای "روسیه از منظر ایرانی" اسلام در روسیه روسیه از منظر ایران (۵) ۱- اسلام در روسیه چه خصوصیاتی دارد؟ ۲- مسلمانان روسیه بیشتر به چه قرائت فقهی قایل‌اند؟ ۳-حضور مسلمانان در ساحت آگاهی روسی چگونه است؟ ۴-نسبت اسلام روسی و جامعه روسیه چگونه است؟ شنبه ۲۷ مارس ۲۰۲۱ ساعت ۲۲:۰۰ الی ۲۳:۰۰ سن پطرزبورگ روسیه سیدجوادمیری @seyedjavadmiri @farhangnema

آخرین درد دل آزاده نامداری نوشته آزاده نامداری در روز چهارشنبه سوری را می‌توان آخرین درد دل او دانست، او می‌نویسد: آنقدر حرف توی دلم تلمبارشده که نمی‌دانم چه بنویسم، سال سخت، سال درد، شبها یا دعا می‌کردیم یا با اشک خداحافظی، چندین و چند بار نمی‌دانم اما خیلی بیشتر از توان مان برای یک سال. اگر دخترم روزی از من بپرسد که با این همه رنج چرا من را به دنیا آوردی چه بگویم؟ چرا بساطت را جمع نکردی واز این کشور نرفتی؟ بگوید چرا من را اینجا به دنیا آوردی؟ حرف‌هایم برایش قابل فهم نیست که دخترم من عاشق این خاکم، من تحت هییچ شرایطی سرزمینم راترک نمی‌کنم، من امیدوارم، می‌خواهم بسازم این سرزمین آبا واجدادی را، نباید خاکمان را رها کنیم و وای اگر بمن پوزخند بزند که بفرما این وضع ماست. توی ممنوع الکار به چی دقیقا امیدواری؟ کجا را دقیقا می‌خواهی بسازی؟ من امیدوارم سخت امیدوار، بهار با روزهای بلندش، با خورشید عالم تابش شاید مرهم دردمان شود شاید بهارمان واقعی باشد چه معلوم. @FARHANFNEMA

سریال دیگری؛ دیگریِ کردها (2) یک سریال «ترکی» از منظر «کردی» نویسنده: نورالدین ارکان مترجم: میثم قهوه‌چیان منبع: www.gazeteduvar.com.tr این سریال به کردها چه چیزهائی می‌گوید؟ یک کرد به عنوان فاعل تجاوزی که علت تراموای اصلی سریال است، انتخاب شده است. در حالی که اولین مشکل در کشور نژادپرستی است، انتخاب یک کرد در این نقش، شبهه نژادپرستانه بودن سریال را تقویت می‌کند. سازندگان سریال زشتی حمل‌شده بر قومیت کرد توسط حافظه جمهوری‌خواهی کمالیستی را تکرار کرده‌اند و یا در چنین نحوه درکی، هیچ مشکلی ندیده‌اند. آنها برای طرح الگوی متجاوز، یک روستائی کرد بی‌سواد را برای این نقش مناسبت دیده‌اند و او را ابتدا از مناطق کردنشین اولیه‌اش به روستای محل تجاوز کوچانیده‌اند. سپس وقتی به کرد رسیده‌اند، با ایجاد شوکی فرهنگی، برای متجاوز بودنش، با استناد به کوچی که در سرنوشت او بوده و فقر و عقب‌مانده ‌نگه‌داشته ‌شدنش، ضرورت‌های تجاوز را فراهم کرده‌اند. پس از به میان آوردن همه لوازم هم اینکه یک کرد متجاوز باشد ضرورت یافته است. یکی از الگوهای آماده و جاری حافظه نژادپرست، در سریال بارگذاری شده است. هر چقدراین شخصیت که از حافظه نژادپرست اخذ شده با شرایط و قرائن ضرورت‌ساز ساخته شده باشد، باز نمی‌تواند نافی نقش‌آفرینی تاثیر داده‌های حافظه نژادپرستانه در خصوص کردها باشد. این سریال هر چقدر خشونت‌هائی که سی و پنج سال پیش بر روی کردها اعمال شده و نتایج آن را نشان داده باشد باز دلیلی بر نژادپرست نبودن سریال نیست. اما این به معنای عدم حضور الگوهای نژادپرستانه در سریال نخواهد بود. تنها به حل شرایط نابرابر وخیم کردها در زمینه‌ای برابر اکتفا نشده و با طلبانیدن بخش توسط کرد متجاوز، پستی را به تایید خودش هم درآورده و به این ترتیب با افزودن لایه‌ای از آسیمیلاسیون کار را به پایان رسانده است. به نظر می‌رسد سازندگان سریال با اتکا به اخبار تجاوز پی