Qazaq Grammar | Қазақ тілі

ЯЗЫКОВОЙ БАРЬЕР Жительница Алматы получила реальный срок за оскорбление казахского языка в «ТикТоке». К своим 21 годам алматинка Элина Лю успела немало - родила ребенка, зарегистрировалась в соцсетях и вот теперь села в тюрьму. Судили ее по статье 174 Уголовного кодекса - «Разжигание социальной, национальной, родовой, расовой, сословной или религиозной розни». Что же натворила совсем еще молодая девушка? Как выяснилось, осенью прошлого года Элина вела прямой эфир в «ТикТоке», где за ней наблюдала аудитория примерно в тысячу человек. Ей написал мужчина, поинтересовался ее национальностью и вероисповеданием, а также попросил говорить на государственном языке. И у госпожи Лю это вызвало странную реакцию. Она отчитала своего подписчика, заявив, что ей казахский язык не нравится, он некрасивый, на нем разговаривают мамбеты, и вообще из-за них пробки по улице Абая и в Алматы никто на казахском не разговаривает. Это не прямые цитаты, если что. Запись ее эфира разошлась по интернету и к ней проявили интерес в Департаменте полиции. Один из оперуполномоченных написал рапорт, после чего эмоциональное выступление направили на экспертизу. Эксперт пришел к мнению, что во фразах «Мне не нравится казахский, честно, такой мамбетозный язык» содержится пренебрежительная оценка казахской нации по языковому признаку, а употребление данных речевых конструкций нарушает нормы общественной морали, высказывания носят оскорбительный характер в отношении чести и достоинства представителей казахской национальности. Отсюда и сделано заключение, что есть признаки возбуждения национальной вражды или розни. Сама Элина Лю заявила, что стала жертвой провокации, она лишь отвечала на оскорбления со стороны подписчиков, но судья Калима Дуанбекова не сочла это уважительной причиной для оскорбления нации и языка. В результате Элина Лю признана виновной и следующие два года должна провести в колонии минимальной безопасности. Ее малолетний ребенок передан на воспитание бабушке. Приговор не вступил в законную силу. @Kozachkow

Адай билері, 1893 ж. Маңғыстау Солдан оңға қарай: Иса Тіленбайұлы (1829-1910) Ерменбет Тұрұлы (1826-1910) Мәтжан Тілеумағанбетұлы (1841-1930)

Қаныш Сәтбаев пен Кемел Ақышевтың шежіресі

Түркі әлемінде өзінің ай атауларын қолданып жүрген екі ақ халық бар. 🇹🇷 түрік пен 🇰🇿 қазақ халықтары. Басқалары орыс арқылы енген январь, февраль деген латынша атауларды қолдануда. Желіде бір өзбек мектебінің оқушылары өзбекше атауларын жаңғыртуға шақырды. Яғни, бұлар: 🥶 o’choq - қаңтар 🥶 soba - ақпан 🌹 ko’klam - наурыз 🌹 chechak - сәуір 🌹 yelvizak - мамыр ☀️ kunqizar - маусым ☀️ kunyonar - шілде ☀️ domizliq - тамыз 🍁 kuzak - қыркүйек 🍁 o’rim - қазан 🍁 yig’im - қараша 🥶 qozon - желтоқсан

Бір қызық жайт. Бүгінгі таңда біз қолданып жүрген таза сөзінің 🇮🇷 парсы тіліндегі мағынасы жаңа деген білдіреді. Ал таза, кіршіксіз мағынасында парсылар пәк сөзін қолданса керек. Қазір пәк сөзінің қолданысы тарылып қалған. Пәк көңіл, пәк сезім, пәк ару деген сөздерде ғана таза мәнінде кездестірсе болады

❌ Қалай бар, солай айту ❓ "Говорить как есть" дегеннен калька ✅ Барды бар, жоқты жоқ деу

