ژاوەرۆ هه ورامانی(سەباح شیانی)

. 💠سهروردی فیلسوف و حکیمی تمام ایرانی و گوران زوان پیرو حکمت خسروانی شَهاب‌‌الدین سُهرَوَردی(۵۴۹ق-۵۸۷ق) معروف به شیخ‌ اِشْراق، از فیلسوفان نامدار ایرانیِ مسلمان و مؤسس فلسفه اشراق. شهاب‌الدین یحیی ابوالفتوح سهروردی معروف به شیخ اشراق در سال ۵۴۹ق، در سهرورد از توابع شهرستان زنجان زاده شد. وی در مراغه نزد مجدالدین جیلی، فلسفه و کلام آموخت. سپس به اصفهان سفر کرد و نزد فخرالدین مردینی و ظهیرالدین فارسی بیهقی، بهره‌ها برد. وی بعد از سفرهای بسیار و کسب و نشر علم، عازم حلب شد و آنجا به سبب بدخواهی گروهی از عالمان آن منطقه، توسط ملک‌ظاهر پسر صلاح‌الدین ایوبی، در سال ۵۸۷ق در زندان وفات یافت. وی در زمینه فلسفه و حکمت اسلامی آثار متعددی دارد که مهمترین آنها، کتاب حکمه‌الاشراق است. به باور سهروردی، اساس و گوهر حکمت یگانه است که دسترسی به آن بدون خلع بدن و رهایی از ظلمات جسمانی امکان پذیر نیست. در نظام فکری وی تبیین هستی بر اساس مراتب نور است که بالاترین مرتبه آن نورالانوار نام دارد. #فلسفه_اسلامی http://t.me/bisaranii

