"آســتان جــانان"

دلم از کار جهان گرفته‌است، آمده‌ام ‌تا مرا بخواهی‌که دلم بر هیچ‌کس قرار نمی‌گیرد** اِلا به تو... تذکرة الاولیاء، ذکر جنید بغدادی #عطار_نیشابوری

در موسیقی، کلیدی است که کارخانه احساس ما را به راه می‌اندازد، و هرکس مطابق استعداد و تخیلات خود از آن بهره می‌گیرد. ولی از تأثیر و کیفیت آن عاجز است.» (دشتی، ۲۵۳۵، ص ۲۷) در گسترهٔ شعرِ فارسی، شاید کمتر شاعری را بتوان یافت که شعرش همچون شعر «مولوی» با موسیقی عجین باشد. اغراق نیست اگر بگوییم که سراسرِ دیوان شمس به یک منظومهٔ سمفونیک شبیه است. جلال الدین محمد با کلمات محدود و نارسای زبان، برای بیرون ریختن جوش درونی، همان کاری را می‌کند که موسیقی با ترکیب اصوات و آزاد خود، از محدودیت کلمات به بار می‌‌آورد. (دشتی، همان ص ۲۶) مولوی به «موسیقی و ضرب اصول و الحان وقوف کامل داشته و خود او، ساز رباب را بسیار خوش و استادانه می‌زده است. بحور مختلف، مخصوصاً وزن های نادر و به اصطلاح عروض، اوزان مطبوع غزلیّاتش، که اکثر از نوع ترانه و شعر ملحون، و به تعبیری دیگر، ضربی آهنگی است، دلیل بارز بر همان روح آشنای وی، با اصول فنّ موسیقی و علم ایقاح است و این قبیل اشعار را، اکثرا در حالت جذبه و انقطاع و شور و عشق و رقص و سماع و دست افشانی و پای‌کوبی و چرخیدن، با آهنگ نغمه ضرب و آواز نی و رباب می‌ساخته است» (همایی،‌۱۳۶۰، صص ۵۹۵-۵۹۶) سلطان ولد نقل می‌کند که : «روزی از حضرت پدرم سوال کردند که؛ آواز رباب عجایب آوازی است، فرمود، آواز صریر باب بهشت است که ما شنویم؛ مگر سیّد شرف الدّین گفته باشد که آخر ما نیز همان آواز می‌شنویم، چه معنی که چنان گرم نمی‌شویم که حضرت مولانا می‌شود؛ فرمود که حاشا و کلاّ، بلک آنچه ما می‌شنویم آواز باز شدن آن در است و آنچه او می‌شنود آواز فراز شدن آن در است.» (افلاکی، ۱۳۶۲، جلد اول،ص۴۸۱) موسیقی غزلیات مولوی آنچنان تاثیرگذارست که خود، منبع الهامی‌ست برای آهنگ سازان. این موسیقی حتی از مرزهای زبانی نیز می‌گذرد و در برگردان غزلیات به زبان‌های دیگر نیز بخش بزرگی از جاذبهٔ خود را نگاه می‌دارد. شاید بتوان گفت یکی از عوامل شهرتِ امروزی مولوی، به ویژه در بین نسل جوان‌تر، موسیقی شاعرانهٔ اوست. آهنگ سازانِ ایرانی در سال‌های پیش از انقلاب تاکنون، به دفعات به سراغِ مولوی رفته‌اند و اگر ذوق و سلیقه‌ای داشته‌اند، دستِ خالی برنگشته‌اند. در این میان انوشیروان روحانی موزیسین برجستهٔ کشورمان نیز ترانه‌ای را با تاثیرپذیری از مولوی شعر ساخته و از بختِ خوش، صدایی درخشان آن را قوام بخشیده است؛ صدایی که اگر چه اکنون خاموش گردیده اما همچنان با ماست. غزلِ مولوی چنان بر موسیقی انوشیروان روحانی و صدایی گرم، از بانو «هایده» نشسته است، که هر شنونده‌ای را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

#ای_یار_من #مولوی #انوشیروان_روحانی #هایده @astanejanan

در پیش‌گفتار کتاب آمده است: این دفتر به‌هیچ روی از شمار شروح گذشته یا شروح کمابیش سنتی نیست، از چند لحاظ: - شرح لغوی و دستوری نیست، اگرچه از حیث امور لغوی، دستوری یا زبانی نیز شاید آن را کمابیش دقیق‌تر از این سنخ شروح بیابید. - شرحی بر پایهٔ ساده‌سازی معنایی نیست چون نگارنده‌اش اعتقادی به این کار ندارد، بلکه با تجزیه و تحلیل دقیق عناصر هر شعر، اعم از کل شعر و یکایک ابیات و آحاد آن سروکار دارد. - این دفتر شرحی است بر پایهٔ تجزیه و تحلیل ساختار هر شعر و بررسی پیوندهای اجزای شعر، از ساختار معنایی و مضمونی ابیات گرفته تا عناصر بیانی همچون تشبیهات، استعارات، نمادها و به طور کلی تصاویر و بن‌مایه‌ها (موتیف‌ها) و نیز صنایع، زبان و غیره. - شرح حاضر را می‌توان شرح و تفسیر شعر حافظ با شعر پارسی دانست، در درجهٔ اول با اشعار خود او و آنگاه کلیهٔ متون مهم پهنهٔ سخن پارسی. تفاوت مهمی که قطعاً گفتنی است، در مورد متن مبناست. هر یک از شروح و تفاسیر معمولاً با اتکا و اعتماد به یک متن و طبع خاص از دیوان حافظ تدوین یافته؛ اما در این شرح نگارنده هر موردی که طبع خانلری را در شرح، توضیح و تحلیل وافی به‌مقصود نیافته‌است، از طبع علامه قزوینی استفاده کرده و هر دو را مبنا قرار داده‌است. ویکی‌پدیا