Айтпақшы бірде @mutylgan екеуміз Моңғолияның аймақтарының атауын қазақшалағанбыз Баян-Өлгий - Бай-Өлке Сэлэнгэ - Селеңгі Эрденет - Ерденті Хувсгөл - Құбсыкөл Дорноговь - Дорынгөбі Умнеговь - Өмдігөбі Баянхонгор - Байқоңыр Говь-Алтай - Гөбі-Алтай Ховд - Қобда Завхан - Жауқын Булган - Бұлған Увс - Өбсі Сухэ-Батор - Сүкебатыр Хэнтий - Кенті Дундговь - Дондыгөбі Уверхангай - Өбірқаңғай Архангай - Арқаңғай

1. "Лица славянской национальности" осыншама жыл ішінде қазақ тілін қандай да бір деңгейде меңгеріп үлгеруге тиіс шығар? 2. Алқабилерді іріктеу кезінде екі тілді де білетін адамдарды таңдау керек шығар? 3. Сот ісі мемлекеттік тілді ғана өтуге тиіс уақыт келген шығар? 4. "Басқа ұлт өкілдері қазақша білмейді, оларға орысша айту керек" деген ойдан, түсініктен арылу керек уақыт келген шығар?

Кей елбасылардың аты жөнін қазақшаласа мынадай болады: 🇺🇿 Шәукет Мірзияев 🇰🇬 Садыр Жапаров 🇹🇲 Сардар Бердімұхамедов 🇹🇯 Имамәлі Рахман 🇦🇫 Айбатұлла Ақынзада 🇦🇿 Илһам Әлиев 🇹🇷 Ережеп Тайып Ертуған

Қазақ қазақтарға қазақшаны аударып жатыр...

Сот ісі тек қана мемлекеттік тілде өткізілуі міндеттелетін күнге жетейік 🙏

⚡️Сенат тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қатысты заң жобасын бірінші оқылымда мақұлдады Заң жобасы екінші оқылымда қаралады. Заң күшіне енуі үшін екінші оқылымда да мақұлданып, президент қол қоюы керек. Жаңа заңда не өзгереді? Біздің жазбадан оқыңыз. Telegram ~ Instagram ~ Facebook

ЖАЙЫҚ сөзі тасқын деген бе? 🤔 Сібірдің оңтүстігінде тұратын тувалардың тілінде чайык алыр сөзі су басу, су алу дегенді, ал чайык сөзінің өзі тұрақсыз, аумалы, құбылмалы дегенді білдіреді. Бұл сөз көбіне адамға қатысты есалаң, есерсоқ мағынасында қолданылып жатады екен. ЧАЙЫКПЕН бір түбірлі сөздер: чайыктаар — нөсер жауу чайыкка алзыр — батып кету чайыктыг чаъс — нөсер жауын Тағы бір қызығы, тува тілінде чайгаар деген етістік бар, мағынасы шайқау. Соған қарағанда шайқау мен жайық сөздері түбірлес болуы да мүмкін. Скринде көне түркі тілінің сөздігіндегі jajïq сөзі көрсетілген

2024 жылдың алғашқы екі айы, қаңтар-ақпан аралығында елге көшіп келген қандас саны 2 800-ге жетті. Сүйінші! Осыған дейін елге Қытайдан оралғандар үлесі 1/4 бөлігін құрап келсе, ендігәрі жалпы қандас санының жартысына жетті. Бұл дегеніміз Қытайдан оралған қандас санының артқаны. 1991 жылдан бері елге 1.131.100 қандас оралғанын еске саламыз

Су тасқыны болып жатқанына екі аптадан асты. Айналамыздағы көрші елдерден жәрдем беріп жатқандардан қырғыз бен қарақалпақ қана. Сосын әзірбайжандарды да қосса болар. Қырғыз бауырлар жүк көліктерге гуманитарлық көмек тиеп бірінен соң бірін жіберіп жатса, қарақалпақ бауырлар Атырау, Ақтөбе облыстарына келіп, судың жолын торауға жәрдемдесіп жатыр. Бір туған қырғыз елі аман болсын! Қойы қоралас, аулы аралас қарақалпақ еліне Алла риза болсын!