نقدی بر سریال سنجرخان وزیری بمناسبت ساخت و پخش سریال تلویزیونی سنجرخان وزیری ضرورت یافت مطالبی را به اطلاع برسانیم، سنجرخان وزیری اهل قریه نران از توابع شهرستان سنندج بوده‌است. پدرش میرزا محمد وزیری نرانی، دو همسر داشت که سنجرخان و برادرش یدالله‌خان از همسر دوم او به دنیا آمده و برادرخوانده‌اش به نام میرزا خلیل خان که بعدها سنجرخان را به قتل رساند از همسر اول وی بود. مادر سنجر خان جیران خانم خواهر سردار حاجعلی خان رستمی موسیوند کلیایی بود. تبار سنجرخان از سمت پدر به خاندان وزیری و از طرف مادر به خاندان رستمی و اردلان می‌رسد. خاندان وزیری سنندج از نسل خواجه ابراهیم بزاز هستند که در زمان شاه عباس اول صفوی به فرمان هه‌لو خان اردلان به عنوان مستوفی و وزیر مالیه از دارالسلطنهٔ اصفهان به دارالحکومهٔ خاندان اردلان در حسن‌آباد سنندج آمد. در اوایل سلطنت ناصرالدین‌شاه قجر که خاندان اردلان در سنندج حکومت موروثی چند صد ساله خود را از دست دادند، خاندان وزیری ادارهٔ بسیاری از امور را در دست گرفتند. در سریال فوق‌الذکر چنانچه پیداست در حوادث جنگ جهانی اول و اشغال غرب ایران از سوی قوای روسیه، سنجر خان وزیری نقش محوری دارد، در حالیکه بنابر تاریخ شیخ محمد مردوخ که خود شاهد آن دوره بوده است، نقش محوری در مبارزه با اشغالگری روسها بر عهده عباس خان سردار رشید اردلان بود و نامبرده ائتلافی را که در آن شیوخ طریقت نقشبندی، سران عشایر معروف مانند ایلات سنجابی، هورامی و جاف و دیگر طوایف در کردستان اردلان شرکت داشتند، رهبری میکرد، و سنجر خان وزیری رئیس یکی از این طوایف مؤتلفه بود و در مجموعه تلویزیونی نقش شخصیت اصلی داستان یعنی سردار رشید اردلان کاملا به حاشیه رفته است، که این را میتوان تحریف تاریخ کردستان و سانسور نقش خاندانی شمرد که تا سال ۱۳۱۷ شمسی کردستان بنام آنها «ولایت اردلان» خوانده میشد. گفتنی است نسب بنی‌اردلان به حکام کرد مروانی میرسید که در قرن چهارم و پنجم هجری امارتی بنام در شمال بین النهرین داشتند و بابا اردل یا خسرو آسیابان از اخلاف آنها بنابر شرفنامه در دوران پس از هرج و‌مرج مغول در ناحیه شهرزور در میان طایفه گوران امارتی برپا کرد که قلعه زلم مرکز آن بود و حکومت این خاندان بزودی به سراسر شهرزور و اربیل گسترش یافت و در حدود دهه ۹۸۰ هجری قمری تیمور خان اردلان بر سنندباء، گروس و پلنگان دست یافته، حکومت آنها در اوج خود، ناحیه مکری، شاهو (جوانرود)، اورامان، کلیایی، اسفند آباد و گاهی ملایر و بروجرد را هم شامل میشد، خاندان مزبور در توسعه ادبیات گوران که تا یکی دو قرن گذشته سبک رایج ادبی در ناحیه جبال بوده است را رونق بخشیده، شاعران بزرگی چون سرهنگ الماس خان کنوله، میرزا شفیع کلیایی، یوسف یاسکه، ... با این خاندان در ارتباط بودند، پس از آنکه ناحیه جبال و گرمیان و شهرزور صحنه رقابت و جنگ های متمادی میان دولتهای صفوی و عثمانی گردید، دولت عثمانی به کمک امرای بابان نواحی اربیل و شهرزور را از تصرف بنی‌اردلان خارج ساخت و از ۱۰۴۹ هجری قمری به بعد تدریجا امارت بابان در مناطق مزبور پدید آمد، با این همه نسب بسیاری از امرای محلی در شهرزور و اربیل مانند امرای سوران تبار مشترک با اردلان دارند، اگرچه در ۱۲۸۶ قمری حکومت قاجار رسما به حکومت اردلانها پایان داد اما همچنان شخصیتهای مهم این خاندان مانند علی اکبر خان شرف الملک حاکم جوانرود و پاوه و روانسر در دارالامارهٔ سنندج نقش مهمی داشت و پس از مرگ وی در ۱۳۱۱ قمری اخلاف وی تا ۱۳۳۸ قمری که مصادف با گرفتاری عباس خان سردار رشید بود، همچنان حاکم الکای شاهو (جوانرود و توابع) و جزو رجال متنفذ در دارالامارهٔ سنندج بودند و چنانچه ذکر آن رفت، در جنگ جهانی اول سردار رشید اردلان نقش محوری و رهبری در ائتلاف عشایر کردستان و کرمانشاهان بر علیه روسها داشت.

چەند دەترسم، که دێمەوه، هەواڵێکی تاڵت پێ بێ چەند دەترسم، که باوەشت پێدا دەکەم بۆنی نامۆیەکت لێ بێ چەند دەترسم، که دێمەوه، گرامەری زمانی چاو ڕێنووسی هێمات گۆڕابێ چەند دەترسم، پلەی گەرمی پەنجەکانت وەک بەجێم هێشت، وا نەمابێ لەمەش زیاتر، چەند دەترسم، کەسم، هاوڕێم که دێمەوه، تۆ وەک خۆت بیت من بگۆڕێم ... #عەبدوڵڵا_پەشێو @shnohewal

