گزارش سفر هندوستان

✅ نسخه های خطی علامه سید ضمیر اختر نقوی در «کتاب‌خانه کنگره آمریکا» علامه دکتر سید ضمیر اختر نقوی (1944-2020) از دانشمندان مذهبیِ پاکستانی بود. وی در شهر لکنو در هندوستان به دنیا آمد. در سال 1967 به کراچی در پاکستان رفت و برای همیشه در آنجا سکونت گزید. از «دانشگاه کراچی» مدرک دکتری دریافت نمود. وی مدیر «آکادمی میر انیس» و سردبیر مجله «آل کلام» بود. علامه سید ضمیر اختر نقوی بیش از 40 کتاب درباره شیعه و اسلام نوشته به زبان اردو و انگلیسی است. کتاب خانه شخصی علامه سید ضمیر اختر نقوی دارای نسخه های خطی و آثار نفیسی بود. سال ها پیش در زمان زندگیِ علامه و به خواهش خود او، فهرست نسخه های خطی را تهیه شد و به دو زبان اردو و انگیسی ترجمه شد. این فهرست سپس به کتاب خانه های مختلف پاکستان فرستاده شد: 1⃣«کتاب خانه دانشگاه قائد اعظم» در اسلام آباد، 2⃣«کتاب خانه دانشگاه آزاد علامه اقبال» در اسلام آباد، 3⃣«کتاب خانه محمود حسین» در دانشگاه کراچی، 4⃣«کتاب خانه مرکزی دانشگاه پَنجاب» در لاهور و غیره. اما هیچکدام به این فهرست نسخه های خطی توجهی نکردند. ناچار علامه این فهرست را برای «کتاب خانه کنگره آمریکا» فرستاد که به سرعت از سوی سفارت خانه آمریکا نامه ای دریافت شد که کارشناس «کتاب خانه کنگره آمریکا» آقای جیمس آرمسترانگ نسخه های خطی را می خواهد ببیند. با تعیین وقت قبلی آقای آرمسترانگ از آمریکا به اسلام آباد و سپس به کراچی آمد. از کتاب خانه علامه بازدید کرد و 276 نسخه خطی قدیمی را انتخاب کرد که آن ها را برای «کتاب خانه کنگره آمریکا» بخرد. در ملاقات نخست آقای آرمسترانگ از این نسخه های خطی عکس گرفت و در ملاقات دوم با همکاران خود آمد. او با دقت و احتیاط و بسیار هنرمندانه با دست خودش تک تک نسخه های خطی را در کارتون می گذاشت. پیش از بسته بندی کردنِ نهایی به علامه گفت: «می دانم که در این لحظه در دل شما چه می گذرد. اگر الان هم بخواهید می توانید نسخه های خطی مورد علاقه تان را بردارید در معامله ما هیچ تاثیری نخواهد داشت». اما علامه فرمود که هدف ما حفاظت از این نسخه های خطی است، بالاتر از این هدف دیگری نیست. جیمس آرمسترانگ درباره «اسلام در آفریقا» تحقیق می کرد و علامه کتاب خودش «سوانح حیات حضرت جعفر طیار» [به اردو] را به وی هدیه کرد. در بین نسخه های خطی کتاب خانه علامه ضمیر اختر نقوی 17 نمونه خطاطی هایی با آب طلا، 284 عکس که قرآن با خط کوفی نوشته شده است، کتابی به زبان پالی [از خط های باستانی هندوستان] که روی برگ درخت نخل خرما نوشته شده بود، نامه ای به خط حضرت علی علیه السلام که روی پوست آهو نوشته شده است. نسخه های خطی به فارسی، اردو، پنجابی و عربی در موضوعاتِ:طب، نجوم، نظم و نثر، تاریخ، مکتوبات، دینی و غیره هستند. فهرست جلد اول این نسخه های خطی که منتشر شده است که این نوشتار برگرفته از مقدمه این کتاب است: «فہرست مخطوطات کانگریس لائبریری امریکہ، کتب خانہ علامہ ڈاکٹر سید ضمیر اختر نقوی»، به زبان اردو، به کوشش: عباس رضا نیر جلال پوری، محسنہ میموریل فاونڈیشن، کراچی، پاکستان، 2015. این فهرست شامل 310 نسخه خطی، 194 فتوکپی و نگاتیو، فهرست 88 قطعات خوشنویسی فتوکپی و 87 کتاب های موجود در کتاب خانه است. در صفحه 42 جلد اول فهرست وعده داده شده است که جلد دوم هم به زودی چاپ خواهد شد که شاملِ نسخه های خطی مرثیه به خط شاعرانی چون: میر، سودا، میر ضمیر، فصیح، افسرده، عشق، تعشق، اوج، ملکه زمانی، مشیر، میر خلیق، ندا، گویا، میر انیس، مرزا دبیر، میر مونس، میر نفیس و غیره. [نامبردگان شاعران اردو زبان هستند. جلد دوم تاکنون چاپ نشده است] «فهرست نسخه های خطی کتاب خانه علامه سید ضمیر اختر نقوی در کتاب خانه کنگره آمریکا» در سایت ریخته آنلاین قابل مطالعه است: https://www.rekhta.org/ebooks/fahrist-e-makhtutat-congeress-library-america-ebooks?lang=ur 🆔 @miras_shia #اللهم_عجل_لولیک_الفرج