شعر سمبولیک البته اگر از زبان شاعری  توانا در این زمینه همچون حافظ سروده شود، معمولاً بافتی فشرده دارد و بنای آن بر حدّ اقلّ نشانه‌ها و نمادها با حداکثر گستره‌ی مفهمومی آنهاست. مشکل تشخیص محتوای عرفانی از غیر عرفانی بزرگترین مسئله‌ی غزل پارسی است و دلیل آن هم روشن است: ما برای دو نوع مخاطب انسانی و آسمانی فقط یک زبان در اختیار داریم. شعر چند منظوره وجود خارجی ندارد و به فرض هم که وجود داشته باشد آن قدر بی رمق و هویّت است که به هیچ منظوری دلالت روشنی ندارد. خلق هر اثر خوبی غالباً تابع قصد و آگاهی قبلی است. با توجّه به تاکید حافظ بر کم‌آزاری، باید گفت هر حاکمی که نظام حکومتی‌اش بر همین پایه باشد و بگذارد که خلق راه خود را میان مسجد و میخانه به طیب خاطر برگزیند می‌تواند مقبول و ممدوح او[=حافظ] باشد. حافظ با امیر مبارز جز از در طعن و قدح درنیامد و هیچگاه خاطره‌ی دوست مقتول خود ابواسحاق را به دست فراموشی نسپرد؛ در حالی که امثال خواجو و عماد فقیه با همه‌ی دعوی مکرمت و معرفت، به قول مردم هم از توبره می‌خوردند و هم از آخور، یعنی هم ابواسحق را مدح گفتند و هم کُشنده‌ی او امیر مبارز را. حافظ در این نجابت طبع تنهادنبود. آزاده‌ی پاکزاده‌ی زاکان، عبید نیز از مبارز چه در موش و گربه و چه در دیگر آثارش جز به طنز و تمسخر سخن نگفت و جز چهره‌ای کاریکاتور‌گونه به کمک کلمات از وی به تماشا نگذاشت. شرح شوق، دکتر سعید حمیدیان، شرح و تحلیل اشعار حافظ، جلد اول، ص: ۶۵ و ۶۶

بوَد آیا که درِ میکده‌ها بگشایند گره از کار فروبستهٔ ما بگشایند اگر از بهر دلِ زاهد خودبین بستند دل قوی دار که از بهر خدا بگشایند به صفایِ دل رندانِ صبوحی‌زدگان بس درِ بسته به مفتاحِ دعا بگشایند نامهٔ تعزیتِ دختر رَز بنویسید تا همه مغبچگان زلفِ دوتا بگشایند گیسوی چنگ ببرّید به مرگ می ناب تا حریفان همه خون از مژه‌ها بگشایند درِ میخانه ببستند خدایا مپسند که درِ خانهٔ تزویر و ریا بگشایند حافظ این خرقه که داری تو ببینی فردا که چه زنّار ز زیرش به دَغا بگشایند. #حافظ به‌سعی سایه، تصحیح: هوشنگ ابتهاج، نشر کارنامه، ۱۳۷۳، غزل ۱۹۵

« دیدار » ناگاه و‌ شوخ و شاد گلخندت از دریچهٔ هر روزه کهنه می‌کند امروز را و سوی آب‌های فراموش می‌برد پوشال خاطرات پریروز را آنی که بامدادان در من ریختی آن آبشار مشکی، از کجای جانت سرچشمه می‌گیرد؟ گلخنده‌ات -بی انتظاری- انگار از دریچهٔ فرداست که بی شراره مرا در چراغدان نامم می‌سوزاند که به آذرخشی کهنه جهان را و... نو می‌کند مرا... بوشهر ۶۷/۱۱/۲۵ #منوچهر_آتشی. وصف گل سوری. تهران، نشر مروارید، چاپ اول، ۱۳۷۰، صص۵۹_۶۰.

تنهایی دردناک است، اما بسیار زیباتر از کسانی‌ست که تو را فقط در زمان فراغت‌شان به یاد می‌‌آورند... #محمود_درویش برگردان: #احمد_دریس

#آوای_تنهایی آواز: #شورانگیز_طباطبایی ترانه: #تورج_نگهبان آهنگ: استاد #فریدون_شهبازیان بازتنظیم: #رضا_رضاپور @astanejanan