در پی در مجلات و رسانه‌ها و بر این مبنای استخراج آمار، متجاوز را انتخاب نکرده‌اند. این خوب است که آنها این کار را نکرده‌اند اما اگر این کار را انجام می‌دادند، بدون شک متجاوز سریال سهم شخصیت دیگری از همین سریال بود. حافظه معیوب قربانی تجاوز به درستی دچار اختلال شده است و مشکلی در این نیست، اما همین فراموشی در خصوص شخصیت کرد وجود ندارد. خطوطی که از دیگران پاک شده، به صورتی پر رنگ بر روی شخصیت کرد کشیده شده است. فرض کنیم سازندگان سریال، از آنجا که همه را برابر دیده‌اند اگر حتی درست نباشد، از آنجا که هیچ صفتی را از دیگری جدا نکرده‌اند، ادعا کنند که برای آنکه یک کرد را به عنوان عامل تجاوز انتخاب کرده‌اند، هیچ اشکالی نمی‌بینند. حتی خود این وضعیت نشاندهنده نسبت یک بی‌مسئولیتی بزرگ به یک جامعه اقلیت قومی و مشکلاتی برخاسته از آن است. در ترکیه کردها، ارمنی‌ها با ترک‌ها در شرایط برابری نمی‌توانند باشند. مانند سیاهان آمریکا که با سفیدها نمی‌توانند در زمینه برابری نشان داده شوند، چون در واقع نیز برابر نیستند. در عین کارسازی عجیب الگوی زن تحت فشار در خانواده کرد، سازندگان سریال در نشان دادن اینکه کردها کسانی هستند که آک پارتی را بدل به بلای جان ترکیه کرده‌اند، هیچ محضوری ندیده‌اند. سوالات و جواب‌های منفی و یا مثبتی که به این سوال‌ها داده می‌شود هر چه باشد، این سریال در جهانی دیگر علی رغم نکات مثبتی که ، ابتدا به خاطر چشم فرو بستن به نژادپرستی متهم و سپس سبب‌ساز یک رسوائی بزرگ منجر می‌شد. اما این کار در ترکیه امکان‌ناپذیر است و این نشدن، نشاندهنده آن است که نژادپرستی از طرف اکثریت جامعه ترکی به عنوان یک وضعیت نرمال عادی شده است. هیچ خلق بدون کشور و یا تحت اشغالی که در حافظه جمعی‌شان زخم‌های عمیقی زبان باز کرده باشد، با تربیت اشغالگر خود نمی‌تواند برای خود کشور بسازد. ما کردها هم به هیچ وجه نخواهیم توانست این کار را انجام دهیم. اگر حتی کشورهای غاصب در زمینه حقوق بشر و آزادی‌ها جزو کشورهای پیشرفته شوند، این کار باز هم ممکن نخواهد بود. وجود کشور انسان، از حقوقی که دارد بسیار بیشتر است. انسان در جهنم خودش، خیلی بیشتر از جهنم دیگری، دارای اقتدار و الهام می‌شود. در واقع به این دلیل حتی اگر جهنم باشد، کسانی که کشور دارند، زبان، تمدن، هنر، ادبیات، سینما و حوزه‌های فرهنگی دارند. آیا اگر ما کردها این سریال را می‌ساختیم، در سریال ما، شخصیت متجاوز چه کسی بود؟ در واقع از همین رو «دیگری» یک دیگری برای ما کردهاست. @FARHANFNEMA

سریال دیگری؛ دیگریِ کردها (1) یک سریال «ترکی» از منظر «کردی» نویسنده: نورالدین ارکان مترجم: میثم قهوه‌چیان منبع: www.gazeteduvar.com.tr اشاره فرهنگ‌نما: سریال «بیر باشکادیر یا اثوس» که من آن را «دیگری» ترجمه کرده‌ام، سریال ترکی ساخت نت فیلیکس است که از این شبکه نمایش خانگی جهانی پخش شده و در خود ترکیه دیرزمانی جز ده سریال پربازدید بود. داستان سریال داستان ترکیه است و از تکثر قومی، دینی، سیاسی و تاریخی جمهوری ترکیه سخن می‌گوید. به غیر از امروز ترکیه، دیروز و فردای آن نیز دیده می‌شود. نگارنده این نقد تلاش دارد از منظر کردی و چنانچه خود می‌گوید آگاهی کردی به نقد این سریال بپردازد. هدف ترجمه متن حاضر، آشنائی ایرانیان با ادبیات نقد قومی در کشور همسایه است. سمبل‌هایی که فیلمسازان در فیلم‌های‌شان خلق می‌کنند، مانند