#Сувда_яхши_эрийдиган_фосфорли_ўғит!
#Суперфосфат. 1 хом ашёга I сульфат кислота
билан таъсир этиб, 2 маҳсулот олинади. Тайёр маҳсу-
лот таркибидаги фосфор миқдори хом ашёга нисбатан
икки марта кам. Ҳосил бўладиган гипс ўғит массаси
нинг 40%ини ташкил қилади. Апатит концентратидан
таркибида 19%гача, Қоратов фосфоритидан эса 14%гача
ўзлаштириладиган фосфор (Р20 5) тутган ўғит олиш мум
кин.
Хомашё ва кислотани аралаштириш жараёнида бир
вақтнинг ўзида куйидаги реакциялар содир бўлади:
[(Ca3(P04)2)3]CaF2+7H2S04+3H20=
3Ca(H2P04)2 • H20+7CaS04+2HF;
кальций монофосфат
[(Ca1(P04)2]1CaF2+10H2S04=
6H3P04+I0CaS04+2HF;
[(Ca3(P04)2)]3CaF2+4H2S04+12H,0=
6CaHP0-2H,0+4CaS0,+2HF. 4 2 4
кальций дифосфат
Шундай қилиб, суперфосфат таркибига бир вақт-
нинг ўзида кальций монофосфат, кальций дифосфат ва
эркин фосфат кислота каби ўсимликлар ўзлаштиради-
ган фосфорли бирикмалар киради.
Кукунсимон суперфосфат одатда тўқ кулранг (фос-
форитдан олинган) ёки оч кулранг (апатитдан олин
ган) тусда бўлиб, ундан фосфат кислота ҳиди анқиб
туради.
Суперфосфат асослар билан тўйинган мўътадил туп-
роқларга киритилганда таркибидаги монофосфат тезда
кальций дифосфатга айланади:
Ca(H,PO,),+Ca(HCO,),=2CaHPO,+2H,O+2CO,
Карбонатлар иштирокида жараён давом этади ва
кислота таркибидаги учта водород ўрнини Са эгаллаган
фосфатлар ҳосил бўлади:
С а(Н 2Р 0 4)2+ 2 С а (Н С 0 3)2= С а 3( Р 0 4)2+ 4 Н 20 + 4 С 0 2
Бундан, суперфосф ат тупроқ билан таъсирлашганда
қийин эрийдиган бирикмаларга айланиши кўриниб ту
рибди.
Бир ярим оксидларга бой нордон тупроқларда кам
эрийдиган ва усимликлар қийин ўзлаштирадиган темир
ва алюминий фосфатлар юзага келади.
Донадорлаштирилган суперфосфатнинг тупроқ би
лан таъсирлашиш юзаси камаяди ва ф осф орнинг кимё
вий боғланиш и сусаяди. Кукунсимон суперфосф атни
намлаб, айланувчан барабанда қуритиш йўли билан
донадор суперфосф ат олинади. Унинг таннархи бир
мунча қиммат бўлсада, самарадорлиги жиҳатидан ку
кунсимон суперфосфатга нисбатан муайян устунликка
эга. Д онадор суперфосф ат таркибида намнинг камлиги
(1—4%), ўзлаштириладиган ф осф ор (Р 20 5)нинг кўпли-
ги (19,5—22%), нордонлик даражасининг пастлиги (I —
2,5%) ва физикавий хоссаларининг яхшилиги билан
кукунсимон суперфосфатдан ажралиб туради.
Д онадор суперфосфатни уруғ, картошка тугунакла
ри ва кўчатларнинг илдизи атрофига солиш яхши сама
ра беради. 1 ц донадор суперфосфат 3 ц кукунсимон
суперфосф атнинг ўрнини босади.
Kanalni do'stlaringizga ham ulshing!
https://t.me/agranom_uz_issiqxona_bog_parnikShow more ...