Қазақ боп туасың, Орыс боп өсесің, Арап боп өлесің. (с) Ораза айт құтты болсын 🙏

🤮 Jason Statham 🙄 Джейсон Стэтхем 🥰 Дейсің Істеттім

❌ дейсің ғой ✅ диснго

Бәріміз First Lady дегеннің кім екенін білеміз. Білмеген болсаңыз Президенттің әйелін осылай атайды. Ал Президент әйел адам болған жағдайда, күйеуін First Gentleman, ал прьемердің күйеуін Second Gentleman дейтінін біліп пе едіңіз?

БИШІМБАЙ ДЕГЕН НЕНІ БІЛДІРЕДІ? Расында да бір қарағаннан тегі түсініксіз қылмыскердің мағынасын іздеп көрдік. Би шім бе? (шім деген не?) Биші ме? (м әрпі не үшін қыстырылып тұр?) Бишімбайға сөз жасамы жағынан Бауыржан Сейшембаев деген футболшының тегі жақын келетінін байқадық. Яғни екі жағдайда да с→ш дыбысының ауытқуы орын алған. Дүйсімбай деген есім оған тағы бір дәлел (дүйСЕНнің дүйСІН боп кетуі). Google’да бұған қоса Жекшембай деген кісі тегі шықты. Ии-дің [і] мен [й] дыбыстарының қосындысы екені белгілі. Буын соңындағы БЕЙ осы себептен БИ [бій] боп кетсе керек. Сөйтіп, Бишімбай есімінің Бейсенбайға қатысы бар дегенге тоқталдық. Өзіңіз бұған қатысты не ойлайсыз?

1927 жылдан бергі Жайық өзенінің тасыған рекордтары. Ең ауқымдысы 1942 жылы 942 метр көтерілген, 1994 жылы 853 метр. Бір қызығы, Жайық өзені көбіне тасыған кезі сәуір айының соңғы күндері мен мамыр айында орын алса, осы жылы сәуірдің бірінші жартысына түсіп тұр

Казахстанцы ревностно следят за ходом суда над подсудимым Бишимбаевым и, создается надежда, что наше общество в процессе тектонических изменений во взглядах на проблему домашнего Nasилия и неотвратимости наказания для тиранов и ybийц. Сегодня в нашей студии Жанна Уразбахова, адвокат по уголовным делам и член команды, защищающей честь и светлую память погиbшей от рук мужа-изверга Салтанат Нукеновой. Мы поговорим про дело Бишимбаева, как выбирают членов суда присяжных, нужна ли sмертная kaзнь и как пытались переквалифицировать дело. Кроме этого обсудим судьбу узника совести Даната Намазбая, поговорим о законе по противодействию домашнему nasилию и о карательной судебной системе Казахстана. https://linktw.in/rjFbzU

Бұл заңның қабылдануы бәрімізге маңызды. Сондықтан да уақытыңыздың 5 минутын кетіріп, eOtinish сайты арқылы өтініш жіберіңіз. #СалтанатҮшін #СалтанатЗаңы

В Казахстане запустили акцию по написанию писем в Сенат Парламент РК в защиту законопроекта по вопросам обеспечения прав женщин и безопасности детей. Декриминализация семейно-бытового насилия в 2017 году привела к повальной безнаказанности и как результат - к стремительному росту преступности в семейно-бытовой сфере, наиболее наглядно последствия этого проявились в жестоком убийстве Салтанат Нукеновой в 2023 году, которое потрясло казахстанское общество и все международное сообщество, и за судебным процессом над убийцей которой в настоящее время следит вся страна. https://erkindikqanaty.com/tpost/bktjcj6xe1-kak-prinyat-uchastie-v-aktsii-zakonsalta

🗿Сейчас в ЗКО ждут большую воду из соседней страны, введен режим ЧС, но парадокс в том, что летом та же ЗКО будет платить России за подачу воды миллиарды тенге. Да, мы не ошиблись, затраты, действительно, масштабные. Каждый год в бюджет региона закладывается от 1 до 2 млрд тенге на покупку воды, но часто и этих средств не хватает, и выделяются дополнительные суммы. Например, в 2021 году налогоплательщики заплатили 4,2 млрд тенге за 147 млн кубических метров воды. А в 2023 году СМИ называли цифру в 6,5 млрд тенге! 😳Ирония в том, что изыскивая каждый год колоссальные средства на покупку воды, в ЗКО с 2018 года не могут построить Жалпакталское водохранилище, стоимость которого оценивалась в 1 млрд тенге. Благодаря этому водохранилищу как раз бы удавалось накапливать воду в паводковый период, чтобы меньше зависеть от подачи воды из РФ. Но за эти шесть лет никто из областных акимов в ЗКО не смог продавить финансирование этого важного объекта. Поэтому большая вода уйдет, а летом Западно-Казахстанской области снова выставят десятизначные чеки за покупную воду из РФ…