چرا زود جوش می‌آوریم و پرخاشگر می‌شویم؟ ♦️آیا انسان‌ها ذاتا موجوداتی پرخاشگرند و پرخاشگری قابل اصلاح و مهار نیست؟ آیا پرخاشگری ریشه‌های زیستی دارد و نتیجه‌ی ترشح هورمون‌های خاصی در بدن ماست یا فرهنگ و محیط اجتماعی نیز در بروز پرخاشگری موثر هستند؟ ♦️کوهن، نیسبِت و همکاران در مقاله‌‌ی معروف خود با عنوان «توهین، پرخاشگری و فرهنگ حیثیت جنوبی‌ها» به مطالعه‌ی رابطه‌ی فرهنگ و پرخاشگری پرداخته‌اند. آن‌ها با مشاهده‌ی تفاوت معناداری که در آمار قتل‌های مرتبط با مشاجره، بین شمالی‌ها و جنوبی‌های آمریکا وجود داشت، این پژوهش را طراحی کردند. در واقع آمارها نشان می‌داد که تعداد قتل‌‌های مرتبط با جنایت، در شمال و جنوب آمریکا، تقریباً مشابه هم است؛ اما تعداد قتل‌های ناشی از مشاجره و درگیری بدون برنامه‌ی قبلی، در جنوب خیلی بیشتر از شمال گزارش شده است. ♦️این مطالعه‌ی تجربی که در بین دانشجویان دانشگاه میشیگان صورت گرفته است، تفاوت معناداری در میزان پرخاشگری پس از شنیدن توهین، بین دانشجویان جنوبی که در فرهنگ مبتنی بر افتخار و حیثیت رشد کرده‌اند و دانشجویان شمالی که در این فرهنگ نزیسته‌اند، نشان می‌دهد. اقتصاد مبتنی بر گله‌داری، اتکا به خود و توسل به زور برای حفاظت از خود و اموال خود، سابقه‌ی برده‌‌داری، فقر و گرمای هوا از ویژگی‌های اجتماعی و جغرافیایی این نواحی است که به تاثیر آن در شکل‌گیری فرهنگ حیثیت‌ اشاره شده است. ♦️در فرهنگ افتخار یا فرهنگ حیثیت، افراد به گونه‌ای اجتماعی می‌شوند که شرافت، حیثیت و مردانگی برای آن‌ها بسیار مهم است. در این فرهنگ به پسربچه‌ها می‌آموزند که شجاع باشند و قدرت بدنی و غرور مردانه‌ی خود را حفظ کنند و برای دفاع از خود روحیه‌‌ی جنگاوری داشته باشند. همچنین در این فرهنگ بر «Lex Talionis» و تاوان دادن و قصاص به صورت «چشم در برابر چشم و دندان در برابر دندان»، تاکید می‌شود. بنابراین اگر این افراد احساس کنند به مردانگی آن‌ها توهین شده، تحقیر شده‌اند یا آسیبی دیده‌اند؛ به شدت واکنش نشان می‌دهند و در صدد تلافی برمی‌آیند. توهین‌ها در این فرهنگ با مجازات خشونت‌آمیز پاسخ داده می‌شود. خلاصه در این فرهنگ، کلوخ‌انداز را پاداش سنگ است. ♦️در این مطالعه با خطاب قرار دادن آزمون‌شونده‌ها با فحش «asshole» به آن‌ها توهین شد و واکنش دانشجویان جنوبی و شمالی پس از شنیدن توهین، بررسی شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که پس از شنیدن توهین، دانشجویان جنوبی در مقایسه با شمالی‌ها، به نسبت بیشتری احساس می‌کنند «مردانگی» آن‌ها مورد تهدید قرار گرفته است. همچنین سنجش میزان کورتیزول و تستوسترون آزمون‌شونده‌ها نشان داد جنوبی‌ها با افزایش قابل‌توجه سطح کورتیزول و تستوسترون، آمادگی بیشتری برای پرخاشگری و درگیر شدن پیدا می‌کنند. ♦️این مطالعه نشان می‌دهد فرهنگ، بدن و رفتار افراد را با دستکاری هورمون‌ها تحت تاثیر قرار می‌دهد. به عبارتی میزان پرخاشگری افراد پس از شنیدن توهین، به فرهنگی که این افراد در آن رشد کرده‌اند، بستگی دارد. افرادی که در فرهنگ‌های مبتنی بر حیثیت بزرگ شده‌اند، خیلی بیشتر از افراد دیگر، پس از شنیدن توهین، پرخاشگر می‌شوند و آمادگی جسمی و روانی بیشتری برای پرخاش ‌و درگیری در آن‌ها ایجاد می‌شود. براساس این مطالعه، آمار بالای قتل‌های ناشی از مشاجره به فرهنگ حیثیت حاکم بر این مناطق مربوط است. @ilamsociology