همه آثار هنری به واسطه طبیعتی که دارند، به مخاطبان می‌گویند که فیلمسازان را نباید به حساب آورد. این وضعیت که در طبیعت خوانش آثار هنری وجود دارد و یا خوانش‌های هنری سوبژکتیو، باعث می‌شود که در هر خوانش، اثر هنری دوباره تولید شود. البته همان‌طور که هنرمند نمی‌تواند مانع همه خوانش‌های متفاوت باشد، می‌تواند از مسئولیت هم شانه خالی کند، اما این امکان در عین حال هنرمند را مجبور می‌کند که در خصوص نتایج وحشتناکی که این امکان خطرناک می‌تواند به بار بیاورد، دقت‌های لازم را در نظر گیرد. اگر فیلسماز با هدف انتقال پیام به کسی هم فیلم نساخته باشد، فیلم‌ها باز مخاطبانی خاص یافته و چیزهائی را به ایشان بازگو می‌کنند. این نکات می‌توانند مانند نسبت‌های بیشماری که با فیلمسازها دارند، در خصوص آنها و حافظه مشترکی که بخشی از آن هستند، به صورتی غیرقابل کنترل، چیزهائی زیادی را آشکار کنند. بعضا این از این اثرها به شکلی غیرقابل برنامه‌ریزی آنقدر موثر می‌شوند که بیشتر از اثر هنری و هنرمند، آثار بزرگی بر روی جوامع می‌گذارند، کشورهایی را تغییر می‌دهند، اقتدارهائی را بر می‌اندازند و یا دیکتاتورهائی را بنا می‌کنند. ما امروز در ترکیه شاهد آن هستیم که در خصوص تعامل بین صنعت سریال و حکومت، چه‌ها که نمی‌شود. سریال‌ها با سرعت در حال تاثیرگذاری بر تحولات سیاسی کشور هستند. ما می‌بینیم که دکورهای دولتی به مجموعه‌های سریال تبدیل شده و تاریخ به واسطه سریال‌ها دوباره نوشته می‌شود. اقتدار حاکم که این ابزارهای مهم را کشف کرده، سریال‌هائی را در چارچوب دیکه خودش، در شکل الگوهائی عملی‌تر، تولید می‌کند و یا با ایجاد زمینه تولید آنها، طرح‌های نو-عثمانی‌گرائی را تغذیه می‌کند، جامعه را دوباره شکل می‌دهد و زمینه جنگ‌ها و اشغال‌هایش را فراهم می‌کند. سریال «دیگری» (BİR BAŞKADIR یا ETHOS) در مقابل روزگار مملو از خشونت، سینمای کثیف و زشت‌ساز دنیا و خارج از مارپیچ ژانرهای اکشن، خشونت‌آمیز، ملودرام، فانتزدی و راز آلود، امکان ژانر دیگری از سریال را نشان داد و به حق توجه زیادی را جلت کرد. اما می‌ارزد که به مشکلات جدی که در تماثیلی که بعضا در یک فضای مبهم و مه آلود این سریال وجود دارد، دقت کنیم. حالا تلاش کنیم که خود را به جای افراد مختلفی که از زاویه‌های دید متفاوت به این منظره مه‌آلود جادویی نگاه می‌کنند بگذاریم و به آن نگاه کنیم. بگذارید اولین منظر، منظر یک کرد باشد. البته برای اینکه بتوانیم این کار را انجام دهیم، حداقل دانستن اینکه «کرد بودن» یعنی چه ضروری است، البته اگر حتی کرد هم باشیم، لازم است کردی باشیم که صاحب آگاهی کردی است. در غیر این صورت انجام این عمل ممکن نخواهد بود. از آنجا که در این سریال نمادهای مختلفی از کردها وجود دارد، ضروری بود که سازندگان سریال در خصوص نژادپرستی دارای دانشی کافی و تجمیع شده بودند، اما بعضا به واسطه کاستی این آگاهی که حتی در خود کردها هم امکان دارد به وجود بیاید، الگوهای نژادپرستی در این سریال بازتولید شده است. حالا تلاش کنیم که از منظر یک کرد، به نژادگرائی که در این سریال وجود دارد، نگاه کنیم . به کسانی که ایرادات وارد شده را دارای ایراد می‌یابند باید نکته‌ای را بگویم. ایرادات به راستی می‌تواند دارای اشکال و نابه‌حق باشند، اما این ایرادات بی‌اشکال‌تر و یا نا به حق‌تر از جزئیات نژادپرستانه سریال نیستند. @FARHANFNEMA