#noComment

🇹🇷 Түркия — қазақтар жиі саяхаттап баратын ел. Түріктер мен қазақтар бауырлас, түркітілдес халықтар болғанымен, Түркияда саяхаттап жүрсеңіз, мынандай бір жағымсыз әрі өкінішті жайтқа тап боласыз: саудагер түріктер сіздің қазақ екеніңізді бірден байқап қояды да, сізге түрік тілінде емес, қазақ тілінде де емес, ОРЫС ТІЛІНДЕ сөйлейді! 🗿 Біздің аңқау қазақ соған мәз боп, орысшасы нашар болса да, орысша сөйлесіп кетеді 🗿🗿 Түріктер қазақтарға неліктен орысша сөйлейді? Әрине қазақтар шетелге шықса, саналы да, бейсаналы түрде де ОРЫСША сөйлеп жүреді: қай елге барса да, қай ұлт өкілімен сөйлессе де, өзара сөйлессе де 🗿🗿🗿 Бұл әрине — отарланудың нәтижесі, отарсызданбаудың белгісі.

Үкіметтен пайда бар ма?

бөлек жазатындар: 🇬🇧 Great Britain (түпнұсқа) 🇹🇷 Büyük Britanya (түрік) 🇦🇿 Böyük Britaniya (әзірб.) 🇹🇲 Beýik Britaniýa (түркімен) 🇺🇿 Buyuk Britaniya (өзбек) 🇰🇬 Улуу Британия (қырғыз) бірге жазатындар: 🇷🇺 Великобритания (орыс) 🇰🇿 Ұлыбритания (қазақ)

🏴 башқұрт — қазақ 🇰🇿 🏴 силәк — 🇰🇿 шелек 🏴 сибәр — 🇰🇿 шебер 🏴 сик — 🇰🇿 шек 🏴 СИЛӘБЕ — 🇰🇿 ШЕЛЕБІ

🇷🇺 Челябинск = 🇰🇿 Шелебі Бұл тағы бір ұмыт болған қала атауы. Атаудың мағынасы әлі де даулы. Бір нұсқада көне түркі тілінде ұлылық, биіктік немесе құдай дегенді білдіретін çalap сөзі десе, басқа бір нұсқада ор немесе шелек дегенді білдіретін башқұрт сөзі деп жазылған. Екінші нұсқаны фактчектеп башқұрт сөздігінен бұл сөзді іздедік. Силәп деген сөзді таппадық. Бірақ біздің жорамалымызша силәк (🪣 шелек) сөзі башқұрт диалектілерінде силәу деген нұсқасы бар болуы мүмкін. Ал қала атауы қазақ тілінде Шелебі. Яғни: СИЛӘК (башқ) — ШЕЛЕК (қаз) СИЛӘБЕ (башқ) — ШЕЛЕБІ (қаз)

🇷🇺 Орск = 🇰🇿 Жаманқала Кеше Орынбор облысының Орск қаласындағы су қойма жарылып, қаланы су шая бастағаны жөнінде түрлі БАҚ өкілі жарыса жазуда. Бұл қаланы қазақ ертеде Жаманқала деп атаған. Жалпы орыстар жер-су атауын өз мақамына салғыш қой. Ор өзені бойынан бекініс салуды ұйғарып, бұл жерді Орская крепость дейді. Тағы бір нұсқасы Яминская. Яғни ‘ор’ сөзінің аудармасы. Қала маңында көшіп қонып жүрген қазақ Жаманқала, башқұрт Яманҡала деп кетеді.