🔺مرگ دو شخصیت کورد 🔻"رحیم فرهمند"، مدیرعامل اسبق جامعه کوردهای مقیم مرکز (تهران) و دبیرکل پیشین جبهه متحد کورد (ایران)، در سفری به ترکیه پس از چند روز ابتلا به آنفلوانزا و بستری شدن در بیمارستان، دیروز به دلیل ایست قلبی درگذشت و بنا به وصیت خود در آرامستانی در شهر استانبول به خاک سپرده شد. 🔻همچنین "بابا‌شیخ حسینی" فعال سیاسی و پژوهشگر تاریخ و فرهنگ کوردستان، بعد از ماه‌ها درگیری با یبماری سرطان، روز پنج‌شنبه در بیمارستان کوثر سنندج، فوت کرد. آقای حسینی از مشاهیر منطقه سروآباد و مریوان است که اخیرا دست به پژوهش گسترده‌ای در حوزه ریشه‌ و معناشناسی، اسامی روستاها و اماکن جغرافیایی کوردستان، زده‌ بود. او تا قبل از مرگ، بیش از هزار صفحه از این پژوهش را آماده چاپ کرده بود. از جمله کتاب‌های این محقق کورد، «اسما در زبان کردی»  است.  «هامشی بر دانش زبان شناسی» هم دیگر اثر اوست که به یکی از کتابهای  مرجع در حوزه  زبان شناسی بدل گشت. کتاب «زبان های کردی و انگلسیی در قاموس اتمولوژی،» اثر این نویسنده  آماده چاپ است.  کتاب «ناو ناوەڕۆک» (وجە تسمیە) به زبان کوردی، از این نویسنده نیز آماده چاپ است. @Dengikurdistan

غریبانه کوچی وهارانه زانای پروردەی مکتب سولاوا ناوخت ‌جه یاران کردت مال آوا پوشانت قبای سپی وهاری وارگەی سولاوات کردوە دیاری هیزی قلمت هیزش نیشاندا سروریش وارنا بە شامیاندا بە واتەی مولا : چواشەی چپ گرد چنیت دل اما باوەشیخت برد؟ یارانت پریت دلشان دریا سيخ شاد بی به دیدار حاج کاکەشیخ باقی دانایان ای مکتب خانه سەی بابا رسول برزنجه یانه گردین نامدار جە کورده واری نخشی پنجەشان نقش و دیاری تا زینده مانو یاسای زوانی پاریزیو فرهنگ کورد و گورانی ایسه پی گردین افتخارەنی یاری دەر یاران گرد دیارەنی حمه شریف. ع ۱۴۰۳/۱/۲۵ سنه

پەی یوەم جاریا وەڵا بۆوە شیرینەی شەماڵ هونەرمەندی کۆچکەردە / سەباح هۆرامی سپاس پەی کارزان کوڕو کاک سەباحی کە گۆرانیەکێش پەی کیاستا 🌱🌷🌱🌷🌱🌷 🎵🎶مێمانێ کاناڵەو پژگیا ی بیدێ پەی نیشانددای فەرهەنگو مەحاڵەکێما... t.me/pjgya 🎸🎶🎻

هم اکنون حرکت پر سرعت یک شی نورانی به همراه دود در آسمان استان ایلام این شی در بیشتر شهرستان های استان ایلام و چند استان کشور دیده شده است #نیشتمان_صدای_رسای_مردم https://t.me/nieshteman

. از بوسیدن دوجا انسان به عرش میرسه 💠بوسیدن دست پدر 💠بوسیدن پای مادر نیکی به پدر ومادر داستانی است که تو آن را می‌نویسی و سال‌ها بعد فرزندانت آن را برایت حکایت می‌کنند! پس خوب بنویس @khayyam_hafez