فهرس مخطوطات مكتبة بهار buhar في الهند في مجلدين (باللغة الانجليزية)

فهرس مخطوطات مكتبة ممتاز العلماء في لكنهو في الهند

✅ کتابشناسی فهارس نسخ خطی انگلستان بر پايۀ آمارهای رسمی ارائه شده در مقالۀ مشترک جفری راپر و س. بليني، در کتابخانه هاي بريتانيا، در مجموع حدود 47000 دستنويس اسلامی (به زبانهای عربی، فارسی، ترکی، اردو، کردی، پشتو، ماليزی و جز آنها که با الفبای عربی کتابت شده اند)، نگهداری ميگردد. از اين ميان به طور متوسط اندي بيش از نيمی از آنها، به زبان عربی و اندی کمتر از نيم اين نسخ خطی، به زبانهای فارسی و ترکی و ديگر زبانها ميباشد. بيشترين تمرکز نسخ خطی اسلامی در انگلستان، در کتابخانۀ ملی انگستان در شهر لندن با حدود 30000 مجلد نسخۀ خطی اسلامی است و از آن ميان بزرگترين مجموعۀ تراثی اين کتابخانۀ عامره نيز به دو کلکسيون سترگِ موزۀ بريتانيا و دفتر مطالعات هند (ديوان الهند/ اينديا آفيس) تعلق دارد. بر پايۀ مطالعات ميدانی راقم سطور، دست کم در کتابخانه های عمومی و مجموعه های خصوصی اين کشور، بين پنجاه تا هشتاد هزار نسخۀ خطی اسلامی نگهداری ميگردد و با پذيرش اين فرضيۀ قريب به يقين، حداقل يک سوم از نسخ خطی اسلامی موجود در کتابخانه ها و مجموعه های خصوصی انگلستان، هنوز معرفی و فهرست نشده اند. بايد توجه داشت که آمارهای فوق، جملگی مربوط به سال 1990 ميلادی (27 سال پيش)، است و ضروری مينمايد از سوي محققان، آمارها و اطلاعات جديدتری نسبت به تراثيات موجود در انگلستان ارائه داده شود. http://yon.ir/l4EH 🆔 @khazaneha

فهرس للمخطوطات العربية في مكتبة رضا رامبور بصيغة إكسل يُرفع لأول مرة وهو يضم ما يزيد عن 7 آلاف عنوان مرتبة حسب المواضيع https://t.me/mss_india